Giải pháp hoàn thiện quản lý đất đô thị Việt Nam trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ ĐẤT ĐÔ THỊ VIỆT NAM
TRONG BỐI CẢNH CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0
TS. Phạm Phương Nam
PGS.TS. Phan Thị Thanh Huyền
Hꢀc viện Nông nghiệp Việt Nam
Tꢀm tꢁt
Bài viꢁt trꢂnh bày khái quát về Cách mꢃng Công nghiệp lần thứ tư (Cách
mꢃng Công nghiệp 4.0) và chỉ ra những tồn tꢃi chính trong quản lý đất đô thị như
công tác thu hồi đất, bồi thưꢄng, giải phóng mặt bằng, xác định giá đất, cụ thể
thanh tra, xử lý vi phꢃm pháp luật đất đô thị gặp khó khăn; công tác lưu trữ, cập
nhật thông tin đất đai chưa tꢅt; chất lượng quy hoꢃch, kꢁ hoꢃch sử dụng đất, quy
hoꢃch xây dựng đô thị còn hꢃn chꢁ. Để khắc phục những tồn tꢃi này cần thực hiện
một sꢅ giải pháp như hoàn thiện chính sách, pháp luật về quản lý đất đô thị; nâng
cao năng lực quản lý, sử dụng hệ thꢅng thông tin đất đai và đầu tư cơ sở vật chất
cho công tác quản lý đất đai; cải cách thủ tục hành chính về đất đai; nâng cao chất
lượng quy hoꢃch, kꢁ hoꢃch sử dụng đất, quy hoꢃch xây dựng đô thị.
Tꢂ khꢀa: Cách mꢃng công nghiệp 4.0, đất đai, đô thị, quản lý, Việt Nam
1. Đꢃt vꢄn đꢅ
Ngꢀy nay, với sꢁ phꢂt triꢃn mꢄnh mẽ của công nghꢅ thông tin, đặc biꢅt lꢀ
trong bꢆi cꢇnh Cꢂch mꢄng Công nghiꢅp lần thứ tư (Cꢂch mꢄng Công nghiꢅp 4.0),
quꢇn lꢈ đô thꢉ nꢊi chung vꢀ quꢇn lꢈ đất đô thꢉ nꢊi riêng cần cꢊ những thay đꢋi mang
tꢌnh đꢍt phꢂ, khꢂc với hoꢄt đꢍng đꢍng quꢇn lꢈ đất đai truyꢎn thꢆng. Cꢂch mꢄng
Công nghiꢅp 4.0 đã vꢀ đang lꢀm thay đꢋi cꢂch thức tiꢏp cꢐn quꢇn lꢈ đất đai trong
cꢂc đô thꢉ. Do vꢐy, bꢀi viꢏt nꢀy nhằm trꢇ lꢑi cꢂc câu hỏi, Cꢂch mꢄng Công nghiꢅp
4.0 cꢊ những ưu điꢃm gì? Quꢇn lꢈ đất đô thꢉ hiꢅn nay cꢊ những thꢀnh tꢁu gì, những
tồn tꢄi vꢀ nguyên nhân gì? Cần cꢊ giꢇi phꢂp nꢀo đꢃ quꢇn lꢈ đất đô thꢉ tꢆt hơn gꢊp
phần phꢂt triꢃn kinh tꢏ - xã hꢍi của đô thꢉ theo hướng công khai, minh bꢄch, công
bằng, hiꢅu quꢇ?
2. Phương pháp nghiên cꢆu
Sꢆ liꢅu liên quan đꢏn vấn đꢎ nghiên cứu được thu thꢐp từ cꢂc công trình khoa
hꢒc đã được công bꢆ trên cꢂc tꢄp chꢌ, mꢄng internet vꢀ cꢂc tꢀi liꢅu khꢂc như văn bꢇn
quy phꢄm phꢂp luꢐt, sꢂch liên quan đꢏn nꢍi dung vꢎ Cꢂch mꢄng Công nghiꢅp 4.0,
quꢇn lꢈ đất đai nꢊi chung, quꢇn lꢈ đất đô thꢉ nꢊi riêng. Bên cꢄnh đꢊ, nghiên cứu sử
dꢓng phương phꢂp so sꢂnh, đꢂnh giꢂ đꢃ chỉ ra những mặt mꢄnh, những khꢊ khăn,
310
hꢄn chꢏ của quꢇn lꢈ đất đô thꢉ trong bꢆi cꢇnh Cꢂch mꢄng Công nghiꢅp 4.0 lꢀm cơ sꢔ
đꢎ xuất những giꢇi phꢂp cần được thꢁc hiꢅn đꢃ hoꢀn thiꢅn quꢇn lꢈ đất đô thꢉ tꢄi Viꢅt
Nam trong thꢑi gian tới.
3. Kết quả vꢇ thảo luận
3.1. Khái quát về Cách mạng Công nghiệp 4.0 vꢀ quản lꢁ đất đô thị
3.1.1. Khái quát về Cách mꢃng Công nghiệp 4.0
Cꢂch mꢄng Công nghiꢅp 4.0 xuất phꢂt từ khꢂi niꢅm "Industrie 4.0" trong mꢍt
báo cꢂo của Chꢌnh phủ Đức năm 2013. Theo đꢊ, Cꢂch mꢄng Công nghiꢅp 4.0 lꢀ sꢁ
kꢏt nꢆi kỹ thuꢐt sꢆ giữa công nghiꢅp, kinh doanh, chức năng vꢀ quy trình bên trong.
Cꢂch mꢄng Công nghiꢅp 4.0 lꢀ sꢁ kꢏt hợp cꢂc công nghꢅ lꢄi với nhau, lꢀm mꢑ ranh
giới giữa vꢐt lꢈ, kỹ thuꢐt sꢆ vꢀ sinh hꢒc. Cuꢍc Cꢂch mꢄng Công nghiꢅp 4.0 lꢀm thay
đꢋi cꢓc diꢅn cꢂc nꢎn kinh tꢏ trên thꢏ giới, trong đꢊ cꢊ hoꢄt đꢍng quꢇn lꢈ bất đꢍng
sꢇn (đất đai vꢀ tꢀi sꢇn gắn liꢎn với đất đai). Cꢓ thꢃ, Cꢂch mꢄng Công nghiꢅp 4.0 lꢀm
thay đꢋi phương thức quꢇn lꢈ đô thꢉ, trong đꢊ cꢊ đất đô thꢉ. Với sꢁ xuất hiꢅn của
Blockchain – công nghꢅ lưu trữ vꢀ truyꢎn tꢇi thông tin bằng cꢂc chuỗi khꢆi, lꢀ vꢄn
vꢐt kꢏt nꢆi (Internet of things) vꢀ dữ liꢅu lớn (big data) thì cꢂc thông tin vꢎ bất đꢍng
sꢇn trꢔ nên minh bꢄch vꢀ rõ rꢀng. Điꢎu nꢀy tꢄo điꢎu kiꢅn cho ngưꢑi sử dꢓng đất,
chủ sử dꢓng đất cꢊ thꢃ thꢁc hiꢅn quyꢎn vꢀ nghꢕa vꢓ của mình liên quan đꢏn đất đai
ꢔ bất cứ đâu, vꢀo bất cứ thꢑi gian nꢀo như đăng kꢈ đất đai, nꢍp thuꢏ, phꢌ, lꢅ phꢌ liên
quan đꢏn đất đai vꢀ cꢊ thꢃ kiꢃm tra tình trꢄng phꢂp lꢈ của thửa đất.
Ứng dꢓng công nghꢅ 4.0 vꢀo quꢇn lꢈ đất đô thꢉ phꢂ vỡ những ngăn cꢂch vꢎ
đꢉa lꢈ, giúp ngưꢑi dân quan tâm đꢏn đất đô thꢉ vꢀ thꢉ trưꢑng quyꢎn sử dꢓng đất đô
thꢉ cꢊ thꢃ tra cứu thông tin vꢎ cꢂc thửa đất cũng như cꢂc thủ tꢓc mua bꢂn, chuyꢃn
nhượng, đăng kꢈ biꢏn đꢍng với thꢑi gian vꢀ chi phꢌ thấp hơn so với sử dꢓng công
nghꢅ truyꢎn thꢆng (George H. Ross, 2015). Đặc biꢅt, trong thꢑi kỳ hꢍi nhꢐp quꢆc tꢏ
sâu rꢍng với thꢉ trưꢑng bất đꢍng sꢇn mꢔ thì với ứng dꢓng công nghꢅ 4.0, dù đang ꢔ
Úc hay Ca-na-đa khꢂch mua cꢊ nhu cầu vꢎ đất đô thꢉ hay đất khꢂc vẫn cꢊ thꢃ tìm
hiꢃu thông tin vꢎ cꢂc dꢁ ꢂn phꢂt triꢃn, chỉnh trang đô thꢉ ꢔ Viꢅt Nam vꢀ lꢁa chꢒn vꢉ
trꢌ phù hợp mꢀ không phꢇi mất chi phꢌ, thꢑi gian, liên hꢅ đꢃ được cung cấp thông tin
(Pham Phuong Nam, Phan Thi Thanh Huyen, 2018).
3.1.2. Khái quát về quản lý đất đô thị tꢃi Việt Nam
Mặc dù, Luꢐt Đất đai hiꢅn hꢀnh (Luꢐt Đất đai năm 2013) không cꢊ quy đꢉnh
nꢀo vꢎ đất đô thꢉ nhưng theo Quy chuẩn Xây dꢁng Viꢅt Nam năm 2008 (Bꢍ Xây
dꢁng, 2008), đất đô thꢉ lꢀ đất nꢍi thꢀnh phꢆ, đất nꢍi thꢉ xã vꢀ đất thꢉ trấn vꢀ đất
ngoꢄi thꢀnh, ngoꢄi thꢉ đã cꢊ quy hoꢄch vꢀ được cơ quan nhꢀ nước cꢊ thẩm quyꢎn
phê duyꢅt đꢃ phꢂt triꢃn đô thꢉ được quꢇn lꢈ như đất đô thꢉ. Như vꢐy cꢊ thꢃ hiꢃu,
311
đất đô thꢉ lꢀ toꢀn bꢍ cꢂc loꢄi đất (đất nông nghiꢅp, đất phi nông nghiꢅp vꢀ đất chưa
sử dꢓng) vꢀ cꢊ thꢃ nằm trong nꢍi thꢀnh của cꢂc đô thꢉ hoặc nằm ngoꢄi thꢀnh của
đô thꢉ nhưng đã được quy hoꢄch vꢀ được cấp cꢊ thẩm quyꢎn phê duyꢅt đꢃ phꢂt
triꢃn đô thꢉ.
Đất đô thꢉ cꢊ những đặc điꢃm đặc thù như đất đô thꢉ lꢀ đất đꢃ xây dꢁng cơ
sꢔ hꢄ tầng của đô thꢉ; vꢉ trꢌ của đất cꢊ ꢈ nghꢕa rất quan trꢒng đꢆi với từng thửa đất;
mꢓc đꢌch sử dꢓng đất đô thꢉ rất đa dꢄng; mꢍt thửa đất đồng thꢑi cꢊ thꢃ được sử
dꢓng cho nhiꢎu mꢓc đꢌch (ꢔ, văn phꢖng, kinh doanh…); đầu tư phꢂt triꢃn đất đô thꢉ
đꢖi hỏi chi phꢌ lớn; viꢅc sử dꢓng đất đô thꢉ tꢄo ra nhiꢎu ngoꢄi ứng cꢇ tꢆt (như tꢂc
đꢍng lan tỏa) lẫn xấu (như suy thoꢂi môi trưꢑng); chuyꢃn đꢋi đất nông nghiꢅp thꢀnh
đất đô thꢉ không thꢃ đꢇo ngược; tuy diꢅn tꢌch đất đô thꢉ ngꢀy cꢀng mꢔ rꢍng nhưng
đất đô thꢉ vẫn lꢀ tꢀi nguyên cꢊ tꢌnh khan hiꢏm tương đꢆi; nhꢑ tiꢏn bꢍ khoa hꢒc-kỹ
thuꢐt, đất đô thꢉ ngꢀy cꢀng được thâm dꢓng do tꢐn dꢓng không gian trên cao vꢀ
không gian ngầm.
Quꢇn lꢈ đất đô thꢉ lꢀ sꢁ tꢂc đꢍng của cơ quan nhꢀ nước cꢊ thẩm đꢏn đꢆi
tượng sử dꢓng đất đô thꢉ nhằm sử dꢓng đất đô thꢉ tiꢏt kiꢅm, hiꢅu quꢇ, bꢇo vꢅ môi
trưꢑng đꢂp ứng yꢏu cầu phꢂt triꢃn kinh tꢏ - xã hꢍi vꢀ đꢇm bꢇo quꢆc phꢖng, an ninh
tꢄi khu vꢁc nꢍi đô thꢉ vꢀ ngoꢀi đô thꢉ được quy hoꢄch đꢃ phꢂt triꢃn đô thꢉ. Khung
phꢂp luꢐt quꢇn lꢈ đất đô thꢉ, ngoꢀi Luꢐt Đất đai, Luꢐt Bꢇo vꢅ môi trưꢑng, cꢖn bao
gồm nhiꢎu luꢐt khꢂc như Luꢐt Quy hoꢄch đô thꢉ, Luꢐt Xây dꢁng, Luꢐt Nhꢀ ꢔ, Luꢐt
Kinh doanh Bất đꢍng sꢇn, Luꢐt Thuꢏ sử dꢓng đất phi nông nghiꢅp, Luꢐt Phꢌ vꢀ Lꢅ
phí... (Cao Viꢅt Hꢀ, Phꢄm Phương Nam, 2018).
Nꢍi dung quꢇn nhꢀ nước vꢎ đất đô thꢉ cũng như 15 nꢍi dung quꢇn lꢈ nhꢀ
nước vꢎ đất đai (Quꢆc hꢍi 2013) gồm (i) Ban hꢀnh văn bꢇn quy phꢄm phꢂp luꢐt vꢎ
quꢇn lꢈ, sử dꢓng đất đai vꢀ tꢋ chức thꢁc hiꢅn văn bꢇn đꢊ; (ii) Xꢂc đꢉnh đꢉa giới hꢀnh
chꢌnh, lꢐp vꢀ quꢇn lꢈ hồ sơ đꢉa giới hꢀnh chꢌnh, lꢐp bꢇn đồ hꢀnh chꢌnh; (iii) Khꢇo
sꢂt, đo đꢄc, lꢐp bꢇn đồ đꢉa chꢌnh, bꢇn đồ hiꢅn trꢄng sử dꢓng đất vꢀ bꢇn đồ quy hoꢄch
sử dꢓng đất; điꢎu tra, đꢂnh giꢂ tꢀi nguyên đất; điꢎu tra xây dꢁng giꢂ đất; (iv) Quꢇn
lꢈ quy hoꢄch, kꢏ hoꢄch sử dꢓng đất; (v) Quꢇn lꢈ viꢅc giao đất, cho thuê đất, thu hồi
đất, chuyꢃn mꢓc đꢌch sử dꢓng đất; (vi) Quꢇn lꢈ viꢅc bồi thưꢑng, hỗ trợ, tꢂi đꢉnh cư
khi thu hồi đất; (vii) Đăng kꢈ đất đai, lꢐp vꢀ quꢇn lꢈ hồ sơ đꢉa chꢌnh, cấp Giấy
chứng nhꢐn quyꢎn sử dꢓng đất, quyꢎn sꢔ hữu nhꢀ ꢔ vꢀ tꢀi sꢇn khꢂc gắn liꢎn với đất;
nꢍi dung quꢇn lꢈ nhꢀ nước vꢎ đất đai; (viii) Thꢆng kê, kiꢃm kê đất đai; (ix) Xây
dꢁng hꢅ thꢆng thông tin đất đai; (x) Quꢇn lꢈ tꢀi chꢌnh vꢎ đất đai vꢀ giꢂ đất; (xi)
Quꢇn lꢈ, giꢂm sꢂt viꢅc thꢁc hiꢅn quyꢎn vꢀ nghꢕa vꢓ của ngưꢑi sử dꢓng đất; (xii)
Thanh tra, kiꢃm tra, giꢂm sꢂt, theo dõi, đꢂnh giꢂ viꢅc chấp hꢀnh quy đꢉnh của phꢂp
luꢐt vꢎ đất đai vꢀ xử lꢈ vi phꢄm phꢂp luꢐt vꢎ đất đai; (xiii) Phꢋ biꢏn, giꢂo dꢓc pháp
312
luꢐt vꢎ đất đai; giꢇi quyꢏt tranh chấp vꢎ đất đai; giꢇi quyꢏt khiꢏu nꢄi, tꢆ cꢂo trong
quꢇn lꢈ vꢀ sử dꢓng đất đai; (xv) Quꢇn lꢈ hoꢄt đꢍng dꢉch vꢓ vꢎ đất đai.
3.2. Những thꢀnh tựu, tồn tại vꢀ nguyên nhân của quản lꢁ đất đô thị trong
bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0
3.2.1. Những thành tựu
- Quꢇn lꢈ đất đô thꢉ trong Cꢂch mꢄng Công nghiꢅp 4.0 đã được cꢂc cơ quan
hꢀnh chꢌnh nhꢀ nước đꢂnh giꢂ lꢀ công viꢅc quan trꢒng trong quꢂ trình xây dꢁng đô
thꢉ. Cꢓ thꢃ, quꢇn lꢈ đất đô thꢉ lꢀ mꢍt trong những nꢍi dung của Đꢎ ꢂn xây dꢁng đô
thꢉ thông minh của nhiꢎu đô thꢉ như thꢀnh phꢆ Đꢀ Nẵng, thꢀnh phꢆ Bắc Ninh
(UBND tỉnh Bắc Ninh, 2017) do đất đô thꢉ lꢀ nꢎn tꢇng đꢃ phꢂt triꢃn kinh tꢏ - xã hꢍi,
xây dꢁng cꢂc công trình hꢄ tầng đô thꢉ.
- Đꢃ quꢇn lꢈ đất đô thꢉ thì xây dꢁng cơ sꢔ dữ liꢅu đất đai vꢀ hꢄ tầng kỹ thuꢐt
thông tin, phần mꢎm phꢇi đồng bꢍ, hiꢅn đꢄi được đặt ra hꢀng đầu. Theo thꢆng kê
đꢏn hꢏt năm 2017, vꢎ xây dꢁng dữ liꢅu đất đai, cꢊ 132 đơn vꢉ cấp huyꢅn trên 37 tỉnh
chꢌnh thức đưa vꢀo sử dꢓng vꢀ khai thꢂc; vꢎ hꢄ tầng thông tin đất đai, theo bꢂo cꢂo
của 41 tỉnh, thꢀnh phꢆ đã đầu tư đưꢑng truyꢎn sꢆ liꢅu, phần mꢎm ứng dꢓng trong hꢅ
thꢆng thông tin (Trưꢑng Giang, 2018).
- Vꢎ giao dꢉch điꢅn tử trong lꢕnh vꢁc quꢇn lꢈ đất đô thꢉ, đã triꢃn khai thꢌ điꢃm
liên thông trao đꢋi thông tin theo hình thức điꢅn tử đꢃ xꢂc đꢉnh nghꢕa vꢓ tꢀi chꢌnh vꢎ
đất đai của tꢋ chức cꢂ nhân, hꢍ gia đình giữa cơ quan tꢀi nguyên vꢀ môi trưꢑng vꢀ
cơ quan thuꢏ tꢄi TP. Hꢀ Nꢍi, TP. Hồ Chꢌ Minh, TP. Hꢇi Phꢖng, TP. Đꢀ Nẵng, Tỉnh
Vꢕnh Long, Tỉnh Bình Dương vꢀ Tỉnh Bꢀ Rꢉa - Vũng Tꢀu (Lê Minh Thùy, 2018).
- Ứng dꢓng công nghꢅ thông tin trong quꢇn lꢈ đất đô thꢉ không chỉ lꢀ công cꢓ
trong viꢅc quꢇn lꢈ dữ liꢅu mꢀ cꢖn giúp vꢐn hꢀnh công tꢂc quꢇn lꢈ nhꢀ nước, đồng
thꢑi, đꢂp ứng cꢂc nhu cầu của tꢋ chức, ngưꢑi dân vꢀ doanh nghiꢅp mꢍt cꢂch khꢂch
quan, minh bꢄch cꢂc thông tin, cơ chꢏ chꢌnh sꢂch… liên quan đꢏn đất đai. Ngoꢀi ra,
thꢁc hiꢅn dꢉch vꢓ cung cấp thông tin đất đai vꢀ dꢉch vꢓ chuyꢃn phꢂt hồ sơ liên quan
đꢏn lꢕnh vꢁc đất đai từ Văn phꢖng Đăng kꢈ đất đai đꢏn cꢂc chi nhꢂnh cũng dần
được hoꢀn thiꢅn.
3.2.2. Những tồn tꢃi và nguyên nhân
- Công tꢂc quꢇn lꢈ đất đô thꢉ tꢄi nhiꢎu đô thꢉ cꢖn nhiꢎu tồn tꢄi nhất lꢀ công
tꢂc thu hồi đất, bồi thưꢑng, giꢇi phꢊng mặt bằng thưꢑng kꢗo dꢀi, không được thꢁc
hiꢅn đúng tiꢏn đꢍ đꢎ ra do ngưꢑi dân không nhất trꢌ với giꢂ đất tꢌnh tiꢎn bồi thưꢑng
vꢎ đất vꢀ xꢂc đꢉnh đꢆi tượng, điꢎu kiꢅn được bồi thưꢑng vꢎ đất (Nguyễn Thꢉ Thu
Hương vꢀ cꢍng sꢁ, 2018).
313
- Xꢂc đꢉnh giꢂ đất cꢓ thꢃ đꢃ tꢌnh tiꢎn sử dꢓng đất khi giao đất, công nhꢐn
quyꢎn sử dꢓng đất, cho phꢗp chuyꢃn mꢓc đꢌch sử dꢓng đất vꢀ cho thuê đất cꢖn cꢊ
nhiꢎu khꢊ khăn do thiꢏu thông tin chꢌnh xꢂc vꢎ giꢂ đất đã được giao dꢉch tꢄi những
khu vꢁc lân cꢐn cꢂc thửa đất cần được đꢉnh giꢂ. Nguyên nhân chꢌnh lꢀ giꢂ đất được
ghi trong hợp đồng thưꢑng thấp hơn giꢂ đất giao dꢉch chꢌnh thức giữa cꢂc bên trong
hợp đồng nhằm giꢇm mức thꢁc hiꢅn nghꢕa vꢓ tꢀi chꢌnh đꢆi với Nhꢀ nước (Phꢄm
Phương Nam, 2019).
- Công tꢂc lưu trữ, cꢐp nhꢐt thông tin đất đai chưa tꢆt nên thông tin vꢎ đất đai
không đầy đủ, không thꢆng nhất giữa cꢂc cấp quꢇn lꢈ đất đai gây khꢊ khăn cho viꢅc
xꢂc đꢉnh nguồn gꢆc đất, chủ sử dꢓng đất, diꢅn tꢌch đất, loꢄi đất, thꢑi hꢄn sử dꢓng đất
vꢀ nhất lꢀ lꢐp phương ꢂn bồi thưꢑng, hỗ trợ, tꢂi đꢉnh cư tꢄi đô thꢉ vì giꢂ đất thưꢑng
cao, dễ xꢇy ra tranh chấp, khiꢏu kiꢅn. Nguyên nhân chꢌnh của hꢄn chꢏ nꢀy lꢀ tꢄi
nhiꢎu đô thꢉ sꢆ lượng hồ sơ đất đai lớn, cơ sꢔ vꢐt chất, nhân lꢁc phꢓc vꢓ cho lưu trữ
hồ sơ thiꢏu, không đꢂp ứng được nhu cầu. Phương tiꢅn, trang thiꢏt bꢉ đꢃ lưu trữ hồ
sơ chưa được hiꢅn đꢄi.
- Chất lượng quy hoꢄch, kꢏ hoꢄch sử dꢓng đất, quy hoꢄch xây dꢁng đô thꢉ
cꢖn hꢄn chꢏ, chưa phù hợp với nhu cầu sử dꢓng đất từng giai đoꢄn phꢂt triꢃn kinh tꢏ
- xã hꢍi của cꢂc đô thꢉ nên phꢇi thưꢑng xuyên điꢎu chỉnh gây mất thꢑi gian, chi phꢌ
vꢀ đặc biꢅt lꢀ cơ hꢍi đầu tư của cꢂc doanh nghiꢅp trong vꢀ ngoꢀi nước.
- Thanh tra, xử lꢈ những vi phꢄm trong quꢇn lꢈ, sử dꢓng đất đô thꢉ cꢖn gặp
nhiꢎu khꢊ khăn do hꢅ thꢆng dữ liꢅu thông tin vꢎ đất đai chưa cung cấp đầy đủ thông
tin vꢎ lꢐp, điꢎu chỉnh, quꢇn lꢈ vꢀ thꢁc hiꢅn quy hoꢄch, kꢏ hoꢄch sử dꢓng đất, quy
hoꢄch xây dꢁng; viꢅc giao đất, cho thuê đất, chuyꢃn mꢓc đꢌch sử dꢓng đất; viꢅc thu
hồi đất, bồi thưꢑng, hỗ trợ, tꢂi đꢉnh cư khi thu hồi đất; viꢅc đo đꢄc, đăng kꢈ đất đai,
cấp Giấy chứng nhꢐn quyꢎn sử dꢓng đất, quyꢎn sꢔ hữu nhꢀ ꢔ vꢀ tꢀi sꢇn khꢂc gắn
liꢎn với đất; viꢅc quꢇn lꢈ tꢀi chꢌnh đất đai vꢀ giꢂ đất...
- Hꢅ thꢆng dữ liꢅu thông tin hiꢅn nay phần lớn vẫn quꢇn lꢈ theo phương thức
hồ sơ truyꢎn thꢆng, phꢇi mất rất nhiꢎu thꢑi gian đꢃ tra cứu, tìm kiꢏm, từ đꢊ khiꢏn
cho công tꢂc quꢇn lꢈ gặp nhiꢎu khꢊ khăn dẫn tới viꢅc xꢇy ra những vi phꢄm trong
sử dꢓng đất đai.
3.3. Giải pháp hoꢀn thiện quản lꢁ đất đô thị trong bối cảnh Cách mạng
Công nghiệp 4.0
3.3.1. Hoàn thiện chính sách, pháp luật về quản lý đất đô thị
- Cần ban hꢀnh quy đꢉnh xây dꢁng Hꢅ thꢆng thông tin đất đai ứng dꢓng công
nghꢅ 4.0 gꢒi tắt lꢀ Hệ thꢅng thông tin đất đai 4.0 liên thông từ Bꢍ Tꢀi Nguyên vꢀ
Môi trưꢑng đꢏn cơ quan tꢀi nguyên vꢀ môi trưꢑng cꢂc cấp vꢀ đꢏn công chức đꢉa
314
chꢌnh cấp xã. Đồng thꢑi, Hꢅ thꢆng thông tin đất đai phꢇi mꢔ theo quy đꢉnh đꢃ cꢂc
đꢆi tượng quan tâm đꢏn đất đai được tra cứu, giꢂm sꢂt thꢁc hiꢅn cꢂc quy đꢉnh của
phꢂp luꢐt đất đai, nhất lꢀ thꢁc hiꢅn quyꢎn vꢀ nghꢕa vꢓ của ngưꢑi sử dꢓng đất đô thꢉ.
Quy đꢉnh xây dꢁng Hệ thꢅng thông tin đất đai 4.0 cần cꢓ thꢃ, chi tiꢏt vꢎ trꢂch
nhiꢅm, quyꢎn hꢄn của cꢂc cơ quan nhꢀ nước chꢉu trꢂch xây dꢁng hꢅ thꢆng thông tin
đất đai; yêu cầu vꢎ cơ sꢔ dữ liꢅu, hꢄ tầng kỹ thuꢐt thông tin, hꢅ điꢎu hꢀnh, phần
mꢎm; yêu cầu vꢎ cꢐp nhꢐt, cung cấp thông tin đất đai; yêu cầu vꢎ bꢇo mꢐt. Đồng
thꢑi, Hꢅ thꢆng tin đất đai 4.0 phꢇi liên thông với hꢅ thꢆng thông tin của cꢂc ngꢀnh,
lꢕnh vꢁc khꢂc vꢀ đồng bꢍ trong tꢋng thꢃ của cꢂc đơn vꢉ hꢀnh chꢌnh, nhất lꢀ tꢄi cꢂc
đô thꢉ thông minh.
- Cần nghiên cứu thay đꢋi quy đꢉnh vꢎ xꢂc đꢉnh nghꢕa vꢓ tꢀi chꢌnh vꢎ đất đai
đꢃ cꢂc bên mua bꢂn quyꢎn sử dꢓng đất khai chꢌnh xꢂc giꢂ đất mua bꢂn thꢁc vꢀ tꢁ
nguyꢅn đăng kꢈ biꢏn đꢍng đất đai đặc biꢅt tꢄi cꢂc đô thꢉ. Cꢓ thꢃ, vꢎ giꢂ đất đꢃ tꢌnh
thuꢏ thu nhꢐp cꢂ nhân chỉ tꢌnh theo giꢂ đất quy đꢉnh trong bꢇng giꢂ đất do UBND
cấp tỉnh ban hꢀnh, không theo giꢂ ghi trong hợp đồng mua bꢂn quyꢎn sử dꢓng đất
đꢃ cꢂc bên trong hợp đồng ghi chꢌnh xꢂc giꢂ chuyꢃn nhượng trꢂnh những tranh chấp
cꢊ thꢃ xꢇy ra như hiꢅn nay giꢂ thanh toꢂn thꢁc tꢏ vꢀ giꢂ ghi trong hợp đồng khꢂc
nhau. Đồng thꢑi, giꢂ đất chuyꢃn nhượng được cꢐp nhꢐt vꢀo Hꢅ thꢆng thông tin đất
đai 4.0. Giꢂ đất nꢀy lꢀm cơ sꢔ cho đꢉnh giꢂ đất cꢓ thꢃ trong cꢂc trưꢑng hợp theo quy
đꢉnh, nhất lꢀ khi thꢁc hiꢅn bồi thưꢑng vꢎ đất.
3.3.2. Nâng cao năng lực quản lý, sử dụng hệ thꢅng thông tin đất đai và đầu
tư cơ sở vật chất cho công tác quản lý đất đai
Đꢃ thông tin đất đô thꢉ nꢊi riêng vꢀ thông tin đất nꢊi chung được cꢐp nhꢐt,
liên thông từ trung ương đꢏn đꢉa phương, giữa cꢂc ngꢀnh cꢊ liên quan đꢂp ứng được
yêu cầu của thꢑi đꢄi Cꢂch mꢄng Công nghiꢅp 4.0 thì trước tiên phꢇi đꢀo tꢀo, bồi
dưỡng nhân lꢁc thꢁc hiꢅn nhiꢅm vꢓ quꢇn lꢈ đất đai vꢎ công nghꢅ thông tin 4.0 đꢃ hꢒ
nắm vững vꢀ sử dꢓng trong quꢇn lꢈ đất đai. Hình thức đꢀo tꢄo, bồi dưỡng kiꢏn thức
thông qua cꢂc lớp ngắn hꢄn, hay thông qua chương trình đꢀo tꢄo trên mꢄng xã hꢍi
hay thông qua cꢂc tꢀi liꢅu hướng dẫn. Đꢆi với ngưꢑi dân cần tra cứu thông tin, sử
dꢓng hꢅ thꢆng tin đꢃ thꢁc hiꢅn quyꢎn vꢀ nghꢕa vꢓ của ngưꢑi sử dꢓng đất cần cꢊ
hướng dẫn sử dꢓng cꢓ thꢃ qua video hay tꢀi liꢅu hướng dẫn sử dꢓng hoặc giꢇi đꢂp
trꢁc tuyꢏn bằng công nghꢅ ꢇo (ngưꢑi mꢂy).
Đꢃ quꢇn lꢈ đất đai thông qua Hꢅ thꢆng thông tin đất đai 4.0 cần đầu tư cơ sꢔ
vꢐt chất tiên tiꢏn, hiꢅn đꢄi phꢓc vꢓ xây dꢁng cơ sꢔ dữ liꢅu đất đai đầy đủ, cꢐp nhꢐt,
chꢌnh xꢂc, nhanh bao gồm hꢅ thꢆng hꢄ tầng kỹ thuꢐt thông tin, hꢅ điꢎu hꢀnh, phần
mꢎm. Nhằm xây dꢁng Hꢅ thꢆng thông tin hiꢅn đꢄi với chi phꢌ thấp, đꢂp ứng tiꢏn đꢍ
đꢎ ra cần thꢁc hiꢅn đấu thầu rꢍng rãi đꢃ tuyꢃn chꢒn nhꢀ thầu cung cấp dꢉch vꢓ, thiꢏt
315
bꢉ theo quy đꢉnh của Phꢂp luꢐt đấu thầu. Đồng thꢑi, thꢁc hiꢅn xã hꢍi hꢊa đầu tư xây
dꢁng hꢅ thꢆng thông tin đất đai.
3.3.3. Cập nhật, cung cấp thông tin đất đai
- Đꢃ đꢂp ứng với nhu cầu quꢇn lꢈ đô thꢉ nꢊi chung, trong đꢊ cꢊ nhu cầu vꢎ
quꢇn lꢈ đất đai trong quꢂ trình phꢂt triꢃn đô thꢉ, cần thưꢑng xuyên cꢐp nhꢐt cơ sꢔ dữ
liꢅu vꢎ quꢇn lꢈ đất đai trên tiêu chꢌ quꢇn trꢉ thông minh hay nꢊi cꢂch khꢂc lꢀ hꢅ
thꢆng “dữ liꢅu sꢆ”, đꢃ phꢓc vꢓ công tꢂc quꢇn lꢈ vꢀ cung cấp dꢉch vꢓ đô thꢉ theo
hướng thông minh. Đꢃ xây dꢁng hꢅ thꢆng dữ liꢅu thông tin vꢎ quꢇn lꢈ đất đai cần
phꢇi tꢐp trung vꢀo cꢂc nꢍi dung, như lꢐp hồ sơ hiꢅn trꢄng sử dꢓng đất bằng hꢅ
thꢆng thông tin đꢉa lꢈ; tꢋng thꢃ hồ sơ đꢉa chꢌnh liên kꢏt với hồ sơ quy hoꢄch đô thꢉ
vꢀ quꢇn lꢈ đô thꢉ, hꢅ thꢆng hꢄ tầng kinh tꢏ đô thꢉ; dữ liꢅu quꢇn lꢈ hꢀnh chꢌnh, dân
cư; hồ sơ quy hoꢄch mꢄng lưới cơ sꢔ hꢄ tầng kinh tꢏ, văn hꢊa - xã hꢍi.
- Trong giai đoꢄn hiꢅn nay nhu cầu sử dꢓng thông tin vꢀ dꢉch vꢓ đô thꢉ của
cꢂc tꢋ chức, doanh nghiꢅp, công dân ngꢀy cꢀng cao, trong môi trưꢑng cꢊ nhiꢎu thiꢏt
bꢉ cꢂ nhân hiꢅn đꢄi, dễ dꢀng truy cꢐp mꢄng không dây nên viꢅc xây dꢁng quꢇn lꢈ dữ
liꢅu đô thꢉ vꢀ đất đai thông minh phꢇi liên tꢓc, không giꢂn đoꢄn, nhanh đꢂp ứng nhu
cầu xã hꢍi qua internet, smartphone...
3.3.4. Cải cách thủ tục hành chính về đất đai và nâng cao chất lượng quy
hoꢃch, kꢁ hoꢃch sử dụng đất, quy hoꢃch xây dựng đô thị
- Song song với xây dꢁng hꢅ thꢆng thông tin đất đai cần đơn giꢇn vꢀ rút ngắn
thꢑi gian thꢁc hiꢅn cꢂc thủ tꢓc hꢀnh chꢌnh, tiꢏn tới thꢁc hiꢅn thủ tꢓc hꢀnh chꢌnh qua
mꢄng ꢔ bất cứ đâu, vꢀo bất cứ thꢑi điꢃm nꢀo gꢊp phân tinh giꢇm biên chꢏ trong bꢍ
mꢂy hꢀnh chꢌnh nhꢀ nước, hꢄn chꢏ tiêu cꢁc cꢊ thꢃ xꢇy ra.
- Cần nâng cao chất lượng quy hoꢄch, kꢏ hoꢄch sử dꢓng đất, quy hoꢄch xây
dꢁng đô thꢉ đꢃ đꢇm bꢇo cho cꢂc quy hoꢄch thꢆng nhất, không chồng chꢗo, cꢊ tꢌnh
khꢇ thi, không phꢇi thưꢑng xuyên điꢎu chỉnh. Đꢃ lꢀm được điꢎu nꢀy, khi lꢐp quy
hoꢄch cần dꢁ bꢂo đúng nhu cầu sử dꢓng đất của cꢂc đꢆi tượng vꢎ diꢅn tꢌch đất, loꢄi
đất, thꢑi gian sử dꢓng đất, vꢉ trꢌ đất vꢀ cꢂc yêu cầu khꢂc liên quan đꢏn sử dꢓng đất.
4. Kết luận
Trong bꢆi cꢇnh Cꢂch mꢄng Công nghiꢅp 4.0, quꢇn lꢈ đất đô thꢉ nꢊi riêng vꢀ
quꢇn lꢈ đất đai cꢊ những thꢀnh quꢇ nhất đꢉnh song cũng cꢊ những hꢄn chꢏ như xꢂc
đꢉnh giꢂ đất tꢌnh tiꢎn bồi thưꢑng vꢎ đất, tꢌnh tiꢎn sử dꢓng đất, thuꢏ liên quan đꢏn đất
đai nhất lꢀ đất đô thꢉ; tranh chấp, khiꢏu kiꢅn vꢎ đất đai cꢖn nhiꢎu, phức tꢄp do
những nguyên nhân cơ bꢇn lꢀ thông tin đất đai cꢖn thiꢏu, không được cꢐp nhꢐt,
thiꢏu sꢁ thꢆng nhất; quy đꢉnh của phꢂp luꢐt cꢖn chưa phù hợp; hꢅ thꢆng thông tin
đất đai chưa đồng bꢍ, hiꢅn đꢄi. Do vꢐy, đꢃ quꢇn lꢈ đất đai, trong đꢊ cꢊ đất đô thꢉ
316
được hiꢅu quꢇ hơn đꢂp ứng yêu cầu ngꢀy cꢀng cao của xã hꢍi vꢀ hꢍi nhꢐp quꢆc tꢏ
nhất lꢀ tꢄi cꢂc đô thꢉ cần thꢁc hiꢅn đồng bꢍ cꢂc giꢇi phꢂp như hoꢀn thiꢅn chꢌnh sꢂch,
phꢂp luꢐt vꢎ quꢇn lꢈ đất đô thꢉ; nâng cao năng lꢁc quꢇn lꢈ, sử dꢓng hꢅ thꢆng thông
tin đất đai vꢀ đầu tư cơ sꢔ vꢐt chất cho công tꢂc quꢇn lꢈ đất đai; cꢐp nhꢐt, cung cấp
thông tin đất đai; cꢇi cꢂch thủ tꢓc hꢀnh chꢌnh vꢎ đất đai; nâng cao chất lượng quy
hoꢄch, kꢏ hoꢄch sử dꢓng đất, quy hoꢄch xây dꢁng đô thꢉ.
Tꢇi liệu tham khảo
1. Bꢍ Xây dꢁng (2008). Quy chuẩn xây dựng Việt Nam - Tꢐp 1. QCXDVN 01:
2008/BXD.
2. Cao Viꢅt Hꢀ, Phꢄm Phương Nam (2018), Quan điểm về sửa đổi, hoàn thiện
quy định về quyền và trách nhiệm của Nhà nước trong vai trò chủ thể đꢃi diện
sở hữu toàn dân về đất đai và là tổ chức quyền lực công thực hiện chức năng
quản lý nhà nước đꢅi với đất đai, trong bꢅi cảnh nền kinh tꢁ thị trưꢄng định
hướng XHCN ở Việt Nam, Kꢘ yꢏu Hꢍi thꢇo khoa hꢒc quꢆc gia "Kiꢏn nghꢉ sửa
đꢋi, bꢋ sung mꢍt sꢆ quy đꢉnh trong Luꢐt Đất đai 2013", ngꢀy 07/11/2018.
3. George H. Ross (2015), Chiꢁn lược Đầu tư bất động sản, Nhꢀ Xuất Bꢇn Tri Thức.
4. Lê Minh Thùy (2018), Hiện đꢃi hóa hệ thꢅng cơ sở dữ liệu đất đai,
5. Nguyễn Thꢉ Thu Hương, Phan Thꢉ Thanh Huyꢎn, Nguyễn Thanh Trꢀ, Phꢄm
Phương Nam (2018), Giải pháp hoàn thiện công tác thu hồi đất cho phát triển
cơ sở hꢃ tầng và chỉnh trang đô thị tꢃi thành phꢅ Nam Định, tỉnh Nam Định,
Tꢄp chꢌ khoa hꢒc Nông nghiꢅp Viꢅt Nam, Vol .16 sꢆ 8, p753-762.
6. Phꢄm Phương Nam (2019), Đánh giá một sꢅ yꢁu tꢅ tác động đꢁn các khoản
thu tài chính từ đất đai tꢃi huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bꢂnh, Kꢘ yꢏu Hꢍi thꢇo
khoa hꢒc quꢆc tꢏ “Econometrics and Statistical Methods - Applications in
Economics and Finance” (ESM-AEF 2019).
7. Pham Phuong Nam, Phan Thi Thanh Huyen (2018), Development of Vietnam
Real Estate Market in the Industial Revolution 4.0, CIEMB, Hanoi, Vietnam.
8. Quꢆc hꢍi (2013). Luꢐt Đất đai.
9.
Trưꢑng Giang (2018), Hiện đꢃi hóa hệ thꢅng cơ sở dữ liệu đất đai,
lieu-dat-dai-1250851.html.
10. UBND tỉnh Bắc Ninh (2017), Đề án Xây dựng mô hꢂnh thành phꢅ thông minh
tỉnh Bắc Ninh giai đoꢃn 2017-2022 tầm nhꢂn đꢁn 2030.
317
8 trang
18/05/2022
740
Bạn đang xem tài liệu "Giải pháp hoàn thiện quản lý đất đô thị Việt Nam trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- giai_phap_hoan_thien_quan_ly_dat_do_thi_viet_nam_trong_boi_c.pdf
