Bài giảng môn Tư tưởng Hồ Chí Minh - Chương 5: Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa, đạo đức và xây dựng con người mới

28-Mar-20

I. NHỮNG QUAN ĐIỂM CƠ

BẢN CỦA HCM VỀ VĂN HÓA

II. TTHCM VỀ ĐẠO ĐỨC

CHƯƠNG VII

III. TTHCM VỀ XÂY DỰNG

CON NGƯỜI MỚI

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HOÁ,

ĐẠO ĐỨC VÀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI

KẾT LUẬN

1

2

I. NHỮNG QUAN ĐIỂM CƠ BẢN CỦA HCM VỀ VĂN HÓA

a. Định nghĩa văn hóa

1. Định nghĩa về văn hóa và quan điểm

về xây dựng nền văn hóa mới

Nguồn gốc

của văn

hóa

a. Định nghĩa văn hóa

“Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người

mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức,

pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những

công cụ cho sinh hoạt hằng ngày về mặc, ăn, ở và các

phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo, phát minh

đó tức là văn hoá. Văn hoá là tổng hợp mọi phương thức

sinh hoạt cùng với những biểu hiện của nó mà loài người

đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và

đòi hỏi của sự sinh tồn”.

Mục tiêu

Định nghĩa

thể hiện

và động lực

của văn

hóa

Ý nghĩa

Cấu trúc

của văn

hóa

3

4

2. Quan điểm của HCM

về các vấn đề chung của

văn hoá

Xây dựng tâm lý

Xây dựng luân lý

b. Quan

điểm về xây

dựng một

nền văn hoá

mới

Xây dựng xã hội

a. Quan điểm về vị

trí và vai trò của

văn hoá trong đời

sống xã hội

b. Quan điểm về

tính chất của nền

văn hóa

c. Quan điểm về

chức năng của

văn hoá

Xây dựng chính trị

Xây dựng kinh tế

5

6

1

28-Mar-20

a. Quan điểm về vị trí và vai trò của văn hoá

trong đời sống xã hội

a. Quan điểm về vị trí và vai trò của văn hoá

trong đời sống xã hội

- VH không thể đứng ngoài mà phải ở trong KT

và CT, phải phục vụ nhiệm vụ CT và thúc đẩy

sự phát triển KT

- Văn hóa là đời sống tinh thần của xã hội, thuộc

KTTT

+ Trong quan hệ với CT- XH:

• CT, XH được giải phóng thì VH mới được giải

phóng

• CT giải phóng mở đường cho văn hóa phát triển

+ Trong quan hệ với KT: Xây dựng KT để tạo điều

kiện cho việc xây dựng và phát triển VH. Phải đẩy

mạnh xây dựng KT trước

+ VH phải tích cực, chủ động tham gia thực hiện

những nhiệm vụ CT, thúc đẩy xây dựng và phát

triển KT

+ Làm kinh tế và chính trị cũng phải có tính văn

hóa

7

8

b. Quan điểm về tính chất của nền văn hóa

Tính hiện đại, tiên tiến, thuận với trào lưu tiến

hóa của thời đại

Mang đặc trưng của dân tộc

Đấu tranh với những gì trái khoa học,

Giữ gìn, kế thừa, phát huy những

Tính

khoa

học

Tính

dân tộc

phản tiến bộ

truyền thống dân tộc

Gạn đục, khơi trong, kế thừa truyền thống

tốt đẹp của dân tộc và tiếp thu

tinh hoa văn hóa nhân loại

Phát triển những truyền thống dân tộc cho phù

hợp với điều kiện lịch sử mới của đất nước

9

10

b. Quan điểm về tính chất của nền văn hóa

Phải phục vụ nhân dân

c. Quan điểm về chức năng của văn hoá

- Bồi dưỡng tư tưởng đúng đắn và những tình cảm cao đẹp

+ Mục đích: Bồi dưỡng, nêu cao tư tưởng đúng đắn và tình

cảm cao đẹp cho nhân dân, loại bỏ những tư tưởng sai lầm,

tình cảm thấp hèn có thể có trong tư tưởng, tình cảm mỗi

người

Phù hợp với nguyện vọng của nhân dân

Đậm đà tính nhân văn

Tính đại

chúng

+ Văn hóa phải đặc biệt quan tâm đến những tư tưởng và

tình cảm lớn, chi phối đời sống tinh thần của mỗi người và cả

dân tộc

Do nhân dân xây dựng nên

+ Chức năng này phải được tiến hành thường xuyên liên tục

11

12

2

28-Mar-20

c. Quan điểm về chức năng của văn hoá

- Bồi dưỡng những phẩm chất, phong cách và lối sống

tốt đẹp, lành mạnh, hướng con người đến chân, thiện,

mỹ để hoàn thiện bản thân

- Mở rộng hiểu biết, nâng cao dân trí

+ Dân trí là trình độ hiểu biết, kiến thức của người dân

+ HCM đề ra phẩm chất, phong cách cần thiết để mỗi

người tự tu dưỡng, đặc biệt quan tâm đến phẩm chất

đạo đức - chính trị của cán bộ, đảng viên

+ Nội dung của nâng cao dân trí là bắt đầu từ chỗ biết

đọc, biết viết, tiếp đó là sự hiểu biết các lĩnh vực khác

nhau của đời sống xã hội như kinh tế, chính trị, khoa

học, kỹ thuật, thực tiễn Việt Nam và thế giới

+ Văn hóa giúp con người làm nảy nở cái tốt đẹp,

giảm bớt cái lạc hậu, xấu xa, bảo thủ, vươn tới cái

chân, thiện, mỹ để hoàn thiện bản thân

+ Nâng cao dân trí nhằm hướng vào mục tiêu chung là

độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội

+ Phải làm cho văn hóa thấm sâu vào tâm lý quốc

dân. Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi

13

15

17

14

3. Quan điểm của HCM về một số lĩnh vực chính của văn hóa

a. Văn hóa giáo dục

b. Văn hóa văn nghệ

- Văn hóa - văn nghệ là một mặt trận, nghệ sĩ là chiến sĩ, tác

phẩm văn nghệ là vũ khí sắc bén trong đấu tranh cách mạng

- Quan điểm của HCM về nền giáo dục

mới

+ Văn hóa – văn nghệ là một mặt trận có tầm quan trọng

như các mặt trận khác (chính trị, quân sự, kinh tế …)

+ Xây dựng nền giáo dục mới là một

- Quan điểm

+ Nghệ sĩ là chiến sĩ trên mặt trận văn nghệ

nhiệm vụ cấp bách, có ý nghĩa chiến lược

của HCM về

cơ bản và lâu dài

• Phải biết dùng tác phẩm và ngòi bút thành vũ khí sắc

bén để tố cáo tội ác của thực dân, đế quốc; thức tỉnh, cổ

vũ tinh thần đấu tranh của quần chúng nhân dân

nền giáo dục

+ Mục tiêu của văn hóa giáo dục

phong kiến

và thực dân

+ Nội dung giáo dục

• Phải có lập trường vững, tư tưởng đúng, biết đặt lợi ích

của kháng chiến, của nhân dân và Tổ quốc lên trên hết

+ Phương châm, phương pháp giáo dục

+ Về đội ngũ giáo viên

16

b. Văn hóa văn nghệ

- Văn nghệ phải gắn với thực tiễn của đời sống nhân dân

- Phải có những tác phẩm văn nghệ xứng đáng với thời đại

mới của đất nước và dân tộc

+ Thực tiễn là nguồn nhựa sống, là sinh khí và là chất

liệu vô tận cho văn nghệ sáng tác. Do vậy, văn nghệ

phải gắn liền với thực tiễn

+ Văn nghệ sĩ phải thật hòa mình vào quần chúng, gần

gũi và đi sâu vào đời sống của quần chúng để hiểu

được tâm tư, nguyện vọng, tình cảm của nhân dân và

miêu tả cho hay, cho chân thực và cho hùng hồn thực

tiễn đời sống nhân dân

+ Tác phẩm văn nghệ xứng đáng phải đạt đến độ thống nhất

hài hòa về nội dung và hình thức

+ Phải diễn đạt vừa đủ những điều đáng nói, ai đọc cũng hiểu

được, khi đọc xong phải suy ngẫm

+ Phải kế thừa tinh hoa văn hóa dân tộc và mang hơi thở thời

đại

+ Phải phản ánh chân thật cuộc sống, hướng con người đến

chân, thiện, mỹ

18

3

28-Mar-20

c. Văn hóa đời sống

+ Lối sống mới

- Văn hóa đời sống là đời sống tinh thần của xã hội được thể

hiện ngay trong cuộc sống hàng ngày của mỗi người

• Lối sống mới là lối sống có lý tưởng, có đạo đức, kết hợp

hài hòa truyền thống tốt đẹp của dân tộc với tinh hoa văn

hóa nhân loại

- Nội dung của văn hóa đời sống bao gồm: Đạo đức mới, lối

sống mới và nếp sống mới

• Xây dựng lối sống mới tức là xây dựng phong cách sống

(sinh hoạt ứng xử) và phong cách làm việc

+ Đạo đức mới

+ Nếp sống mới

• Đạo đức là những tiêu chuẩn, nguyên tắc được dư luận xã

hội thừa nhận, quy định hành vi, quan điểm của con người

với nhau và với xã hội

• Xây dựng đời sống mới trước hết là xây dựng đạo đức mới

bằng cách thực hiện CẦN, KIỆM, LIÊM, CHÍNH

• Xây dựng nếp sống mới là quá trình làm cho lối sống mới

dần dần thành thói quen, thành phong tục tập quán tốt đẹp

• Xây dựng nếp sống mới phải kế thừa và phát triển những

thuần phong mỹ tục của dân tộc, đấu tranh chống những

cái xấu tiêu cực một cách kiên trì, gian khổ

19

20

II. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

a. Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức

1. Nội dung cơ bản của TTHCM về đạo đức

- Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của CNXH

a. Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức

+ Sức hấp dẫn của CNXH thể hiện ở những giá trị đạo đức cao

đẹp mà nó hướng tới

- Đạo đức là cái gốc của người cách mạng

+ Đạo đức là nền tảng của Người cách mạng, là nguồn

nuôi dưỡng phát triển con người như gốc của cây, ngọn

nguồn của sông suối

+ Trong điều kiện Đảng cầm quyền, Đảng phải là đạo

đức, là văn minh. Vì thế, mỗi cán bộ, đảng viên phải thật sự

thấm nhuần đạo đức cách mạng

+ Tư tưởng đạo đức HCM là đạo đức hành động, lấy

hiệu quả thực tế làm thước đo.Vì thế, đạo đức luôn được

đặt bên cạnh tài năng

+ Sức hấp dẫn của CNXH thể hiện ở phẩm chất của những

người cộng sản ưu tú, bằng tấm gương sống và hành động của

mình, chiến đấu cho lý tưởng đó trở thành hiện thực

+ PTCS và CNQT trở thành lực lượng quyết định vận mệnh của

loài ngoài còn do những phẩm chất cao quý làm cho CNCS trở

thành sức mạnh vô địch

+ Tấm gương đạo đức trong sáng của HCM có sức hấp dẫn

mạnh mẽ với nhân dân Việt Nam và nhân dân thế giới

21

22

b. Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức cách mạng

- Trung với nước, hiếu với dân

+ “Trung - Hiếu” là những khái niệm đạo đức cũ được Hồ Chí

Minh sử dụng và đưa vào nội dung mới mang tính cách mạng

Trung với

nước, hiếu với

dân

+ Nội dung của trung với nước

• Tuyệt đối trung thành với sự nghiệp

dựng nước và giữ nước, trung thành

với con đường đi lên của đất nước

• Suốt đời phấn đấu cho Đảng, cho

cách mạng, đặt lợi ích của đất nước lên

trên hết

Những phẩm chất

đạo đức cơ bản

của con người Việt

Nam mới

Cần, kiệm,

liêm, chính, chí

công vô tư

Tinh thần quốc

tế thuỷ chung

trong sáng

• Quyết tâm phấn đấu thực hiện mục

tiêu của cách mạng

Yêu thương con

người, sống có

nghĩa tình

23

24

4

28-Mar-20

- Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư

+ Phẩm chất đạo đức gắn liền

- Trung với nước, hiếu với dân

với hoạt động hằng ngày của mỗi

người, là đại cương đạo đức HCM

+ Nội dung của hiếu với dân

CẦN

• Phải thương dân, tin dân, phục vụ nhân dân hết lòng

muốn vậy phải gần dân, kính trọng và học tập nhân dân,

phải dựa vào dân và lấy dân làm gốc

• Đối với cán bộ lãnh đạo: nắm vững dân tình, hiểu rõ

dân tâm, thường xuyên, quan tâm cải thiện dân sinh,

nâng cao dân trí

CHÍ

CÔNG

VÔ TƯ

+ Là một biểu hiện cụ thể, một

nội dung của phẩm chất "trung với

nước, hiếu với dân"

CÁC

ĐỨC

TÍNH

KIỆM

+ Là những khái niệm đạo đức

cũ được HCM tiếp thu, chọn lọc,

đưa vào những nội dung mới.

CHÍNH

+ Trung với nước phải gắn liền hiếu với dân vì nước là

nước của dân còn dân là chủ nhân của đất nước

LIÊM

25

26

+ Cần, kiệm, liêm, chính là bốn đức tính mà

mỗi con người không thể thiếu

- Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư

+ Cần: Siêng năng, chăm chỉ, lao động có hiệu quả, có năng

suất cao với tinh thần tự lực cánh sinh

+ Kiệm: Tiết kiệm của cải, thời gian, công sức, "không xa

xỉ, không hoang phí, không bừa bãi" không phô trương

hình thức, không liên hoan, chè chén lu bù

+ Liêm: Tôn trọng của công và của dân, không tham lam

tiền của, địa vị, danh tiếng

Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông.

Đất có bốn phương: Đông, Tây, Nam, Bắc.

Người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính.

Thiếu một mùa, thì không thành trời.

Thiếu một phương, thì không thành đất.

Thiếu một đức thì không thành người.

(Hồ Chí Minh)

27

28

- Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư

+ Chính: Thẳng thắn, đứng đắn

+ Mối quan hệ giữa cần, kiệm, liêm, chính, chí công

vô tư

• Đối với mình: Không tự cao, tự đại, khiêm tốn học hỏi

• Đối với người: Không nịnh người trên, khinh người dưới,

thật thà

• Các đức tính cần, kiệm, liêm, chính có mối quan

hệ chặt chẽ với nhau. Cần, kiệm, liêm là gốc rễ

của chính

• Đối với việc: Quyết tâm làm đến nơi đến chốn, việc thiện

dù nhỏ mấy cũng làm, việc ác dù nhỏ mấy cũng tránh

•

Cần, kiệm, liêm, chính sẽ dẫn đến chí công vô tư

và ngược lại đã chí công vô tư thì nhất định sẽ

thực hiện được cần, kiệm, liêm, chính và còn

nhiều đức tính khác

+ Chí công vô tư

• Là công bằng, công tâm, không thiên tư, thiên vị, làm

việc gì cũng nghĩ cho dân, cho nước

• Thực hành chí công vô tư đòi hỏi phải nêu cao chủ nghĩa

tập thể, trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân

29

30

5

28-Mar-20

- Có tinh thần quốc tế trong sáng

- Thương yêu con người, sống có tình nghĩa

+ CNQT là một trong những phẩm chất đạo đức quan

trọng nhất của đạo đức cộng sản chủ nghĩa

+ Nội dung của CNQT trong TTHCM rất rộng lớn và sâu

sắc

+ Theo HCM thì tình yêu thương con người là một trong

những phẩm chất đạo đức cao đẹp nhất

+ Tình yêu thương con người của HCM là một tình cảm

rộng lớn có đối tượng cụ thể

• Sự tôn trọng, hiểu biết, thương yêu, đoàn kết với giai

cấp vô sản toàn thế giới, với tất cả các dân tộc và nhân

dân các nước, với những người tiến bộ trên toàn cầu

• Là đấu tranh chống lại mọi sự chia rẽ, hằn thù, bất bình

đẳng và phân biệt chủng tộc

+ Tình yêu thương con người của HCM đòi hỏi mỗi người

phải nghiêm khắc với mình, rộng rãi, độ lượng với người

khác

+ Tình yêu thương con người của HCM không chung

chung trừu tượng mà được xây dựng trên lập trường giai

cấp công nhân

+ Đoàn kết quốc tế nhằm thực hiện mục tiêu lớn của

thời đại

31

32

- Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức

+ Nói đi đôi với làm

c. Những nguyên tắc xây dựng

đạo đức mới

•

Là nguyên tắc quan trọng bậc nhất trong xây dựng một

nền đạo đức mới, là đặc trưng bản chất của tư tưởng đạo

đức HCM – đạo đức cách mạng

Đối lập với hoàn toàn với thói đạo đức giả của giai cấp

bóc lột nói một đằng làm một nẻo, thậm chí nói mà

không làm

Nói về đạo đức phải đi đôi với thực hành đạo đức có

hiệu quả

Nói đi đôi với

Phải tu dưỡng

làm, phải nêu

gương về đạo

đức

Xây đi đôi với

đạo đức suốt

đời

chống

33

34

- Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức

+ Nêu gương về đạo đức

- Xây đi đôi với chống

•

Là nét đẹp của truyền thống văn hóa phương Đông

+ Xây dựng đạo đức mới

Xây dựng nền đạo đức mới phải đặc biệt chú trọng "đạo làm

gương" bằng cách phải chú ý phát hiện, xây dựng những

điển hình người tốt, việc tốt để nêu gương và nhân rộng

•

Trước hết phải được tiến hành bằng việc giáo dục

những phẩm chất, chuẩn mực đạo đức mới

•

Tiến hành giáo dục đạo đức cho phù hợp với từng giai

đoạn cách mạng, từng đối tượng cụ thể (lứa tuổi, ngành

nghề, giai cấp, tầng lớp) và trong từng môi trường khác

nhau

“Lấy gương người tốt, việc tốt để hằng ngày giáo dục lẫn

nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng

Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con

người mới, cuộc sống mới”

•

Phải khơi dậy được ý thức đạo đức lành mạnh ở mỗi

người

(Hồ Chí Minh)

35

36

6

28-Mar-20

- Xây đi đôi với chống

- Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời

+ Chống nghĩa là loại bỏ cái sai, cái xấu, cái vô đạo đức.

Có ba kẻ thù lớn cần phải chống: Chủ nghĩa đế quốc;

Thói quen truyền thống lạc hậu; Chủ nghĩa cá nhân

+ Sự tự giác tu dưỡng đạo đức của mỗi người là cơ sở để

xây dựng nền đạo đức mới

+ Mỗi người phải tự giác rèn luyện đạo đức thông qua

hoạt động thực tiễn, qua công việc, trong các mối quan hệ

hàng ngày bởi đạo đức cách mạng là đạo đức trong hành

động, chỉ thông qua hành động đạo đức cách mạng mới

bộ lộ rõ những giá trị của mình

+ Xây dựng nền đạo đức mới cần phải kết hợp chặt chẽ

giữa xây và chống, xây phải đi đôi với chống, chống

nhằm mục đích xây

+ Để xây và chống có hiệu quả: Phải phát hiện sớm

những biểu hiện phi đạo đức, tuyên truyền, vận động

hình thành phong trào quần chúng rộng rãi đấu tranh

cho sự trong sạch về đạo đức

+ Việc rèn luyện đạo đức cách mạng phải kiên trì, bền bỉ

và tu dưỡng suốt đời như công việc rửa mặt hàng ngày

37

38

2. Sinh viên học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương

đạo đức HCM

b. Nội dung học tập theo tấm gương đạo đức HCM

Tu dưỡng đạo đức có vai

trò vô cùng quan trọng đối

với sinh viên

- Thực trạng đạo đức, lối sống trong SV hiện nay

- Học tập và làm theo tấm gương đạo đức HCM

a. Học tập và làm

Các phẩm chất đạo đức

sinh viên cần rèn luyện

theo tư tưởng đạo đức

HCM

Tu dưỡng rèn luyện theo

tư tưởng đạo đức HCM

39

40

- Học tập và làm theo tấm gương đạo đức HCM

- Thực trạng đạo đức, lối sống trong sinh viên hiện nay

+ Học trung với nước, hiếu với dân, suốt đời đấu tranh cho sự

nghiệp giải phóng DT, giải phóng GC, giải phóng con người

- Ưu điểm

- Nhược điểm

+

Sống tình nghĩa, trong

sạch, lành mạnh

+ Phai nhạt niềm tin, lý tưởng,

mất phương hướng phấn đấu

không có chí lập thân, lập

nghiệp

+ Học cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, đời riêng trong

sáng, nếp sống giản dị và đức khiêm tốn phi thường

+ Cần cù và sáng tạo trong

học tập

+ Có bản lĩnh, năng động

nhạy bén dám đối mặt với

khó khăn, thử thách

+ Sống thực dụng, dựa dẫm,

thiếu trách nhiệm, thờ ơ với

gia đình và xã hội

+ Học đức tin tuyệt đối vào sức mạnh của nhân dân, kính trọng

nhân dân và hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân; luôn nhân ái,

vị tha, khoan dung và nhân hậu với con người

+ Có ý thức phấn đấu cho sự

nghiệp dân giàu, nước

mạnh, dân chủ, công bằng,

văn minh

+

Sa vào nghiện ngập, thiếu

trung thực, gian lận trong thi

cử, chạy điểm, chạy thầy, mua

bằng cấp…

+ Học tấm gương về ý chí và nghị lực tinh thần to lớn, quyết

tâm vượt qua thử thách, gian nguy để đạt được mục đích

cuộc sống

41

42

7

28-Mar-20

III. TTHCM VỀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI

1. Quan niệm của HCM về con người

2. Quan điểm của HCM về vai trò của con người và

chiến lược "trồng người"

a. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của con người

ND là người sáng tạo ra mọi giá trị

vật chất và tinh thần: "vô luận việc

- Con người là

gì, đều do người làm ra, và từ nhỏ

vốn quý nhất,

đến to, từ gần đến xa, đều thế cả"

nhân tố quyết

định thành công

của sự nghiệp

a. Con người

được nhìn nhận

như một chỉnh thể

c. Bản chất con

người mang tính

xã hội

b. Con người cụ

thể, lịch sử

Dân tài năng, trí tuệ và sáng tạo,

có lòng sốt sắng, hăng hái để thực

hiện con đường CM

cách mạng

43

44

a. Quan điểm của HCM về vai trò của con người

- Con người vừa là mục tiêu vừa là động lực của CM;

phải coi trọng, chăm sóc, phát huy nhân tố con người

• Giải phóng con người là mục tiêu

cao nhất trong TTHCM với nội dung

con người phải được sống tự do,

hạnh phúc và phát triển toàn diện

• Con người là mục tiêu được xác

định trong điều kiện cụ thể của từng

giai đoạn CM

• Con người là mục tiêu của cách

mạng nên mọi chủ trương, đường

lối, chính sách của Đảng, NN đều vì

lợi ích chính đáng của con người

• Được nhìn nhận trên phạm vi cả

nước, toàn thể đồng bào, song trước

hết là ở giai cấp công nhân và nông

dân

• Con người là động lực phải có bản

lĩnh, văn hóa, đạo đức, được nuôi

dưỡng trên nền truyền thống lịch sử

và văn hóa của dân tộc Việt Nam

Con người là

mục tiêu của

CM

Con người là

động lực của

CM

• Con người là động lực chỉ có thể

thực hiện được khi được giác ngộ,

hoạt động có tổ chức, có lãnh đạo

45

46

a. Quan điểm của HCM về vai trò của con người

b. Quan điểm của HCM về chiến lược “trồng người"

- Con người vừa là mục tiêu vừa là động lực của CM; phải coi

trọng, chăm sóc, phát huy nhân tố con người

- “Trồng người” là yêu cầu khách quan,vừa cấp bách, vừa

lâu dài của cách mạng

+ MQH giữa con người - mục tiêu và con người -

động lực: Chăm lo cho con người – mục tiêu tốt bao

nhiêu thì sẽ tạo thành con người - động lực tốt bấy

nhiêu và ngược lại

+ Trồng người phải được đặt ra ngay từ đầu trong tiến

trình đi lên chủ nghĩa xã hội

+ Trồng người phải thường xuyên được đẩy mạnh trong

mỗi bước, mỗi thời kỳ đi lên của cách mạng

+ Trồng người là việc làm thường xuyên, lâu dài và phải

làm công phu, tỉ mỉ vì thế phải được đặt ra trong suốt

cuộc đời mỗi người

+ Điều kiện để phát huy con người - mục tiêu và con

người - động lực: kiên quyết khắc phục kịp thời các

phản động lực trong con người và tổ chức - Đó là chủ

nghĩa cá nhân

47

48

8

28-Mar-20

b. Quan điểm của HCM về chiến lược “trồng người

- Chiến lược “trồng người” là một trọng tâm, một bộ phận hợp

thành của chiến lược phát triển KT-XH

- Muốn xây dựng CNXH trước hết cần có những con người

XHCN

+ Thực hiện chiến lược trồng người cần có nhiều biện pháp nhưng

giáo dục - đào tạo là biện pháp quan trọng nhất

+ Nội dung và phương pháp giáo dục:

Phải toàn diện cả về đức, trí, thể, mỹ

Phải đặt đạo đức, lý tưởng và tình cảm CM, lối sống XHCN lên

hàng đầu

Phải thống nhất hai mặt đức, tài với nhau trong đó đức là gốc, là

nền tảng cho tài năng

Phải kết hợp giữa nhận thức và hành động, lời nói và việc làm

+ Ngay từ đầu bắt tay vào xây dựng CNXH cần phải đặt ra

nhiệm vụ xây dựng con người mới XHCN

+ Mỗi bước xây dựng con người XHCN là một nấc thang

xây dựng CNXH

•

+ Con người mới XHCN có hai mặt gắn bó chặt chẽ với

nhau vừa có đức vừa có tài, vừa hồng vừa chuyên

•

+ Trồng người là công việc "trăm năm" không thể nóng vội, một

sớm, một chiều cũng không được tùy tiện, đến đâu hay đến đó

49

50

KẾT LUẬN

- Trong lĩnh vực văn hóa:

+ Sớm nhận ra vai trò và sức mạnh của văn hóa, sớm đưa văn hóa vào chiến lược

phát triển của đất nước

+ Xác lập được những luận điểm có giá trị xây dựng nền văn hóa mới Việt Nam

- Trong lĩnh vực đạo đức:

+ HCM tạo nên một cuộc cách mạng trong lĩnh vực đạo đức ở Việt Nam

+ HCM đã phát triển hoàn thiện tư tưởng đạo đức học Macxit về vai trò và sức

mạnh của đạo đức, về chuẩn mực đạo đức cơ bản và những nguyên tắc xây

dựng một nền đạo đức mới phù hợp với Việt Nam

- Xây dựng con người mới:

+ Về mặt lý luận: TTHCM về xây dựng con người mới với nội dung sâu sắc, mới

mẻ, có ý nghĩa quan trọng đối với sự nghiệp giáo dục, đào tạo con người Việt

Nam

+ Về mặt thực tiễn: Dưới ánh sáng TTHCM, Đảng ta nhấn mạnh việc chăm lo

cho hạnh phúc của con người, tất cả vì con người, do con người là mục tiêu

phấn đấu cao nhất của chế độ ta

51

9