Bài giảng Tâm lý học giáo dục - Chương 1: Nhập môn tâm lý học giáo dục

Học phần

TÂM LÝ HỌC

GIÁO DỤC

(2 tín chỉ)

Thông tin giảng viên

ThS. Phan Minh Phương Thuỳ

Giảng viên Khoa Tâm lý học,

Trường ĐHSP TP.HCM

! thuypmp@hcmue.edu.vn

Khởi động…

Động cơ học tập học phần

TLH giáo dục của bạn là gì?

Bạn sẽ làm gì để học tốt học phần này?

Bạn cần thêm sự hỗ trợ nào không?

• Đánh giá:

- Điểm quá trình (40%)

* 20% cá nhân:

(10% bài tập; 10% tham gia, phát biểu)

* 20% nhóm:

(10% thuyết trình; 10% đánh giá nhóm khác)

- Điểm cuối kỳ (60%): bài thi gồm 2 phần

Trắc Nghiệm (8đ) + Tự Luận (2đ)

(Không được sử dụng tài liệu)

Mục tiêu học phần

• Về phẩm chất

- Nghiêm túc, kỷ luật và hợp tác trong quá trình học

tập.

- Có trách nhiệm, tác phong phù hợp trong giao

tiếp, ứng xử với học sinh và các lực lượng giáo dục

trong nhà trường.

- Trân trọng và có thái độ tích cực đối với nghề dạy

học.

- Có ý thức rèn luyện phẩm chất và năng lực, đáp

ứng yêu cầu của lao động sư phạm cũng như yêu

cầu đổi mới giáo dục hiện nay.

Mục tiêu học phần

• Về năng lực

- Phân tích được cơ chế, quy luật phát triển và đặc

điểm tâm lý cá nhân của người học.

- Phân tích được cơ sở tâm lý của hoạt động dạy,

hoạt động học, tích cực hóa hoạt động dạy học,

giáo dục đạo đức, giáo dục giá trị ở trường phổ

thông.

- Xác định được bản chất và vai trò của công tác hỗ

trợ tâm lý học đường.

- Vận dụng được kiến thức tâm lý học làm cơ sở

đảm bảo cho hoạt động dạy học và giáo dục đạt

hiệu quả.

CHƯƠNG 1.

NHẬP MÔN TÂM LÝ HỌC GIÁO DỤC

1. Đối tượng, nhiệm vụ nghiên cứu của

Tâm lý học giáo dục

2. Quan hệ giữa Tâm lý học giáo dục với

một số chuyên ngành Tâm lý học khác

3. Phương pháp nghiên cứu Tâm lý học

giáo dục

1. Đối tượng, nhiệm vụ nghiên cứu của

Tâm lý học giáo dục

• 1879?

ÞTLH chính thức trở thành một khoa học

độc lập

• 1882, nhà TLH người Đức, Preier lần đầu

tiên xuất bản cuốn sách “Tâm hồn trẻ thơ”

đánh dấu sự ra đời của chuyên ngành TLH

phát triển.

• TLH phát triển không thể nghiên cứu con

người một cách độc lập, mà phải được đặt

trong những điều kiện cụ thể của quá trình

dạy học và giáo dục --> TLH giáo dục

1.1. Đối tượng nghiên cứu

• Sự phát triển tâm lý của người học, các điều kiện

phát triển tâm lý trong quá trình dạy học & giáo

dục;

• Bản chất hoạt động học tập của người học, những

yếu tố tạo nên hiệu quả học tập;

• Những vấn đề liên quan đến việc hình thành các

phẩm chất nhân cách, định hướng giá trị, hành vi

đạo đức của người học cũng như những yếu tố tác

động đến động cơ, thái độ và hành vi ứng xử của

người học;

1.1. Đối tượng nghiên cứu (tt)

• Những khó khăn tâm lý của cá nhân trong quá trình

dạy học, giáo dục và một số vấn đề liên quan đến

công tác hỗ trợ tâm lý học đường;

• Những tác động của môi trường xã hội, môi trường

văn hóa, môi trường giáo dục đến đời sống tâm lý

và sự phát triển của người học

1.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

• Nghiên cứu, xác lập cơ sở tâm lý học của các quan

điểm, triết lý, xu hướng giáo dục, chỉ ra những ưu

điểm và hạn chế cũng như định hướng ứng dụng

vào hoạt động dạy học, giáo dục và hỗ trợ tâm lý

học đường;

• Xác định quy luật lĩnh hội tri thức, kỹ năng, kỹ xảo,

phát triển các loại hình trí tuệ trong quá trình dạy -

học cũng như quy luật hình thành phẩm chất nhân

cách, định hướng giá trị, thái độ và hành vi phù

hợp, những biến đổi tâm lý của người học dưới ảnh

hưởng của tác động sư phạm theo từng giai đoạn

lứa tuổi nhất định;

1.2. Nhiệm vụ nghiên cứu (tt)

• Xác định cơ sở tâm lý của việc điều khiển quá trình dạy

học và giáo dục trong nhà trường, ngoài xã hội và trong

gia đình cũng như xây dựng mối quan hệ giữa người

dạy – người học, giữa người học với nhau, giữa gia

đình, nhà trường và các lực lượng giáo dục khác;

• Ứng dụng thành quả nghiên cứu cho việc dạy học và

giáo dục và hỗ trợ tâm lý đặt trọng tâm vào sự phát

triển toàn diện của cá nhân, thúc đẩy động cơ, tăng

cường hứng thú, niềm say mê cho người học;

• Cung cấp cơ sở tâm lý cho các hoạt động giáo dục gia

đình và cộng đồng, nơi mà mỗi người đều đóng vai trò

là nhà giáo dục, người dạy và người học,…góp phần

hình thành xã hội học tập với mục tiêu học tập suốt đời.

2. Quan hệ giữa TLH giáo dục với

một số chuyên ngành TLH khác

• Hãy điền cụm từ thích hợp

• Tâm lý học giáo dục

• Tâm lý học khác biệt

• Tâm lý học nhận thức

• Tâm lý học phát triển

• Tâm lý học xã hội

vào chỗ trống.

• Tâm lý học văn hóa

Những thành tựu nghiên cứu của … là cơ sở

quan trọng cho việc nghiên cứu các hiện tượng

tâm lý nảy sinh trong hoạt động dạy học và

giáo dục tương ứng với từng thời kỳ phát triển

của cá nhân.

Bên cạnh đó, … cũng chỉ rõ ảnh hưởng

của các yếu tố, quy luật phát triển tâm lý cá

nhân hay hoạt động chủ đạo tương ứng ở từng

giai đoạn lứa tuổi, tạo nền tảng cho việc xác

lập cơ sở tâm lý của hoạt động dạy học, giáo

dục và hỗ trợ tâm lý, đảm bảo các hoạt động

này phù hợp với từng lứa tuổi.

=> Tâm lý học phát triển

Dựa trên cơ sở … , Tâm lý học giáo dục

vận dụng tìm hiểu các hoạt động nhận thức của

con người để tổ chức các hoạt động dạy học,

giáo dục và hỗ trợ tâm lý trong trường học một

cách hiệu quả.

… là cơ sở quan trọng của Tâm lý học giáo

dục, giúp các hoạt động trong nhà trường nói

chung được tiến hành hợp lý, khoa học; đồng

thời cũng chỉ ra cho Tâm lý học giáo dục bản

chất của hoạt động nhận thức, trên cơ sở đó

định hướng tốt hơn cho hoạt động dạy học,

giáo dục đảm bảo phát triển toàn diện nhân

cách người học.

=> Tâm lý học nhận thức

Các kết quả nghiên cứu của … có giá trị ứng

dụng to lớn trong dạy học, giáo dục, hỗ trợ,

can thiệp tâm lý cũng như xác định sự phù hợp

nghề nghiệp, định hướng và lựa chọn nghề

nghiệp.

Tâm lý học giáo dục ứng dụng các kết

quả nghiên cứu của … , từ đó bổ sung cơ sở lý

luận và đưa ra biện pháp nâng cao chất lượng

hoạt động dạy học, giáo dục và hỗ trợ tâm lý

trong nhà trường, đặt trọng tâm vào cá nhân

nhằm đảm bảo sự phát triển toàn diện và tối ưu

cho người học.

=> Tâm lý học khác biệt

3. Phương pháp nghiên cứu

Tâm lý học giáo dục

3 hướng nghiên cứu cơ bản:

3.1. Nghiên cứu mô tả

- pp quan sát

- pp điều tra bằng phiếu hỏi

- pp phỏng vấn

- pp nghiên cứu trường hợp

- pp trắc nghiệm

3.2. Nghiên cứu tương quan

3.3. Nghiên cứu thực nghiệm

Chương 2

ĐẶC ĐIỂM TÂM LÝ

CÁ NHÂN CỦA NGƯỜI HỌC

Nội dung chính

1. Lý luận về sự phát triển tâm lý cá nhân

2. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi thiếu niên

3. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi đầu thanh niên

1. LÝ LUẬN VỀ SỰ PHÁT TRIỂN

TÂM LÝ CÁ NHÂN

1.1. Khái niệm sự phát triển tâm lý cá nhân

1.1.1 Quan niệm sai lầm về sự phát triển tâm lý trẻ em

Tên thuyết

Tiền định

Đại diện

Nội dung

Duy cảm

Hội tụ 2 yếu tố