Bài giảng Chế độ bầu cử

BÀI 5

CHꢀ Đꢁ BꢂU Cꢃ

Giảng viên: ThS. Trần Ngọc Định

CẤU TRÚC NỘI DUNG

Khái niệm

Các nguyên tắc

Tiến trình cuộc bầu cử

Vai trò của Mặt trận tổ quốc trong bầu cử

Vấn đề bãi nhiệm đại biểu

2

1. Khái niệm chung về bầu cử

THẾ TẬP

TUYỂN DỤNG

BỔ NHIỆM

CÁC

CHỨC

DANH

TRONG

BỘ

CỬ

MÁY

NHÀ

BẦU

NƯỚC

BẦU CỬ

VKSND TC

QUỐC HỘI

CHÍNH PHỦ

TAND TC

HỘI

ĐỒNG

BẦU CỬ

QG

KIỂM

TOÁN

NHÀ

CHỦ TỊCH

NƯỚC

Chánh án

TANDTC

Viện

trưởng

UBTVQH

TTCP

NƯỚC

VKSNDTC

TAND

CẤP CAO

VKSND

CẤP CAO

HĐND

CẤP TỈNH

UBND

CẤP TỈNH

TAND

CẤP TỈNH

VKSND

CẤP TỈNH

TAND

CẤP

HUYỆN

VKSND

CẤP

HUYỆN

HĐND

CẤP HUYỆN

UBND

CẤP HUYỆN

UBND

CẤP XÃ·

HĐND CẤP

XÃ

4

DÂN CHỦ

TRỰC TIẾP

QUYỀN

LỰC

NHÂN

DÂN

DÂN CHỦ

GIÁN TIẾP

Khái niệm bầu cử

Bầu cử là cách thức mà thông qua đó nhân dân thực hiện quyền

làm chủ của mình, thành lập ra các cơ quan đại diện nhân dân,

bầu ra đại biểu đại diện cho ý chí, nguyện vọng, lợi ích và quyền

làm chủ của mình tham gia thực hiện quyền lực nhà nước.

Khái niệm chế độ bầu cử

CHẾ ĐỘ BẦU CỬ tổng thể các nguyên tắc, các quy

định của pháp luật về bầu cử cùng các mối quan

hệ hình thành trong tất cả các quá trình tiến

hành cuộc bầu cử (từ lúc ấn định ngày bầu cử

đến khi bỏ lá phiếu vào hòm phiếu và xác định

kết quả bầu cử.)

Các văn bản pháp luật

• Hiến pháp 2013

• Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân

dân (2015)

2. Các nguyên tắc của bầu cử

BẦU CỬ PHỔ THÔNG

BẦU CỬ BÌNH ĐẲNG

BẦU

CỬ

BẦU CỬ TRỰC TIẾP

BỎ PHIẾU KÍN

Các nguyên tắc của bầu cử

• Hiến pháp 1946 (Điều thứ 17): Chế độ bầu cử là phổ thông

đầu phiếu. Bỏ phiếu phải tự do, trực tiếp và kín.

• Hiến pháp 1959 (Điều 1 Luật bầu cử ĐBQH 1959): Việc bầu cử

đại biểu Quốc hội nước Việt Nam dân chủ cộng hoà tiến hành

theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu

kín.

• Hiến pháp 1980, Hiến pháp 1992 và Hiến pháp 2013 quy định:

Điều 7: Việc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng

nhân dân tiến hành theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng,

trực tiếp và bỏ phiếu kín.

2.1. Nguyên tắc bầu cử phổ thông

• Cơ sở pháp lý:Điều 27 Hiến pháp

• Công dân đủ mười tám tuổi trở lên có quyền bầu

cử và đủ hai mươi mốt tuổi trở lên có quyền ứng

cử vào Quốc hội, Hội đồng nhân dân. Việc thực

hiện các quyền này do luật định.

QUY ĐỊNH QUYỀN

CÁC QUY ĐỊNH VỀ LẬP DS CỬ TRI

CÁC QUY ĐỊNH VỀ CHUYỂN ĐV BẦU CỬ

BẦU

CỬ

PHỔ

CÁC QUY ĐỊNH VỀ ĐỊA ĐIỂM,

THÔNG

THỜI GIAN BỎ PHIẾU

CÁC QUY ĐỊNH VỀ TUYÊN TRUYỀN BẦU CỬ

CÁC QUY ĐỊNH KHÁC

LÀ CÔNG DÂN VIỆT NAM

TỪ ĐỦ 18 TUỔI TRỞ LÊN

ĐIỀU

KIỆN

THỰC

HIỆN

QUYỀN

BẦU

KHÔNG BỊ PHÁP LUẬT TƯỚC QUYỀN BẦU

CỬ

CỦA

CÔNG

DÂN

ĐANG CƯ TRÚ Ở TRONG NƯỚC

ĐƯỢC GHI TÊN TRONG DS CỬ TRI

(Thường trú hoặc tạm trú)

Những trường hợp pháp luật

tước quyền bầu cử

người mất năng lực hành vi dân sự

người đang phải chấp hành hình phạt tù nhưng không

được hõan thi hành án, không cho hưởng án treo; chờ

thi hành án tử hình

Người bị Tòa án tước quyền bầu cử bằng một bản án,

quyết định có hiệu lực pháp luật

LÀ CÔNG DÂN VIỆT NAM

TỪ ĐỦ 21 TUỔI TRỞ LÊN

KHÔNG BỊ PHÁP LUẬT TƯỚC QUYỀN ỨNG

CỬ

ĐIỀU

KIỆN

THỰC

HIỆN

QUYỀN

ỨNG

CỬ

ĐANG CƯ TRÚ Ở TRONG NƯỚC

CỦA

CÔNG

DÂN

TỰ ỨNG CỬ HOẶC ĐƯỢC GIỚI THIỆU ỨNG CỬ

QUA QUÁ TRÌNH HIỆP THƯƠNG ĐƯỢC GHI TÊN

TRONG DANH SÁCH NHỮNG NGƯỜI ỨNG CỬ CHÍNH

THỨC

Các trường hợp không được ứng cử

• Người không có quyền bầu cử;

• Người đang bị khởi tố về hình sự;

• Người đang phải chấp hành bản án, quyết định hình sự của Tòa

án;

• Người đã chấp hành xong bản án, quyết định hình sự của Tòa án

nhưng chưa được xóa án tích;

• Người đang chấp hành quyết định xử lý VPHC về giáo dục tại xã,

phường, thị trấn, tại cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh hoặc đang

bị quản chế hành chính.

Kết quả bầu cử ĐBQH khoá XIII

• 1. Tỷ lệ cử tri đi bầu và phiếu bầu

• Tổng số cử tri cả nước là:

• Tổng số cử tri đi bầu cử:

• Tỷ lệ cử tri đi bầu cử đạt:

62.313.605 người;

62.010.266 người;

99,51%.

Kết quả bầu cử đại biểu Quốc hội

• Tổng số người trong danh sách ứng cử: 827 người.

• Tổng số người trúng cử: 500 người, trong đó:

– đại biểu do trung ương giới thiệu: 167 người (33,40%);

– đại biểu cư trú và làm việc tại địa phương: 333 người (66,60%);

– đại biểu tham gia Quốc hội lần đầu 333 người (66,60%).

– Đại biểu có trình độ trên đại học: 229 người (45,80%); đại biểu có

trình độ đại học: 262 người (52,40%); đại biểu có trình độ cao đẳng

và trung cấp: 9 người (1,80%).

– Đại biểu là người dân tộc thiểu số: 78 người (15,60%); đại biểu là

phụ nữ: 122 người (24,40%); đại biểu là người ngoài đảng: 42

người (8,40%); đại biểu trẻ tuổi (dưới 40 tuổi): 62 người (12,40%);

đại biểu khoá XII tái cử: 167 người (33,40%); đại biểu tự ứng cử:

04 người (0,80%).

Kết quả bầu cử đại biểu

Hội đồng nhân dân các cấp

• Số lượng đại biểu: Cả nước bầu được 302.648 đại biểu HĐND các

cấp. Trong đó, cấp tỉnh: 3.822 người, cấp huyện: 21.079 người, cấp

xã: 277.747 người.

• Cấp tỉnh: Đại biểu là người dân tộc thiểu số: 688 người (18,00%); phụ

nữ: 962 người (25,17%); ngoài đảng: 231 người (6,04%); trẻ tuổi (dưới

35 tuổi): 406 người (10,62%); tôn giáo: 142 người (3,72%); tái cử: 941

người (24,62%); tự ứng cử: 02 người (0,05%).

• Cấp huyện: Đại biểu là người dân tộc thiểu số: 4.237 người (20,10%);

phụ nữ: 5188 người (24,62%); trẻ tuổi (dưới 35 tuổi): 3.345 người

(15,87%); tôn giáo: 692 người (3,28%); tái cử: 5.960 người (28,28%);

không có đại biểu tự ứng cử.

• Cấp xã: Đại biểu là người dân tộc thiểu số: 62.383 người (22,46%);

phụ nữ: 60.302 người (21,71%); trẻ tuổi (dưới 35 tuổi): 64.279 người

(23,14%); tôn giáo: 10.555 người (3,80%); tái cử: 114.110 người

(41,08%); tự ứng cử: 43 người (0,01%).

QUY ĐỊNH QUYỀN

CÁC QUY ĐỊNH VỀ LẬP DS CỬ TRI

CÁC QUY ĐỊNH VỀ CHUYỂN ĐV BẦU CỬ

BẦU

CỬ

PHỔ

CÁC QUY ĐỊNH VỀ ĐỊA ĐIỂM,

THỜI GIAN BỎ PHIẾU

THÔNG

CÁC QUY ĐỊNH VỀ TUYÊN TRUYỀN BẦU CỬ

CÁC QUY ĐỊNH KHÁC