Tiểu luận Quá trình phát triển nền kinh tế nhiều thành phần theo định hướng xã hội ở nước ta

Lêi nãi ®Çu

ViÖt Nam trong sù ph¸t triÓn cña §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸, hay nãi réng

h¬n lµ vßng cung Ch©u ¸-Th¸i B×nh D-¬ng, hiªn nay ®ang thu hót ®-îc nhiÒu

ng-êi trong giíi l·nh ®¹o vµ giíi kinh doanh trªn thÕ giíi.

V× sao ViÖt Nam cã sù chó ý ®ã? ch¾c ch¾n lµ do ViÖt Nam ®· vµ ®ang tiÕn

hµnh c«ng cuéc ®æi míi mét c¸ch toµn diÖn vµ ngµy cµng s©u s¾c vÒ c¬ së h¹

tÇng vµ kiÕn chóc th-îng tÇng x· héi.

Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h-íng x·

héi ë n-íc ta, cÇn vËn dông vµ qu¸n triÖt quan hÖ biÖn chøng gi÷a c¬ së h¹ tÇng

vµ kiÕn tróc th-îng tÇng. C¬ së h¹ tÇng lµ kÕt cÊu kinh tÕ ®a thµnh phÇn trong ®ã

cã thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh, tËp thÓ vµ nhiÒu thµnh kinh tÕ kh¸c nhau.

TÝnh chÊt ®an xen - qu¸ ®é vÒ kÕt cÊu cña c¬ së kinh tÕ võa lµm cho nÒn kinh tÕ

s«i ®éng, phong phó, võa mang t×nh phøc t¹p trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Þnh

h-íng x· héi. §©y lµ mét kÕt cÊu kinh tÕ n¨ng ®éng, phong phó ®-îc ph¶n chiÕu

trªn nÒn kiÕn tróc th-îng tÇng vµ ®Æt ra ®ßi hái kh¸ch quan lµ nÒn kiÕn tróc

th-îng tÇng còng ph¶i ®æi míi ®Ó ®¸p øng ®ßi hái cña c¬ së kinh tÕ. Nh- vËy

kiÕn tróc th-îng tÇng míi cã søc m¹nh ®¸p øng ®ß hái cña c¬ së h¹ tÇng.

§· cã rÊt nhiÒu v¨n kiÖn trÝnh trÞ vµ luËn v¨n khoa häc ®Ò cËp s©u s¾c vÒ

c«ng cuéc ®æi míi nµy. V× vËy, víi t- c¸ch lµ mét sinh viªn cßn trªn gi¶ng

®-êng, em chØ mong bµi viÕt nµy cã thÓ nªu mét sè vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt kh¸i qu¸t

vÒ c«ng cuéc ®æi míi nµy ë ViÖt Nam.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h-íng dÉn cña thÇy gi¸o . Ng-êi ®· tËn t×nh

gióp em hoµn thµnh bµi tiÓu luËn nµy.

Do thêi gian s-u tÇm tµi liÖu kh«ng nhiÒu vµ tr×nh ®é nhËn thøc cña em cßn

h¹n chÕ nªn bµi viÕt cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt vµ bÊt cËp, em rÊt

mong nhËn ®-îc sù nhËn xÐt cña thÇy, vµ ®ãng gãp cña c¸c b¹n ®Ó bµi tiÓu luËn

cña em ®-îc hoµn thiÖn h¬n.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.

Néi dung

A. giíi thiÖu ®Ò tµi

TriÕt häc lµ mét trong nh÷ng h×nh th¸i ý thøc x· héi, xÐt cho cïng ®Òu bÞ

c¸c quan hÖ cña kinh tÕ qui ®Þnh. Dï ë x· héi nµo, triÕt häc bao giê còng bao

gåm hai yÕu tè: YÕu tè nhËn thøc ®· lµ sù hiÓu biÕt vÒ thÕ giíi sung quanh trong

®ã con ng-êi lµ yÕu tè nhËn ®Þnh lµ sù ®¸nh gi¸ vÒ mÆt ®¹o lý.

§Ó phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp ë c¸c giai ®o¹n ®Çu tiªn cña lÞch sö

loµi ng-êi, triÕt häc ra ®êi víi tÝnh c¸ch lµ mét khoa häc tæng hîp c¸c tri thøc

cña con ng-êi vÒ hiÖn thùc xung quanh vµ b¶n th©n m×nh. Sau ®ã, do sù ph¸t

triÓn cña x· héi triÕt häc ®· t¸ch ra khái thµnh khoa häc ®éc lËp, triÕt häc víi

tÝnh c¸ch lµ khoa häc, nªn nã cã ®èi t-îng vµ nhiÖm vô nhËn thøc riªng cña

m×nh, nã lµ hÖ thèng nh÷ng quan niÖm, quan ®iÓm cã tÝnh chÊt chÝnh thÓ vÒ thÕ

giíi, vÒ c¸c qu¸ tr×nh vËt chÊt, tinh thÇn vµ mèi quan hÖ gi÷a chóng, vÒ nhËn thøc

vµ c¶i biªn thÕ giíi. Do vËy, triÕt häc nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò: t- duy, x· héi vµ tù

nhiªn.Trong ®ã vÊn ®Ò x· héi lµ vÊn ®Ò mang tÝnh h×nh th¸i kinh tÕ, ph¶n ¸nh

®éng lùc sù ph¸t triÓn x· héi th«ng qua lùc l-îng s¶n xuÊt. §Ó cã c¬ chÕ, c¸ch

thøc trong sù ph¸t triÓn x· héi th× cÇn ph¶i cã c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng

tÇng. Do vËy c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng lµ mét vÊn ®Ò ®Æc biÖt ph¶i

quan t©m tíi.

C¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n

cña häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö, lµ c¬ së

thÕ giíi quan vµ ph-¬ng ph¸p luËn khoa häc trong nhËn thøc vµ c¶i t¹o x· héi.

B. Néi dung chÝnh:

I.

C¬ së h¹ tÇng.

1. Kh¸i niÖm:

C¬ së h¹ tÇng lµ tæng hîp nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt hîp thµnh c¬ cÊu kinh tÕ

cña mét h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi nhÊt ®Þnh.

Dùa vµo kh¸i niÖm ®ã, nã ®· ph¶n ¸nh chøc n¨ng x· héi cña c¸c quan hÖ x·

héi cña c¸c quan hÖ s¶n xuÊt víi t- c¸ch lµ c¬ së kinh tÕ cña c¸c hiÖn t-îng x·

héi. §óng vËy, mçi mét h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi cã mét kÕt cÊu kinh tÕ ®Æc

tr-ng lµ c¬ së hiÖn thùc cña x· héi, h×nh thµnh mét c¸ch quan trong qu¸ tr×nh s¶n

xuÊt vËt chÊt x· héi. Nã bao gåm kh«ng chØ nh÷ng quan hÖ trùc tiÕp gi÷a ng-êi

víi ng-êi trong s¶n xuÊt vËt chÊt mµ nã cßn bao gåm c¶ nh÷ng quan hÖ kinh tÕ,

trao ®æi trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ra ®êi sèng vËt chÊt cña con ng-êi.

2. §Æc ®iÓm, tÝnh chÊt:

C¬ së h¹ tÇng cña mét x· héi cô thÓ th-êng bao gåm: kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt

thèng trÞ trong nÒn kinh tÕ. §ång thêi trong mçi c¬ së h¹ tÇng x· héi cßn cã

nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt kh¸c nh-: dÊu vÕt, tµn tr÷ quan hÖ s¶n xuÊt cò vµ mÇm

mèng, tiÒn ®Ò cña quan hÖ s¶n xuÊt míi. Cuéc sèng cña x· héi cô thÓ ®-îc ®Æt

trong tr-íc hÕt bëi kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ tiªu biÓu cho cuéc sèng Êy vµ

nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt qu¸ ®é, hay nh÷ng tµn d- cò, mÇm mèng míi cã vai trß

nhÊt ®Þnh gi÷a chóng tuy cã kh¸c nhau nh-ng kh«ng t¸ch rêi nhau võa ®Êu tranh

víi nhau, võa liªn hÖ víi nhau vµ h×nh thµnh c¬ së h¹ tÇng cña mçi x· héi cô thÓ

ë mçi giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lÞch sö.

VÝ dô nh-: Trong x· héi phong kiÕn ngoµi quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn

chiÕm ®Þa vÞ thèng trÞ, nã cßn cã quan hÖ s¶n xuÊt tµn d- cña x· héi chiÕm h÷u

n« lÖ, mÇm mèng cña quan hÖ s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa vµ chÝnh 3 yÕu tè ®ã

cÊu thµnh nªn c¬ së h¹ tÇng phong kiÕn.

§Æc tr-ng cho tÝnh chÊt cña mét c¬ së h¹ tÇng lµ do quan hÖ s¶n xuÊt thèng

trÞ quy ®Þnh. Quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ qui ®Þnh vµ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn xu

h-íng chung cña toµn bé ®êi sång kinh tÕ - x· héi. Qui ®Þnh tÝnh chÊt c¬ b¶n cña

toµn bé c¬ së h¹ tÇng x· héi ®-¬ng thêi mÆc dï quan hÖ tµn d-, mÇm mèng cã vÞ

trÝ kh«ng ®¸ng kÓ trong x· héi cã nÒn kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn ®· tr-ëng thµnh,

nh-ng l¹i cã vÞ trÝ quan träng trong c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cña x· héi

®ang ë giai ®o¹n mang tÝnh chÊt qu¸ ®é.

C¬ së h¹ tÇng mang tÝnh chÊt ®èi kh¸ng tån t¹i trong x· héi mµ dùa trªn c¬

së chiÕm h÷u t- nh©n vÒ t- liÖu s¶n xuÊt. TÝnh chÊt ®èi kh¸ng cña c¬ së h¹ tÇng

®-îc b¾t nguån tõ nh÷ng m©u thuÉn néi t¹i kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®-îc trong c¬ së

h¹ tÇng ®ã vµ do b¶n chÊt cña kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ quy ®Þnh. §ã lµ sù

biÓu hiÖn cña sù ®èi lËp vÒ lîi Ých kinh tÕ gi÷a c¸c tËp ®oµn ng-êi trong x· héi.

Nh- vËy, c¬ së h¹ tÇng lµ tæng thÓ vµ m©u thuÉn rÊt phøc t¹p, lµ quan hÖ vËt

chÊt tån t¹i kh¸ch quan ®éc lËp víi ý thøc con ng-êi. Nã ®-îc h×nh thµnh trong

qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt vµ trùc tiÕp biÕn ®æi theo sù t¸c ®éng vµ ph¸t triÓn cña

lùc l-îng s¶n xuÊt.

II. KH¸I NIÖM KIÕN TRóC TH¦îNG TÇNG X· HéI:

1. Kh¸i niÖm:

KiÕn tróc th-îng tÇng lµ toµn bé nh÷ng quan ®iÓm: chÝnh trÞ, ph¸p quyÒn,

®¹o ®øc, triÕt häc, t«n gi¸o, nghÖ thuËt... víi nh÷ng thÓ chÕ t-¬ng øng: nhµ n-íc,

®¶ng ph¸i, gi¸o héi, c¸c ®oµn thÓ... ®-îc h×nh thµnh trªn mét c¬ së h¹ tÇng nhÊt

®Þnh.

Bëi vËy, kiÕn tróc th-îng tÇng lµ nh÷ng hiÖn t-îng x· héi, biÓu hiÖn tËp

trung ®êi sèng tinh thÇn cña x· héi, lµ bé mÆt tinh thÇn t- t-ëng cña h×nh th¸i

kinh tÕ -x· héi.

Nã ®ãng vai trß quan träng cïng c¸c bé phËn kh¸c trong x· héi hîp thµnh

c¬ cÊu hoµn chØnh cña h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi.

2. §Æc ®iÓm, tÝnh chÊt:

Nh- vËy, c¸c bé phËn kh¸c nhau cña kiÕn truc th-îng tÇng ®Òu ra ®êi vµ cã

vai trß nhÊt ®Þnh trong viÖc t¹o nªn bé mÆt tinh thÇn, t- t-ëng cña x· ph¸t triÓn

trªn mét c¬ së h¹ tÇng nhÊt ®Þnh, lµ ph¶n ¸nh c¬ së h¹ tÇng. Song kh«ng ph¶i tÊt

c¶ c¸c yÕu tè cña kiÕn tróc th-îng tÇng ®Òu liªn quan nh- nhau víi c¬ së h¹ tÇng

cña nã. Mµ trong x· héi cã giai cÊp, t- t-ëng chÝnh trÞ, t- t-ëng ph¸p quyÒn cïng

nh÷ng tæ chøc t-¬ng øng nh- chÝnh ®¶ng, nhµ n-íc lµ nh÷ng bé phËn quan träng

nhÊt, m¹nh mÏ nhÊt vµ lµ thµnh phÇn chÝnh cña kiÕn tróc th-îng tÇng, tiªu biÓu

cho chÕ ®é chÝnh trÞ, x· héi Êy. Ngoµi ra cßn cã c¸c yÕu tè kh¸c ®èi lËp víi

nh÷ng t- t-ëng quan ®iÓm, tæ chøc chÝnh trÞ cña c¸c giai c¸p bÞ trÞ.

KiÕn tróc th-îng tÇng cña x· héi cã ®èi kh¸ng giai cÊp mang tÝnh giai cÊp

s©u s¾c. TÝnh giai cÊp cña kiÕn tróc th-îng tÇng biÓu hiÖn ë sù ®èi ®Þch vÒ quan

®iÓm, t- t-ëng vµ c¸c cuéc ®Êu tranh vÒ t- t-ëng cña c¸c giai cÊp ®èi kh¸ng.

Bé phËn cã quyÒn lùc m¹nh nhÊt cña kiÕn tróc th-îng tÇng cña x· héi cã

tÝnh chÊt ®èi kh¸ng giai c¸ap lµ nhµ n-íc-§©y lµ c«ng cô cña giai cÊp thèng trÞ

tiªu biÓu cho x· héi vÒ mÆt ph¸p lý- chÝnh trÞ.

Thêi kú qu¸ ®é tõ CNTB lªn CNCS, nh÷ng tµn d- t- t-ëng cña c¸c giai cÊp

thèng trÞ bãc lét vÉn cßn tån t¹i trong kiÕn tróc th-îng tÇng. V× vËy, trong kiÕn

tróc th-îng tÇng cña c¸c n-íc x· héi chñ nghÜa ë thêi kú nµy vÉn cßn sù ®Êu

tranh gi÷a t- t-ëng x· héi chñ nghÜa víi nh÷ng tµn d- t- t-ëng kh¸c. ChØ ®Õn

chñ nghÜa céng s¶n, tÝnh giai cÊp cña giai cÊp cña giai cÊp th-îng tÇng míi bÞ

xo¸ bá.

III. Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc

th-îng tÇng x· héi.

Theo nh- quan ®iÓm cña chñ nghÜa duy t©m th× nhµ n-íc vµ ph¸p luËt quyÕt

®Þnh quan hÖ kinh tÕ, ý thøc t- t-ëng quyÕt ®Þnh tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi.

Theo chñ nghÜa duy vËt, kinh tÕ lµ yÕu tè duy nhÊt quyÕt ®Þnh cßn ý thøc t-

t-ëng, chÝnh trÞ kh«ng cã vai trß g× ®èi víi tiÕn bé x· héi.

Nh-ng theo chñ nghÜa M¸c- Lª nin, ®· kh¼ng ®Þnh: C¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn

tróc th-îng tÇng cã quan hÖ biÖn chøng kh«ng t¸ch rêi nhau, trong ®ã cã c¬ së

h¹ tÇng gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh kiÕn tróc th-îng tÇng. Cßn kiÕn tróc th-îng tÇng lµ

ph¶n ¸nh c¬ së h¹ tÇng, nh-ng nã cã vai trß t¸c ®éng trë l¹i to lín ®èi víi c¬ së

h¹ tÇng ®· sinh ra nã.

Trong sù thèng nhÊt biÖn chøng nµy, sù ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng ®ãng

vai trß víi kiÕn tróc th-îng tÇng. KiÕn tróc th-îng tÇng ph¶i phï hîp víi tÝnh

chÊt tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng hay c¬ së h¹ tÇng nµo th× kiÕn tróc

th-îng tÇng Êy.

Sù biÕn ®æi gi÷a hai yÕu tè nµy còng tu©n theo mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a

chÊt vµ l-îng diÔn ra theo hai h-íng :

Mét lµ: sù ph¸t triÓn ho¹c gi¶m ®i vÒ l-îng dÉn ®Õn sù biÕn ®æi ngay vÒ

Hai lµ: sù t¨ng hay gi¶m vÒ l-îng kh«ng lµm cho chÊt thay ®æi ngay mµ

chÊt.

thay ®æi dÇn dÇn tõng phÇn tõng b-íc .

Theo quy luËt nµy th× qu¸ tr×nh biÕn ®æi gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc

th-îng tÇng diÔn ra nh- sau:

Khi c¬ së h¹ tÇng ph¸t triÓn ®Õn mét møc ®é giíi h¹n nµo ®ã gäi lµ ®iÓm

nót, th× nã ®ßi hái ph¶i kÐo theo sù thay ®æi vÒ kiÕn tróc th-îng tÇng. Qu¸ tr×nh

nµy kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ sù biÕn mét hay nhiÒu bé phËn mµ lµ sù chuyÓn ®æi

c¶ mét h×nh th¸i kinh tÕ chÝnh trÞ vµ h×nh th¸i kinh tÕ chÝnh trÞ -u thÕ sÏ chiÕm

gi÷ giai ®o¹n lÞch sö nµy: trong giai ®o¹n h×nh th¸i kinh tÕ chÝnh trÞ ®ã chiÕm

gi÷ th× c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng cã sù dung hoµ víi nhau hay ®¹t

®-îc giíi h¹n ®é.T¹i ®©y, c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng t¸c ®éng biÖn

chøng víi nhau theo c¸ch thøc b¾t ®Çu sù thay ®æi tuÇn tù vÒ c¬ së h¹ tÇng (t¨ng

hoÆc gi¶m dÇn) nh-ng t¹i ®©y kiÕn tróc th-îng tÇng ch-a cã sù thay ®æi.

C¬ së h¹ tÇng ë mçi giai ®o¹n lÞch sö l¹i m©u thuÉn phñ ®Þnh lÉn nhau dÉn

®Õn qu¸ tr×nh ®µo th¶i. M¸c nãi: ”nÕu kh«ng cã phñ ®Þnh nh÷ng h×nh thøc tån t¹i

®· cã tr-íc th× kh«ng thÓ cã sù ph¸t triÓn trong bÊt cø lÜnh vùc nµo”. ChÝnh v× c¬

së h¹ tÇng cò ®-îc thay thÕ b»ng c¬ së h¹ tÇng míi bao hµm nh÷ng mÆt tÝch cùc

tiÕn bé cña c¸i cò ®· ®-îc c¶i t¹o ®i trªn nh÷ng nÊc thang míi. ChÝnh v× c¬ së h¹

tÇng th-êng xuyªn vËn ®éng nh- vËy nªn kiÕn tróc th-îng tÇng lu«n lu«n thay

®æi nh»m ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng.

a.Vai trß quÕt ®Þnh cña c¬ së h¹ tÇng ®èi víi kiÕn tróc th-îng tÇng x·

héi: Mçi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cã c¬ së h¹ tÇng, vµ kiÕn tróc th-îng tÇng cña

nã. Do ®ã, c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng mang tÝnh lÞch sö cô thÓ, gi÷a

chóng cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau, vµ c¬ së h¹ tÇng gi÷ vai trß quyÕt

®Þnh ®èi víi kiÕn tróc th-îng tÇng.

Vai trß quyÕt ®Þnh cña c¬ së h¹ tÇng thÓ hiÖn tr-íc hÕt lµ ë chç: C¬ së h¹

tÇng lµ nh÷ng quan hÖ vËt chÊt kh¸ch quan quy ®Þnh mäi quan hÖ kh¸c: VÒ chÝnh

trÞ, tinh thÇn, t- t-ëng cña x· héi. C¬ së h¹ tÇng nµo sinh ra kiÕn tróc th-îng

tÇng Êy, nãi c¸ch kh¸c c¬ së h¹ tÇng ®· sinh ra kiÕn tróc th-îng tÇng, vµ kiÕn

tróc th-îng tÇng bao giê còng ph¶n ¸nh mét c¬ së h¹ tÇng nhÊt ®Þnh, kh«nh cã

kiÕn tróc th-îng tÇng chung cho mäi x· héi.

C¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh kiÕn tróc th-îng tÇng vÒ tÝnh chÊt, néi dung vµ kÕt

cÊu: TÝnh chÊt cña kiÕn tróc th-îng tÇng ®èi kh¸ng hay kh«ng ®èi kh¸ng, néi

dung cña kiÕn tróc th-îng tÇng nghÌo nµn hay ®a d¹ng, phong phó vµ h×nh thøc

cña kiÕn tróc th-îng tÇng gän nhÑ hay phøc t¹p do c¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh.

Vai trß quyÕt ®Þnh cña c¬ së h¹ tÇng ®èi víi kiÕn tróc th-îng tÇng cßn thÓ

hiÖn ë chç nh÷ng biÕn ®æi c¨n b¶n trong c¬ së h¹ tÇng dÉn ®Õn sù biÕn ®æi c¨n

b¶n trong kiÕn tróc th-îng tÇng. M¸c viÕt: ”C¬ së kinh tÕ thay ®æi th× tÊt c¶ tÊt c¶

c¸c kiÕn tróc th-îng tÇng ®å sé còng bÞ thay ®æi Ýt nhiÒu nhanh chãng”.

Sù biÕn ®æi cña kiÕn tróc th-îng tÇng diÔn ra râ rÖt khi c¬ së h¹ tÇng nµy

thay thÕ c¬ së h¹ tÇng kh¸c. NghÜa lµ, khi c¸ch m¹ng x· héi ®-a ®Õn sù thñ tiªu

c¬ së h¹ tÇng cò bÞ xo¸ bá vµ thay thÕ c¬ së h¹ tÇng míi th× sù thèng trÞ cò bÞ xo¸

bá vµ thay thÕ b»ng sù thèng trÞ cña giai cÊp míi. Qua ®ã mµ chÝnh trÞ cña giai

cÊp thay ®æi, bé m¸y nhµ n-íc míi thµnh lËp thay thÕ nhµ n-íc cò, ý thøc x· héi

còng biÕn ®æi.

Trong x· héi cã ®èi kh¸ng giai cÊp, sù biÕn ®æi cña c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn

tróc th-îng tÇng diÔn ra do kÕt qu¶ cña cuéc ®Êu tranh gay go phøc t¹p gi÷a c¸c

giai cÊp thèng trÞ vµ giai cÊp bÞ trÞ, mµ ®Ønh cao lµ c¸ch m¹ng x· héi.

Nh÷ng biÕn ®æi cña c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng xÐt cho cïng lµ

do sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt. Nh-ng lùc lùc l-îng s¶n xuÊt trùc tiÕp

g©y ra sù biÕn ®æi cña c¬ së h¹ tÇng vµ sù biÕn ®æi cña c¬ së h¹ tÇng ®Õn l-ît nã

l¹i lµm cho kiÕn tróc th-îng tÇng biÕn ®æi.

Trong sù biÕn ®æi cña c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng, kh«ng ph¶i cø

c¬ së h¹ tÇng míi xuÊt hiÖn th× kiÕn tróc th-îng tÇng míi mÊt ®i ngay mµ cã bé

phËn thay ®æi dÇn dÇn chËm ch¹p. V× trong cuéc ®Êu tranh gi÷a c¸i cò vµ c¸i

míi, nh÷ng tµn d- cña c¸i cò cßn tån t¹i rÊt l©u. MÆt kh¸c còng cã nh÷ng yÕu tè,

nh÷ng h×nh thøc kh«ng c¬ b¶n nµo ®ã cña c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng

cò ®-îc giai cÊp míi gi÷ l¹i, c¶i t¹o ®Ó phôc vô cho yªu cÇu ph¸t triÓn cña c¬ së

h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng míi.

Nh- vËy, chóng ta cã thÓ thÊy c¬ së h¹ tÇng cã quyÕt ®Þnh to lín ®èi víi

kiÕn tróc th-îng tÇng, do ®ã trong c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa viÖc x©y dùng c¬

së chñ nghÜa cã t¸c dông v« cïng to lín ®èi víi cuéc sèng cña x· héi. ChÝnh v×

tÇm quan träng cña nã mµ khi xem xÐt, c¶i t¹o mét bé phËn nµo ®ã cña kiÕn tróc

th-îng tÇng ph¶i xem xÐt c¶i t¹o tõ c¬ së h¹ tÇng x· héi. vµ tÝnh quyÕt ®Þnh cña

c¬ së h¹ tÇng ®èi víi víi kiÕn tróc th-îng tÇng diÔn ra rÊt phøc t¹p trong qu¸

tr×nh chuyÓn tõ mét h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi kh¸c.

Tuy vËy, nh÷ng quan hÖ tinh thÇn, t- t-ëng cña x· héi ®ã lµ kiÕn tróc

th-îng tÇng, còng kh«ng hoµn toµn thô ®éng, nã cã vai trß t¸c ®éng trë l¹i to lín

®èi víi c¬ së h¹ tÇng sinh ra nã.

b. Sù t¸c ®éng trë l¹i cña kiÕn tróc th-îng tÇng ®èi víi c¬ së h¹ tÇng .

Trong mèi quan hÖ víi c¬ së h¹ tÇng, kiÕn tróc th-îng tÇng ph¶n ¸nh c¬ së

h¹ tÇng biÓu hiÖn tËp trung ®êi sèng tinh thÇn x· héi, do ®ã cã vai trß t¸c ®éng to

lín trë l¹i víi c¬ së h¹ tÇng.

Lµ mét bé phËn cÊu thµnh h×nh thµnh kinh tÕ x· héi, ®-îc sinh ra vµ ph¸t

triÓn trªn mét c¬ së h¹ tÇng nhÊt ®Þnh, cho nªn sù t¸c ®éng tÝch cùc cña kiÕn tróc

th-îng tÇng ®èi víi c¬ së h¹ tÇng ®-îc thÓ hiÖn ë chøc n¨ng x· héi cña kiÕn tróc

th-îng tÇng lµ lu«n lu«n b¶o vÖ duy tr×, cñng cè vµ hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng sinh

ra nã, ®Êu tranh xo¸ bá c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng ®· lçi thêi l¹c hËu.

KiÕn tróc th-îng tÇng t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó xo¸ bá nh÷ng tµn d- cña c¬ së

h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng cò, ng¨n chÆn nh÷ng mÇm mèng tù ph¸t cña c¬

së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng míi n¶y sinh trong x· héi Êy. Thùc chÊt

trong x· héi cã giai cÊp ®èi kh¸ng, kiÕn tróc th-îng tÇng b¶o ®¶m sù thèng trÞ

chÝnh trÞ vµ t- t-ëng cña giai cÊp gi÷ ®Þa vÞ thèng trÞ trong kinh tÕ. NÕu giai cÊp

thèng trÞ kh«ng x¸c lËp ®-îc sù thèng trÞ vÒ chÝnh trÞ vµ t-ëng, c¬ së kinh tÕ cña

nã kh«ng thÓ ®øng v÷ng ®-îc. V× vËy, kiÕn tróc th-îng tÇng thùc sù trë thµnh

c«ng cô, ph-¬ng tiÖn ®Ó duy tr×, b¶o vÖ ®Þa vÞ thèng trÞ vÒ kinh tÕ cña giai cÊp

thèng trÞ cña x· héi.

Trong c¸c yÕu tè cÊu thµnh nªn kiÕn tróc th-îng tÇng, nhµ n-íc gi÷ vai trß

®Æc biÖt quan träng vµ cã t¸c dông to lín ®èi víi c¬ së h¹ tÇng v×, nã lµ mét

l-îng vËt chÊt tËp trung søc m¹nh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña giai cÊp thèng trÞ . Nhµ

n-íc kh«ng chØ dùa trªn hÖ t-ëng, mµ cßn dùa trªn nh÷ng h×nh thøc nhÊt ®Þnh

cña viÖc kiÓm so¸t x· héi, sö dông b¹o lùc, bao gåm c¸c yÕu tè vËt chÊt: qu©n

®éi, c¶nh s¸t, toµ ¸n, nhµ tï... ®Ó t¨ng c-êng søc m¹nh kinh tÕ cña giai cÊp thèng

trÞ, cñng cè ®Þa vÞ cña quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ.

Trong x· héi cã giai cÊp, c¸c giai cÊp ®èi kh¸ng ®Êu tranh víi nhau giµnh

chÝnh quyÒn vÒ tay m×nh, còng chÝnh lµ t¹o cho m×nh søc m¹nh kinh tÕ. Sö dông

quyÒn lùc nhµ n-íc, giai cÊp thèng trÞ sÏ kh«ng ngõng më réng ¶nh h-ëng kinh

tÕ trªn toµn x· héi. Kinh tÕ v÷ng m¹nh lµm cho nhµ n-íc ®-îc t¨ng c-êng. Nhµ

n-íc ®-îc t¨ng c-êng l¹i t¹o thªm ph-¬ng tiÖn vËt chÊt ®Ó cñng cè v÷ng ch¾c

h¬n ®Þa vÞ kinh tÕ vµ x· héi cña giai cÊp thèng trÞ. cø nh- thÕ, sù t¸c ®éng qua l¹i

biÖn chøng gi÷a kiÕn tróc th-îng tÇng vµ c¬ së h¹ tÇng ®-a l¹i sù ph¸t triÓn hîp

quy luËt cña kinh tÕ vµ chÝnh trÞ. ë ®©y, nhµ n-íc lµ ph-¬ng tiÖn vËt chÊt, cã søc

m¹nh kinh tÕ, cßn kinh tÕ lµ môc ®Ých cña chÝnh trÞ, ®iÒu nµy ®-îc chøng minh

qua sù ra ®êi vµ sù tån t¹i cña nhµ n-íc kh¸c nhau .

Cïng víi nhµ n-íc, c¸c yÕu tè kh¸c cña kiÕn tróc th-îng tÇng còng ®· t¸c

®éng ®Õn c¬ së h¹ tÇng b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. C¸c yÕu tè cña kiÕn tróc

th-îng tÇng kh«ng nh÷ng chØ cã t¸c ®éng lÉn nhau. Song th-êng th-êng nh÷ng

sù t¸c ®éng ®ã ph¶i th«ng qua nhµ n-íc, ph¸p luËt vµ thÓ chÕ t-¬ng øng, chØ qua

®ã chóng míi ph¸t huy ®-îc hÕt hiÖu lùc ®èi víi c¬ së h¹ tÇng, vµ ®èi víi toµn

x· héi.

Sù t¸c ®éng cña kiÕn tróc th-îng tÇng ®èi víi c¬ së h¹ tÇng nã t¸c ®éng

cïng chiÒu víi quy luËt vËn ®éng cña c¬ së h¹ tÇng. Tr¸i l¹i, khi nã t¸c ®éng

ng-îc chiÒu ví qui luËt kinh tÕ kh¸ch quan nã sÏ c¶n trë sù ph¸t triÓn cña c¬ së

h¹ tÇng.

HiÖu qu¶ t¸c ®éng cña kiÕn tróc th-îng tÇng ®èi víi c¬ së h¹ tÇng, phô

thuéc vµo n¨ng ®éng chñ quan trong nhËn thøc vµ vËn dông quy luËt kinh tÕ- x·

héi, vµo ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ng-êi. KiÕn tróc th-îng tÇng cã vai trß to

lín, ®Þnh h-íng nh÷ng ho¹t ®éng thùc tiÔn ®-a l¹i ph-¬ng ¸n ph¸t triÓn tèi -u

cho kinh tÕ - x· héi. Tuy nhiªn, nÕu nhÊn m¹nh, tuyÖt ®èi ho¸, phñ nhËn tÝnh tÊt

yÕu kinh tÕ cña x· héi, sÏ ph¹m sai lÇm cña chñ nghÜa duy t©m chñ quan d-íi

nh÷ng h×nh thøc kh¸c nhau.

Nãi tãm l¹i, c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng cã quan hÖ biÖn chøng

víi nhau. Do ®ã, khi xem xÐt vµ c¶i t¹o x· héi ph¶i thÊy râ vai trß quyÕt ®Þnh cña

c¬ së h¹ tÇng vµ t¸c ®éng trë l¹i cña kiÕn tróc th-îng tÇng, kh«ng ®-îc tuyÖt ®èi

ho¸ hoÆc h¹ thÊp yÕu tè nµo.

Trung thµnh víi lý luËn M¸c - Lªnin vµ vËn dông s¸ng t¹o vµo t×nh h×nh

thùc tiÔn ë ViÖt Nam, §¶ng chñ tr-¬ng tËp chung ®æi míi kinh tÕ, ®¸p øng

nh÷nh ®ßi hái cÊp b¸ch cña nh©n d©n vÒ ®êi sèng, viÖc lµm vµ c¸c nhu cÇu x·

héi kh¸c coi ®ã lµ nhiÖm vô quan träng ®Ó tiÕn hµnh thuËn lîi ®æi míi trªn lÜnh

vùc chÝnh trÞ: ”Nhµ n-íc ph¶i thùc hiÖn tèt vai trß qu¶n lý vÒ kinh tÕ - x· héi

b»ng ph¸p luËt, kÕ ho¹ch, chÝnh trÞ, th«ng tin, tuyªn truyÒn gi¸o dôc vµ c«ng cô

kh¸c” ( B¸o c¸o chÝnh trÞ t¹i §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc §¶ng céng s¶n ViÖt Nam

lÇn thø 7).

IV. MèI QUAN HÖ BIÖN CHøNG GI÷A C¥ Së H¹ TÇNG Vµ KIÕN TRóC

TH¦îNG TÇNG TRONG THêI Kú QU¸ §é L£N CHñ NGHÜA X· HéI ë

N¦íC TA.

1. §Æc ®iÓm h×nh thµnh c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng céng s¶n

chñ nghÜa.

C¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng céng s¶n chñ nghÜa kh«ng h×nh

thµnh tù ph¸t trong x· héi cò, mµ h×nh thµnh tù gi¸c sau khi giai cÊp v« s¶n

giµnh chÝnh quyÒn vµ ph¸t triÓn hoµn thiÖn “Suèt thêi kú qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t-

b¶n lªn chñ nghÜa céng s¶n ”.

Muèn cã c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng céng s¶n chñ nghÜa. Tr-íc

hÕt giai cÊp v« s¶n ph¶i dïng b¹o lùc c¸ch m¹ng ®Ëp tan nhµ n-íc cò, lËp nªn

nhµ n-íc v« s¶n. Sau khi giµnh ®-îc chÝnh quyÒn, giai cÊp v« s¶n tiÕn hµnh quèc

h÷u ho¸, tÞch thu, tr-ng thu nhµ m¸y, xÝ nghiÖp cña giai cÊp t- s¶n nh»m t¹o ra

c¬ së kinh tÕ ban ®Çu cña chñ nghÜa x· héi.

ViÖc nhµ n-íc chuyªn chÝnh v« s¶n ph¶i ra ®êi tr-íc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn vµ

lµm c«ng cô, ph-¬ng tiÖn cho quÇn chóng nh©n d©n, tiÕn hµnh triÖt ®Ó qu¸ tr×nh

Êy hoµn toµn phï hîp víi qui luËt kh¸ch quan cña x· héi. §ã lµ sù ph¸t triÓn

kh¸ch quan trong qu¸ trÝnh s¶n xuÊt vËt chÊt cña x· héi, ®ßi hái ph¶i cã mét c¬

së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng tiÕn bé h¬n thay thÕ c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn

tróc th-îng tÇng t- b¶n chñ nghÜa lçi thêi ph¶n ®éng. Tuynhiªn, nhµ n-íc

chuyªn chÝnh v« s¶n cã thËt sù v÷ng m¹nh hay kh«ng l¹i hoµn toµn phô thuéc

vµo sù ph¸t triÓn cña sù ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng céng s¶n chñ nghÜa.

2. C¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ

nghÜa x· héi ë ViÖt Nam

D-íi chñ nghÜa x· héi hoµn chØnh, c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng

thuÇn nhÊt vµ thèng nhÊt. V× c¬ së h¹ tÇng x· héi chñ nghÜa kh«ng cã tÝnh chÊt

®èi kh¸ng, kh«ng bao hµm nh÷ng lîi Ých kinh tÕ ®èi lËp nhau. H×nh thøc së h÷u

bao trïm lµ së h÷u toµn d©n vµ tËp thÓ, hîp t¸c t-¬ng trî nhau trong qu¸ tr×nh

s¶n xuÊt, ph©n phèi s¶n phÈm theo lao ®éng, kh«ng cßn chÕ ®é bãc lét .

KiÕn tróc th-îng tÇng x· héi chñ nghÜa ph¶n ¸nh c¬ së h¹ tÇng cña x· héi

chñ nghÜa, v× vËy mµ cã sù thèng trÞ vÒ chÝnh trÞ vµ tinh thÇn. Nhµ n-íc x· héi

chñ nghÜa lµ nhµ n-íc kiÓu míi: cña d©n do d©n vµ v× d©n. Ph¸p luËt x· héi chñ

nghÜa lµ c«ng cô ®Ó c¶i t¹o x· héi cò vµ x©y dùng x· héi chñ nghÜa tiÕn bé, khoa

häc trë thµnh ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn x· héi.

Thêi kú qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t- b¶n lªn chñ nghÜa x· héi lµ thêi kú c¶i biÕn

c¸ch m¹ng s©u s¾c vµ triÖt ®Ó, lµ mét giai ®o¹n lÞch sö chuyÒn tiÕp. Cho nªn c¬

së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng víi ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc tr-ng cña nã. Bëi v×, c¬

së h¹ tÇng mang tÝnh chÊt qu¸ ®é víi mét kÕt cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®an

xen cña nhiÒu lo¹i h×nh kinh tÕ x· héi kh¸c nhau. Cßn kiÕn tróc th-îng tÇng cã

sù ®èi kh¸ng vÒ t- t-ëng vµ cã sù ®Êu tranh gi÷a giai cÊp v« s¶n vµ giai cÊp t-

s¶n trªn lÜnh vùc t- tuëng v¨n ho¸.

Bëi vËy c«ng cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ vµ ®æi míi thÓ chÕ chÝnh trÞ lµ mét qu¸

go, quyÕt liÖt gi÷a hai con ®-êng t- b¶n chñ nghÜa vµ x· héi chñ nghÜa.

ChÝnh v× nh÷ng lý do ®ã mµ n-íc ta tõ mét n-íc thuéc ®Þa nöa phong kiÕn

víi nÒn kinh tÕ l¹c hËu s¶n xuÊt nhá lµ chñ yÕu, ®i lªn chñ nghÜa x· héi (bá qua

chÕ ®é ph¸t triÓn t- b¶n chñ nghÜa ) chóng ta ®· gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong

gåm c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nh-: kinh tÕ nhµ n-íc, kinh tÕ hîp t¸c, kinh tÕ t- b¶n

g¾n liÒn víi h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau, thËm chÝ ®èi lËp nhau cïng tån t¹i trong

phÇn theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa.

C¸c thµnh phÇn ®ã võa kh¸c nhau vÒ vai trß, chøc n¨ng, tÝnh chÊt, l¹i võa

c¹nh tranh nhau, võa liªn kÕt víi nhau, bæ xung víi nhau.

§Ó ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nµy, nhµ

n-íc ph¶i sö dông tæng thÓ c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ hµnh chÝnh vµ gi¸o dôc. Trong

®ã biÖn ph¸p kinh tÕ cã vai trß quan träng nhÊt nh»m tõng b-íc x· héi ho¸ nÒn

s¶n xuÊt víi h×nh thøc vµ b-íc ®i thÝch hîp theo h-íng: kinh tÕ quèc doanh ®-îc

cñng cè vµ ph¸t triÓn v-¬n lªn gi÷ vai trß chñ ®¹o, kinh tÕ tËp thÓ d-íi h×nh thøc

thu hót phÇn lín nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt nhá trong c¸c ngµnh nghÒ, c¸c h×nh thøc

lý. Trong v¨n kiÖn Héi nghÞ ®¹i biÓu §¶ng gi÷a nhiÖm kú kho¸ VII, §¶ng ghi râ

kinh tÕ x· héi vµ mét sè c«ng tr×nh c«ng nghiÖp then chèt ®· ®-îc chuÈn bÞ vèn

c¶ng, th«ng tin liªn l¹c, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, y tÕ ”. §ång thêi v¨n kiÖn §¶ng

hµng tiªu dïng vµ hµng xuÊt khÈu”.

VÒ kiÕn tróc th-îng tÇng, §¶ng ta kh¼ng ®Þnh: LÊy chñ nghÜa M¸c-Lª nin

vµ t- t-ëng Hå ChÝ Minh lµm kim chØ nam cho mäi hµnh ®éng cña toµn §¶ng,

lµ t- t-ëng vÒ sù gi¶i phãng con ng-êi khái chÕ ®é bãc lét tho¸t khái nçi nhôc

t- t-ëng Hå ChÝ Minh trë thµnh t- t-ënh chñ ®¹o trong ®êi sèng tinh thÇn cña x·

héi lµ viÖc lµm th-êng xuyªn, liªn tôc cña cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa trªn

lÜnh vùc kiÕn tróc th-îng tÇng.

x· héi chñ nghÜa ®¶m b¶o ph¸t huy mäi kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, tÝch cùc chñ ®éng

tÇng líp trÝ thøc lµm nÒn t¶ng, do §¶ng céng s¶n l·nh ®¹o ”. Nh- vËy, tÊt c¶ c¸c

tæ chøc, bé m¸y t¹o thµnh hÖ thèng chÝnh trÞ - x· héi kkh«ng tån t¹i nh- mét

Mçi b-íc ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng lµ mét b-íc

chØnh vµ cñng cè c¸c bé phËn cña kiÕn tróc th-îng tÇng lµ mét qu¸ tr×nh diÔn ra

trong suèt thêi kú qu¸ ®é.

3. Mét sè kiÕn nghÞ

Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h-íng x·

héi chñ nghÜa ë n-íc ta, cÇn vËn dông vµ qu¸n triÖt quan hÖ biÖn chøng gi÷a c¬

së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng. C¬ së h¹ tÇng lµ kÕt cÊu kinh tÕ ®a thµnh

phÇn trong ®ã cã thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh , tËp thÓ vµ nhiÒu thµnh phÇn

kinh tÕ quèc doanh, tËp thÓ vµ nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. TÝnh chÊt ®an

xen qu¸ ®é vÒ kÕt cÊu cña c¬ së kinh tÕ võa lµm cho nÒn kinh tÕ s«i ®éng, phong

phó, võa mang tÝnh chÊt phøc t¹p trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Þnh h-íng x· héi

lªn kiÕn tróc th-îng tÇng vµ ®Æt ra ®ßi hái kh¸ch quan lµ nÒn kiÕn tróc th-îng

tÇng vµ ®Æt ra ®ßi hái kh¸ch quan lµ nÒn kiÕn tróc th-îng tÇng còng ph¶i ®-îc

®æi míi ®Ó ®¸p øng ®ßi hái cña c¬ së kinh tÕ. Nh- vËy kiÕn tróc th-îng tÇng míi

cã søc m¹nh ®¸p øng kÞp thêi ®ßi hái cña c¬ së h¹ tÇng

Tuy nhiªn, viÖc ®æi míi c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng lµ viÖc rÊt

phøc t¹p. §iÒu quan träng tr-íc hÕt lµ cÇn sím h×nh thµnh vµ thèng nhÊt nh÷ng

quan ®iÓm sö lý thiÕt yÕu.

Thø nhÊt, cÇn mét ph-¬ng ph¸p tiÕp cËn vÊn ®Ò mét c¸ch cô thÓ kh«ng lµm

®-a ra nh÷ng luËn chøng cã tÝnh kh¶ thi.

Thø hai, cÇn theo dâi chÆt chÏ, khai th¸c sµng läc vµ sö lý c¸c lo¹i tÝn hiÖu

cña nÒn kinh tÕ mét c¸ch kÞp thêi trªn c¬ së chñ ch-¬ng chÝnh s¸ch thÝch hîp

kinh tÕ trong ph¹m vi c¶ n-íc.

Thø ba, hoµn thiÖn c¸c thñ tôc tµi chÝnh, t¨ng c-êng kû c-¬ng ph¸p luËt

trong ®iÒu hµnh tµi chÝnh quèc gia tõ trung -¬ng ®Õn tõng ng-êi s¶n xuÊt.

KÕT LUËN

N¾m v÷ng phÐp biÖn chøng gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng,

gi÷a ®æi míi kinh tÕ vµ ®æi míi kinh tÕ vµ ®æi míi chÝnh trÞ, vËn dông s¸ng t¹o

nh÷ng chñ ch-¬ng, ®-êng lèi cña §¶ng lµ con ®-êng ®Çy tr«ng gai nh-ng tÊt yÕu

héi c«ng b»ng v¨n minh.

§¶ng ta ®· s¸ng suèt khi ®Ò ra b-íc ®Çu thùc hiÖn tèt ®-êng lèi ®æi míi

toµn diÖn b»ng c¸ch kÕt hîp chÆt chÏ ®æi míi c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng

tÇng. Em tin r»ng víinhËn thøc ®óng ®¾n, s¸ng t¹o cña m×nh cïng víi sù ®ång

®Þnh l·nh ®¹o c«ng cuéc ®æi míi ®i ®Õn th¾ng lîi hoµn toµn, d-íi ®µ ph¸t triÓn

cña sù nghiÖp c¸ch m¹ng hiÖn nay, c«ng cuéc ®æi míi §¶ng l·nh ®¹o nhÊt ®Þnh

sÏ ®-a n-íc ta lªn ngang tÇm víi c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn trong khu vùc vµ thÕ

giíi.

Nam em ®· vµ ®ang ®-îc h-ëng nh÷ng thµnh qu¶ tèt ®Ñp cña c«ng cuéc ®æi míi,

em nguyÖn sÏ gãp mét phÇn søc lùc nhá bÐ cña m×nh ®Ó c«ng cuéc ®æi míi ngµy

cµng ®i lªn.

Tµi liÖu tham kh¶o

1. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¶ng VII,VIII

2. T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ

3. T¹p chÝ nghiªn cøu lý luËn

4. Hái ®¸p triÕt häc

5. Gi¸o tr×nh triÕt häc M¸c- Lªnin

6. §æi míi kinh tÕ ë ViÖt Nam, thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p

Môc lôc

Lêi nãi ®Çu......................................................................................................1

Néi dung .......................................................................................................3

A. giíi thiÖu ®Ò tµ i .............................................................................................3

B. Néi dung chÝnh:...............................................................................................3

I.

C¬ së h¹ tÇng.......................................................................................................................................3

1. Kh¸i niÖm: ...............................................................................................3

2. §Æc ®iÓm, tÝnh chÊt: ................................................................................4

II. KH¸I NIÖM KIÕN TRóC TH¦îNG TÇNG X · HéI:............................................................................5

1. Kh¸i niÖm: ...............................................................................................5

2. §Æc ®iÓm, tÝnh chÊt: ................................................................................5

III. Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc

th-îng tÇng x · héi ...........................................................................................................................6

IV.

MèI QUAN HÖ BIÖN CHøNG GI÷A C¥ Së H¹ TÇNG Vµ KIÕN TRóC TH¦îNG TÇNG

TRONG THêI Kú QU¸ §é L£N CHñ NGHÜA X · HéI ë N¦íC TA. ..........................................11

1. §Æc ®iÓm h×nh thµnh c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng

céng s¶n chñ nghÜa. ...................................................................................11

2. C¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th-îng tÇng trong thêi kú qu¸ ®é lªn

chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam .....................................................................12

3. Mét sè kiÕn nghÞ.....................................................................................14

KÕT LUËN .....................................................................................................16

Tµi liÖu tham kh¶o.................................................................................17