Bài giảng Đảng chính trị - Bùi Giang Nam
NG CH NH TR
Giảng viên: Bùi Giang Nam
Học viện Chính trHành chính KV I
1
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẢNG CHÍNH TRỊ
1. Về sự ra đời của ĐCT.
- Đảng chính trị là một thiết chế ra đời khá
muộn so với nhà nước.
- Những đảng chính trị đầu tiên là Bảo thủ ở
Anh (1820-1832), đảng Dân chủ (1828)
Cộng hòa ở Mỹ (1854), đảng XHDC ở Đức
(1863); sau đó là các đảng của giai cấp công
nhân và tầng lớp lao động ở Đức (1875),
Anh (1890), Ý (1892), Nga (1898)…
2
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẢNG CHÍNH TRỊ
1. Về sự ra đời của ĐCT.
/ Theo quan điểm tư sả(quan điểm lịch sử)
ĐCT hình thành qua 3 giađoạ:
- Gxuấhiện nhóm các nhà quý tộc (khoảng
T1) khchế độ PK cát cứ phát triển mạnh
mẽ ở châu Âu --> xuấhiện nhu cầu chia sẻ
thông tin về nhà vua và triều đìn.
- GRa đờcác CLB chính t: hình thành trên
tiền đề là các nhóm quý tộc đòi chia sẻ
quyền lực vớnhà vua và bản thân nó là tiền
đề cho sự ra đờcủa Nghviệ(T1)
3
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẢNG CHÍNH TRỊ
1. Về sự ra đời của ĐCT.
/ Theo quan điểm tư sả:
- G: Sự ra đờcủa các ĐCT hiện đạvớtư
cách là thiếchế quan trọng của QLCT và là
phương thức thiết lập, xây dựng, tổ chức
nhà nước ( đầu TK 1)
Các học giả tư sản cho rằng sự ra đờcủa ĐCT
là thành quả của CNTBlà một trong những
giá trphổ quácủa loàngườitương tự như
Hiến pháp, Nghị viện, quyền con người, cơ
chế phân chia quyền lực nhà nước…ĐCT
thuộc xã hộdân s.
4
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẢNG CHÍNH TRỊ
1. Về sự ra đời của ĐCT.
/ Theo quan điểm vô sả(quan điểm về bản chất)
- Sự ra đờcủa ĐCT phản ánh cuộc đấu
tranh giacấp ở trình độ caotừ tự phát
lên tự giác, có tổ chức, có mục tiêu và
phương pháp đấu tran.
- Sự ra đờcủa một chính đảng cần thỏa
mãn các điều kiện khách quan và chủ
qua:
5
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẢNG CHÍNH TRỊ
1. Về sự ra đời của ĐCT.
/ Theo quan điểm vô sả:
+ Xuất hiện một nhóm người tiên tiến nhất
đứng ra đạdiện lợích cho g/clực lượn.
+ Xác lập được hệ tư tưởng, học thuyết, chủ
thuyếchín.
+ Có tổ chức để liên kếcác thành viê.
+ Xây dựng được cương lĩnh tổng quan thể hiện
mục tiêunhiệm vụ trước mắvà dàhạ.
+ Phảđược sự ủng hộ của dân chún.
+ Có tính hợp phá.
6
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẢNG CHÍNH TRỊ
1. Về sự ra đời của ĐCT.
/ Theo quan điểm vô sả:
Lêni: “Cuộc đấu tranh giữa các ĐCT là biểu
hiện hoàn chỉnh, đầy đủ và rõ rệt nhất của
cuộc đấu tranh chính trị giữa các giai cấ.
Cho nên, xét trong tiến trình phát triển của
lịch sử, ĐCT ra đờlà kết quả của cuộc đấu
tranh giacấp.
Hồ ChMinĐCS VN là kếquả của mâu thuẫn
giacấp và phong trào giảphóng dân tộ.
7
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẢNG CHÍNH TRỊ
2. Khái niệm ĐCT.
a/ Quan điểm tư sản:
-ĐCT là tổ chức của những người theo học
thuyết chính trị giống nhau.
-ĐCT là tổ chức liên kết các thành viên để động
viên ý kiến về một mục tiêu nhất định.
-ĐCT là tổ chức để huy động phiếu bầu.
-ĐCT là tổ chức giúp các thành viên của mình
vào các chức vụ chính quyền.
8
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẢNG CHÍNH TRỊ
2. Khái niệm ĐCT.
a/ Quan điểm tư sản:
Tóm lại, các học giả tư sản đưa ra cách định
nghĩa về ĐCT theo các tiêu chí bề nổi như:
học thuyết, mục tiêu, tổ chức…mà cố tình che
đậy bản chất của ĐCT, coi đảng chính trị là
Đảng cử tri.
9
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẢNG CHÍNH TRỊ
2. Khái niệm ĐCT.
b/ Quan điểm vô sản:
- Chủ nghĩa M-LN cho rằng: ĐCT là đội tiên phong của
một giai cấp, một lực lượng nhất định.
- ĐCT, dù có sự tham gia của đông đảo giai tầng, bao
giờ cũng phản ánh bản chất giai cấp sâu sắc, thể
hiện lợi ích của giai cấp, lực lượng nhất định.
- Bản chất của một chính đảng không chỉ căn cứ vào
xuất thân của Đảng, vào đường lối, cương lĩnh,
tuyên bố…mà còn căn cứ vào thực tiễn hoạt động,
10
vào thái độ của đảng đó với các giai tầng khác.
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẢNG CHÍNH TRỊ
2. Khái niệm ĐCT.
c/ Ý nghĩa thực tiễn:
Nhận thức đúng bản chất ĐCT tránh được quan
điểm sai lầm trong tổ chức và hoạt động của
đảng, tránh xa rời bản chất của giai cấp công
nhân. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay.
11
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẢNG CHÍNH TRỊ
3. Những đặc trưng của ĐCT.
a/ Là tổ chức chính trị đại diện cao nhất về lợi ích
của một g/c, một tầng lớp, hay một lực lượng
nhất định.
b/ Là tập hợp của những người có cùng quan
điểm về những vấn đề cơ bản của nhà nước
như thể chế, chính sách công như đối ngoại,
an sinh xã hội, thuế, chi tiêu ngân sách…
c/ Có tổ chức để liên kết các thành viên.
12
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẢNG CHÍNH TRỊ
3. Những đặc trưng của ĐCT.
d/ ĐCT luôn dựa trên một hệ tưởng, hay một học
thuyết, chủ thuyết nhất định.
e/ Mục tiêu của ĐCT là phải giành, giữ và thực
thi quyền lực nhà nước để hiện thực hóa các
lợi ích của mình.
13
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẢNG CHÍNH TRỊ
4. Phân loại ĐCT.
a/ Theo bản chất có đảng vô sản và đảng tư sản.
b/ Theo kết cấu tổ chức có các loại hình:
- Chính đảng cán bộ (cadre party).
- Chính đảng quần chúng (mass membership).
- Chính đảng tinh anh (elite party).
- Chính đảng giai cấp (class party).
- Chính đảng tín đồ (faithful party).
14
- Chính đảng mở (catch call party)
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẢNG CHÍNH TRỊ
4. Phân loại ĐCT.
c/ Phân loại theo khuynh hướng chính trị của Đảng.
- Đảng cánh tả (trung tả, cực tả).
- Đảng cánh hữu (trung hữu, cực hữu)
- Đảng trung dung, ôn hòa.
- Đảng dân tộc cực đoan, tôn giáo, môi trường.
- Đảng dân túy (mị dân, thân dân).
- Đảng bảo hoàng.
d/ Phân loại theo vị thế của Đảng:
Đảng cầm quyền, đảng đối lập; đảng trong, ngoài NV; hợp pháp,
bất hợp pháp.
15
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẢNG CHÍNH TRỊ
5. Chức năng của ĐCT.
a/ Tổng hợp và hiện thực lợi ích giai cấp của mình qua
hoạch định chính sách từng giai đoạn.
b/ Tham chính ở các cấp độ, phạm vi khác nhau tùy vị
thế của đảng mình.
c/ Truyền bá, bảo vệ, phát triển hệ tư tưởng, chủ thuyết
của mình.
d/ Đào tạo đội ngũ nhân sự cho đảng, giới thiệu nhân
sự vào các chức vụ nhà nước.
16
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẢNG CHÍNH TRỊ
6. ĐCT và các nhóm lợi ích, nhóm áp lực.
a/ Nhóm lợi ích: như tổ chức xã hội, nghề nghiệp, mong
muốn và kêu gọi thị trường quan tâm đến lợi ích của
mình. Không cố gắng tác động đến lập – hành pháp.
b/ Nhóm áp lực: tác động đến chính sách và luật pháp
thông qua các ĐCT, những người trong bộ máy lập
pháp, hành pháp, các ứng cử viên bằng hình thức
vận động hành lang (lobby) và tài trợ.
Cả hai loại trên khác ĐCT ở điểm không có mục tiêu
tham chính, tổ chức lỏng lẻo.
17
II. HỆ THỐNG ĐẢNG CHÍNH TRỊ
1.Hệ thống đơn đảng
a/ Đơn đảng thực tế: Việt Nam, Lào, Cu Ba, Triều
Tiên, (LX và các nước Đông Âu trước đây)
b/ Đơn đảng ép buộc: Đài Loan, Đức quốc xã.
Việt Nam có thời kỳ đa đảng nhưng không có
đảng đối lập.
18
II. HỆ THỐNG ĐẢNG CHÍNH TRỊ
2.Hệ thống đa đảng
a/ Đa đảng thực tế: Không có đảng nào thực sự
áp đảo, cần liên minh để cầm quyền. (Đức, Ý,
Thái…)
b/ Đa đảng hình thức:
- Đa đảng một đảng vượt trội: Trung Quốc,
Singapore, Mã Lai…
-Đa đảng hai đảng vượt trội: Anh, Mỹ…
19
III. XU THẾ CỦA CÁC ĐẢNG CHÍNH TRỊ HIỆN NAY
a/ Xu hướng mở rộng cơ sở giai cấp – xã hội và tính
chất của đảng: sự đan xen sở thích, lợi ích, nguyện
vọng lấn át sự khác biệt g/c.
b/ Điều chỉnh, bổ sung, phát triển cương lĩnh: vừa có
tính lâu dài, vừa trước mắt.
c/ Điều chỉnh về tổ chức và sinh hoạt đảng: mềm dẻo,
linh hoạt, công khai, dân chủ.
d/ Mở rộng hoạt động ra ngoài quốc gia.
e/ Khôi phục, duy trì, củng cố tổ chức quốc tế của các
ĐCT
20
Tải về để xem bản đầy đủ
22 trang
05/05/2022
7280
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Đảng chính trị - Bùi Giang Nam", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- bai_giang_dang_chinh_tri_bui_giang_nam.ppt
