Tiểu luận Những mâu thuẫn trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay

Lêi nãi ®Çu

Thùc hiÖn ®-êng lèi ®æi míi cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam, n-íc ta

chuyÓn nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng

®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa. Trong qu¸ tr×nh ®æi míi, n-íc ta ®· ®¹t

®-îc nh÷ng thµnh tùu quan träng: gi÷ v÷ng ®Þnh h-íng x· héi chñ

nghÜa, kinh tÕ t¨ng tr-ëng kh¸, kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi vµ n¨ng

lùc s¶n xuÊt t¨ng nhiÒu, ®êi sèng cña c¸c tÇng líp nh©n d©n tiÕp tôc

®-îc c¶i thiÖn, t×nh h×nh chÝnh trÞ – x· héi c¬ b¶n æn ®Þnh, quèc phßng

an ninh ®-îc t¨ng c-êng, thÕ vµ lùc cña n-íc ta ®-îc n©ng cao trªn

tr-êng quèc tÕ… Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ

tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa vÉn cßn cã nhiÒu m©u thuÉn cÇn

ph¶i gi¶i quyÕt nh-: sù ph©n ho¸ giµu nghÌo cã xu h-íng gia t¨ng, n¹n

thÊt nghiÖp vÉn cßn ch-a ®-îc gi¶i quyÕt, vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr-êng sinh

th¸i, thùc hiÖn c«ng b»ng trong ph©n phèi thu nhËp… §©y lµ nh÷ng vÊn

®Ò võa cÊp b¸ch võa th-êng xuyªn, l©u dµi vµ còng lµ vÊn ®Ò quan träng

nhÊt trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi ë n-íc ta. V× vËy, n-íc ta cÇn t×m

gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn trªn mét c¸ch triÖt ®Ó nh»m

x©y dùng mét nhµ n-íc x· héi chñ nghÜa ngµy mét hoµn thiÖn h¬n.

ChÝnh v× vËy trong qu¸ tr×nh häc m«n TriÕt häc M¸c – Lªnin em ®·

chän ®Ò tµi: “Nh÷ng m©u thuÉn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh

h-íng x· héi chñ nghÜa ë n-íc ta hiÖn nay – Thùc tr¹ng vµ ph-¬ng

h-íng gi¶i quyÕt” ®Ó viÕt tiÓu luËn. Tuy nhiªn do tr×nh ®é hiÓu biÕt vµ

thêi gian t×m hiÓu m«n häc cßn h¹n chÕ nªn bµi tiÓu luËn cña em kh«ng

thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em mong ®-îc sù gãp ý cña thÇy gi¸o vµ

c¸c b¹n ®Ó bµi tiÓu luËn cña em ®-îc hoµn chØnh h¬n.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o Mai Xu©n Hîi ®· gióp ®ì em

trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu m«n häc TriÕt häc M¸c – Lªnin vµ thùc hiÖn

®Ò tµi nµy.

1

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

Néi dung chi tiÕt

I. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr

-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam.

1. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan:

Kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa thùc chÊt lµ nÒn kinh

tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù

qu¶n lý cña nhµ n-íc, theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa.

Kinh tÕ hµng ho¸ lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ - x· héi, mµ trong ®ã

s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®Ó trao ®æi, ®Ó b¸n trªn thÞ tr-êng. Môc ®Ých cña

s¶n xuÊt trong kinh tÕ hµng ho¸ kh«ng ph¶i ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu trùc

tiÕp cña ng-êi s¶n xuÊt ra s¶n phÈm mµ nh»m ®Ó b¸n, tøc lµ ®Ó tho¶ m·n

nhu cÇu cña ng-êi mua ®¸p øng nhu cÇu cña x· héi.

Kinh tÕ thÞ tr-êng lµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cao cña kinh tÕ hµng ho¸,

trong ®ã toµn bé c¸c yÕu tè “®Çu vµo” vµ “®Çu ra” cña s¶n xuÊt ®Òu

th«ng qua thÞ tr-êng. Kinh tÕ hµng ho¸ vµ kinh tÕ thÞ tr-êng kh«ng ®ång

nhÊt víi nhau, chóng kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn. VÒ c¬ b¶n chóng

cã cïng nguån gèc vµ cïng b¶n chÊt.

Theo C.M¸c, s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸ lµ hiÖn t-îng vèn cã

cña nhiÒu h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi. Nh÷ng ®iÒu kiÖn ra ®êi vµ tån t¹i

cña kinh tÕ hµng ho¸ còng nh- c¸c tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nã do sù ph¸t

triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt t¹o ra.

2. C¬ së kh¸ch quan cña sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ

tr-êng ë ViÖt Nam lµ:

Ph©n c«ng lao ®éng x· héi víi tÝnh c¸ch lµ c¬ së chung cña s¶n xuÊt

hµng ho¸ ch¼ng nh÷ng kh«ng mÊt ®i, mµ tr¸i l¹i cßn ®-îc ph¸t triÓn c¶

vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. Ph©n c«ng lao ®éng trong tõng khu vùc,

tõng ®Þa ph-¬ng ngµy cµng ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao

®éng ®-îc thÓ hiÖn ë tÝnh phong phó, ®a d¹ng vµ chÊt l-îng ngµy cµng

cao cña s¶n phÈm ®-a ra trao ®æi trªn thÞ tr-êng.

Trong nÒn kinh tÕ n-íc ta, tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u. §ã lµ: së

h÷u toµn d©n, së h÷u tËp thÓ, së h÷u t- nh©n (gåm së h÷u c¸ thÓ, së h÷u

tiÓu chñ, së h÷u t- b¶n t- nh©n), së h÷u hçn hîp. Do ®ã tån t¹i nhiÒu

chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp, cã lîi Ých riªng, nªn quan hÖ kinh tÕ gi÷a hä chØ

cã thÓ thùc hiÖn b»ng quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ.

Thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n-íc vµ kinh tÕ tËp thÓ, tuy cïng dùa trªn

chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt, nh-ng c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ vÉn cã sù

kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh, cã quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh, cã lîi

2

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

Ých riªng. mÆt kh¸c c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cßn cã sù kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é

kü thuËt – c«ng nghÖ, vÒ tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý, nªn chi phÝ s¶n xuÊt

vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt còng kh¸c nhau.

Quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ cßn cÇn thiÕt trong quan hÖ kinh tÕ ®èi

ngo¹i, ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ®ang ph¸t

triÓn ngµy cµng s©u s¾c, v× mçi n-íc lµ mét quèc gia riªng biÖt, lµ ng-êi

chñ së h÷u ®èi víi c¸c hµng ho¸ ®-a ra trao ®æi trªn thÞ tr-êng thÕ giíi.

Sù trao ®æi nµy ph¶i tu©n theo nguyªn t¾c ngang gi¸.

Nh- vËy nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ë n-íc ta lµ mét tån t¹i tÊt yÕu, kh¸ch

quan, th× kh«ng thÓ lÊy ý chÝ chñ quan mµ xo¸ bá nã ®-îc.

3. T¸c dông to lín cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng

NÒn kinh tÕ n-íc ta khi b-íc vµo thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi

cßn mang nÆng tÝnh tù tóc, tù cÊp, v× vËy s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn sÏ

ph¸ vì dÇn kinh tÕ tù nhiªn vµ chuyÓn thµnh nÒn kinh tÕ hµng ho¸, thóc

®Èy sù x· héi ho¸ s¶n xuÊt.

Kinh tÕ hµng ho¸ t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy lùc l-îng s¶n xuÊt ph¸t

triÓn. Do c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt hµng ho¸, buéc mçi chñ

thÓ s¶n xuÊt ph¶i c¶i tiÕn kü thuËt, ¸p dông c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt

®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ®Õn møc tèi thiÓu nhê ®ã cã thÓ c¹nh tranh

®-îc vÒ gi¸ c¶, ®øng v÷ng trong c¹nh tranh. Qu¸ tr×nh ®ã thóc ®Èy lùc

l-îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng x· héi.

Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸, ng-êi s¶n xuÊt ph¶i c¨n cø vµo nhu cÇu

cña ng-êi tiªu dïng, cña thÞ tr-êng ®Ó quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt s¶n phÈm g×,

víi khèi l-îng bao nhiªu, chÊt l-îng nh- thÕ nµo. Do ®ã, kinh tÕ hµng

ho¸ kÝch thÝch tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o cña chñ thÓ kinh tÕ, kÝch thÝch

viÖc n©ng cao chÊt l-îng, c¶i tiÕn mÉu m·, còng nh- t¨ng khèi l-îng

hµng ho¸ vµ dÞch vô.

Ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ ®iÒu kiÖn ra ®êi vµ tån t¹i cña s¶n xuÊt

hµng ho¸, ®Õn l-ît nã sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ sÏ thóc ®Èy sù ph©n

c«ng lao ®éng x· héi vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt. V× thÕ ph¸t huy ®-îc

tiÒm n¨ng, lîi thÕ cña tõng vïng, còng nh- lîi thÕ cña ®Êt n-íc cã t¸c

dông më réng quan hÖ kinh tÕ víi n-íc ngoµi.

Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ tr-êng sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô vµ

tËp trung s¶n xuÊt, do ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ra ®êi cña s¶n xuÊt lín cã x· héi

ho¸ cao; ®ång thêi chän läc ®-îc nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt kinh doanh giái,

h×nh thµnh ®éi ng÷ c¸n bé qu¶n lý cã tr×nh ®é lao ®éng lµnh nghÒ ®¸p

øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc.

Nh- vËy, ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng lµ mét tÊt yÕu kinh tÕ ®èi víi

n-íc ta, mét nhiÖm vô kinh tÕ cÊp b¸ch ®Ó chuyÓn nÒn kinh tÕ l¹c hËu

cña n-íc ta thµnh nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, héi nhËp vµo sù ph©n c«ng lao

®éng quèc tÕ. §ã lµ con ®-êng ®óng ®¾n ®Ó ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n

3

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

xuÊt, khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng cña ®Êt n-íc vµo sù nghiÖp c«ng

nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸.

Thùc tiÔn nh÷ng n¨m ®æi míi ®· chøng minh r»ng, viÖc chuyÓn sang

nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng nhiÒu thµnh phÇn lµ hoµn toµn ®óng ®¾n. Nhê sù

ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, chóng ta ®· b-íc ®Çu

khai th¸c ®-îc tiÒm n¨ng trong n-íc vµ thu hót ®-îc vèn, kü thuËt c«ng

nghÖ cña n-íc ngoµi, gi¶i phãng ®-îc n¨ng lùc s¶n xuÊt, gãp phÇn

quyÕt ®Þnh vµo viÖc b¶o ®¶m t¨ng tr-ëng kinh tÕ víi nhÞp ®é t-¬ng ®èi

cao trong thêi gian qua.

Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ tr-êng cã liªn quan mËt thiÕt víi

c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cu¶ lùc l-îng s¶n xuÊt. VÒ ®¹i thÓ, kinh tÕ hµng

ho¸ ph¸t triÓn qua ba giai ®o¹n t-¬ng øng víi ba giai ®o¹n ph¸t triÓn

cña lùc l-îng s¶n xuÊt: s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n, kinh tÕ thÞ tr-êng tù

do, kinh tÕ thÞ tr-êng hiÖn ®¹i.

N-íc ta ®ang thùc hiÖn chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ, chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ

kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang kinh tÕ hµng ho¸. M« h×nh kinh tÕ cña ViÖt

Nam ®-îc x¸c ®Þnh lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng

theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n-íc, ®Þnh h-íng x· héi

chñ nghÜa(nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa).

HiÖn nay, nÒn kinh tÕ n-íc ta cßn ë tr×nh ®é kÐm ph¸t triÓn, bëi lÏ c¬

së vËt chÊt - kü thuËt cña nã cßn l¹c hËu, thÊp kÐm, nÒn kinh tÕ Ýt nhiÒu

cßn mang tÝnh tù cÊp tù tóc. Tuy nhiªn, n-íc ta kh«ng lÆp l¹i nguyªn

vÑn tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c n-íc ®i tr-íc: kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n

®¬n chuyÓn lªn kinh tÕ thÞ tr-êng tù do, råi tõ kinh tÕ thÞ tr-êng tù do

chuyÓn lªn kinh tÕ thÞ tr-êng hiÖn ®¹i, mµ cÇn ph¶i vµ cã thÓ x©y dùng

nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng hiÖn ®¹i, ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa theo kiÓu

rót ng¾n. §iÒu nµy cã nghÜa lµ ph¶i ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i

ho¸ ®Ó ph¸t triÓn nhanh chãng lùc l-îng s¶n xuÊt, trong mét thêi gian

t-¬ng ®èi ng¾n x©y dùng ®-îc c¬ së vËt chÊt - kü thuËt hiÖn ®¹i ®Ó nÒn

kinh tÕ n-íc ta b¾t kÞp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi; ®ång

thêi ph¶i h×nh thµnh ®ång bé c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña nhµ

n-íc. Nhµ n-íc cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong viÖc qu¶n lý kinh tÕ

vÜ m« vµ thùc hiÖn ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa.

II. Thùc tr¹ng vµ c¸c m©u thuÉn trong nÒn kinh tÕ thÞ t

r-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam

1. Thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ë ViÖt Nam

1.1 Tr×nh ®é ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ë n-íc ta cßn ë giai

®o¹n s¬ khai. §ã lµ do c¸c nguyªn nh©n:

 C¬ së vËt chÊt – kü thuËt cßn ë tr×nh ®é thÊp, bªn c¹nh mét sè

lÜnh vùc, mét sè c¬ së kinh tÕ ®· ®-îc trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ

hiÖn ®¹i, trong nhiÒu ngµnh kinh tÕ, m¸y mãc cò kü, c«ng nghÖ l¹c hËu.

4

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

Theo UNDP, ViÖt Nam ®ang ë tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu 2/7 cña thÕ

giíi, thiÕt bÞ m¸y mãc l¹c hËu 2-3 thÕ hÖ (cã lÜnh vùc 4-5 thÕ hÖ). Lao

®éng thñ c«ng vÉn chiÕm tû träng lín trong tæng sè lao ®éng x· héi. Do

®ã, n¨ng suÊt, chÊt l-îng, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña n-íc ta cßn rÊt thÊp so

víi khu vùc vµ thÕ giíi (n¨ng suÊt lao ®éng cña n-íc ta chØ b»ng 30%

møc trung b×nh cña thÕ giíi).

 KÕt cÊu h¹ tÇng nh- hÖ thèng ®-êng giao th«ng, bÕn c¶ng, hÖ

thèng th«ng tin liªn l¹c… cßn l¹c hËu, kÐm ph¸t triÓn (mËt ®é ®-êng

giao th«ng /km b»ng 1% víi møc trung b×nh cña thÕ giíi; tèc ®é truyÒn

th«ng trung b×nh cña c¶ n-íc chËm h¬n thÕ giíi 30 lÇn). HÖ thèng giao

th«ng kÐm ph¸t triÓn lµm cho c¸c ®Þa ph-¬ng, c¸c vïng bÞ chia c¾t, t¸ch

biÖt nhau. Do ®ã lµm cho nhiÒu tiÒm n¨ng cña c¸c ®Þa ph-¬ng kh«ng thÓ

chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ®Ó ph¸t huy thÕ m¹nh.

 Do c¬ së vËt chÊt – kü thuËt cßn ë tr×nh ®é thÊp lµm cho ph©n

c«ng lao ®éng kÐm ph¸t triÓn, sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ chËm. NÒn

kinh tÕ n-íc ta ch-a tho¸t khái nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp s¶n xuÊt nhá.

N«ng nghiÖp vÉn sö dông kho¶ng 70% lùc l-îng lao ®éng, nh-ng chØ

s¶n xuÊt kho¶ng 26% GDP, c¸c ngµnh kinh tÕ c«ng nghÖ cao chiÕm tû

träng thÊp.

 Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng trong

n-íc, còng nh- thÞ tr-êng n-íc ngoµi cßn rÊt yÕu. Do c¬ së vËt chÊt - kü

thuËt vµ c«ng nghÖ l¹c hËu, nªn n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, do ®ã khèi

l-îng hµng ho¸ nhá bÐ, chñng lo¹i hµng ho¸ cßn nghÌo nµn, chÊt l-îng

hµng ho¸ thÊp, gi¸ c¶ cao v× thÕ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cßn yÕu.

1.2 ThÞ tr-êng d©n téc thèng nhÊt ®ang trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh nh-ng

ch-a ®ång bé.

Do giao th«ng v©n t¶i kÐm ph¸t triÓn nªn ch-a l«i cuèn ®-îc tÊt c¶

c¸c vïng trong n-íc vµo mét m¹ng l-íi l-u th«ng hµng ho¸ thèng nhÊt.

ThÞ tr-êng hµng ho¸ - dÞch vô ®· h×nh thµnh nh-ng cßn h¹n hÑp vµ

cßn nhiÒu hiÖn t-îng tiªu cùc (hµng gi¶, hµng nhËp lËu, hµng nh¸i nh·n

hiÖu vÉn cßn lµm rèi lo¹n thÞ tr-êng)

ThÞ tr-êng hµng ho¸ søc lao ®éng vÉn cßn manh nha, mét sè trung

t©m giíi thiÖu viÖc lµm vµ xuÊt khÈu lao ®éng míi xuÊt hiÖn nh-ng ®·

n¶y sinh hiÖn t-îng khñng ho¶ng. nÐt næi bËt cña thÞ tr-êng nµy lµ søc

cung vÒ lao ®éng lµnh nghÒ nhá h¬n cÇu rÊt nhiÒu, trong khi ®ã cung vÒ

søc lao ®éng gi¶n ®¬n l¹i v-ît qu¸ xa cÇu, nhiÒu ng-êi cã søc lao ®éng

kh«ng t×m ®-îc viÖc lµm.

ThÞ tr-êng tiÒn tÖ, thÞ tr-êng vèn ®· cã nhiÒu tiÕn bé nh-ng vÉn cßn

nhiÒu tr¾c trë, nh- nhiÒu doanh nghiÖp, nhÊt lµ doanh nghiÖp t- nh©n rÊt

thiÕu vèn nh-ng kh«ng vay ®-îc v× v-íng m¾c thñ tôc, trong khi ®ã

nhiÒu ng©n hµng th-¬ng m¹i huy ®éng ®-îc tiÒn göi mµ kh«ng thÓ cho

5

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

vay ®Ó ø ®äng trong kÐt d- nî qu¸ h¹n trong nhiÒu ng©n hµng th-¬ng

m¹i ®· ®Õn møc b¸o ®éng. ThÞ tr-êng chøng kho¸n ra ®êi nh-ng còng

ch-a cã nhiÒu “hµng ho¸” ®Ó mua – b¸n vµ míi cã rÊt Ýt doanh nghiÖp

®ñ ®IÒu kiÖn tham gia thÞ tr-êng nµy.

1.3 NhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia thÞ tr-êng: do vËy n-íc ta cã

nhiÒu lo¹i h×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ cïng tån t¹i, ®an xen nhau, trong ®ã

s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá ph©n t¸n cßn phæ biÕn.

1.4 Sù h×nh thµnh thÞ tr-êng trong n-íc g¾n víi më réng kinh tÕ ®èi

ngo¹i, héi nhËp vµo thÞ tr-êng khu vùc vµ thÕ giíi, trong hoµn c¶nh

tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - kü thuËt cña n-íc ta thÊp xa so víi hÇu hÕt

c¸c n-íc kh¸c.

Toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸vÒ kinh tÕ ®ang ®Æt ra chung cho c¸c

n-íc còng nh- n-íc ta nãi riªng nh÷ng th¸ch thøc hÕt søc gay g¾t.

nh-ng nã lµ xu thÕ tÊt yÕu kh¸ch quan nªn kh«ng ®Æt vÊn ®Ò tham gia

hay kh«ng tham gia mµ chØ cã thÓ ®Æt vÊn ®Ò: t×m c¸ch xö sù víi xu

h-íng ®ã nh- thÕ nµo? ph¶i chñ ®éng héi nhËp, chuÈn bÞ tèt ®Ó chñ

®éng tham gia vµo khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸, t×m ra “c¸i m¹nh t-¬ng

®èi” cña n-íc ta, thùc hiÖn ®a ph-¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ kinh tÕ ®èi

ngo¹i, tËn dông ngo¹i lùc ®Ó ph¸t huy néi lùc, nh»m thóc ®Èy c«ng

nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n, ®Þnh h-íng ®i lªn chñ

nghÜa x· héi.

1.5 Qu¶n lý nhµ n-íc vÒ kinh tÕ - x· héi cßn yÕu. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i

biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ta nhËn ®Þnh vÒ vÊn ®Ò nµy nh-

sau: “HÖ thèng luËt ph¸p, c¬ chÕ chÝnh s¸ch ch-a ®ång bé vµ nhÊt qu¸n,

thùc hiÖn ch-a nghiªm. c«ng t¸c tµi chÝnh, ng©n hµng, gi¸ c¶, kÕ ho¹ch

ho¸, quy ho¹ch x©y dùng, qu¶n lý ®Êt ®ai cßn nhiÒu yÕu kÐm; thñ tôc

hµnh chÝnh… ®æi míi chËm. Th-¬ng nghiÖp nhµ n-íc bá trèng mét sè

trËn ®Þa quan träng, ch-a ph¸t huy tèt vai trß chñ ®¹o trªn thÞ tr-êng.

Qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu cã nhiÒu s¬ hë, tiªu cùc, mét sè tr-êng hîp g©y

t¸c ®éng xÊu ®èi víi s¶n xuÊt. ChÕ ®é ph©n phèi cßn nhiÒu bÊt hîp lý.

béi chi ng©n s¸ch vµ nhËp siªu cßn lín. L¹m ph¸t tuy kiÒm chÕ ®-îc

nh-ng cßn ch-a v÷ng ch¾c”⁽¹⁾.

2. Nh÷ng m©u thuÉn chñ yÕu trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh

h-íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam

2.1 M©u thuÉn gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng víi tÝnh ®Þnh h-íng x·

héi chñ nghÜa.

Qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n-íc ta tõ mét n-íc phong

kiÕn ®i lªn bá qua giai ®o¹n t- b¶n chñ nghÜa nªn gÆp rÊt nhiÒu khã

kh¨n vµ thö th¸ch, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc kinh tÕ. §iÒu ®ã ®ßi hái

(1)

[3,66]

6

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

nhµ n-íc ta ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p phï hîp ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ

thÞ tr-êng nh-ng vÉn gi÷ v÷ng ®-îc ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa.

Tr-íc ®©y ®Ó x©y dùng nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h-íng x· héi

chñ nghÜa n-íc ta ®· x©y dùng mét nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch víi hai h×nh

thøc së h÷u lµ së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ. V× vËy ®· lµm k×m

h·m sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ.

Khi ®Êt n-íc ta hoµn toµn thèng nhÊt, §¶ng vµ Nhµ n-íc ta ®· x¸c

®Þnh n-íc ta sÏ ®i lªn chñ nghÜa x· héi bá qua giai ®o¹n t- b¶n chñ

nghÜa. Nh-ng lóc ®ã chóng ta cßn nhËn thøc ®¬n gi¶n vÒ chñ nghÜa x·

héi vµ con ®-êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi nªn chóng ta ®· coi chñ nghÜa

x· héi lµ mét nhµ n-íc cña d©n vµ do d©n lµm chñ, xo¸ bá chÕ ®é t- h÷u

vÒ t- liÖu s¶n xuÊt nªn ®· thiÕt lËp nªn mét nÒn kinh tÕ mµ chØ cã së h÷u

toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ. Do ®ã ®· t¹o nªn mét nÒn kinh tÕ qu¶n lý tËp

trung quan liªu bao cÊp. HËu qu¶ lµ c¬ quan qu¶n lý nhµ n-íc lµm thay

chøc n¨ng qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Cßn c¸c

doanh nghiÖp võa bÞ trãi buéc v× kh«ng cã quyÒn tù chñ, võa û l¹i vµo

cÊp trªn v× kh«ng bÞ rµng buéc víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Thªm

vµo ®ã bé m¸y qu¶n lý cång kÒnh lµm triÖt ®i tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o

cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, h×nh thµnh c¬ chÕ k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ

x· héi. Khi ®ã chñ yÕu ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu réng chø kh«ng

ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu s©u. V× vËy, t¹i ®¹i héi §¶ng toµn

quèc lÇn thø VI n¨m 1986, §¶ng ta ®· ®Ò ra ph-¬ng h-íng ®æi míi kinh

tÕ lµ chuyÓn nÒn kinh tÕ n-íc ta sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh

phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n-íc.

Nh- vËy chÊp nhËn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng lµ chóng ta chÊp nhËn sù

m©u thuÉn cña nã víi tÝnh ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa v× nÒn kinh tÕ

thÞ tr-êng gåm cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, nhiÒu h×nh thøc së h÷u vµ

do ®ã còng cã nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi. Sù phøc t¹p vµ ®a d¹ng cña

nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng lµm cho ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ngµy cµng

khã kh¨n vµ ®ßi hái ph¶i cã sù qu¶n lý chÆt chÏ cña nhµ n-íc. Mçi

thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é cã b¶n chÊt kinh tÕ x· héi riªng,

nªn bªn c¹nh sù thèng nhÊt cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, cßn cã nh÷ng

kh¸c biÖt vµ m©u thuÉn khiÕn cho nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng n-íc ta ph¸t

triÓn theo nh÷ng ph-¬ng h-íng kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n c¸c thµnh phÇn

kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é t- h÷u tuy cã vai trß quan träng trong viÖc ph¸t

triÓn s¶n xuÊt, gi¶i quyÕt viÖc lµm, nh-ng v× dùa trªn chÕ ®é t- h÷u vÒ

t- liÖu s¶n xuÊt, nªn chóng kh«ng tr¸nh khái tÝnh tù ph¸t ch¹y theo lîi

nhuËn ®¬n thuÇn, n¶y sinh nh÷ng hiÖn t-îng tiªu cùc lµm tæn h¹i ®Õn lîi

Ých chung cña x· héi. V× vËy, thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n-íc ph¶i ®-îc

x©y dùng vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ ®Ó thùc hiÖn tèt vai trß cña m×nh;

®ång thêi Nhµ n-íc ph¶i thùc hiÖn tèt vai trß qu¶n lý vü m« kinh tÕ –

x· héi ®Ó ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h-íng x· héi chñ

nghÜa.

7

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

2.2 M©u thuÉn gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng víi gi¶i quyÕt c«ng ¨n

viÖc lµm

Cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ, chuyÓn nÒn kinh tÕ n-íc ta sang

nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa c¸c chÝnh s¸ch x·

héi còng ®-îc ®æi míi, ®iÒu chØnh vµ söa ®æi liªn tôc theo h-íng huy

®éng mäi nguån lùc trong x· héi bao gåm nhµ n-íc, céng ®ång vµ

ng-êi d©n cïng thùc hiÖn. Mét trong c¸c chÝnh s¸ch quan träng ®ã lµ

vÊn ®Ò gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm.

Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng tøc lµ ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh s¶n

xuÊt kinh doanh, ¸p dông c¸c thµnh tùu khoa häc - kü thuËt tiªn tiÕn vµo

s¶n xuÊt nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ t¹o ra s¶n phÈm cã chÊt l-îng

cao. §ång thêi ph¶i ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh

tÕ quèc d©n ®Ó t¹o nªn sù t¨ng tr-ëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng cña

toµn bé nÒn kinh tÕ. Nh- vËy khoa häc - kü thuËt ngµy cµng ph¸t triÓn

vµ ®-îc øng dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th× sù thay thÕ con ng-êi b»ng

m¸y mãc diÔn ra cµng nhanh. Cïng víi sù gia t¨ng d©n sè th× sè ng-êi

thÊt nghiÖp hµng n¨m lµ hÕt søc trÇm träng.

ThÊt nghiÖp lµ nguy c¬ dÉn ®Õn nghÌo ®ãi vµ c¸c tÖ n¹n x· héi kh¸c.

§èi víi ng-êi lao ®éng, thiÕu hoÆc kh«ng cã viÖc lµm lµ mét nguy c¬

dÉn ®Õn thu nhËp thÊp hoÆc kh«ng cã thu nhËp. MÆt kh¸c nã kh«ng chØ

t-íc mÊt quyÒn b×nh ®¼ng ®-îc lµm viÖc cña ng-êi lao ®éng ®Ó ph¸t huy

n¨ng lùc, mµ cßn võa kh«ng cã thu nhËp b¶o ®¶m cho cuéc sèng cña

b¶n th©n ng-êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä. Bëi vËy, Nhµ n-íc ph¶i cã

chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¹o sù b×nh ®¼ng vÒ quyÒn lao ®éng vµ

thu nhËp. §¹i héi §¶ng VIII ®· kh¼ng ®Þnh “b¶o ®¶m c«ng ¨n viÖc lµm

cho d©n lµ mét môc tiªu x· héi hµng ®Çu, kh«ng ®Ó thÊt nghiÖp trë

thµnh c¨n bÖnh kinh niªn”⁽¹⁾.

Cïng víi Bé luËt lao ®éng, ChÝnh phñ ®· ban hµnh c¸c nghÞ ®Þnh vµ

th«ng t- ®Ó t¹o ra c¬ së ph¸p lý cho quan hÖ lao ®éng trong c¬ chÕ thÞ

tr-êng, thóc ®Èy thÞ tr-êng lao ®éng ph¸t triÓn, t¹o viÖc lµm. Nhê cã c¸c

chÝnh s¸ch ®óng ®¾n vµ sù tham gia tÝch cùc cña c¸c tæ chøc vµ nh©n

d©n, nªn viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc, sè

ng-êi cã viÖc lµm ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Qua c¶i c¸ch hµnh chÝnh vµ x¾p

xÕp l¹i doanh nghiÖp nhµ n-íc, lao ®éng trong khu vùc nhµ n-íc gi¶m

tõ 14,7% n¨m 1991 xuèng cßn 9% n¨m 2000, khu vùc kinh tÕ t- nh©n,

kinh tÕ tËp thÓ thu hót kho¶ng 90%, khu vùc cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi

thu hót ®-îc 33 v¹n lao ®éng. §iÒu ®ã cho thÊy viÖc ph¸t triÓn ®a d¹ng

c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®· gãp phÇn rÊt lín vµo viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n

viÖc lµm. Tuy nhiªn tõ n¨m 2001 ®Õn nay tû träng lao ®éng lµm viÖc

trong khu vùc nhµ n-íc cã xu h-íng t¨ng trë l¹i.

(1)

[3, 99]

8

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

Tû lÖ thÊt nghiÖp cña lùc l-îng lao ®éng trong ®é tuæi ë khu vùc

thµnh thÞ ®-îc thÓ hiÖn qua b¶ng sè liÖu sau:

§¬n vÞ: %

ChØ tiªu

2000

2001

2002

2003

C¶ n-íc

6,44

6,25

6,01

5,78

A. Ph©n theo vïng

§ång b»ng s«ng Hång

§«ng B¾c

7,34

6,49

6,02

6,87

6,31

5,16

6,20

6,15

7,07

6,73

5,62

6,72

6,16

5,55

5,92

6,08

6,64

6,10

5,11

5,82

5,49

4,92

6,31

5,52

6,37

5,94

4,19

5,45

5,46

4,39

6,08

5,26

T©y B¾c

B¾c Trung Bé

Duyªn h¶I Nam Trung Bé

T©y Nguyªn

§«ng Nam Bé

§ång B»ng S«ng Cöu Long

B. Mét sè thµnh phè lín

Tp. Hµ Néi

7,95

5,95

6,48

7,39

5,54

6,04

7,08

5,30

6,73

6,84

5,16

6,58

Tp. §µ N½ng

Tp. Hå ChÝ Minh

Nguån: niªn gi¸m thèng kª (tãm t¾t) 2003, Nxb Thèng kª, Hµ Néi, 2004, trang

13.

Bªn c¹nh mét sè kÕt qu¶ ®· ®¹t ®-îc trong vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm

cho ng-êi lao ®éng th× vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ cÇn ®-îc gi¶i quyÕt. Tû

lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ vµ thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n cßn cao. C¬ cÊu

vµ chÊt l-îng chuyÓn dÞch lao ®éng cßn chËm, tû lÖ lao ®éng ®· qua ®µo

t¹o thÊp (20%), n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng cao. Cßn thiÕu nh÷ng chÝnh

s¸ch ch-a ®ñ m¹nh ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t-, khai th¸c, huy ®éng c¸c

nguån lùc ®Ó thóc ®Èy t¨ng tr-ëng kinh tÕ, t¹o viÖc lµm. ViÖc thùc hiÖn

môc tiªu quèc gia vÒ gi¶i quyÕt viÖc lµm ë mét sè ®Þa ph-¬ng cßn lóng

tóng; viÖc gi¶i ng©n quü quèc gia vÒ hç trî viÖc lµm cßn chËm, hiÖu qu¶

mét sè dù ¸n t¹o viÖc lµm cßn thÊp. §©y lµ nh÷ng tån t¹i cÇn ph¶i kh¾c

phôc ®Ó gi¶i quyÕt triÖt ®Ó vÊn ®Ò viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng.

2.3 M©u thuÉn gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng víi sù ph©n ho¸ giµu

nghÌo.

NÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ph¸t triÓn, t¹o ra nhiÒu cña c¶i vËt chÊt cho x·

héi nh-ng kh«ng v× vËy mµ ®êi sèng cña nh©n d©n ®-îc n©ng cao vµ æn

®Þnh. Tr¸i l¹i cïng víi qu¸ tr×nh chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh

h-íng x· héi chñ nghÜa, th× còng diÔn ra sù ph©n ho¸ giµu nghÌo, sù

ph©n tÇng x· héi theo møc sèng ngµy cµng t¨ng.

9

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

N¨m 1993, theo kÕt qu¶ ®IÒu tra giµu nghÌo cña 91732 hé trªn ph¹m

vi c¶ n-íc, tÝnh chung kho¶ng c¸ch chªnh lÖch thu nhËp gi÷a nhãm hé

giµu vµ nhãm hé nghÌo lµ 6,2 lÇn. C¸c n¨m 1994, 1995, 1996, Tæng côc

thèng kª ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra hé gia ®×nh ®a môc tiªu víi cì mÉu 4,5

v¹n hé vµ n¨m 1999 ®IÒu tra 2,5 v¹n hé ®¹i diÖn cho c¶ n-íc, 7 vïng

sinh th¸i, khu vùc thµnh thÞ, n«ng th«n, th× chªnh lÖch thu nhËp gi÷a

nhãm hé giµu vµ nhãm hé nghÌo lµ 6,5 lÇn n¨m 1994, 7 lÇn n¨m 1995,

7,3 lÇn n¨m 1996 vµ 8,9 lÇn n¨m 1999. nh- vËy hÖ sè chªnh lÖch thu

nhËp gi÷a nhãm hé giµu vµ hé nghÌo t¨ng dÇn qua c¸c n¨m trªn ph¹m vi

c¶ n-íc còng nh- trong tõng vïng.

B¶ng so s¸nh nhãm thu nhËp cao nhÊt vµ nhãm thu nhËp thÊp nhÊt,

mçi nhãm 20% sè hé ®iÒu tra

§¬n vÞ: lÇn

ChØ tiªu

1994

1995

1996

1999

Toµn quèc

6,5

7,0

7,3

8,9

1. Chia theo khu vùc:

- Thµnh thÞ

7,0

5,4

7,7

5,8

8,0

6,1

9,8

6,3

- N«ng th«n

2. Chia theo vïng:

- T©y B¾c vµ §«ng B¾c

- §ång b»ng s«ng Hång

- B¾c Trung Bé

5,2

5,6

5,2

4,9

10,1

7,4

6,1

5,7

6,1

5,7

5,5

12,7

7,6

6,4

6,1

6,6

5,9

5,7

12,8

7,9

6,4

6,8

7,0

6,9

- Duyªn h¶I Nam Trung Bé

- T©y Nguyªn

6,3

12,9

10,3

7,9

- §«ng Nam Bé

- §ång b»ng s«ng Cöu Long

Nguån: Tæng côc thèng kª: sè liÖu vÒ sù chuyÓn biÕn x· héi ë ViÖt Nam thêi

kú ®æi míi, Nxb Thèng kª, Hµ Néi, 2000.

Sù ph©n ho¸ giµu nghÌo ngµy cµng d·n réng sÏ lan sang c¸c lÜnh vùc

kh¸c nh- gi¸o dôc, ch¨m sãc søc khoÎ, nhµ ë vµ c¸c dÞch vô c¬ b¶n

kh¸c… §iÒu ®ã ®-a ®Õn hÖ qu¶ kh«ng mong muèn, lµm xuÊt hiÖn nh÷ng

nhãm x· héi dÔ bÞ tæn th-¬ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, t¸c ®éng ®Õn

t- t-ëng, t©m lý, niÒm tin vÒ c«ng b»ng x· héi. V× thÕ, cÇn t¨ng c-êng

vai trß cña nhµ n-íc ®èi víi ph©n phèi thu nhËp nh»m tõng b-íc thùc

hiÖn môc tiªu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa.

2.4 M©u thuÉn gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng víi vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i

tr-êng sinh th¸i

10

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

NÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp

®· lµm cho m«i tr-êng ngµy cµng « nhiÔm.

Trong suèt nh÷ng n¨m qua, con ng-êi ®· th-êng xuyªn t¸c ®éng trùc

tiÕp tíi thiªn nhiªn vµ c¶i biÕn m«i tr-êng sèng. Con ng-êi ®· khai th¸c

than ®¸, s¾t, vµ c¸c kim lo¹i kh¸c, n¾n dßng s«ng, ®µo kªnh, b¹t nói,

x©y dùng c¸c tr¹m thuû ®iÖn víi c¸c hå chøa n-íc nh©n t¹o… nh÷ng

ho¹t ®éng ®ã ®· ¶nh h-ëng tíi khÝ hËu, tõ ®ã t¸c ®éng m¹nh tíi sinh

quyÓn. Tr-íc ®©y, ë n-íc ta cã 3/4 diÖn tÝch ®Êt ®ai lµ rõng, nay chØ cßn

1/4 lµ rõng. NhiÒu lo¹i gç quý nh- gô, l¸t hoa, gi¸ng h-¬ng, sÕn, t¸u…

®· bÞ khai th¸c ®Õn møc gÇn nh- c¹n kiÖt.

Rõng bÞ triÖt h¹ nhiÒu lµm cho l-îng «xi trong kh«ng khÝ vµ l-îng

chÊt h÷u c¬ s¶n sinh bÞ gi¶m sót râ rÖt. L-îng n-íc dù tr÷ do rõng gi÷

l¹i ngµy cµng Ýt dÇn, lµm cho qu¸ tr×nh sa m¹c ho¸ vµ th¶o nguyªn ho¸

cµng t¨ng nhanh. Qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ nhanh lµm cho diÖn tÝch ®Êt trång

ngµy cµng bÞ thu hÑp. Sù ph©n phèi n-íc ngät cho ng-êi vµ cho vËt

nu«i, c©y trång còng bÞ h¹n chÕ. TiÕn bé khoa häc kÜ thuËt ®-îc øng

dông tÝch cùc vµo s¶n xuÊt ®· kÐo theo sù nhiÔm bÈn cña tÊt c¶ c¸c

quyÓn. C¸c chÊt th¶i cña nhµ m¸y lµm cho c¸c hå ao, s«ng ngßi, cöa

biÓn, c¶ng vµ biÓn c¶ bÞ nhiÔm bÈn ngµy cµng nhiÒu. C¸c tÇu biÓn ®·

th¶i ra biÓn vµ ®¹i d-¬ng nhiÒu chÊt th¶i ®éc h¹i, lµm chÕt nhiÒu sinh

vËt næi vµ nh÷ng sinh vËt kh¸c ¨n sinh vËt næi còng chÕt theo…

Nh÷ng khÝ th¶i cña c¸c nhµ m¸y khi vµo trong khÝ quyÓn ®· lµm t¨ng

l-îng khÝ CO vµ CO₂trong kh«ng khÝ g©y hiÖn t-îng hiÖu øng nhµ kÝnh,

g©y thñng tÇng «z«n, lµm cho tr¸i ®Êt nãng lªn dÉn ®Õn b¨ng ë hai cùc

Tr¸i §Êt tan ra, v× vËy n-íc biÓn sÏ d©ng lªn vµ nhÊn ch×m ®Êt liÒn.

Sù « nhiÔm bÇu khÝ quyÓn lµm cho tr¸i ®Êt ngµy cµng nãng lªn dÉn

®Õn sù thay ®æi thêi tiÕt, khÝ hËu ë ViÖt Nam còng nh- ë c¸c khu vùc

kh¸c trªn thÕ giíi. GÇn ®©y hiÖn t-îng sãng thÇn ®· g©y thiÖt h¹i nÆng

nÒ vÒ ng-êi vµ cña cho c¸c n-íc ë khu vùc Nam ¸ vµ §«ng Nam ë

n-íc ta, tuy kh«ng n»m trong khu vùc ¶nh h-ëng cña sãng thÇn nh-ng

víi thêi tiÕt kh« vµ nhiÖt ®é cao ®· g©y ra hµng lo¹t c¸c vô ch¸y rõng ë

S¬n La vµ h¹n h¸n ë T©y Nguyªn, Ninh ThuËn, B×nh ThuËn…

Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng th× nã ®· kÐo theo

hµng lo¹t c¸c nh©n tè g©y ¶nh h-ëng ®Õn m«i tr-êng sinh th¸i. §©y lµ

vÊn ®Ò quan träng ®-îc ®Æt ra kh«ng chØ ë ViÖt Nam mµ c¶ trªn toµn thÕ

giíi. Nã ®ßi hái cÇn ph¶i ®-îc gi¶i quyÕt triÖt ®Ó nÕu kh«ng m«i tr-êng

bÞ ph¸ huû lµ con ng-êi sÏ tù huû ho¹i m«i tr-êng sèng cña chÝnh b¶n

th©n m×nh.

Sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia chØ cã thÓ bÒn v÷ng khi m«i tr-êng

sèng vµ thiªn nhiªn ®-îc b¶o vÖ tèt, duy tr× ®-îc mèi c©n b»ng sinh

th¸I, tr¸nh bÞ « nhiÔm vµ biÕt c¸ch khai th¸c, sö dông, phôc håi mét

c¸ch hîp lý nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn.

11

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

III. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-ên

g ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam

1. Nh÷ng gi¶i ph¸p chung ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng

1.1 Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn

Tr-íc khi x©y dùng kinh tÕ kÕ ho¹ch, xo¸ bá kinh tÕ thÞ tr-êng,

chóng ta thiÕt lËp mét c¬ cÊu së h÷u ®¬n gi¶n víi hai h×nh thøc lµ së

h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ. V× vËy, khi chuyÓn sang kinh tÕ hµng

ho¸ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng, cÇn ph¶i ®æi míi c¬ cÊu së h÷u cò,

b»ng c¸ch ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u, ®iÒu ®ã sÏ ®-a ®Õn h×nh

thµnh nh÷ng chñ kinh tÕ ®éc lËp, cã lîi Ých riªng, tøc lµ kh«i phôc mét

trong nh÷ng c¬ së cña kinh tÕ hµng ho¸.

Trªn c¬ së ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u, thùc hiÖn nhÊt qu¸n,

l©u dµi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn.

LÊy viÖc ph¸t triÓn søc s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi,

c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n lµ môc tiªu quan träng ®Ó khuyÕn khÝch

ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh

doanh. Theo tinh thÇn ®ã tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu b×nh ®¼ng

tr-íc ph¸p luËt, ®Òu ®-îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn.

Trong nh÷ng n¨m tíi cÇn ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ

n-íc. Muèn vËy cÇn tËp trung nguån lùc ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ kinh tÕ

nhµ n-íc trong nh÷ng lÜnh vùc träng yÕu cña nÒn kinh tÕ, s¾p xÕp l¹i

khu vùc doanh nghiÖp nhµ n-íc, thùc hiÖn tèt chñ tr-¬ng cæ phÇn ho¸ vµ

®a d¹ng ho¸ së h÷u ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ Nhµ n-íc kh«ng cÇn

n¾m 100% vèn. X©y dùng vµ cñng cè mét sè tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh trªn

c¬ së c¸c tæng c«ng ty nhµ n-íc, cã sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn

kinh tÕ. §Èy m¹nh viÖc ®æi míi kü thuËt, c«ng nghÖ trong c¸c doanh

nghiÖp nhµ n-íc. Thùc hiÖn chÕ ®é qu¶n lý c«ng ty ®èi víi tÊt c¶ c¸c

doanh nghiÖp kinh doanh cã vèn cña Nhµ n-íc, doanh nghiÖp thùc sù

c¹nh tranh b×nh ®¼ng trªn thÞ tr-êng, tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt

kinh doanh.

Ph¸t triÓn kinh tÕ kinh tÕ tËp thÓ d-íi nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng. Trong

®ã hîp t¸c x· lµ nßng cèt. Nhµ n-íc cÇn gióp ®ì hîp t¸c x· vÒ ®µo t¹o

c¸n bé, x©y dùng ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, më réng thÞ tr-êng.

Thùc hiÖn tèt viÖc chuyÓn ®æi hîp t¸c x· theo LuËt hîp t¸c x·.

KhuyÕn khÝch kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ ph¸t triÓn ë c¶ thµnh thÞ vµ

n«ng th«n. Nhµ n-íc t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ

ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶. KhuyÕn khÝch kinh tÕ t- b¶n t- nh©n ph¸t triÓn

trong nh÷ng ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh mµ luËt ph¸p kh«ng cÊm.

Ph¸t triÓn kinh tÕ t- b¶n nhµ n-íc d-íi c¸c h×nh thøc liªn doanh, liªn

kÕt gi÷a kinh tÕ t- nh©n trong vµ ngoµi n-íc: t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó kinh tÕ cã

vèn ®Çu t- n-íc ngoµi h-íng vµo môc tiªu ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm xuÊt

12

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

khÈu, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, g¾n thu hót vèn víi thu hót c«ng nghÖ

hiÖn ®¹i.

1.2 §Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, øng dông nhanh tiÕn bé

khoa häc – c«ng nghÖ; trªn c¬ së ®ã ®Èy m¹nh ph©n c«ng lao ®éng x·

héi.

Ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ c¬ së chung cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi

hµng ho¸. V× vËy, ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ ph¶i ®Èy m¹nh ph©n

c«ng lao ®éng x· héi. Nh-ng sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng x·

héi do tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh, cho nªn

muèn më réng ph©n c«ng lao ®éng x· héi, cÇn ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp

ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt – kü thuËt cña

nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i.

Con ®-êng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña n-íc ta cÇn vµ cã thÓ

rót ng¾n thêi gian so víi c¸c n-íc ®i tr-íc, võa cã nh÷ng b-íc tuÇn tù,

võa cã nh÷ng b-íc nh¶y vät, g¾n c«ng nghiÖp hãa víi hiÖn ®¹i ho¸, tËn

dông mäi kh¶ n¨ng ®Ó ®¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i vÒ khoa häc vµ

c«ng nghÖ: øng dông nhanh vµ phæ biÕn h¬n ë møc ®é cao h¬n nh÷ng

thµnh tùu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ tri thøc míi, tõng b-íc ph¸t triÓn kinh

tÕ tri thøc.

Cïng víi viÖc trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cho c¸c ngµnh,

c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i

ho¸, tiÕn hµnh ph©n c«ng l¹i lao ®éng vµ ph©n bè d©n c- trong ph¹m vi

c¶ n-íc, còng nh- ë tõng vïng, tõng ®Þa ph-¬ng; h×nh thµnh c¬ cÊu kinh

tÕ hîp lý cho phÐp khai th¸c tèt nhÊt c¸c nguån lùc cña ®Êt n-íc, t¹o

nªn sù t¨ng tr-ëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng cña toµn bé nÒn kinh tÕ.

1.3 H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr-êng.

Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, hÇu hÕt c¸c nguån lùc kinh tÕ ®Òu th«ng

qua thÞ tr-êng mµ ®-îc ph©n bè vµo c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn

kinh tÕ mét c¸ch tèi -u. V× vËy, ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ

thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa, chóng ta ph¶i h×nh thµnh vµ

ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr-êng. Trong nh÷ng n¨m tíi chóng ta

cÇn ph¶i:

 Ph¸t triÓn thÞ tr-êng hµng ho¸ vµ dÞch vô th«ng qua viÖc ®Èy m¹nh

s¶n xuÊt, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ph¸t triÓn hÖ thèng giao

th«ng vµ ph-¬ng tiÖn vËn t¶i ®Ó më réng thÞ tr-êng. H×nh thµnh thÞ

tr-êng søc lao ®éng cã tæ chøc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho sù di chuyÓn søc

lao ®éng theo yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån

nh©n lùc.

 X©y dùng thÞ tr-êng vèn, tõng b-íc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ

tr-êng chøng kho¸n ®Ó huy ®éng c¸c nguån vèn vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt.

13

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

triÓn thÞ tr-êng th«ng tin, thÞ tr-êng khoa häc c«ng nghÖ. Hoµn thiÖn

t¨ng c-êng sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña nhµ n-íc, ®Ó thÞ tr-êng ho¹t ®éng

n¨ng ®éng, cã hiÖu qu¶, cã trËt tù, kû c-¬ng trong m«i tr-êng c¹nh

tranh lµnh m¹nh, c«ng khai, minh b¹ch, h¹n chÕ vµ kiÓm so¸t ®éc quyÒn

kinh doanh. Cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu chèng bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng

m¹i.

Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, chØ cã më cöa kinh tÕ, héi nhËp vµo kinh tÕ

khu vùc vµ thÕ giíi, míi thu hót ®-îc vèn vµ kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn

®¹i ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña ®Êt n-íc nh»m ph¸t triÓn

kinh tÕ.

Khi më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ph¶i qu¸n triÖt nguyªn t¾c

b×nh ®¼ng, cïng cã lîi, kh«ng can thiÖp vµo néi bé cña nhau. Më réng

kinh tÕ ®èi ngo¹i theo h-íng ®a ph-¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh

thøc kinh tÕ ®èi ngo¹i.

HiÖn nay, cÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, coi xuÊt khÈu lµ träng ®iÓm cña

kinh tÕ ®èi ngo¹i. Gi¶m dÇn nhËp siªu, -u tiªn nhËp khÈu t- liÖu s¶n

xuÊt ®Ó phôc vô s¶n xuÊt. Tranh thñ mäi kh¶ n¨ng vµ b»ng nhiÒu h×nh

thøc thu hót vèn ®Çu t- trùc tiÕp cña n-íc ngoµi, viÖc thu hót vèn ®Çu t-

trùc tiÕp cña n-íc ngoµi cÇn h-íng vµo nh÷ng lÜnh vùc, nh÷ng s¶n phÈm

cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn, cã tû träng xuÊt khÈu cao. ViÖc sö dông vèn vay

®éng tham gia tæ chøc th-¬ng m¹i quèc tÕ, c¸c diÔn ®µn, c¸c tæ chøc,

c¸c ®Þnh chÕ quèc tÕ mét c¸ch cã chän läc víi b-íc ®i thÝch hîp.

1.5 Gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ, hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p.

ph¸t triÓn. Nã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh trong n-íc

n-íc ta hiÖn nay cÇn ph¶i gi÷ vµ t¨ng c-êng vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng

HÖ thèng ph¸p luËt ®ång bé lµ c«ng cô quan träng ®Ó Nhµ n-íc qu¶n

lý nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. Nã t¹o ra hµnh lang luËt ph¸p

cho ho¹t ®éng kinh tÕ, buéc c¸c doanh nghiÖp chÊp nhËn sù ®iÒu tiÕt cña

Nhµ n-íc.

1.6 Xo¸ bá c¬ chÕ tËp trung, quan liªu, bao cÊp, hoµn thiÖn c¬ chÕ

qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n-íc.

ViÖc xo¸ bá triÖt ®Ó c¬ chÕ tËp trung, quan liªu, bao cÊp, h×nh thµnh

®ång bé vµ vËn hµnh cã hiÖu qu¶ c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña

14

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

Nhµ n-íc cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ

hµng ho¸ cña n-íc ta.

cao n¨ng lùc cña c¸c c¬ quan lËp ph¸p, hµnh ph¸p vµ t- ph¸p, thùc hiÖn

c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh quèc gia. Nhµ n-íc thùc hiÖn ®Þnh h-íng sù

ph¸t triÓn kinh tÕ; cã hÖ thèng chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n ®Ó t¹o m«i tr-êng

æn ®Þnh vµ thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh tÕ; h¹n chÕ nh÷ng mÆt tiªu cùc

cña c¬ chÕ thÞ tr-êng. Nhµ n-íc thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng qu¶n lý nhµ

n-íc vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng chñ së h÷u tµi s¶n c«ng, kh«ng can thiÖp

vµo chøc n¨ng qu¶n trÞ kinh doanh ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã quyÒn tù chñ

trong s¶n xuÊt kinh doanh. Nhµ n-íc sö dông c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ lµ

chÝnh ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ, chø kh«ng ph¶i lµ mÖnh lÖnh. V× vËy,

ph¶i tiÕp tôc ®æi míi vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tµi chÝnh, chÝnh s¸ch tiÒn

tÖ, chÝnh s¸ch tiÒn l-¬ng vµ gi¸ c¶.

®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa

Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng víi sù tån t¹i cña nhiÒu thµnh phÇn kinh

tÕ víi nhiÒu h×nh thøc së h-ò kh¸c nhau th× kinh tÕ nhµ n-íc ph¶i gi÷

vai trß chñ ®¹o. ViÖc x¸c lËp vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ n-íc lµ vÊn

®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c vµ lµ sù kh¸c biÖt cã tÝnh chÊt b¶n chÊt gi÷a nÒn

kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa víi nÒn kinh tÕ thÞ

tr-êng t- b¶n chñ nghÜa. TÝnh ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa cña nÒn kinh

tÕ thÞ tr-êng ë n-íc ta ®· quyÕt ®Þnh kinh tÕ nhµ n-íc ph¶i gi÷ vai trß

chñ ®¹o trong c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Bëi lÏ mçi mét chÕ ®é

x· héi ®Òu cã mét c¬ së kinh tÕ t-¬ng øng víi nã, kinh tÕ nhµ n-íc cïng

kinh tÕ tËp thÓ t¹o nÒn t¶ng cho chÕ ®é x· héi míi – x· héi chñ nghÜa ë

n-íc ta.

Bªn c¹nh viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ nhµ n-íc ®Ó thµnh phÇn kinh tÕ nµy

®Ó hä nhËn thøc ®óng ®¾n ®-êng lèi ph¸t triÓn ®Êt n-íc theo ®Þnh h-íng

x· héi chñ nghÜa cña n-íc ta. Tõ ®ã hä cã nh÷ng ph-¬ng thøc s¶n xuÊt

kinh doanh phï hîp víi con ®-êng mµ §¶ng vµ Nhµ n-íc ta ®· chän.

CÇn nhËn thøc râ rµng, mçi thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é

lªn chñ nghÜa x· héi cã b¶n chÊt kinh tÕ - x· héi riªng, chÞu sù t¸c ®éng

cña c¸c quy luËt kinh tÕ riªng, nªn bªn c¹nh sù thèng nhÊt cña c¸c thµnh

tr-êng cña n-íc ta cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn theo nh÷ng ph-¬ng h-íng

kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é t- h÷u tuy

cã vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt, gi¶i quyÕt viÖc lµm,

nh-ng v× dùa trªn chÕ ®é t- h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt nªn chóng kh«ng

15

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

tr¸nh khái tÝnh tù ph¸t ch¹y theo lîi nhuËn ®¬n thuÇn, n¶y sinh nh÷ng

hiÖn t-îng tiªu cùc lµm tæn h¹i ®Õn lîi Ých chung cña x· héi. V× vËy,

hiÖn tèt vai trß chñ ®¹o cña m×nh; ®ång thêi Nhµ n-íc ph¶I thùc hiÖn tèt

vai trß qu¶n lý vÜ m« kinh tÕ – x· héi ®Ó ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t

triÓn theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa.

quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm.

lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x·

héi vµ lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch hiÖn nay. §Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®ã, cÇn

gi¶i quyÕt hai vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh: t¨ng tr-ëng kinh tÕ nhanh,

bÒn v÷ng vµ thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu

c-êng sù chØ ®¹o cña Trung -¬ng vµ sù nç lùc cña c¸c ngµnh, c¸c ®Þa

ph-¬ng thùc hiÖn thµnh c«ng chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi giai

®o¹n 2001 – 2005, nhê ®ã t¹o thªm viÖc lµm. ViÖc thùc hiÖn nhÊt qu¸n

chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn sÏ gi¶i phãng søc s¶n

xuÊt, ®éng viªn tèi ®a c¸c nguån lùc bªn trong vµ bªn ngoµi vµo ph¸t

lµm cho ng-êi lao ®éng cã thÓ thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p sau:

ng-êi, c¸c hé gia ®×nh vµ trang tr¹i kho¶ng 34 triÖu ng-êi. Khu vùc t-

cã tiÒm n¨ng t¹o viÖc lµm lín nhÊt. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp võa

viÖc lµm.

 Ph¸t triÓn toµn diÖn kinh tÕ n«ng th«n: §Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm ë

n«ng th«n cÇn tËp trung søc ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸

n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo

h-íng ®ã sÏ thu hót lao ®éng vµo c¸c ngµnh, nghÒ. V× thÕ, ph¸t triÓn

ngµnh, nghÒ n«ng th«n ®-îc coi lµ ®éng lùc trùc tiÕp gi¶i quyÕt viÖc

lµm cho lao ®éng ë n«ng th«n.

16

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

träng nh÷ng lao ®éng kü thuËt cao thuéc c¸c ngµnh mòi nhän, lao ®éng

n«ng th«n ch-a qua ®µo t¹o lµ trë ng¹i cho viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh

tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n. V× thÕ ph¶i ph¸t triÓn gi¸o dôc - ®µo t¹o, ®Æc

nghÒ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng; quy ho¹ch l¹i m¹ng l-íi c¸c tr-êng

®¹i häc, cao ®¼ng mét c¸ch hîp lý. Lµm nh- vËy sÏ thóc ®Èy chuyÓn

dÞch c¬ cÊu lao ®éng x· héi phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ – x·

héi.

 §Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia: §Ó ®Èy m¹nh xuÊt

khÈu lao ®éng cÇn ph¶i t¨ng c-êng ®µo t¹o nghÒ cho ng-êi lao ®éng; më

réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu lao ®éng b»ng c¸ch t¨ng thÞ phÇn ë c¸c thÞ

tr-êng hiÖn cã, nghiªn cøu më réng thÞ tr-êng míi vÒ xuÊt khÈu lao

®éng; ®a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ, h×nh thøc vµ thµnh phÇn tham gia xuÊt

khÈu lao ®éng. CÇn chÊn chØnh vµ x¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp ho¹t

®éng xuÊt khÈu lao ®éng vµ t¨ng c-êng sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc ®èi víi

cho ng-êi lao ®éng.

 T¨ng quü quèc gia vÒ hç trî viÖc lµm vµ sö dông cã hiÖu qu¶ quü

®ã, thùc hiÖn tèt chñ tr-¬ng x· héi ho¸ gi¶i quyÕt viÖc lµm. CÇn sö dông

tæng hîp c¸c nguån lùc trong n-íc; sù ®ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp,

c¸c ®oµn thÓ vµ céng ®ång; sù gióp ®ì cña quèc tÕ ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò

lao ®éng vµ viÖc lµm.

2.3 Gi¶i ph¸p thùc hiÖn vÊn ®Ò xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo.

§Ó thùc hiÖn ®-îc môc tiªu nµy, nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh quyÕt ®Þnh lµ

duy tr× ®-îc tèc ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ nhanh, bÒn v÷ng vµ t¹o ®-îc

nhiÒu viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng. Muèn vËy, cÇn thùc hiÖn mét sè gi¶i

ph¸p sau:

 T¹o m«i tr-êng kinh tÕ – x· héi, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch thuËn lîi cho

doanh theo ph¸p luËt. Nhê ®ã, huy ®éng tèi ®a c¸c nguån lùc vµo ph¸t

xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo nhanh vµ bÒn v÷ng.

 Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n: ph¸t triÓn toµn diÖn n«ng,

theo h-íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, gi¶m dÇn tû träng n«ng

nghiÖp, t¨ng dÇn tû träng tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ

dÞch vô, ®-a ngµnh nghÒ míi vµo n«ng th«n. ViÖc ph¸t triÓn khu vùc phi

n«ng nghiÖp ë n«ng th«n cã vai trß quan träng trong viÖc t¹o viÖc lµm

17

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

 T¨ng c-êng hç trî cho ng-êi nghÌo ph¸t triÓn s¶n xuÊt, v-¬n lªn

lµm giµu: Hç trî vèn cho ng-êi nghÌo, h-íng dÉn ng-êi nghÌo lµm kinh

t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn kinh tÕ.

 T¹o c¬ héi cho ng-êi nghÌo tiÕp cËn c¸c dÞch vô x· héi, ®Æc biÖt

lµ c¸c dÞch vô c¬ b¶n nh- y tÕ, gi¸o dôc, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, n-íc

s¹ch sinh ho¹t…

 Thùc hiÖn tèt chñ tr-¬ng x· héi ho¸ c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo.

Cô thÓ lµ: §a d¹ng ho¸ c¸c nguån lùc cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo; tuyªn

b¶o cho ng-êi nghÌo tham gia vµo c¸c c«ng cuéc xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo,

c«ng khai vÒ nguån lùc tµi chÝnh ®¶m b¶o sù trî gióp ®Õn ®-îc víi

nghÌo thµnh c«ng.

2.4 Gi¶i ph¸p nh»m b¶o vÖ m«i tr-êng sinh th¸i.

S¶n xuÊt theo chu kú khÐp kÝn; khö vµ läc n-íc vµ khÝ th¶i; nghiªn

nhµ m¸y c«ng nghiÖp ®ang dïng b»ng c¸c nhµ m¸y cã hÖ thèng n-íc

khÐp kÝn.

B¶o ®¶m läc n-íc theo hÖ thèng ao läc; phñ xanh c¸c c¬ së c«ng

Rõng kh«ng chØ s¶n xuÊt ra gç mµ cßn lµ mét cç m¸y khæng lå cña

thiªn nhiªn lµm ®iÒu hoµ khÝ hËu, gi÷ Èm cho ®Êt, gãp phÇn ng¨n chÆn

c¸c n¹n lò lôt, xãi mßn ®Êt ®ai. V× vËy, ph¶i cã quy ho¹ch tæng thÓ khoa

rõng cÊm quèc gia, t¨ng c-êng sö dông c¸c biÖn ph¸p ®Êu tranh sinh

LuËt b¶o vÖ m«i tr-êng cña n-íc ta ®· ®-îc Quèc héi th«ng qua n¨m

1993 nªu lªn nh÷ng quy ®Þnh tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò sau: b¶o vÖ c¸c

thµnh phÇn c¬ b¶n cña m«i tr-êng, b¶o vÖ m«i tr-êng tæng hîp ë nh÷ng

khu vùc kh¸c nhau, phßng chèng « nhiÔm vµ tai biÕn m«i tr-êng.

LuËt m«i tr-êng bao gåm c¸c quy ®Þnh vÒ viÖc sö dông hîp lý tµi

nguyªn thiªn nhiªn vµ m«i tr-êng, ng¨n chÆn t¸c ®éng tiªu cùc, phôc

håi c¸c tæn thÊt, kh«ng ngõng c¶i thiÖn tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ chÊt

träng.

18

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

KÕt luËn

Tr¶i qua qu¸ tr×nh ®Êu tranh khã kh¨n vµ gian khæ, khi ®Êt n-íc

thèng nhÊt, §¶ng vµ nhµ n-íc ta quyÕt ®Þnh ®-a n-íc ta tiÕn lªn chñ

dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa chø kh«ng ph¶i

nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng t- b¶n chñ nghÜa. ViÖc lµm râ b¶n chÊt, ®Æc tr-ng

cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa cã ý nghÜa ®Æc

biÖt quan träng trong lý luËn vµ thùc tiÔn.

Sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ë n-íc ta tuy cßn cã nhiÒu khã

kh¨n vµ thö th¸ch nh-ng ®· ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ. Bªn c¹nh

thêi gian tíi, chóng ta cÇn tiÕp tôc ®æi míi, hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch

nÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn. Thùc hiÖn môc tiªu t¨ng

tr-ëng kinh tÕ ®i liÒn víi ph¸t triÓn v¨n ho¸, tõng b-íc c¶i thiÖn ®êi

x· héi, ®-a ®Êt n-íc v÷ng b-íc ph¸t triÓn theo con ®-êng ®· chän.

19

TiÓu luËn TriÕt häc M¸c – Lªnin

®Ò c-¬ng chi tiÕt

A. Lêi nãi ®Çu

B. Néi dung chi tiÕt

I. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr

-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam

1. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan.

2. C¬ së kh¸ch quan cña sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ë

ViÖt Nam.

3. T¸c dông to lín cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng.

-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam

1. Thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ë ViÖt Nam.

1.1 Tr×nh ®é ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ë n-íc ta

cßn ë giai ®o¹n s¬ khai.

nh-ng ch-a ®ång bé.

1.3 NhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia thÞ tr-êng.

1.4 Sù h×nh thµnh thÞ tr-êng trong n-íc g¾n víi më réng kinh tÕ

®èi ngo¹i, héi nhËp vµo thÞ tr-êng khu vùc vµ thÕ giíi.

1.5 Qu¶n lý nhµ n-íc vÒ kinh tÕ - x· héi cßn yÕu.

h-íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam

®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa.

quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm

m«i tr-êng sinh th¸i.

III. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh

h-íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam

1. Nh÷ng gi¶i ph¸p chung ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng

1.1 Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn.

1.2 §Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸.

20

Tiểu luận Những mâu thuẫn trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay – Thực trạng và phương hướng giải quyết