Tiểu luận Mối quan hệ biện chứng giữa hội nhập kinh tế với xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ
Môc lôc:
TT
Trang
I
Më ®Çu
1
3
II Néi dung
Ch-¬ng 1: Nguyªn lý vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn trong phÐp biÖn 3
chøng duy vËt
1.1 C¸c ®Þnh nghÜa
1.2 TÝnh tÊt yÕu ph¶i héi nhËp kinh tÕ
3
6
Ch-¬ng 2: Mèi liªn hÖ gi÷a x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ víi 6
héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
2.1 Mét sè ®Æc tr-ng cña nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ
6
8
2.2 Néi dung cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
2.3 Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a x©y dùng kinh tÕ ®éc lËp tù chñ víi 8
héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
2.4 Nh÷ng lîi Ých vµ h¹n chÕ cña viÖc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
2.5 VÊn ®Ò héi nhËp kinh tÕ ë ViÖt Nam
11
12
12
14
15
16
2.5.1 §-êng lèi quan ®iÓm cña §¶ng ta trong qu¸ tr×nh héi nhËp
2.5.2 Qu¸ tr×nh héi nhËp ë ViÖt Nam
2.5.3 Nh÷ng lîi Ých vµ h¹n chÕ cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp
2.5.4 Mét sè ý kiÕn vµ gi¶i ph¸p cho qu¸ tr×nh héi nhËp ë ViÖt Nam
III. KÕt luËn
1
I. Më §Çu
Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay ®ang trë thµnh mét xu
thÕ kh¸ch quan vµ tÊt yÕu cña tÊt c¶ c¸c n-íc trªn thÕ giíi, kh«ng kÓ c¸c n-íc
®ang ph¸t triÓn hay ph¸t triÓn, c¸c n-íc giµu hay nghÌo. Trong xu thÕ ®ã quèc
gia nµo cã chiÕn l-îc, chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p vµ c«ng cô qu¶n lÝ hîp lÝ sÏ mang l¹i
lîi Ých, sù ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ cho quèc gia ®ã, ng-îc l¹i sÏ mang l¹i kÕt qu¶
xÊu. §Ó cã thÓ tranh thñ c¸c nguån lùc tõ bªn ngoµi ®Æc biÖt lµ nguån vèn, tiÕn
bé khoa häc c«ng nghÖ... ®ßi hái c¸c n-íc ph¶i cã sù më cöa, sù giao l-u, bu«n
b¸n hîp t¸c víi c¸c n-íc trªn thÕ giíi mµ ®Æc biÖt lµ c¸c n-íc t- b¶n ph¸t triÓn.
Tuy vËy ®i song song víi viÖc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ chóng ta cÇn ph¶i cã sù
thèng nhÊt nhËn thøc vÒ viÖc gi÷ ®éc lËp tù chñ trong qu¸ tr×nh héi nhËp. §©y lµ
mét mèi lo ng¹i lín víi c¸c n-íc trªn thÕ giíi ®Æc biÖt lµ c¸c n-íc ®ang ph¸t
triÓn. Mèi lo nµy phÇn nµo còng cã lÝ do chÝnh ®¸ng bëi hÇu hÕt c¸c n-íc ®ang
ph¸t triÓn ®Òu cã xuÊt ph¸t ®iÓm tõ mét nÒn kinh tÕ ``nghÌo nµn, l¹c hËu, khoa
häc c«ng nghÖ cßn thÊp kÐm, n¨ng suÊt lao ®éng cßn ch-a cao, søc c¹nh tranh vÒ
c¸c lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ tr-êng thÕ giíi thÊp trong khi ®ã c¸c n-íc ®i tr-íc cã
lîi thÕ h¬n h¼n vÒ mäi mÆt, viÖc më réng quan hÖ víi c¸c n-íc ®ã sÏ dÉn ®Õn
t×nh tr¹ng c¸c n-íc kÐm ph¸t triÓn khã tr¸nh khái bÞ lÖ thuéc vÒ kinh tÕ vµ tõ chç
bÞ lÖ thuéc vÒ kinh tÕ cã thÓ bÞ lÖ thuéc vÒ chÝnh trÞ dÉn tíi kh«ng gi÷ v÷ng ®-îc
chñ quyÒn. Thùc tÕ ngµy nay cho thÊy cã rÊt nhiÒu n-íc trªn thÕ giíi ®· bÞ lÖ
thuéc qu¸ nhiÒu vµo c¸c n-íc t- b¶n nªn mäi ®-êng lèi, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn
kinh tÕ ®Òu bÞ c¸c n-íc t- b¶n nµy chi phèi vµ n¾m gi÷. §iÓn h×nh nh- n-íc Cuba
cã mét thêi gian ®· bi phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo MÜ. Vèn lµ mét n-íc trång rÊt
nhiÕu mÝa song khoa häc kÜ thuËt cña n-íc nµy l¹i thÊp kÐm cho nªn ®Ó s¶n xuÊt
®-êng Cuba ph¶i nhËp khÈu trang thiÕt bÞ cña MÜ. Lîi dông thêi c¬ nµy MÜ ®·
t×m mäi c¸ch ®Ó g©y ¸p lùc vÒ kinh tÕ ®èi víi Cuba vµ buéc Cuba ph¶i lÖ thuéc
vµo MÜ. Dùa vµo ®ã MÜ ®· n¾m ®-îc quyÒn chi phèi vÒ kinh tÕ còng nh- chÝnh trÞ
ë Cuba.
HiÖn nay n-íc ViÖt Nam ta còng ®ang tham gia vµo c¸c tæ chøc, hiÖp héi
trªn thÕ giíi. N-íc ta còng lµ mét n-íc nghÌo nµn, l¹c hËu h¬n rÊt nhiÒu so víi
c¸c n-íc kh¸c v× vËy chóng ta ph¶i chñ ®éng tham gia héi nhËp kinh tÕ g¾n liÒn
2
víi viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ. §¶ng vµ nhµ n-íc ta ®· x¸c ®Þnh
®éc lËp tù chñ kinh tÕ lµ nÒn t¶ng vËt chÊt c¬ b¶n b¶o ®¶m sù bÒn v÷ng cña ®Êt
n-íc ta vÒ chÝnh trÞ .
ChÝnh v× viÖc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay ®ang lµ mét vÊn ®Ò nãng
báng, cÊp b¸ch vµ cÇn thiÕt ®èi víi tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi trong ®ã cã c¶
n-íc ta. V× vËy ®Ò tµi nµy cã mét ý nghÜa thùc tiÔn v« cïng quan träng ®èi víi
c¸c n-íc trªn thÕ giíi trong viÖc ®Ò ra c¸c ®-êng lèi, chÝnh s¸ch trong quan hÖ
giao l-u, bu«n b¸n víi n-íc ngoµi. V× lÝ do nay t«i ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi
"Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a héi nhËp kinh tÕ víi x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc
lËp tù chñ" víi hy väng bµi tiÓu luËn nµy sÏ gãp mét phÇn nhá vµo c«ng viÖc x©y
dùng nÒn kinh tÕ n-íc ta ngµy cµng giµu m¹nh .
Trong qu¸ tr×nh viÕt bµi tiÓu luËn t«i ®· nhËn ®-îc sù chØ dÉn nhiÖt t×nh cña TS
Mai Xu©n Hîi. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
3
II. Néi dung
Ch-¬ng 1:
Nguyªn lÝ vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn
trong phÐp biÖn chøng duy vËt
1.1. C¸c ®Þnh nghÜa:
PhÐp biÖn chøng lµ khoa häc vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn, nã ch¼ng qua lµ bé
m«n khoa häc nghiªn cøu nh÷ng quy luËt vËn ®éng ph¸t triÓn cña tù nhiªn, x·
héi vµ t- duy. Nh- vËy phÐp biÖn chøng ®· thõa nhËn sù vËt, hiÖn t-îng cña thÕ
giíi kh¸ch quan tån t¹i theo mèi quan hÖ phæ biÕn, chóng vËn ®éng, ph¸t triÓn
theo quy luËt nhÊt ®Þnh. PhÐp biÖn chøng cã nhiÖm vô ph¶i chØ ra nh÷ng quy luËt
®ã ®Ó ®Þnh h-íng cho con ng-êi trong nhiÖm vô thùc tiÔn. PhÐp biÖn chøng cã ba
h×nh thøc c¬ b¶n trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña triÕt häc ®ã lµ: PhÐp biÖn chøng
chÊt ph¸c, phÐp biÖn chøng duy t©m, phÐp biÖn chøng duy vËt .
Thêi cæ ®¹i, do tr×nh ®é t- duy ph¸t triÓn ch-a cao, khoa häc ch-a ph¸t triÓn
nªn c¸c nhµ triÕt häc chØ dùa vµo c¶m gi¸c, vµo c¸i nh×n trùc tiÕp ®Ó xem xÐt mäi
vËt. PhÐp biÖn chøng nµy cßn thiÕu nhiÒu c¨n cø khoa häc do vËy mµ nã ®· bÞ
phÐp siªu h×nh, xuÊt hiÖn tõ nöa cuèi thÕ kØ XV thay thÕ. PhÐp biÖn chøng duy
t©m xuÊt hiÖn trong triÕt häc Cant¬ vµ hoµn thiÖn trong triÕt häc cña Hªghen.
TÝnh chÊt duy t©m trong phÐp biÖn chøng cña Hªghen ®-îc thÓ hiÖn ë chç: ¤ng
coi ý niÖm tuyÖt ®èi cã tr-íc vµ trong qu¸ tr×nh vËn ®éng ph¸t triÓn cuèi cïng nã
l¹i trë vÒ víi chÝnh m×nh trong tinh thÇn. KÕ thõa cã chän läc nh÷ng thµnh tùu
cña c¸c nhµ triÕt häc tr-íc ®ã M¸c vµ Anghen ®· s¸ng lËp ra chñ nghÜa duy vËt
biÖn chøng vµ phÐp biÖn chøng. PhÐp biÖn chøng duy vËt ®-îc x©y dùng trªn c¬
së mét hÖ thèng nh÷ng nguyªn lÝ, nh÷ng ph¹m trï c¬ së, nh÷ng quy luËt phæ biÕn
ph¶n ¸nh ®óng ®¾n hiÖn thùc. Trong hÖ thèng ®ã nguyªn lÝ vÒ mèi liªn hÖ phæ
biÕn lµ mét trong nh÷ng nguyªn lÝ kh¸i qu¸t nhÊt. Mèi liªn hÖ phæ biÕn lµ kh¸i
niÖm ®óng ®Ó chØ sù rµng buéc, n-¬ng tùa, t¸c ®éng qui ®Þnh lÉn nhau cña c¸c sù
4
vËt hiÖn t-îng trong thÕ giíi kh¸ch quan. Trong thùc tÕ ng-êi ta lu«n ®Æt ra c¸c
c©u hái c¸c sù vËt hiÖn t-îng cã mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i víi nhau hay
kh«ng? Nh÷ng ng-êi theo quan ®iÓm siªu h×nh cho r»ng c¸c sù vËt, hiÖn t-îng
tån t¹i trong tr¹ng th¸i ®éc lËp, t¸ch rêi nhau, c¸i nµy tån t¹i bªn c¹nh c¸i kia.
NÕu gi÷a chóng cã mèi quan hÖ th× còng chØ lµ mèi liªn hÖ bªn ngoµi. Cßn nh÷ng
ng-êi theo quan ®iÓm biÖn chøng l¹i cho r»ng c¸c sù vËt, hiÖn t-îng, c¸c qu¸
tr×nh kh¸c nhau võa tån t¹i ®éc lËp võa qui ®Þnh t¸c ®éng qua l¹i chuyÓn ho¸ lÉn
nhau. PhÐp duy vËt biÖn chøng kh¼ng ®Þnh mäi sù vËt hiÖn t-îng ®Òu tån t¹i
trong mèi liªn hÖ phæ biÕn. Sù vËt lµ tiÒn ®Ò, lµ ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña
nhau. Chóng th-êng xuyªn th©m nhËp, chuyÓn ho¸ lÉn nhau lµm cho ranh giíi
gi÷a c¸c líp sù vËt kh«ng ph¶i lµ tuyÖt ®èi mµ bao giê còng cã líp trung gian
chuyÓn tiÕp. Mèi liªn hÖ phæ biÕn kh«ng chØ diÔn ra gi÷a c¸c sù vËt kh¸c nhau
mµ cßn diÔn ra trong b¶n th©n tõng sù vËt vµ ®Òu lµ kh¸ch quan. MÆc dï sù vËt
tån t¹i trong nh÷ng mèi liªn hÖ phæ biÕn víi nhiÒu mèi liªn hÖ kh¸c nhau nh-ng
vÞ trÝ, vai trß cña tõng mèi liªn hÖ kh«ng gièng nhau trong tæng sè mèi liªn hÖ vÒ
sù vËt, trong ®ã cã mèi liªn hÖ gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh ®Ðn sù tån t¹i, vËn ®éng
biÕn ®æi cña sù vËt nh- mèi liªn hÖ bªn trong, b¶n chÊt .... Cßn nh÷ng mèi liªn
hÖ kh¸c chØ cã nh÷ng ¶nh h-ëng nhÊt ®Þnh.
Tuy vËy mäi mèi liªn hÖ cña c¸c sù vËt hiÖn t-îng lµ kh¸ch quan, lµ vèn
cã cña mäi sù vËt, hiÖn t-îng. Ngay c¶ nh÷ng vËt v« tri v« gi¸c còng ®ang hµng
ngµy chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c sù vËt, hiÖn t-îng kh¸c nh-: ¸nh s¸ng, nhiÖt ®é, ®é
Èm..... vµ ®«i khi còng chÞu sù t¸c ®éng cña con ng-êi. Con ng-êi - mét sinh vËt
ph¸t triÓn cao nhÊt trong tù nhiªn lu«n chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c sù vËt, hiÖn
t-îng trong giíi tù nhiªn vµ ngay c¶ c¸c yÕu tè trong chÝnh b¶n th©n nã. Ngoµi sù
t¸c ®éng cña tù nhiªn nh- c¸c sù vËt kh¸c cßn tiÕp nhËn sù t¸c ®éng cña x· héi
vµ cña nh÷ng ng-êi kh¸c. ChÝnh con ng-êi vµ chØ cã con ng-êi míi cã thÓ tiÕp
nhËn v« vµn mèi quan hÖ ®ã. VÊn ®Ò lµ con ng-êi ph¶i hiÓu biÕt c¸c mèi liªn hÖ,
vËn dông chóng vµo ho¹t ®éng cña m×nh gi¶i quyÕt c¸c mèi liªn hÖ phï hîp
nh»m phôc vô nhu cÇu lîi Ých cña x· héi vµ cña b¶n th©n. Mèi liªn hÖ kh«ng chØ
mang tÝnh kh¸ch quan mµ cßn mang tÝnh phæ biÕn. TÝnh phæ biÕn cña mèi liªn hÖ
®-îc thÓ hiÖn ë chç: thø nhÊt bÊt cø sù vËt, hiÖn t-îng nµo còng liªn hÖ víi sù
vËt, hiÖn t-îng kh¸c. Kh«ng cã sù vËt, hiÖn t-îng nµo n»m ngoµi mèi liªn hÖ.
Trong thêi ®¹i ngµy nay kh«ng mét quèc gia nµo kh«ng cã quan hÖ, liªn hÖ víi
5
quèc gia kh¸c vÒ mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi. ChÝnh v× thÕ hiÖn nay trªn thÕ giíi
®· vµ ®ang xuÊt hiÖn xu h-íng toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ mäi mÆt cña ®êi sèng
x· héi. NhiÒu vÊn ®Ò ®· vµ ®ang trë thµnh vÊn ®Ò toµn cÇu nh-: ®ãi nghÌo, bÖnh
tËt ....
Thø hai, mèi liªn hÖ biÓu hiÖn d-íi nh÷ng h×nh thøc riªng biÖt, cô thÓ tuú
theo ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Song, dï d-íi nh÷ng h×nh thøc nµo chóng còng chØ lµ
biÓu hiÖn cña mèi liªn hÖ phæ biÕn nhÊt, chung nhÊt. Nghiªn cøu mèi liªn hÖ cña
c¸c sù vËt, hiÖn t-îng trªn thÕ giíi ta cßn thÊy râ tÝnh ®a d¹ng, nhiÒu vÎ cña nã.
Dùa vµo tÝnh ®a d¹ng ®ã cã thÓ ph©n chia ra c¸c mèi liªn hÖ kh¸c nhau theo tõng
cÆp: Mèi liªn hÖ bªn trong vµ mèi liªn hÖ bªn ngoµi, mèi liªn hÖ chñ yÕu vµ thø
yÕu.... ChÝnh tÝnh ®a d¹ng trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn b¶n th©n sù vËt,
hiÖn t-îng qui ®Þnh tÝnh ®a d¹ng cña mèi liªn hÖ. V× vËy trong mét sù vËt cã thÓ
bao gåm rÊt nhiÒu mèi liªn hÖ chø kh«ng ph¶i chØ cã mét mèi liªn hÖ x¸c ®Þnh.
Song mçi cÆp mèi liªn hÖ cã nh÷ng ®Æc tr-ng riªng tuy theo tõng ®iÒu kiÖn, hoµn
c¶nh cô thÓ c¸c mèi liªn hÖ t-¬ng øng sÏ gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh. Sù ph©n chia
tõng cÆp mèi liªn hÖ chØ mang tÝnh t-¬ng ®èi v× mçi lo¹i mèi liªn hÖ chØ lµ mét
h×nh thøc, mét bé phËn cña mèi liªn hÖ phæ biÕn. Mçi lo¹i mèi liªn hÖ trong tõng
cÆp cã thÓ chuyÓn ho¸ lÉn nhau tuú theo ph¹m vi bao qu¸t cña mèi liªn hÖ hoÆc
do kÕt qu¶ cña sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña chÝnh c¸c sù vËt. Tuy sù ph©n chia
thµnh c¸c lo¹i mèi liªn hÖ chØ mang tÝnh t-¬ng ®èi nh-ng sù ph©n chia ®ã l¹i rÊt
cÇn thiÕt bëi v× mçi lo¹i mèi liªn hÖ cã vÞ trÝ vµ vai trß x¸c ®Þnh trong sù vËn
®éng vµ ph¸t triÓn cña sù vËt. Con ng-êi ph¶i n¾m b¾t ®óng c¸c mèi liªn hÖ ®ã ®Ó
cã c¸ch t¸c ®éng phï hîp nh»m ®-a l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt trong ho¹t ®éng cña
m×nh. Tõ néi dung cña mèi liªn hÖ phæ biÕn bÊt cø sù vËt, hiÖn t-îng nµo trong
thÕ giíi ®Òu tån t¹i trong mèi liªn hÖ víi c¸c sù vËt, hiÖn t-îng kh¸c vµ mèi liªn
hÖ rÊt ®a d¹ng phong phó do ®ã trong ho¹t ®éng nhËn thøc còng nh- trong ho¹t
®éng thùc tiÔn chóng ta ph¶i cã quan ®iÓm toµn diÖn tr¸nh quan ®iÓm phiÕn diÖn,
chØ xÐt sù vËt, hiÖn t-îng ë mét mèi liªn hÖ ®· véi vµng kÕt luËn vÒ b¶n chÊt hay
vÒ tÝnh qui luËt cña chóng. Quan ®iÓm toµn diÖn ®ßi hái khi ngiªn cøu ph¶i xem
xÐt sù vËt, ph¶i xem xÐt tÊt c¶ c¸c mèi quan hÖ vèn cã cña nã nh-ng kh«ng ®-îc
®Æt c¸c mèi quan hÖ cã vÞ trÝ vai trß nh- nhau. CÇn ph¶i ph©n biÖt ®-îc ®©u lµ
nh÷ng mèi quan hÖ b¶n chÊt tÊt yÕu cña sù vËt, ®©u lµ nh÷ng mèi quan hÖ kh¸c
®Ó tõ ®ã cã kÕt luËn ®óng vÒ sù vËt. Trong thùc tÕ theo quan ®iÓm toµn diÖn khi
6
t¸c ®éng vµo sù vËt chóng ta kh«ng nh÷ng ph¶i chó ý ®Õn nh÷ng mèi liªn hÖ néi
t¹i cña chóng mµ cßn ph¶i l-u ý tíi nh÷ng mèi liªn hÖ cña sù vËt Êy víi sù vËt
kh¸c vµ sù chuyÓn ho¸ lÉn nhau gi÷a chóng trong tõng ®iÒu kiÖn. §ång thêi
chóng ta ph¶i biÕt sö dông ®ång bé c¸c biÖn ph¸p, c¸c ph-¬ng tiÖn kh¸c nhau ®Ó
t¸c ®éng nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. Víi t- c¸ch lµ nh÷ng nguyªn t¾c
ph-¬ng ph¸p luËn quan ®iÓm toµn diÖn gãp phÇn ®Þnh h-íng chØ ®¹o ho¹t ®éng
nhËn thøc vµ thùc tiÔn c¶i t¹o hiÖn thùc, c¶i t¹o chÝnh b¶n th©n chóng ta. Thùc
hiÖn ®óng quan ®iÓm ®ã chÝnh lµ chóng ta ®· n¾m ®-îc vµ vËn dông tèt ph-¬ng
ph¸p biÖn chøng trong nhËn thøc vÒ ho¹t ®éng thùc tiÔn.
1.2 TÝnh tÊt yÕu ph¶i héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ:
Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ võa lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan võa lµ yªu cÇu ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi quèc gia trªn thÕ giíi. Mçi quèc gia trªn thÕ giíi
kh«ng thÓ tù m×nh x©y dùng ®-îc mét nÒn kÞnh tÕ ph¸t triÓn bÊt kÓ n-íc Êy giÇu
hay nghÌo ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c n-íc chËm ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn. NÒn
kinh tÕ cña c¸c n-íc nµy cßn thÊp kÐm, chËm ph¸t triÓn, khoa häc häc kü thuËt
cßn thua xa c¸c n-íc t- b¶n th× viÖc më réng giao l-u, bu«n b¸n víi c¸c n-íc
trªn thÕ giíi lµ mét vÊn ®Ò cÇn thiÕt vµ mang tÝnh tÊt yÕu trong giai ®o¹n hiÖn nay.
VÞªt Nam còng n»m trong c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn, xuÊt ph¸t ®iÓm cña
n-íc ta lµ mét n-íc n«ng nghiÖp nghÌo, do vËy chóng ta cÇn ph¶i më réng quan
hÖ víi c¸c n-íc kh¸c nh»m t¹o thuËn lîi ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. Trong
§¹i héi §¶ng 9 cña ta võa qua, §¶ng ®· nªu ra "Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc
tÕ vµ khu vùc theo tinh thÇn ph¸t huy tèi ®a néi lùc n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c
quèc tÕ, b¶o ®¶m ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa, b¶o vÖ lîi Ých
d©n téc, an ninh quèc gia, gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ vµ b¶o vÖ m«i tr-êng".
7
Ch-¬ng 2:
Mèi liªn hÖ gi÷a x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ
víi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
2.1 Mét sè ®Æc tr-ng cña nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ:
Kh¸c víi tr-íc ®©y khi nãi tíi ®éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ, nhiÒu ng-êi
th-êng h×nh dung tíi mét nÒn kinh tÕ khÐp kÝn, tù cung, tù cÊp. Trong ®iÒu kiÖn
hiÖn nay ®äc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ ph¶i lµ ®éc lËp, tù chñ trong ph¸t triÓn kinh tÕ
thÞ tr-êng vµ tù chñ më cöa, héi nhËp cã hiÖu qu¶ víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, tÝch
cùc tham gia vµo sù giao l-u, hîp t¸c, ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ trªn c¬ së ph¸t
huy tèt néi lùc, lîi thÕ so s¸nh cña quèc gia ®Ó c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ trªn
th-¬ng tr-êng quèc tÕ. Do vËy ®éc lËp tù chñ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cã c¸c ®Æc
tr-ng sau: tr-íc hÕt vµ quan träng nhÊt lµ ph¶i ®¶m b¶o lîi Ých ph¸t triÓn cña
quèc gia ë møc cao nhÊt cã thÓ ®-îc. Cã thÓ cã mét nÒn kinh tÕ kh«ng phô thuéc
hoµn toµn vµo bªn ngoµi, tù ®¶m b¶o ®-îc c¸c nhu cÇu chñ yÕu trong n-íc. C¸c
mèi quan hÖ gi÷a n-íc ®ã víi c¸c n-íc trªn thÕ giíi ph¶i ®-îc xem xÐt ®¸nh gi¸
trªn tiªu chuÈn cã ®¶m b¶o ®-îc lîi Ých ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc kh«ng? §ã míi lµ
môc tiªu cho mäi chiÕn l-îc ph¸t trÓn. Trong ®iÒu kiÖn héi nhËp quèc tÕ tiÕn
triÓn nh- hiÖn nay mäi nÒn kinh tÕ ngµy cµng cã sù rµng buéc, phô thuéc vµo c¸c
n-íc kh¸c. NÕu sù rµng buéc ®ã ®¶m b¶o tèt h¬n cho lîi Ých ph¸t triÓn quèc gia
th× ®ã lµ mét ®iÒu nªn lµm. NÒn kinh tÕ n-íc ta trong thêi kú ®æi míi ®· ngµy
cµng më réng, giao l-u víi c¸c n-íc kh¸c; kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ta n¨m 1999
chiÕm tíi trªn 90% GDP, vèn ®Çu t- n-íc ngoµi chiÕm 28% tæng ®Çu t- x· héi.
§Æc tr-ng thø hai cña nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ ®ã lµ søc c¹nh tranh cña nÒn
kinh tÕ ph¶i ®-îc c¶i thiÖn vµ t¨ng dÇn. Søc c¹nh tranh nµy ®-îc thÓ hiÖn ë c¸c
mÆt. ThÓ chÕ chÝnh trÞ, kinh tÕ x· héi ph¶i ®ñ m¹nh ®ñ t¹o ra mét m«i tr-êng ®Çu
t-, kinh doanh thuËn lîi, chi phÝ vµ rñi ro thÊp; kh¶ n¨ng sinh lîi lín. C¬ cÊu kinh
tÕ gåm nh÷ng ngµnh cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao, cã kh¶ n¨ng tù ®iÒu chØnh, tù
rót khái nh÷ng ngµnh kÐm kh¶ n¨ng c¹nh tranh. C¬ cÊu doanh nghiÖp còng ph¶i
bao gåm nh÷ng doanh nghiÖp cã søc m¹nh trªn thÞ tr-êng. BiÓu hiÖn tËp trung
cña søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ lµ ë chÊt l-îng, gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ dÞch vô
8
cña ®Êt n-íc. NÕu s¶n phÈm vµ dÞch vô cña mét quèc gia cã gi¸ thµnh cao, chÊt
l-îng l¹i thÊp th× nã sÏ khã tiªu thô vµ kÕt côc lµ g©y suy tho¸i nÒn kinh tÕ.
Trong ®iÒu kiÖn ®ã khã cã thÓ nãi ®Õn ®éc lËp vµ tù chñ. Cßn mét nÒn kinh tÕ
lµm ra c¸c s¶n phÈm cã chÊt l-îng cao, gi¸ thµnh thÊp th× cã thÓ chiÕm lÜnh thÞ
tr-êng trong n-íc vµ quèc tÕ t¹o ra thu nhËp lín. Mét nÒn kinh tÕ cã søc c¹nh
tranh cao nh- vËy trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ hiÖn nay lµ mét nÒn kinh tÕ cã
tÝnh ®éc lËp, tù chñ cao. §Æc tr-ng thø ba cña nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ ®ã lµ
kh¶ n¨ng øng phã cã hiÖu qña víi nh÷ng chÊn ®éng chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi bªn
ngoµi. Nh÷ng chÊn ®éng ®ã cã thÓ lµ mét cuéc khñng ho¶ng…
ChiÕn l-îc tèt nhÊt cña mét quèc gia lµ cè tr¸nh tham gia nh÷ng cuéc
chiÕn tranh ë bªn ngoµi vµ tr¸nh ®Ó x¶y ra xung ®ét vµ chiÕn tranh ë trong n-íc.
Song mét nÒn kinh tÕ cã søc c¹nh tranh cao, cã dù tr÷ ngo¹i tÖ lín sÏ cã søc chÞu
®ùng lín so víi nÒn kinh tÕ l¹c hËu. Mét nÒn kinh tÕ héi nhËp quèc tÕ cao lîi Ých
quèc gia ®an xen chÆt chÏ víi lîi Ých cña nhiÒu quèc gia kh¸c, nhiÒu trung t©m
kinh tÕ th× sÏ cã nhiÒu kh¶ n¨ng kÕt søc m¹nh quèc gia víi søc m¹nh quèc tÕ ®Ó
b¶o vÖ ®Êt n-íc tèt h¬n.
2.2 Néi dung cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ:
C¸c nguyªn t¾c héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nãi cung vµ WTO nªu ra lµ kh«ng
ph©n biÖt ®èi xö, tiÕp cËn thÞ tr-ëng, c¹nh tranh c«ng b»ng, ¸p dông c¸c hµnh
®éng khÈn cÊp trong tr-êng hîp cÇn thiÕt, dµnh -u ®·i cho c¸c n-íc ®ang vµ
chËm ph¸t triÓn. Néi dung cña héi nhËp kinh tÕ lµ më cöa thÞ tr-êng, t¹o ®iÒu
kiÖn thuËn lîi ®Ó tù do bu«n b¸n, ph¸t triÓn.
VÒ th-¬ng m¹i hµng ho¸: c¸c n-íc cam kÕt b·i bá hµng rµo phi thuÕ quan
nh- giÊy phÐp xuÊt khÈu,… VÒ th-¬ng m¹i dÞch vô, c¸c n-íc më cöa thÞ tr-êng
cho nhau víi 4 ph-¬ng thøc: cung cÊp qua biªn giíi, sö dông dÞch vô ngoµi l·nh
thæ, th«ng qua doanh nh©, hiÖn diÖn thÓ nh©n,…
VÒ thÞ tr-êng ®Çu t-: kh«ng ¸p dông ®èi víi ®Çu t- n-íc ngoµi c¸c yªu cÇu
vÒ tû lÖ néi ®Þa ho¸ c©n b»ng xuÊt nhËp khÈu, h¹n chÕ tiÕp cËn nguån ngo¹i tÖ…
C¸c nguyªn t¾c nµy ®-îc tÊt c¶ c¸c n-íc thµnh viªn WTO vµ c¸c n-íc ®ang gia
nhËp WTO thõa nhËn vµ thùc hiÖn.
9
2.3 Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ
vµ héi nhËp kinh tÕ.
Trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp quèc tÕ, sù tuú thuéc lÉn nhau vÒ
kinh tÕ ngµy cµng gia t¨ng, c¸c n-íc trªn thÕ giíi ®Òu rÊt coi trän ®Õn kh¶ n¨ng
®éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ nh»m ®¶m b¶o lîi Ých chÝnh ®¸ng cña quèc gia, d©n téc
m×nh trong cuéc c¹nh tranh kinh tÕ gay g¾t vµ ®Ó x¸c lËp mét vÞ thÕ chÝnh trÞ nhÊt
®Þnh trªn tr-êng quèc tÕ.
§éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ ph¶i ®-îc ®Æt trong mèi quan hÖ biÖn chøng víi
®éc lËp tù chñ vÒ chÝnh trÞ vµ c¸c mÆt kh¸c ®Ó t¹o thµnh søc m¹nh tæng hîp cña
mét quèc gia. §éc lËp tù chñ vÌ kinh tÕ tr-íc hÕt lµ kh«ng bÞ chi phèi lÖ thuéc
vµo bªn ngoµi vÒ ®-êng lèi, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn
kinh tÕ chÝnh trÞ mµ hä muèn ¸p ®Æt cho ta trong trî gióp, hîp t¸c song ph-¬ng,
®a ph-¬ng,.. mµ nh÷ng ®iÒu kiÖn Êy sÏ g©y tæn h¹i cho chñ quyÒn quèc gia vµ lîi
Ých c¬ b¶n cña d©n téc. §éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ còng cã nghÜa lµ tr-íc nh÷ng
chÊn ®éng cña thÞ tr-êng, cña khñng ho¶ng kinh tÕ - tµi chÝnh, còng nh- tr-íc sù
bao v©y, c« lËp tõ bªn ngoµi vÉn gi÷ ®-îc sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cÇn thiÕt,
kh«ng bÞ sôp ®æ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ. Kh¸c víi tr-íc ®©y khi nãi ®Õn ®éc lËp tù
chñ vÒ kinh tÕ, nhiÒu ng-êi th-êng h×nh dung tíi mét nÒn kinh tÕ khÐp kÝn, tù
cung tù cÊp. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ®éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ ph¶i lµ ®éc lËp tù
chñ trong ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng vµ chñ ®éng héi nhËp cã hiÖu qu¶ víi nÒn
kinh tÕ thÕ giíi, tÝch cùc tham gia vµo sù giao l-u, hîp t¸c, ph©n c«ng lao ®éng
quèc tÕ trªn c¬ së ph¸t huy tèt nhÊt néi lùc, lîi thÕ so s¸nh cña quèc gia ®Ó c¹nh
tranh cã hiÖu qña trªn tr-êng quèc tÕ. Quan niÖm ®éc lËp tù chñ theo kiÓu tù
cung, tù cÊp ®· ®-îc kinh nghiÖm cña nhiÒu n-íc trªn thÕ giíi chøng minh lµ
kh«ng phï hîp víi xu thÕ cña thêi ®¹i, vµ lµm cho ®Êt n-íc ngµy cµng tôt hËu xa
h¬n. §Õn t×nh tr¹ng chËm ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ kh«ng ®-îc kh¾c phôc sÏ n¶y sinh
ra nhiÒu vÊn ®Ò x· héi nan gi¶i, t¹o nguy c¬ tõ bªn trong ®èi víi trËt tù, an toµn
x· héi vµ ®iÒu ®ã cuèi cïng sÏ g©y cho quèc gia ®ã khã gi÷ v÷ng ®-îc con ®-êng
vµ m« h×nh ph¸t triÓn ®· lùa chän. Trong vµi chôc n¨m gÇn ®©y, t×nh h×nh thÕ
giíi còng cã rÊt nhiÒu biÕn ®æi quan träng theo c¸c h-íng chñ yÕu sau ®©y: mét
lµ xu thÕ hoµ b×nh, hîp t¸c vµ ph¸t triÓn, xu thÕ nµy cµng ngµy cµng trë thµnh xu
thÕ chÝnh thay thÕ cho sù ®èi ®Çu gi÷a c¸c siªu c-êng, sù xung ®ét, ch¹y ®ua vò
trang gi÷a hai hÖ thèng x· héi ®èi lËp, c¸c cuéc chiÕn tranh x©m l-îc ®· bÞ lªn ¸n
10
kh¾p n¬i. §©y chÝnh lµ ®iÒu kiÖn quan träng gióp cho c¸c quèc gia cã thÓ më cöa
®Êt n-íc tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. M« h×nh kinh tÕ
ph¸t triÓn trong xu thÕ hoµ b×nh ®ang thay thÕ cho m« h×nh kinh tÕ trong t×nh
tr¹ng ®èi ®Çu vµ chiÕn tranh l¹nh. Hai lµ xu thÕ ph¸t triÓn c«ng nghÖ ®ang chuyÓn
®æi sang nÒn kinh tÕ tri thøc. Trong nh÷ng thËp niªn võa qua sù ph¸t triÓn cña
c«ng nghÖ ®ang chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ v« cïng lín. C¸c ngµnh c«ng
nghiÖp truyÒn thèng, s¶n xuÊt ra c¸c hµng ho¸ vËt chÊt, kÓ c¶ c¸c ngµnh c«ng
nghiÖp nÆng ®ang ngµy cµng kÐm hiÖu qu¶ mÊt dÇn vai trß quan träng cña chóng
víi ph¸t triÓn kinh tÕ. Trªn thùc tÕ trogn mÊy n¨m gÇn ®©y c¸c s¶n phÈm ®· liªn
tôc bÞ gi¶m gi¸, ®· gi¶m tíi trªn 30% gi¸ do vËy nh÷ng ngµnh nµy ®ang gÆp
nhiÒu khã kh¨n.
Trong khi ®ã c¸c ngµnh kinh tÕ tri thøc l¹i ph¸t triÓn víi tèc ®é cao vµ ®¹t
nhiÒu hiÖu qña. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, c¸c lîi thÕ vÒ tµi nguyªn, nguån vèn,
lao ®éng… ngµy cµng gi¶m vµ lîi thÕ vÒ tri thøc vµ kü n¨ng ngµy cµng
t¨ng. ë Mü tû lÖ ®ãng gãp cña ngµnh s¶n xuÊt ®iÖn tö - tin häc lµm t¨ng tr-ëng
kinh tÕ lªn tíi 45% trong 3 n¨m qua cßn møc ®ãng gãp cña ngµnh x©y dùng vµ
xe h¬n vèn lµ ngµnh trô cét cña kinh tÕ Mü l¹i gi¶m chØ cßn 14% vµ 4%. Lîi
nhuËn cña h·ng Intel, Microsoft ®¹t møc 24% doanh thu kÐo dµi trong khi c¸c
ngµnh c«ng nghiÖp truyÒn thèng chØ ®¹t ë møc trªn 10%.
Xu h-íng thø ba lµ xu h-íng toµn cÇu ho¸, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ph¸t
triÓn nhanh chãng. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÕ giíi ph¸t triÓn vµ nh÷ng ®Æc
tr-ng chñ yÕu trªn m« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ theo h-íng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
lµ c¨n cø ®Ó ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ cã lîi thÕ c¹nh tranh cao. §-¬ng nhiªn,
viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ nµy ph¶i ®Æt trong mèi quan hÖ biÖn chøng víi ®éc lËp tù
chñ. §éc lËp tù chñ trong m« h×nh kinh tÕ theo h-íng héi nhËp quèc tÕ chÊp
nhËn sù phô thuéc lÉn nhau trªn c¬ së cïng cã lîi trong quan hÖ gi÷a c¸c quèc
gia. Sù phô thuéc nµy diÔn ra trªn hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc tõ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch
ph¸t triÓn,… vÝ dô nh- trong Liªn minh Ch©u ¢u, hiÖn ®· cã ®ång tiÒn chung,
c¸c quèc gia thµnh viªn ph¶i b¶o ®¶m duy tr× mét møc th©m hôt ng©n s¸ch vµ
l¹m ph¸t chung. Trong m« h×nh kinh tÕ nµy c¸c quèc gia tuy vÉn cã quyÒn tù
chñ, quyÒn tù chän c¸c ngµnh kinh tÕ cã lîi cho m×nh. Thùc tÕ cho thÊy ngay c¸c
quèc gia cã nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp nÒn t¶ng kh¸ ph¸t triÓn nh- NhËt B¶n mµ
vÉn phô thuéc bªn ngoµi mét c¸ch ®¸ng sî. NhËt ph¶i nhËp 100% dÇu má ®Ó cã
11
ngµnh ho¸ dÇu vµ n¨ng l-îng ®iÖn, nhËp khÈu phÇn quÆng s¾t ®Ó cã ngµnh luyÖn
kim, nhËp khÈu phÇn lín b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ ®Ó cã ngµnh c«ng nghiÖp chÕ
t¹o,… NÕu cã chiÕn tranh x¶y ra, c¸c ho¹t ®éng nhËp khÈu nµy chØ bÞ ngõng trÖ
mét thêi gian ng¾n th«i th× c¸c ngµnh c«ng nghiÖp sÏ hoµn toµn bÞ tª liÖt vµ nÒn
kinh tÕ NhËt khã tr¸nh khái tæn thÊt. NÕu sî sù phô thuéc nµy, n-íc NhËt sÏ
kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®-îc. Nh-ng bï l¹i, NhËt l¹i xuÊt khÈu « t«, hµng ®iÖn tö vµ
nh÷ng lo¹i hµng chÊt l-îng cao kh¸c buéc c¸c quèc gia kh¸c ph¶i lÖ thuéc vµo
NhËt nh÷ng mÆt hµng nay. ChÝnh mèi quan hÖ lÖ thuéc lÉn nhau lµm cho kinh tÕ
NhËt cã thÓ ®øng v÷ng ngay c¶ trong cuéc khñng ho¶ng dÇu löa nh÷ng n¨m 70.
Song còng cÇn ph¶i nãi r»ng trong qóa tr×nh héi nhËp kinh tÕ cÇn ph¶i
tr¸nh sù lÖ thuéc qu¸ nhiÒu vµo c¸c n-íc. §©y lµ mét vÊn ®Ò ®· x¶y ra víi mét sè
n-íc, nhÊt lµ c¸c n-íc kÐm ph¸t triÓn. Do tr×nh ®é khoa häc, nÒn s¶n xuÊt n-íc
nµy cßn chËm ph¸t triÓn nªn ®· bÞ lÖ thuéc hoµn toµn vµo t- b¶n n-íc ngoµi kÓ c¶
vÒ kinh tÕ lÉn chÝnh trÞ.
V× vËy cÇn ph¶i nhÊn m¹nh r»ng trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
cÇn ph¶i ph¸t huy tÝnh ®éc lËp tù chñ, ph¸t huy néi lùc cña nÒn kinh tÕ, ph¶i lÊy
néi lùc cña nÒn kinh tÕ lµm yÕu tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, cßn
nh÷ng yÕu tè bªn ngoµi chØ lµ quan träng.
2.4 Nh÷ng lîi Ých, h¹n chÕ cña viÖc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ:
Nh- chóng ta ®· ph©n tÝch héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét xu thÕ kh¸ch
quan, nã cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc tíi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia.
Héi nhËp kinh tÕ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vµ x· héi ho¸ c¸c lùc l-îng s¶n xuÊt, ®em
l¹i sù t¨ng tr-ëng kinh tÕ cao. Nã lµm t¨ng nhanh tæng s¶n l-îng thÕ giíi: ngµy
nay tæng s¶n phÈn thÓ giíi -íc tÝnh kho¶ng 30.000 tû óD gÊp kho¶ng 23 lÇn tæng
s¶n phÈm thÕ giíi vµo nh÷ng n¨m tr-íc ®©y. Theo ®ã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh
tÕ toµn cÇu còng cã nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n. NÕu nh÷ng n¨m 60, n«ng l©m thñy
s¶n chiÕm 10,4% , c«ng nghiÖp chiÕm 28,1% vµ dÞch vô chiÕm 50,4% th× cho tíi
nay c¬ cÊu t-¬ng øng lµ 4,4%; 21,4% vµ 62,4%. Bªn c¹nh ®ã sù liªn kÕt thÞ
tr-êng thÕ giíi thµnh mét hÖ thèng h÷u c¬ ngµy cµng t¨ng víi tèc ®é t¨ng tr-ëng
cao h¬n nhiÒu tèc ®é t¨ng tr-ëng s¶n xuÊt. HÖ thèng th«ng tin toµn cÇu ph¸t triÓn
nhanh chãng kÕt nèi c¸c vïng ®Þa lý trªn tr¸i ®Êt vµo mét hÖt hèng gãp phÇn t¸c
®éng cã hiÖu qu¶ vµo ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. MÆt kh¸c, toµn cÇu ho¸ thóc ®Èy
12
qu¸ tr×nh tù do ho¸ th-¬ng m¹i; lµm lµm hoÆc huû bá c¸c hµng rµo th-¬ng m¹i
lµm cho hµng ho¸ cña mçi n-íc cã thÞ tr-êng tiªu thô quèc tÕ réng h¬n do ®ã
kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Nhê ®ã thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, theo
h-íng chuyªn m«n ho¸ lµm cho nguån lùc ë mçi n-íc vµ trªn thÕ giíi ®-îc sö dông
cã hiÖu qu¶ h¬n.
Tù do ho¸ th-¬ng m¹i ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh nh÷ng
c¶i c¸ch s©u réng ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, ph¸t huy lîi thÕ
cña m×nh vµ h¹n chÕ nh÷ng rñi ro trong cuéc c¹nh tranh quèc tÕ.
Tuy vËy, tù do ho¸ th-¬ng m¹i kh«ng ®-a l¹i nh÷ng kÕt qña nh- nhau ®èi
víi c¸c n-íc lín. Nh×n chung c¸c n-íc ph¸t triÓn cã lîi thÕ lµ nÒn kinh tÕ hä ®·
ph¸t triÓn cao, kh¶ n¨ng c¹nh tranh lín. MÆt kh¸c, héi nhËp kinh tÕ lµm gia t¨ng
c¸c luång chuyÓn giao vèn vµ c«ng nghÖ. Nã cñng cè vµ t¨ng c-êng c¸c thÓ chÕ
quèc tÕ, thóc ®Èy sù xÝch l¹i gÇn nhau gi÷a c¸c d©n téc. Bªn c¹nh ®ã ta còng
kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn mÆt tr¸i cña viÖc héi nhËp kinh tÕ g©y ra. Song song víi
viÖc héi nhËp kinh tÕ th× kho¶ng c¸ch giÇu nghÌo gi÷a c¸c n-íc ngµy cµng t¨ng.
C¸c mèi lîi thu ®-îc tõ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ ®-îc ph©n phèi kh«ng ®Òu vµ kh«ng
c«ng b»ng. C¸c quèc gia ph¸t triÓn cã lîi thÕ th-êng thu lîi nhiÒu trong kinh tÕ.
Sù bÊt b×nh ®¼ng ngµy cµng t¨ng. D©n sè ë mét sè n¬i cßn cã møc sèng thÊp h¬n
tr-íc. Toµn thÕ giíi hiÖn nay vÉn cßn h¬n 1 tû ng-êi nghÌo. C¸c n-íc ph¸t triÓn
víi 1/5 d©n sè thÕ giíi chiÕm 86% GDP toµn cÇu, 4/5 thÞ tr-êng xuÊt khÈu, 1/3
vèn ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµi trong khi ®ã c¸c n-íc nghÌo nhÊt víi 1/5 d©n sè
thÕ giíi chØ t¹o ra ®-îc 1% GDP thÕ giíi. MÆt kh¸c, héi nhËp kinh tÕ cßn t¹o nªn
sù th¸ch thøc míi ®èi víi nÒn ®éc lËp chñ quyÒn quèc gia, lµm xãi mßn quyÒn
lùc Nhµ n-íc, d©n téc. Chñ quyÒn quèc gia bÞ h¹n chÕ mét c¸ch t-¬ng ®èi, tÝnh
®éc lËp cña c¸c quèc gia bÞ gi¶m dÇn,… Héi nhËp cßn lµm cho nhiÒu ho¹t ®éng
vµ ®êi sèng cña con ng-êi trë nªn kÐm an toµn, tõ an toµn kinh tÕ, tµi chÝnh, v¨n
ho¸, x· héi, m«i tr-êng ®Õn an toµn chÝnh trÞ. Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ë
§«ng ¸ 1997 - 1998 ®· ¶nh h-ëng nghiªm träng, kÐo dµi vµ toµn diÖn ®Õn c¸c
n-íc nµy. L¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp gia t¨ng, nÒn s¶n xuÊt ph¶i c¬ cÊu l¹i, tÖ n¹n
x· héi ngµy cµng trµn lan: nghiÖn hót, m¹i d©m… Tuy trong qu¸ tr×nh héi nhËp
kinh tÕ ta ®· tiÕp thu ®-îc nhiÒu tinh hoa v¨n ho¸ trªn thÕ giíi song còng chÝnh
trong qu¸ tr×nh th©m nhËp v¨n ho¸ ngµy cµng lµm cho nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸
13
riªng, truyÒn thèng cña mçi n-íc bÞ xãi mßn, huû ho¹i, bëi vËy vÊn ®Ò cÇn ®Æt ra
lµ héi nhËp nh-ng kh«ng ®Ó hoµ tan, kh«ng ®Ó ®¸nh mÊt ®i b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc.
Tuy còng cã nhiÒu h¹n chÕ song ta còng cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng trong
qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ th× thµnh tùu lµ chñ yÕu, mÆt h¹n chÕ chØ lµ mét phÇn nhá.
2.5 VÊn ®Ò héi nhËp kinh tÕ ë ViÖt Nam:
2.5.1 §-êng lèi quan ®iÓm cña §¶ng ta trong qu¸ tr×nh héi nhËp:
ViÖt Nam ta hiÖn nay ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, chóng
ta ®· vµ ®ang tham gia c¸c tæ chøc, c¸c hiÖp héi trªn thÕ giíi. Chóng ta ®· ®Ò ra
quan ®iÓm: “ViÖt Nam kh«ng nh÷ng lµ b¹n mµ cßn lµ ®èi t¸c cña tÊt c¶ c¸c n-íc
trªn thÕ giíi”. Quan ®iÓm ®ã xuÊt ph¸t tõ nh÷ng thµnh tùu mµ n-íc ta ®¹t ®-îc
trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®ång thêi còng tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh kinh tÕ
cña n-íc ta. Nh©n tè cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh, b¶o ®¶m thµnh c«ng cho viÖc héi
nhËp kinh tÕ ë n-íc ta ®ã lµ gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy tinh thÇn ®éc lËp tù chñ. §¶ng
ta quan niÖm ®éc lËp tù chñ kh«ng ph¶i lµ biÖt lËp, kh«ng ph¶i lµ ®ãng kÝn. Trong
ho¹t ®éng ®èi ngo¹i cÇn ph¶i cã t- duy ®éc lËp, biÖn chøng biÕt tiÕp thu kinh
nghiÖm cña c¸c d©n téc, øng dông phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®Æc thï cña ®Êt n-íc vµ
tù quyÕt ®Þnh chñ tr-¬ng, hµnh ®éng cña m×nh. ChÝnh sù ®¸nh gi¸, dù b¸o chÝnh
x¸c chiÒu h-íng ph¸t triÓn cña thÕ giíi ®Ó cã chÝnh s¸ch kÞp thêi ®· gãp phÇn
lµm nªn th¾ng lîi cña c«ng t¸c ®èi ngo¹i. Ngµy nay trong xu thÕ toµn cÇu ho¸
ph¸t triÓn m¹nh mÏ víi t¸c ®éng c¶ hai mÆt tÝch cùc vµ tiªu cùc, chóng ta cÇn
ph¶i gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ, gi÷ v÷ng b¶n s¾c d©n téc th× míi cã thÓ v-ît qua
thö th¸ch, giµnh lÊy thêi c¬, tranh thñ møc cao nhÊt mÆt tÝch cùc cña héi nhËp
kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn ®-a ®Êt n-íc tiÕn kÞp víi sù ph¸t triÓn cña khu vùc vµ thÕ
giíi. Do vËy ®éc lËp tù chñ lµ c¬ së ®Ó thùc hiÖn ®-êng lèi ®èi ngo¹i réng më, ®a
ph-¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸. Nªn §¹i héi IX cña §¶ng kh«ng nh÷ng vÉn tiÕp tôc
x¸c ®Þnh ViÖt Nam lµ b¹n mµ cßn bæ sung ViÖt Nam s½n sµng lµ ®èi t¸c tin cËy
cña c¸c n-íc trong céng ®ång quèc tÕ vµ chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ.
XuÊt ph¸t tõ môc tiªu b¶o vÖ chñ quyÒn d©n téc, chñ ®éng héi nhËp quèc
tÕ vµ khu vùc trong ho¹t ®éng ®èi ngo¹i ViÖt Nam s½n sµng g¸c l¹i qu¸ khø,
h-íng tíi t-¬ng lai, thiÕt lËp quan hÖ b×nh th-êng víi c¸c n-íc trªn nguyªn t¾c
t«n träng ®éc lËp chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ cña nhau, kh«ng can thiÖp vµo
c«ng viÖc néi bé cña nhau, b×nh ®¼ng cïng cã lîi, v× sù nghiÖp ph¸t triÓn cña mçi
14
n-íc. HiÖn nay ViÖt Nam ®· cã quan hÖ ®èi ngo¹i víi 168 n-íc trªn thÕ giíi,
quan hÖ víi gÇn 500 tæ chøc phi chÝnh phñ n-íc ngoµi trong ®ã cã 380 tæ chøc cã
dù ¸n ho¹t ®éng ë ViÖt Nam. §¶ng vµ nhµ n-íc ta ®· ®Ò ra mét sè quan ®iÓm,
®-êng lèi trong qu¸ tr×nh héi nhËp :
Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ sù nghiÖp cña toµn d©n, trong qu¸ tr×nh héi
nhËp cÇn ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng vµ nguån lùc cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cña
toµn x· héi, trong ®ã kinh tÕ nhµ n-íc gi÷ vai trß chñ ®¹o.
Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ qu¸ tr×nh võa hîp t¸c, võa ®Êu tranh, võa cã
nhiÒu c¬ héi, võa kh«ng Ýt th¸ch thøc, do ®ã cÇn tØnh t¸o, kh«n khÐo vµ linh ho¹t
trong viÖc xö lý hai mÆt cña héi nhËp, tuú theo ®èi t-îng, võa ®Ò phßng t- t-ëng
tr× trÖ, thô ®éng, võa ph¶i chèng t- t-ëng gi¶n ®¬n, n«n nãng.
NhËn thøc ®Çy ®ñ ®Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ n-íc ta, tõ ®ã §¶ng vµ Nhµ n-íc
ta ®Ò ra kÕ ho¹ch vµ lé tr×nh hîp lý, võa phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña ®Êt
n-íc, võa ®¸p øng c¸c quy ®Þnh cña tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ mµ n-íc ta tham gia;
tranh thñ nh÷ng -u ®·i dµnh cho c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c n-íc cã nÒn
kinh tÕ chuyÓn ®æi tõ kinh tÕ tËp trung bao cÊp sang kinh tÕ thÞ tr-êng.
KÕt hîp chÆt chÏ qu¸ tr×nh Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ víi yªu cÇu gi÷ v÷ng
an ninh, quèc phßng, th«ng qua héi nhËp ®Ó t¨ng c-êng søc m¹nh tæng hîp cña
quèc gia, nh»m cñng cè chñ quyÒn vµ an ninh ®Êt n-íc, c¶nh gi¸c víi nh÷ng m-u
toan th«ng qua héi nhËp ®Ó thùc hiÖn ý ®å “diÔn biÕn hoµ b×nh” ®èi víi n-íc ta.
Tõ môc tiªu vµ quan ®iÓm chØ ®¹o qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ,
nhiÖm vô cô thÓ trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ :
Ph¶i tiÕn hµnh réng r·i c«ng t¸c t- t-¬ng, tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch trong
c¸c tæ chøc §¶ng, chÝnh quyÒn ®oµn thÓ, trong c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c tÇng líp
nh©n d©n ®Ó ®¹t ®-îc nhËn thøc vµ hµnh ®éng thèng nhÊt vµ nhÊt qu¸n vÒ Héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
Ph¶i c¨n cø vµo nghÞ quyÕt cña §¹i héi IX, chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ
– x· héi 2001 – 2010, còng nh- c¸c quy ®Þnh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ
mµ n-íc ta tham gia, x©y dùng chiÕn l-îc tæng thÓ vÒ héi nhËp mµ mét lé tr×nh
cô thÓ ®Ó c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph-¬ng, c¸c doanh nghiÖp khÈn tr-¬ng s¾p xÕp l¹i
vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh, b¶o
®¶m cho héi nhËp cã kÕt qu¶.
15
2.5.2. C¸c b-íc tham gia héi nhËp cña ViÖt Nam :
Tõ ngµy 25 th¸ng 7 n¨m 1995, ta ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña
ASEAN vµ tõ ngµy 01 th¸ng 01 n¨m 1996 b¾t ®Çu thi hµnh nghÜa vô thµnh viªn
cña ASEAN b»ng c¸ch chÝnh thøc tham gia vµo Khu vùc MËu dÞch tù do ASEAN
(AFTA) vµ HiÖp ®Þnh vÒ thuÕ quan -u ®·i cã hiÖu lùc chung cña ASEAN
(AFTA/CEPT). Tham gia vµo ASEAN, ta ®· trë thµnh thµnh viªn cña mét tæ
chøc khu vùc gåm 10 n-íc thµnh viªn cã diÖn tÝch 4,5 triÖu km2 víi d©n sè
kho¶ng 500 triÖu ng-êi víi tæng s¶n phÈm quèc gia kho¶ng 737 tû USD vµ tæng
bu«n b¸n th-¬ng m¹i kho¶ng 720 tû USD. B»ng viÖc tham gia vµo AFTA/CEPT,
ViÖt Nam sÏ ph¶i tu©n thñ vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh, cam kÕt c¬ b¶n vµ
b¾t buéc cña HiÖp ®Þnh nh-ng vÉn ph¶i t×m nh÷ng c¸ch vËn dông phï hîp c¸c
quy ®Þnh cã tÝnh linh ho¹t cña HiÖp ®Þnh ®Ó võa b¶o hé mét c¸ch hîp lý, ®ång
thêi n©ng dÇn kh¶ n¨ng s¶n xuÊt còng nh- c¹nh tranh cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt
táng n-íc nh»m gi¶m tèi ®a nh÷ng bÊt lîi cña ta khi thùc hiÖn c¸c b-íc tham gia
vµo AFTA/CEPT.
Ngµy 15 th¸ng 6 n¨m 1996, ta ®· göi ®¬n xin gia nhËp DiÔn ®µn hîp t¸c
kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D-¬ng (APEC) vµ th¸ng 11 n¨m 1998 ®· trë thµnh
thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc nµy, mét tæ chøc hiÖn cã 21 thµnh viªn, trong
®ã bao gåm c¶ c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, ®ang ph¸t triÓn vµ chuyÓn ®æi (tõ kinh
tÕ tËp trung bao cÊp sang kinh tÕ thÞ tr-êng). Môc tiªu cña APEC còng lµ ph¸t
triÓn bÒn v÷ng th«ng qua c¸c ch-¬ng tr×nh thóc ®Èy më cöa vµ thuËn lîi ho¸
th-¬ng m¹i, ®Çu t-, hîp t¸c kinh tÕ – kü thËut theo c¸c nguyªn t¾c b×nh ®¼ng,
cïng cã lîi, tù nguyÖn, c«ng khai vµ kh«ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c n-íc thµnh
viªn còng nh- c¸c ®èi t¸c kh«ng lµ thµnh viªn. C¸c cam kÕt mang tÝnh tù nguyÖn
nh-ng viÖc thùc hiÖn lµ b¾t buéc, do tuyªn bè ë cÊp cao vµ hµng n¨m ®-îc ®-a ra
kiÓm ®iÓm. C¸c vÊn ®Ò chÝnh trÞ, tuy ®-îc quan t©m nh-ng th-êng ®-îc bµn mét
c¸ch kh«ng chÝnh thøc.
2.5.3. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®-îc :
Nh÷ng kÕt qu¶ cña c«ng cuéc ®æi míi ®¹t ®-îc trong 10 n¨m qua cã thÓ
nãi lµ ch-a tõng cã trong lÞch sö ViÖt Nam. ë phÇn trªn còng ®· nãi ®Õn mét
phÇn nµo ®ã thµnh tùu mµ ViÖt Nam ®· ®¹t ®-îc th«ng qua c¸c gi¶i ph¸p ®-îc ¸p
dông trong c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ, phÇn nµy muèn tËp trung ph©n tÝch c¸c kÕt
16
qu¶ cña c«ng cuéc ®æi míi trªn ba lÜnh vùc : tèc ®é t¨ng tr-ëng, chuyÓn ®æi c¬
cÊu kinh tÕ vµ c¸c vÊn ®Ò x· héi.
Tr-íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn møc t¨ng tr-ëng cao.
Tæng s¶n phÈm trong n-íc (GDP) trong thêi kú 1991 – 2000 ®· t¨ng b×nh
qu©n hµng n¨m lµ 7,4%, theo ®ã tæng gi¸ trÞ GDP ®¹t gÊp ®«i n¨m 1990. GDP
theo ®Çu ng-êi t¨ng 1,8 lÇn.
N«ng nghiÖp ®¹t tèc ®é t¨ng tr-ëng kh¸ vµ toµn diÖn trªn nhiÒu lÜnh vùc.
Gi¸ trÞ s¶n l-îng toµn ngµnh t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m 5,6%. Trong ®ã n«ng
nghiÖp t¨ng 5,4%, thuû s¶n t¨ng 9,1%, l©m nghiÖp t¨ng 2,1%.
Næi bËt nhÊt lµ s¶n l-îng l-¬ng thùc t¨ng b×nh qu©n mçi n¨m 1,1, triÖu
tÊn. S¶n l-îng l-¬ng thùc n¨m 2000 ®¹t 34 triÖu tÊn, ®-a møc l-¬ng thùc b×nh
qu©n ®Çu ng-êi tõ 294,9 kg n¨m 1990 lªn trªn 436 kg n¨m 2000. ViÖt Nam tõ n-íc
nhËp khÈu l-¬ng thùc hµng n¨m, trë thµnh n-íc xuÊt khÈu g¹o thø hai thÕ giíi.
S¶n l-îng cña mét sè c©y c«ng nghiÖp trong thêi kú 1999 – 2000 ®· t¨ng
kh¸ cao : cµ phª t¨ng 4,7 lÇn, cao su 4,5 lÇn, chÌ t¨ng 2 lÇn, mÝa t¨ng 3 lÇn, b«ng
t¨ng 9,7 lÇn.
S¶n l-îng thuû s¶n t¨ng b×nh qu©n trong 10 n¨m lµ 8,85%. Gi¸ trÞ s¶n
l-îng c«ng nghiÖp t¨ng b×nh qu©n trong 10 n¨m qua lµ kho¶ng 12,8 – 13%
n¨m.
C«ng nghiÖp chÕ biÕn ®· cã tèc ®é t¨ng tr-ëng kh¸ vµ ®· chiÕm tíi 60,6%
gi¸ trÞ toµn ngµnh c«ng nghiÖp n¨m 1999.
Vèn ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµi (FDI) ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ .TÝnh ®Õn quÝ I
n¨m 1999 ®· cã 2624 dù ¸n ®-îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t- víi tæng vèn ®¨ng kÝ lµ
35,8 tØ USD ,nÕu tÝnh c¶ vèn bæ xung lµ 40,3 tØ USD .
C¬ cÊu kinh tÕ ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc .TØ träng trong n«ng,
l©m,ng- nghiÖp trong GDP ®· gi¶m tõ 38,7% n¨m 1990 xuèng cßn 25,4% n¨m
1999; c«ng nghiÖp vµ x©y dùng ®· t¨ng tõ 22,6% lªn 34,9%; dÞch vô tõ 35,7%
lªn 40,1%. C¸c nghµnh dÞch vô ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ nghµnh b-u chÝnh viÔn
th«ng , du lÞch ….. ®· n©ng ®-îc tØ träng lªn trªn 40% GDP. §ång thêi c¬ cÊu
vïng kinh tÕ ®· thay ®ái theo h-íng tËp trung ph¸t triÓn 3 vïng träng ®iÓm : TP
Hå ChÝ Minh – Vòng Tµu ,Hµ Néi-H¶i Phßng-Qu¶ng Ninh, §µ N½ng-Qu¶ng
Ng·i ,®ång thêi ®· dµnh sù quan t©m cÇn thiÕt tíi nh÷ng vïng miÒn nói ,vïng s©u
17
,vïng xa . §ång thêi víi sù t¨ng tr-ëng vÒ kinh tÕ møc sèng cña d©n c- c¶ n«ng
th«n vµ thµnh thÞ ®Òu ®-îc c¶i thiÖn râ rÖt: GDP theo ®Çu ng-êi trong 10 n¨m
qua ®· t¨ng 1,8 lÇn , thu nhËp b×nh qu©n mét ng-êi mét th¸ng ®· t¨ng 3,2 lÇn .Sè
häc sinh ®i häc ë c¸c cÊp kh¸c nhau tõ tiÓu häc ®Õn ®¹i häc ®· t¨ng kho¶ng 2,3-
4,3 lÇn .ChØ sè HDI n©ng lªn tõ thø 122/174 n-íc n¨m 1995 lªn 110/174 n-íc
n¨m 1999. C«ng t¸c ch¨m sãc søc khoÎ cña nh©n d©n ®· cã nhiÒu tiÕn bé .N¨m
1990tØ lÖ trÎ d-íi 5 tuæi bÞ suy dinh d-ìng lµ 50%,tØ lÖ chÕt cña trÎ d-¬i 1 tuæi lµ
46%,d-íi 5 tuái lµ 69,5%,tuæi thä trung b×nh lµ 64 th× tíi n¨m 1998 c¸c chØ tiªu
t-¬ng øng trªn ®· gi¶m xuèng cßn 38,9%, 39%, 48,5%, 68 tuæi . Sè hé ®ãi nghÌo
®· gi¶m râ rÖt tõ 30% n¨m 1992 xuèng cßn 10,6% n¨m 2000. §Õn cuèi n¨m
1998 c¶ n-íc cã 15 tØnh thµnh phè cã tØ lÖ hé ®ãi nghÌo d-íi 10%.
Thùc hiÖn so víi dù kiÕn kÕ ho¹ch thêi k× 1996-2000
ChØ tiªu chñ yÕu
Dù
§¹t
TØ
kiÕn
lÖ
(%)
Tèc ®ä t¨ng s¶n l-îng n«ng nghiÖp ( %/ n¨m )
4,5-5 5,1-5,2 104
S¶n l-îng l-¬ng thùc (qui thãc )n¨m 1999( TriÖu tÊn) 30-32 33
106
70
85
86
80
70
51
Tèc ®é t¨ng GDP (%/ n¨m )
9-10
6,8
Tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ s¶n l-îng c«ng nghiÖp
Tæng kim ngh¹ch xuÊt khÈu ( Tir USD)
Vèn ®Çu t- n-íc ngoµi (TØ USD)
Vèn ODA( TØ USD)
14-15 12
58-60 50
13-15 11
7-8
5
2
Kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam trong n¨m 2000 3,5-4
TriÖu l-ît ng-êi
18
Tuy vËy bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu mµ ta ®· ®¹t ®-îc ,chóng ta còng cßn mét sè
h¹n chÕ . ChÝnh trong qu¸ tr×nh më réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu ,n©ng cao søc c¹nh
tranh cña hµng ho¸ ®· lµm cho sù ph©n ho¸ giµu nghÌo ngµy cµng râ nÐt .Nh÷ng
ng-êi cã kh¶ n¨ng bu«n b¸n , cã ®Çu ãc kinh doanh th× giµu lªn nhanh chãng cßn
nh-ng ng-êi kh«ng biÕt c¸ch bu«n b¸n th× bÞ ph¸ s¶n . Hè ng¨n c¸ch giµu nghÌo
ngµy cµng s©u . §êi sèng cña ng-êi d©n tuy ®· ®-îc c¶i thiÖn song sù ph©n bè
nµy l¹i kh«ng ®Òu . ëthµnh thÞ th× hÇu hÕt møc sèng cña ng-êi d©n lµ cao trong
khi ®ã ë n«ng th«n mét sè n¬i ng-êi d©n cßn nghÌo khæ , chØ tÝnh riªng trong
thêi kú tõ n¨m 1993-1998 sè l-îng ng-êi ngÌo ®ãi chiÕm 58% §i kÌm víi hiÖn
t-îng ®ãi ngÌo lµ sù bÊt b×nh ®¼ng trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc :V¨n ho¸ - Kinh tÕ –
ChÝnh trÞ – T- t-ëng…
Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ víi c¸c n-íc trªn thÕ giíi cßn dÉn ®Õn viÖc
gia t¨ng c¸c tÖ n¹n x· héi : Ma tuý ,nghiÖn hót…
Tuy cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ nh- vËy nh-ng còng cÇn kh¼ng ®Þnh r»ng mÆt
tÝch cùc lµ chñ yÕu ,mÆt tiªu cùc chØ lµ phÇn nhá . Vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®·
mang l¹i nhiÒu lîi Ých cho qu¸ tr×nh ph¸t tiÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam .
2.5.4.Mét sè nhËn ®Þnh vµ ®Ò xuÊt
Dùa vµo kÕt qu¶ ë phÇn trªn vµ bèi c¶nh cña ViÖt Nam hiÖn nay cïng víi
xu h-íng ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc, khu vùc vµ toµn cÇu, mét sè nhËn ®Þnh vµ ®Ò
xuÊt cã thÓ ®-îc ®-a ra trong bµi viÕt nµy nh- sau :
Thø nhÊt, kÓ tõ khi b¾t ®Çu c«ng cuéc ®æi míi, ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh
nh÷ng b-íc dµi trªn con ®-êng më cöa vµ héi nhËp quèc tÕ. Du héi nhËp quèc tÕ
ë cÊp ®é nµo còng mang l¹i lîi Ých cho ViÖt Nam vµ lîi Ých ®ã cµng lín khi møc
®é héi nhËp cµng cao. VÊn ®Ò ViÖt Nam ph¶i chñ ®éng vµ tÝch cùc chuÈn bÞ c¸c
®iÒu kiÖn héi nhËp, ®ång thêi lùa chän ®óng gi¶i ph¸p vµ b-íc ®i trong qu¸
tr×nh nµy.
Thø hai, héi nhËp vµo khu vùc AFTA cã t¸c dông nhá bÐ ®èi víi n-íc ta
kÓ c¶ trong vÊn ®Ò gi¶m nghÌo ®ãi vµ bÊt b×nh ®¼ng. V× vËy ®Ó ®Èy nhanh vµ bÒn
v÷ng tèc ®é gi¶m nghÌo vµ bÊt b×nh ®¼ng th× ViÖt Nam ph¶i kÕt hîp gi÷a héi
nhËp vµo khu vùc AFTA víi héi nhËp vµo APEC vµ WTO.
19
Thø ba, héi nhËp kinh tÕ g¾n víi nghÌo ®ãi vµ bÊt b×nh ®¼ng. D-íi t¸c
®éng cña c¶i c¸ch vµ héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay ®· cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh
tÕ vµ ph©n ho¸ trong x· héi. §Ó ®¶m b¶o môc tiªu gi¶m nghÌo vµ c«ng b»ng x·
héi, Nhµ n-íc ph¶i cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, -u tiªn ®Çu t- cho c¸c ngµnh sö
dông nhiÒu lao ®éng, mét sè ngµnh dÞch vô, ngµnh phi n«ng nghiÖp…, ®ång thêi
n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n ®Ó hä cã thÓ lµm viÖc ë c¸c khu vùc nµy. MÆt kh¸c
ph¶i ®Çu t- kü thuËt, c¸c dÞch vô n«ng nghiÖp, chuyªn m«n… cho khu vùc n«ng
nghiÖp, n«ng th«n ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña khu vùc cã sè ng-êi
nghÌo ®«ng ®óc nµy.
Thø t-, Nhµ n-íc cã h×nh thøc b¶o trî x· héi ®iÒu chØnh phï hîp víi thÞ
tr-êng lao ®éng trong ®iÒu kiÖn nÒn ninh tÓ më vµ héi nhËp quèc tÕ. Héi nhËp
quèc tÕ sÏ t¹o ra kÎ th¾ng, ng-êi thua vµ ng-êi nghÌo sÏ chÞu nhiÒu thua thiÖt
nhÊt. §Ó gióp ®ì ng-êi bÞ rñi ro khi míi tham gia héi nhËp, ®ång thêi x©y dùng
mét nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho c¸c hé gia ®×nh - ®Æc biÖt lµ ng-êi nghÌo - c¶m thÊy
tho¶i m¸i chÊp nhËn c¸c rñi ro tr-íc m¾t cã thÓ x¶y ®Õn do héi nhËp, Nhµ n-íc
ph¶i thùc hiÖn tèt viÖc ph©n phèi l¹i, th«ng qua chÝnh s¸ch thuÕ, trî cÊp lµm gi¶m
sù bÊt b×nh ®¼ng trong x· héi.
§ång thêi ph¶i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, nhiÒu h×nh thøc së
höutong ®ã kinh tÕ Nhµ n-íc gi÷ vai trß chñ ®¹o -lµ lùc l-îng vËt chÊt quan
träng vµ lµ c«ng cô ®Ó Nhµ n-íc ®Þnh h-íng vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ . T¹o
lËp ®ång bé c¸c yÕu tè cña thÞ tr-êng , ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lÝ cña
Nhµ n-íc .,ph¸t triÓn c¸c lo¹i thÞ tr-êng :Vèn,tiÒn tÖ, chøng kho¸n ,…………
§i kÌm theo ®ã lµ ®ái míi chÝnh s¸ch vµ kiÖn toµn hÖ thèng tµi chÝnh,tiÒn
tÖ . Thùc hiÖn c«ng t¸c c«ng b»ng, hiÖu qu¶ trong chÝnh s¸ch ph©n phèi b¶o ®¶m
sù ph¸t triÓn an toµn lµnh m¹nh cña thÞ tr-êng tµi chÝnh tiÒn tÖ .TiÕp tôc c¶i c¸ch
hÖ thèng thuÕ phï hîp víi t×nh h×nh ®Êt n-íc vµ cam kÕt quèc tÕ .tiÕp tôc c¬ cÊu
l¹i ng©n s¸ch Nhµ n-íc ,t¨ng dÇn tÝch luü cho ®Çu t- ph¸t triÓn, tinh gi¶n biªn
chÕ bé m¸y Nhµ n-íc .Thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ b¶o ®¶m æn ®Þnh kinh tÕ vÜ
m«. Sö dông linh ho¹t cã hiÖu qu¶ c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh- tØ gi¸ ,l·i
suÊt ….. N©ng dÇn vµ tiÕn tíi thùc hiÖn ®Çy ®ñ tÝnh chuyÓn ®æi cña ®ång tiÒn
ViÖt Nam. Gi¶i quyÕt nî tån ®äng víi c¸c n-íc trªn thÕ giíi. §ång thêi ph¸t triÓn
gi¸o dôc vµ ®µo t¹o , khoa häc vµ c«ng nghÖ .T¨ng c-êng tiÒm lùc vµ ®æi míi c¬
20
Tải về để xem bản đầy đủ
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Tiểu luận Mối quan hệ biện chứng giữa hội nhập kinh tế với xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- tieu_luan_moi_quan_he_bien_chung_giua_hoi_nhap_kinh_te_voi_x.doc