Tiểu luận Quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa ở nước ta trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

LêI NãI §ÇU

Tõ ®¹i héi §¶ng lÇn thø VIII ®Õn nay §¶ng ta lu«n x¸c ®Þnh c«ng nghiÖp hãa

lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi kú qu¸ ®é. Thùc hiÖn nhiÖm vô ®ã trong nh÷ng

n¨m qua, nhÊt lµ nh÷ng n¨m ®æi míi chóng ta ®· thu ®-îc nhiÒu thµnh tùu quan

träng t¹o ra thÕ vµ lùc míi chuyÓn sang mét thêi kú ph¸t triÓn cao h¬n ®Èy tíi

mét b-íc c«ng nghiÖp ho¸ n-íc nhµ. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa

nh÷ng n¨m tr-íc ®©y, do nhiÒu nguyªn nh©n trong ®ã cã nguyªn nh©n nãng véi

chñ quan, ®èt nãng giai ®o¹n mµ chóng ta ®· m¾c ph¶i mét sè khuyÕt ®iÓm sai

lÇm mµ NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø VI vµ lÇn thø VII ®· v¹ch ra.

Muèn tiÕp tôc ph¸t huy thµnh tÝch, kh¾c phôc yÕu kÐm ®Èy lïi nguy c¬ tôt hËu

vÒ kinh tÕ,sím ®-a ®Êt n-íc ra khái t×nh tr¹ng mét n-íc nghÌo, c¶i thiÖn ®êi

sèng nh©n d©n, t¨ng c-êng tiÒm lùc quèc phßng an ninh, cñng cè v÷ng ch¾c ®éc

l©p d©n téc vµ chñ quyÒn quèc gia, t¹o ®iªï kiÖn cho lùc l-îng s¶n xuÊt ra ®êi

phï hîp víi quan hÖ s¶n xuÊt míi th× kh«ng cßn con ®-êng nµo kh¸c lµ chóng ta

ph¶i ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa.

VÊn ®Ò c«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa lµ mét vÊn ®Ò rÊt réng gåm nhiÒu néi

dung kh¸c nhau, kh«ng thÓ nãi hÕt trong ph¹m vi m«t bµi viÕt. V× vËy, em hy

väng bµi viÕt nµy cã thÓ gióp b¹n ®äc hiÓu thªm vÒ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa-

hiÖn ®¹i hãa ë n-íc ta trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi.

1

I. Néi dung, môc tiªu cña ®-êng lèi c«ng nghiÖp

hãa- hiÖn ®¹i hãa ë ViÖt Nam trong thêi kú qu¸ ®é

1. C«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa lµ nhiÖm vô trung t©m

a. ThÕ nµo lµ c«ng nghiªp hãa- hiÖn ®¹i hãa

Tr-íc ®©y, vµo thÕ kû XVII, XVIII, khi cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp ®-îc

tiÕn hµnh ë T©y ¢u, c«ng nghiÖp hãa ®-îc hiÓu lµ qu¸ tr×nh thay thÕ lao ®éng thñ

c«ng b»ng lao ®éng sö dông m¸y mãc. Nh-ng theo dßng thêi gian, kh¸i niÖm

c«ng nghiÖp hãa lu«n cã sù thay ®æi cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x·

héi, cña khoa häc c«ng nghÖ, tøc lµ kh¸i niÖm c«ng nghiÖp hãa mang tÝnh lÞch

sö. Dùa trªn viÖc kÕ thõa cã chän läc nh÷ng tri thøc v¨n minh cña nh©n lo¹i vµ

rót kinh nghiÖm trong lÞch sö tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa, Héi nghÞ Ban chÊp

hµnh Trung -¬ng lÇn thø bÈy kho¸ VI vµ §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII

§¶ng Céng S¶n ViÖt Nam x¸c ®Þnh: c«ng nghiÖp hãa lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n

b¶n toµn diÖn c¸c nÒn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ-

x· héi tõ sö dông søc lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ

2

biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ, ph-¬ng tiÖn vµ ph-¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn

®¹i dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc- c«ng nghÖ t¹o ra

n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao.

Nh- vËy, c«ng nghiÖp hãa theo t- t-ëng míi lµ kh«ng bã hÑp trong ph¹m vi

tr×nh ®é c¸c lùc l-îng s¶n xuÊt ®¬n thuÇn, kü thuËt ®¬n thuÇn ®Ó chuyÓn lao ®éng

thñ c«ng thµnh lao ®éng c¬ khÝ nh- tr-íc ®©y mµ bao hµm c¶ vÒ c¸c ho¹t ®éng

s¶n xuÊt kinh doanh, c¶ vÒ ngµnh dÞch vô vµ qu¶n lÝ kinh tÕ- x· héi, ®-îc sö dông

b»ng c¸c ph-¬ng tiÖn vµ c¸c ph-¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i cïng víi kü thuËt vµ

c«ng nghÖ cao.

Bªn c¹nh ®ã, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa cßn cÇn ph¶i hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ

chøc vµ vËn hµnh x· héi, n©ng cao chÊt l-îng sèng cña ng-êi d©n trong c¶ n-íc,

tÝch cùc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, phÊn ®Êu t¨ng møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng-êi

c¶ n-íc…

b. Sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa- hiªn ®¹i hãa ë ViÖt Nam

Trong nh÷ng n¨m 1986-1988, cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ- x· héi ë n-íc ta ®·

trë nªn gay g¾t nhÊt, khi l¹m ph¸t lªn tíi møc “phi m·”(3 con sè), nh÷ng c¬ së

s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ n-íc bÞ ®×nh ®èn, thua lç, s¶n xuÊt cÇm chõng, thËm

chÝ ph¶i ®ãng cöa; béi chi ng©n s¸ch lín; gi¸ c¶ th× t¨ng vät; tiÒn l-¬ng thùc tÕ

gi¶m khiÕn cho ®êi sèng nh©n d©n gi¶m sót nghiªm träng, khã kh¨n chång chÊt

khã kh¨n, cã lóc t-ëng chõng kh«ng thÓ v-ît qua. Trong khi ®ã, c«ng cuéc “c¶i

tæ” ë Liªn X«- ng-êi anh cña chñ nghÜa x· héi trªn thÕ giíi- ®ang ngµy cµng ®i

vµo con ®-êng bÕ t¾c. §iÒu nµy cã ¶nh h-ëng kh«ng nhá tíi c«ng cuéc x©y dùng

chñ nghÜa x· héi cña n-íc ta. Bªn c¹nh ®ã, n-íc ta tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi tõ

mét n-íc n«ng nghiÖp l¹c hËu, c¬ së vËt chÊt- kü thuËt thÊp kÐm, tr×nh ®é cña lùc

l-îng s¶n xuÊt ch-a ph¸t triÓn, ch-a ®-îc hoµn thiÖn, s¶n xuÊt nhá lÎ, lao ®éng

thñ c«ng lµ chñ yÕu. V× vËy, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ chÝnh lµ con ®-êng duy

nhÊt ®Ó ®Êt n-íc ta cã thÓ tho¸t ra khái c¶nh ®ãi nghÌo, x©y dùng c¬ së vËt chÊt-

kü thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i. Cã tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa th× chóng ta

míi: x©y dùng ®-îc c¬ së vËt- chÊt kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi ë n-íc ta; tiÕn

3

hµnh t¸i s¶n xuÊt më réng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña nh©n d©n;

t¨ng c-êng ph¸t triÓn lùc l-îng giai cÊp c«ng nh©n; cñng cè quèc phßng gi÷

v÷ng an ninh chÝnh trÞ, trËt tù x· héi; gãp phÇn x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n

ho¸ d©n téc, x©y dùng con ng-êi míi ë ViÖt Nam. Mçi b-íc tiÕn cña qu¸ tr×nh

c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa lµ mét b-íc t¨ng c-êng c¬ së vËt chÊt- kü thuËt

cho chñ nghÜa x· héi, ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l-îng s¶n xuÊt vµ gãp phÇn hoµn

thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa ®Ó n-íc ta cã thÓ tiÕn lªn chñ nghÜa x·

héi mét c¸ch nhanh chãng vµ thµnh c«ng.

2. Néi dung ®-êng lèi c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam trong thêi

kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi

a. Néi dung c¬ b¶n

Ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt-c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi-

trªn c¬ së thùc hiÖn c¬ khÝ ho¸ nÒn s¶n xuÊt x· héi vµ ¸p dông nh÷ng thµnh tùu

khoa häc- c«ng nghÖ hiÖn ®¹i

Muèn cho d©n giµu, n-íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh, ®Êt n-íc tõng

b-íc ®i lªn chñ nghÜa x· héi, ®i ®«i víi viÖc cñng cè hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt

tiªn tiÕn, chóng ta ph¶i ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt víi n¨ng suÊt lao ®éng ngµy

cµng cao. Kh«ng cã lùc l-îng s¶n xuÊt hïng hËu th× kh«ng thÓ nãi ®Õn c«ng

nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa nÒn kinh tÕ.Tr-íc hÕt, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn

®¹i hãa lµ mét qu¸ tr×nh c¶i biÕn lao ®éng thñ c«ng, l¹c hËu thµnh lao ®éng sö

dông m¸y mãc, tøc lµ ph¶i c¬ khÝ hãa nÒn kinh tÕ quèc d©n. §ã lµ b-íc chuyÓn

®æi rÊt c¨n b¶n tõ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp sang nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp. §i liÒn

víi c¬ khÝ hãa lµ ®iÖn khÝ hãa vµ tù ®éng hãa s¶n xuÊt tõng b-íc vµ trong toµn bé

nÒn kinh tÕ quèc d©n. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa ®ßi hái ph¶i x©y

dùng vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c nghµnh c«ng nghiÖp, then chèt lµ nghµnh chÕ

t¹o t- liÖu s¶n xuÊt bëi v× theo quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin, t¸i s¶n xuÊt

më réng cña khu vùc s¶n xuÊt t- liÖu s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ cña nghµnh s¶n xuÊt t-

liÖu s¶n xuÊt ®Ó s¶n xuÊt t- liÖu s¶n xuÊt, quyÕt ®Þnh qui m« t¸i s¶n xuÊt më réng

4

cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Sù ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh chÕ t¹o t- liÖu s¶n xuÊt lµ

c¬ së ®Ó c¶i t¹o, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ qu«c d©n, ph¸t triÓn khu vùc n«ng-l©m-

ng- nghiÖp.

§ång thêi, môc tiªu cña c«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa cßn lµ sö dông kü

thuËt, c«ng nghÖ ngµy cµng tiªn tiÕn hiÖn ®¹i nh»m ®¹t ®-îc n¨ng suÊt lao ®éng

x· héi cao. Khi mµ nÒn khoa häc cña thÕ giíi ®ang cã sù ph¸t triÓn nh- vò b·o,

khoa häc ®ang trë thµnh lùc l-îng s¶n xuÊt trùc tiÕp tøc lµ trë thµnh nh©n tè

quyÕt ®Þnh ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸, hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt, kinh

doanh th× khoa häc- c«ng nghÖ ph¶i lµ ®éng lùc cña c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i

hãa. V× thÕ, ph¸t triÓn khoa häc- c«ng nghÖ cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng trong

sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc. §Ó cã thÓ ph¸t triÓn khoa häc-

c«ng nghÖ trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay cÇn ph¶I x¸c ®Þnh ®-îc nh÷ng

ph-¬ng h-íng ®óng ®¾n cho sù ph¸t triÓn cña khoa häc- c«ng nghÖ, vÝ dô nh-

ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ cña ®Êt n-íc, tËn dông mäi kh¶ n¨ng ®Ó ®¹t ®-îc tr×nh ®é

tiªn tiÕn, tranh thñ øng dông nhiÒu h¬n thµnh tùu vÒ khoa häc- c«ng nghÖ… vµ

ph¶i t¹o dùng ®-îc nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn cña khoa häc-

c«ng nghÖ nh- ®¶m b¶o ®éi ngò c¸n bé khoa häc cã sè l-îng lín , chÊt l-îng

cao, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ- x· héi phï hîp.

Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa, ng-êi lao ®éng- lùc l-îng s¶n

xuÊt thø nhÊt- ph¶i ®-îc n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ kü thuËt v× hä võa lµ kÕt

qu¶ sù ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt, võa lµ ng-êi t¹o ra sù ph¸t triÓn ®ã.

ChuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo h-íng hiÖn ®¹i hãa, hîp lý vµ hiÖu qu¶

Trong thêi ®¹i ngµy nay, c«ng nghiÖp hãa kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ ph¸t triÓn

c«ng nghiÖp, còng kh«ng chØ ®¬n gi¶n lµ t¨ng thªm tèc ®é vµ tû träng cña nghµnh

c«ng nghiÖp. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa còng lµ qu¸ tr×nh chuyÓn

®æi c¬ cÊu kinh tÕ. C¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n bao gåm c¸c nghµnh kinh tÕ,

c¸c vïng kinh tÕ, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ… vµ c¸c mèi quan hÖ h÷u c¬ gi÷a

chóng. Trong c¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ, c¬ cÊu cña nghµnh kinh tÕ lµ quan träng

nhÊt v× nã quyÕt ®Þnh c¸c h×nh thøc c¬ cÊu kinh tÕ kh¸c. V× vËy, c«ng nghiÖp

5

hãa-hiÖn ®¹i hãa ®ßi hái ph¶i x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, hiÖn ®¹i. Vµ xu

h-íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®-îc coi lµ hîp lý, tiÕn bé lµ tû träng khu vùc

x©y dùng vµ c«ng nghiÖp, ®Æc biÖt lµ tû träng khu vùc dÞch vô ngµy cµng t¨ng; tû

träng khu vùc n«ng-l©m-ng- nghiÖp vµ khai kho¸ng ngµy cµng gi¶m trong tæng

gi¸ trÞ s¶n phÈm x· héi. C¬ cÊu kinh tÕ hîp lý trong mét nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng

hiÖn ®¹i ®ßi hái c«ng nghiÖp- n«ng nghiÖp- dÞch vô ph¸t triÓn m¹nh mÏ hîp lý vµ

®ång bé.Mét c¬ cÊu kinh tÕ ®-îc gäi lµ hîp lý khi nã ®¸p øng ®-îc c¸c yªu cÇu

sau: n«ng nghiÖp ph¶i gi¶m tû träng, c«ng nghiÖp, dich vô vµ x©y dùng ph¶i t¨ng

dÇn tû träng; tr×nh ®é kü thuËt cña nÒn kinh tÕ kh«ng ngõng tiÕn bé; khai th¸c tèi

®a tiÒm n¨ng ®Êt n-íc; c¬ cÊu kinh tÕ ®-îc t¹o dùng theo “c¬ cÊu më”.

ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n-íc ta trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi

®-îc thùc hiÖn theo ph-¬ng ch©m: kÕt hîp c«ng nghÖ víi nhiÒu tr×nh ®é, tranh

thñ c«ng nghÖ mòi nhän- tiªn tiÕn võa tËn dông ®-îc nguån lao ®éng dåi dµo,

võa cho phÐp rót ng¾n kho¶ng c¸ch l¹c hËu, võa phï hîp víi nguån vèn cã h¹n

ë trong n-íc; lÊy quy m« võa vµ nhá lµ chñ yÕu, cã tÝnh ®Õn quy m« lín nh-ng

ph¶i lµ quy m« hîp lý vµ cã ®iÒu kiÖn; gi÷ ®-îc tèc ®é t¨ng tr-ëng hîp lý… V×

vËy, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n-íc ta nh÷ng n¨m tr-íc m¾t cÇn thùc hiÖn theo

®Þnh h-íng chung sau ®©y: chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu ®Çu t- dùa trªn

c¬ së ph¸t huy c¸c thÕ m¹nh cña ®Êt n-íc, t¨ng søc c¹nh tranh, g¾n víi nhu cÇu

thÞ tr-êng trong n-íc vµ ngoµi n-íc, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu.

Nh- vËy, c«ng nghiÖp hãa tÊt yÕu g¾n liÒn víi hiÖn ®¹i hãa ®Ó tõng b-íc t¹o

ra nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt míi víi tr×nh ®é c«ng nghÖ cao, hoµn thµnh c¬ b¶n viÖc

x©y dùng c¬ së vËt chÊt- kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi.

ThiÕt lËp quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa

C«ng nghiÖp hãa ë n-íc ta nh»m môc tiªu x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Do

®ã,c«ng nghiÖp ho¸ kh«ng chØ ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt mµ cßn lµ qu¸ tr×nh

thiÕt lËp, cñng cè vµ hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh h-íng x·

héi chñ nghÜa. Theo quy luËt, quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh

6

®é cña lùc l-îng s¶n xuÊt, bÊt cø sù thay ®æi nµo cña quan hÖ s¶n xuÊt còng ®Òu

lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña sù ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt.

Tr×nh ®é x· héi ho¸ cao cña lùc l-îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i tÊt yÕu ®ßi hái ph¶i

x¸c lËp chÕ ®é c«ng h÷u vÒ nh÷ng t- liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu. V× vËy, khi c¬ së vËt

chÊt- kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi ®-îc x©y dùng xong vÒ c¨n b¶n th× chÕ ®é

c«ng h÷u t- liÖu s¶n xuÊt sÏ chiÕm -u thÕ tuyÖt ®èi. Ngoµi ra, trong khi ph¸t triÓn

nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ph¶i lu«n lu«n b¶o ®¶m thµnh phÇn quèc doanh lµ

chñ ®¹o, kinh tÕ quèc doanh cïng víi kinh tÕ hîp t¸c dÇn trë thµnh nÒn t¶ng. NÒn

kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng nh-ng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc- Nhµ

n-íc cña d©n, do d©n vµ v× d©n. §Æc biÖt ph¶i coi träng viÖc båi d-ìng nguån

nh©n lùc ®Ó ph¸t huy søc manh quyÕt ®Þnh cña nh©n tè con ng-êi, ch¨m lo gi¶I

quyÕt viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng, n©ng cao d©n trÝ, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt

vµ v¨n hãa cña nh©n d©n. Vµ ®iÒu quyÕt ®Þnh nhÊt lµ ph¶i b¶o ®¶m sù l·nh ®¹o

cña §¶ng ®èi víi toµn bé tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa.

b. Néi dung cô thÓ

§èi víi n-íc ta, mét n-íc n«ng nghiÖp l¹c hËu tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi, tiÕn

hµnh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa cµng lµ mét yªu cÇu cÊp b¸ch, lµ nhiÖm vô

trung t©m cã tÇm quan träng hµng ®Çu trong suèt thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x·

héi. Héi nghÞ Trung -¬ng 7( kho¸ VII) th¸ng 7/1994, sau khi ph©n tÝch nh÷ng

thuËn lîi, khã kh¨n, thùc tr¹ng cña ®Êt n-íc vµ tÝnh to¸n c¸c mÆt, ®· chØ ra môc

tiªu c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ®Õn n¨m 2000 lµ: phÊn ®Êu ®¹t vµ v-ît c¸c chØ

tiªu ®· ®¹t ra trong chiÕn l-îc kinh tÕ- x· héi, chuÈn bÞ nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt

cho b-íc ph¸t triÓn cao h¬n trong thËp kû sau. Vµ h-íng -u tiªn ph¸t triÓn c«ng

nghiÖp vµ c«ng nghÖ trong nh÷ng n¨m tr-íc m¾t lµ:

§Æc biÖt coi träng c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n

Ph¸t triÓn toµn diÖn n«ng- l©m- ng- nghiÖp gÇn víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn

n«ng- l©m- thuû s¶n nh»m khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng ®a d¹ng cña n«ng-

l©m- ng- nghiÖp,b ¶o ®¶m v÷ng ch¾c yªu cÇu an toµn l-¬ng thùc cho x· héi; t¹o

nguån nguyªn liÖu cã khèi l-îng lín, chÊt l-îng cao, gi¸ thµnh h¹, ®ñ tiªu chuÈn

7

®¸p øng yªu cÇu cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn;t¨ng gi¸ trÞ vµ khèi l-îng hµng xuÊt

khÈu; t¨ng thªm viÖc lµm vµ thu nhËp cho ng-êi lao ®éng; më mang thÞ tr-êng

s¶n phÈm vµ dÞch vô cho c«ng nghiÖp. §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô c«ng nghiÖp hãa-

hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n cÇn chó träng ®Õn vÊn ®Ò thuû lîi, ¸p

dông khoa häc- c«ng nghÖ vµo trång trät, ch¨n nu«i, ph¸t triÓn m¹nh c«ng,

th-¬ng nghiÖp, dÞch vô, du lÞch…, t¨ng c-êng x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng…

¦u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng

H-íng -u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµ: c¸c nghµnh chÕ biÕn l-¬ng thùc-

thùc phÈm, s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, hµng xuÊt khÈu, c«ng nghiÖp ®iÖn tö vµ c«ng

nghÖ th«ng tin. X©y dùng cã chän läc mét sè c¬ së c«ng nghiÖp nÆng trong

nh÷ng nghµnh träng yÕu mµ nhu cÇu ®ßi hái bøc b¸ch vµ cã ®iÒu kiÖn vÒ vèn,

c«ng nghÖ, thÞ tr-êng ®Ó ph¸t huy t¸c dông nhanh vµ cã hiÖu qu¶( n¨ng l-îng-

nguyªn liÖu, vËt liÖu x©y dùng, c¬ khÝ chÕ t¹o, ®ãng vµ söa ch÷a tµu thuû, luyÖn

kim, ho¸ chÊt).

C¶i t¹o, më réng, n©ng cÊp vµ x©y dùng míi cã träng ®iÓm kÕt cÊu h¹ tÇng

vËt chÊt cña nÒn kinh tÕ

Tõ mét nÒn kinh tÕ nghÌo nµn, l¹c hËu ®i lªn chñ nghÜa x· héi, kÕt cÊu h¹ tÇng

cña nÒn kinh tÕ n-íc ta hÕt søc thÊp kÐm, kh«ng ®¸p øng ®-îc yªu cÇu cña s¶n

xuÊt kinh doanh vµ cña ®êi sèng d©n c-.Do vËy, viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng

cña nÒn kinh tÕ ®-îc coi lµ mét néi dung cña c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa.

Nh÷ng n¨m tr-íc ®©y, do kh¶ n¨ng tµi chÝnh cã h¹n nªn viÖc x©y dùng kÕt cÊu

h¹ tÇng ph¶i tËp trung vµo kh©u c¶i t¹o n©ng cÊp. ViÖc x©y dùng míi chØ cã møc

®é vµ ph¶i tËp trung vµo nh÷ng kh©u träng ®iÓm cã ý nghÜa quan träng ®èi víi

nÒn kinh tÕ.

Ph¸t triÓn nhanh du lÞch, c¸c nghµnh dÞch vô

Ph¸t triÓn nghµnh du lÞch vµ c¸c nghµnh dÞch vô tr-íc hÕt nh»m ®¸p øng nhu

cÇu vÒ dÞch vô cña nh©n d©n. Møc thu nhËp, møc sèng cµng cao, nhu cÇu vÒ c¸c

lo¹i dÞch vô cña nh©n d©n cµng lín. Ph¸t triÓn dÞch vô kh«ng nh÷ng gãp phÇn

n©ng cao chÊt l-îng cuéc sèng cña d©n c- mµ cßn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña

8

s¶n xuÊt kinh doanh. Sù ph¸t triÓn cña nghµnh du lÞch mét mÆt cho phÐp khai

th¸c tiÒm n¨ng du lÞch, t¨ng thu nhËp cho d©n c-, mÆt kh¸c sù ph¸t triÓn cña

nghµnh du lÞch cßn gãp phÇn më réng giao l-u, ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i, më

cöa nÒn kinh tÕ.

Ph¸t triÓn hîp lý c¸c vïng l·nh thæ

ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vïng, l·nh thæ trªn c¬ së khai th¸c triÖt ®Ó c¸c lîi

thÕ, tiÒm n¨ng cña tõng vïng, liªn kÕt hç trî nhau, lµm cho tÊt c¶ c¸c vïng cïng

nhau ph¸t triÓn. VÒ ph-¬ng h-íng ph¸t triÓn vïng l·nh thæ ë n-íc ta trong thêi

gian tíi, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam x¸c ®Þnh, ph¸t huy vai trß cña c¸c vïng kinh

tÕ träng ®iÓm cã møc t¨ng tr-ëng cao, tÝch luü lín; ®ßng thêi t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t

triÓn c¸c vïng kh¸c trªn c¬ së ph¸t huy thÕ manh cña tõng vïng, liªn kÕt víi

träng ®iÓm t¹o møc t¨ng tr-ëng kh¸. Cã chÝnh s¸ch hç trî cho c¸c vïng khã kh¨n

®Ó ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng, nguån nh©n lùc, n©ng cao d©n trÝ, xo¸ ®ãi gi¶m

nghÌo…

Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i

Trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu ho¸, më cöa nÒn kinh tÕ lµ cÇn thiÕt víi tÊt c¶ c¸c

n-íc. Sau thêi gian kh¸ dµi ®ãng cöa nÒn kinh tÕ, hiÖn nay, më cöa nÒn kinh tÕ lµ

mét nhu cÇu cÊp b¸ch ®èi víi nÒn kinh tÕ n-íc ta, lµ mét néi dung cña c«ng

nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i ho¸ ë n-íc ta trong nh÷ng n¨m tr-íc m¾t. Trong viÖc më

cöa, héi nhËp, ph¶i ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, coi xuÊt khÈu lµ h-íng -u tiªn vµ lµ

träng ®iÓm. ChuyÓn h-íng chiÕn l-îc, x©y dùng nÒn kinh tÕ më ®ßi hái ph¶i ®iÒu

chØnh c¬ cÊu kinh tÕ ®Ó võa héi nhËp khu vùc, võa héi nhËp toµn cÇu.

9

3. KÕt qu¶ cña ®-êng lèi c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ë ViÖt Nam trong

thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi

a. VÒ kinh tÕ- x· héi

§Êt n-íc ta kh«ng nh÷ng ®· tho¸t ra khái khñng ho¶ng chØ sau 10 n¨m ®æi

míi, ngay c¶ khi cßn bÞ Mü bao v©y, cÊm vËn, t¹o nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt ®Ó

chuyÓn sang thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc, mµ cßn

®¹t ®-îc t«c ®é t¨ng tr-ëng kh¸. Thêi kú 1991-2000, tèc ®é t¨ng tr-ëng b×nh

qu©n hµng n¨m ®¹t h¬n 7,5%, ®-a GDP t¨ng gÊp ®«i, trong khi ph¶i chÞu nh÷ng

t¸c ®éng tiªu cùc cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ë Ch©u ¸ vµ trªn thÕ giíi vµo

cuèi thËp niªn 90 cña thÕ kû 20. NÒn kinh tÕ ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa tõng

b-íc ®-îc kh¼ng ®Þnh vµ x©y dùng mét c¸ch ®ång bé h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n; ®êi

sèng vËt chÊt cña ®¹i bé phËn nh©n d©n ®-îc c¶i thiÖn, ®ång thêi chó träng thùc

hiÖn chÝnh s¸ch xãa ®ãi gi¶m nghÌo víi nh÷ng kÕt qu¶ ®-îc thÕ giíi ®¸nh gi¸

cao. ChØ trong 5 n¨m 1993-1998, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng-êi trªn c¶ n-íc ®·

t¨ng gÊp 2,45 lÇn; tû lÖ hé ®ãi nghÌo vÒ c¶ l-¬ng thùc, thùc phÈm vµ phi l-¬ng

thùc, thùc phÈm ®· gi¶m tõ trªn 50% giai ®o¹n 1992- 1993 xuèng cßn trªn 30%

giai ®o¹n 1997- 1998. §i ®«i víi ph¸t triÓn kinh tÕ, §¶ng vµ Nhµ n-íc ta lu«n

ch¨m lo x©y dùng nÒn v¨n hãa ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. §êi sèng tinh thÇn trong

x· héi ®-îc c¶i thiÖn râ rÖt, nh©n d©n ®-îc quyÒn tù do tÝn ng-ìng… ( B¸o Lý

luËn vµ chÝnh trÞ sè 1- 2005, tr.22)

b. VÒ chÝnh trÞ

Trªn lÜnh vùc chÝnh trÞ, hÖ thèng chÝnh trÞ tõng b-íc ®-îc ®æi míi. T×nh h×nh

chÝnh trÞ- x· héi c¬ b¶n ®-îc æn ®Þnh, nh- §¹i héi IX ®· nhÊn m¹nh: ®ã võa lµ

®iÒu kiÖn rÊt c¬ b¶n, võa lµ kÕt qu¶ cña ®æi míi kinh tÕ- x· héi. Quan hÖ ®èi

ngo¹i kh«ng ngõng ®-îc më réng, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®-îc tiÕn hµnh chñ

®éng vµ ®¹t nhiÒu kÕt qu¶ tèt. Víi tinh thÇn “ ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶

c¸c n-íc”, ®Õn nay chóng ta ®· thiÕt lËp ®-îc quan hÖ toµn diÖn víi hÇu hÕt c¸c

n-íc trªn thÕ giíi, lµ thµnh viªn cña nhiÒu tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc. Ngoµi ra,

10

t×nh h×nh chÝnh trÞ trong n-íc còng cùc k× æn ®Þnh, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho

viÖc thu hót vèn ®Çu t- n-íc ngoµi vµo ViÖt Nam. Víi nh÷ng ng-êi lì bÞ kÎ xÊu

dô dç, §¶ng vµ Nhµ n-íc ta lu«n dang tay ®ãn hä trë vÒ, t¹o ®iÒu kiÖn cho hä

®-îc lµm ¨n, sinh sèng, ®-îc hßa ®ång trong cuéc sèng víi mäi ng-êi, víi x· héi

( B¸o Lý luËn vµ chÝnh trÞ sè 1- 2005, tr.23).

II. C¬ së lý luËn triÕt häc cña ®-êng lèi c«ng nghiÖp

hãa- hiÖn ®¹i hãa ë viÖt nam trong thêi kú qu¸ ®é

1. Lùc l-îng s¶n xuÊt

a.Kh¸i niÖm

Lùc l-îng s¶n xuÊt biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a con ng-êi víi tù nhiªn trong

qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Lùc l-îng s¶n xuÊt thÓ hiÖn n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ng-êi

trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. Lùc l-îng s¶n xuÊt bao gåm ng-êi

lao ®éng víi kü n¨ng lao ®éng cña hä vµ t- liÖu s¶n xuÊt, tr-íc hÕt lµ c«ng cô lao

®éng. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, søc lao ®éng cña con ng-êi vµ t- liÖu s¶n xuÊt,

tr-íc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng, kÕt hîp víi nhau t¹o thµnh lùc l-îng s¶n xuÊt.

( Gi¸o tr×nh TriÕt häc M¸c- Lªnin, NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia, 2004, tr. 351)

Theo quan niÖm cña c¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c, lÞch sö s¶n xuÊt vËt chÊt

cña nh©n lo¹i ®· h×nh thµnh mèi quan hÖ kh¸ch quan, phæ biÕn: mét mÆt,con

ng-êi ph¶i quan hÖ víi giíi tù nhiªn nh»m biÕn ®æi giíi tù nhiªn ®ã, quan hÖ nµy

®-îc biÓu hiÖn ë lùc l-îng s¶n xuÊt, mÆt kh¸c, con ng-êi ph¶i quan hÖ víi nhau

®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, quan hÖ nµy ®-îc biÓu biÖ ë quan hÖ s¶n xuÊt. Lùc l-îng

s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ hai mÆt ®èi lËp biÖn chøng cña mét thÓ thèng

nhÊt kh«ng thÓ t¸ch rêi- ph-¬ng thøc s¶n xuÊt. Trong mçi ph-¬ng thøc s¶n xuÊt

th× lùc l-îng s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. Lùc l-îng s¶n xuÊt ch¼ng nh÷ng

lµ th-íc ®o thùc tiÔn cña con ng-êi trong qu¸ tr×nh c¶i t¹o tù nhiªn nh»m b¶o

®¶m sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng-êi mµ cßn lµm thay ®æi quan hÖ

gi÷a ng-êi víi ng-êi trong s¶n xuÊt, thay ®æi c¸c quan hÖ trong x· héi .

11

b. C¸c yÕu tè cña lùc l-îng s¶n xuÊt

Trong c¸c yÕu tè cña lùc l-îng s¶n xuÊt, ng-êi lao ®éng lµ chñ thÓ cña qu¸

tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt, víi søc m¹nh vµ kü n¨ng lao ®éng cña m×nh, sö dông t-

liÖu lao ®éng, tr-íc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng, t¸c ®éng vµo ®èi t-îng lao ®éng ®Ó

s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. Cïng víi qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt, søc m¹nh vµ

kü n¨ng lao ®éng cña con ng-êi ngµy cµng ®-îc t¨ng lªn, ®Æc biÖt lµ trÝ tuÖ cña

con ng-êi kh«ng ngõng ph¸t triÓn, hµm l-îng trÝ tuÖ cña lao ®éng ngµy cµng cao.

Ngµy nay, víi cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ, lao ®éng trÝ tuÖ ngµy

cµng ®ãng vai trß chÝnh yÕu. Cïng víi ng-êi lao ®éng, c«ng cô lao ®éng còng lµ

m«t yÕu tè c¬ b¶n cña lùc l-îng s¶n xuÊt, ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong t- liÖu

s¶n xuÊt. C«ng cô lao ®éng do con ng-êi s¸ng t¹o ra, lµ “søc m¹nh cña tri thøc ®·

s¶n xuÊt. Qua thêi gian, c«ng cô lao ®éng kh«ng ngõng ®-îc c¶i tiÕn vµ hoµn

thiÖn. ChÝnh sù c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn kh«ng ngõng c«ng cô lao ®éng ®· lµm biÕn

®æi toµn bé t- liÖu s¶n xuÊt. Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng lµ th-íc ®o

kinh tÕ lÞch sö. Trong sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt, khoa häc ®ãng vai trß

ngay cµng to lín. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc g¾n liÒn víi s¶n xuÊt vµ lµ ®éng lùc

m¹nh mÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Cã thÓ nãi: khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn

®¹i lµ ®¨c tr-ng cho lùc l-îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ( Gi¸o tr×nh TriÕt häc M¸c-

Lªnin, NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia, 2004, tr.352).

2. C¬ së lý luËn ®Ó x¸c ®Þnh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa lµ nhiÖm vô trung

Tõ thËp niªn 60 cña thÕ kû XX, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· ®Ò ra ®-êng lèi

qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. Bëi v× sao §¶ng vµ Nhµ n-íc ta l¹i coi träng viÖc

thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i hãa ®Õn nh- vËy? Muèn tr¶ lêi

12

xa cña vÊn ®Ò nµy.

§Ó cã mét x· héi nh- ngµy nay kh«ng ph¶i do tù nhiªn mµ cã, nã do qu¸ tr×nh

tÝch luü vÒ l-îng ngay tõ khi loµi ng-êi xuÊt hiÖn, khi mµ s¶n xuÊt th« s¬, ®êi

sèng kh«ng æn ®Þnh, c¬ së vËt chÊt hÇu nh- kh«ng cã g× nh-ng b»ng sù nç lùc,

con ng-êi t¸c ®éng vµo giíi t- nhiªn, c¶i biÕn nã th«ng qua lao ®éng vµ traØ qua

n-íc ®· cè g¾ng rÊt nhiÒu trong cuéc ch¹y ®ua vÒ kinh tÕ. ThÓ hiÖn ë c¸c chÝnh

s¸ch, ®-êng lèi vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ ngµy mét toµn diÖn h¬n, vÒ c¸c mÆt quan hÖ

dùng c¬ së vËt chÊt- kü thuËt, ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt th× c«ng nghiÖp hãa-

hiÖn ®¹i hãa chÝnh lµ con ®-êng duy nhÊt vµ tÊt yÕu ®Ó ®¹t ®-îc ®iÒu ®ã. C«ng

nghiÖp ho¸ lµ xu h-íng mang tÝnh quy luËt cña c¸c n-íc ®i tõ nÒn s¶n xuÊt nhá

lªn mét nÒn s¶n xuÊt lín nh- n-íc ta hiÖn nay. Tuy nhiªn, tuú tõng n-íc kh¸c

nhau, do ®iÓm xuÊt ph¸t tiÕn lªn kh¸c nhau, môc tiªu ph¸t triÓn kh«ng gièng

nhau nªn c¸ch thøc tiÕn hµnh c¬ së vËt chÊt- kü thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn

®¹i kh«ng gièng nhau. §èi víi nh÷ng n-íc cã nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn nh-

n-íc ta (nÒn s¶n xuÊt nhá, kü thuËt thñ c«nglµ chñ yÕu…) c«ng nghiÖp hãa lµ

qu¸ tr×nh mang tÝnh quy luËt, tÊt yÕu ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn nh»m t¹o ra c¬ së vËt

chÊt- kü thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i.

Sau ChiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai, nhiÒu n-íc dï th¾ng hay b¹i ®Òu trë

®éng cña cuéc khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Tuy nhiªn, cuéc c¸ch m¹ng khoa

®Õn sù chªnh lÖch vÒ kinh tÕ.

nghiÖp, lai l¹c hËu vÒ khoa häc- kü thuËt, lùc l-îng s¶n xuÊt cßn non nít ch-a

13

phï hîp víi quan hÖ s¶n xuÊt cña chñ nghÜa x· héi. §Ó cã c¬ së kü thuËt cña nÒn

®èi vµ hiÖn ®¹i trªn tr×nh ®é khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn cao. Muèn vËy, c«ng

nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ph¶i ph¸t triÓn tuÇn tù vµ ph¸t triÓn nh¶y vät, cïng lóc

thùc hiÖn hai cuéc c¸ch m¹ng ®ã lµ chuyÓn lao ®éng th« s¬ sang lao ®éng b»ng

m¸y mãc vµ chuyÓn lao ®éng m¸y mãc sang lao ®éng tù ®éng ho¸ cã sù chØ ®¹o

cña Nhµ n-íc theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa.

HiÖn nay, trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi, c«ng nghiÖp hãa vÉn ®ang ®-îc coi lµ

ph-¬ng h-íng chñ ®¹o, ph¶i tr¶i qua cña c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn. §èi víi n-íc

ta, khi nh÷ng t- t-ëng c¬ b¶n trong häc thuyÕt M¸c vÒ h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi

c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc th× chóng ta ph¶i ®Èy m¹nh sù nghiÖp

nµy trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi ®Ó nhanh chãng t¹o ra lùc l-îng

s¶n xuÊt, hiÖn ®¹i cho chÕ ®é x· héi míi. C«ng nghiÖp hãa ph¶i ®i ®«i víi hiÖn

®¹i hãa, kÕt hîp nh÷ng b-íc tiÕn tuÇn tù vÒ c«ng nghÖ víi viÖc tranh thñ nh÷ng

c¬ héi ®i t¾t, ®ãn ®Çu, h×nh thµnh nh÷ng mòi nhän ph¸t triÓn theo tr×nh ®é tiªn

tiÕn cña khoa häc c«ng nghÖ trªn thÕ giíi.

V× vËy cã thÓ kh¼ng ®Þnh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa lµ nhiÖm vô trung

3. C¬ së lý luËn ®Ó x¸c ®Þnh quan ®iÓm c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa lµ

®éc lËp tù chñ, tr-íc hÕt lµ ®éc lËp tù chñ vÒ ®-êng lèi, chÝnh s¸ch, ®ång thêi cã

tiÒm lùc kinh tÕ ®ñ m¹nh: cã møc tÝch luü ngµy cµng cao tõ néi bé nÒn kinh tÕ;

cã c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, cã søc c¹nh tranh; kÕt cÊu h¹ tÇng ngµy cµng hiÖn ®¹i

vµ cã mét sè nghµnh c«ng nghiÖp nÆng then chèt; cã n¨ng lùc néi sinh vÒ khoa

14

kinh tÕ ®éc lËp tù chñ ®i ®«i víi chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ; kÕt hîp néi

lùc víi ngo¹i lùc thµnh nguån lùc tæng hîp ®Ó ph¸t triÓn ®Êt n-íc.

Ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh, cã hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh

tÕ, c¬ cÊu lao ®éng theo h-íng c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa. ChuyÓn dÞch c¬

cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t- dùa trªn c¬ së ph¸t huy nh÷ng thÕ m¹nh vµ c¸c lîi thÕ

so s¸nh cña ®Êt n-íc, t¨ng søc canh tranh, g¾n víi thi tr-êng trong n-íc vµ ngoµi

T¨ng c-êng sù chØ ®¹o vµ huy ®éng vèn c¸c nguån lùc cÇn thiÕt ®Ó ®Èy nhanh

c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. TiÕp tôc ph¸t triÓn vµ

nghÖ, nhÊt lµ c«ng nghÖ sinh häc; ®Èy m¹nh thuû lîi hãa, c¬ giíi hãa,®iÖn khÝ

trÞ thu ®-îc trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch; gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò tiªu thô n«ng s¶n hµng

hãa.

C«ng nghiÖp võa ph¸t triÓn c¸c nghµnh sö dông nhiÒu lao ®éng, võa ®i nhanh

chän läc mét sè c¬ së c«ng nghiÖp nÆng quan träng s¶n xuÊt t- liÖu s¶n xuÊt cÇn

thiÕt ®Ó trang bÞ cho c¸c nghµnh kinh tÕ vµ quèc phßng.

bé vµ tõng b-íc hiÖn ®¹i hãa hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng: giao th«ng, tho¸t n-íc…

VÒ chiÕn l-îc ph¸t triÓn c¸c vïng, ph¸t huy vai trß cña c¸c vïng kinh tÕ träng

®iÓm cã møc t¨ng tr-ëng cao, tÝch luü lín; ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó phat triÓn

c¸c vïng kh¸c. Sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm tµi nguyªn, b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i

cña chiÕn l-îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, ch-¬ng tr×nh vµ dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ x·

héi ( V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia,

2001, tr. 91, 92, 93, 94).

chñ thÓ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt.

15

KÕt luËn

Sù nhiÖp c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ë ViÖt Nam lµ mét tÊt yÕu lÞch sö. Nã

nh»m tíi nh÷ng môc tiªu rÊt cô thÓ vµ mang tÝnh c¸ch m¹ng. Nã thay ®æi míi

hµng loat vÊn ®Ò c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn, c¶ vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ- x· héi. Nã

b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn chñ nghÜa M¸c- Lªnin, t- t-ëng Hå ChÝ Minh trong hoµn

c¶nh ®iÒu kiÖn míi.

Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa lµ nh»m môc tiªu biÕn ®æi n-íc ta thµnh n-íc c«ng

nghiÖp, c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt

tiÕn bé, phï hîp víi sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt, nguån lùc con ng-êi ®-îc ph¸t huy,

hiÖn nay míi chØ lµ b-íc ®Çu nh÷ng thµnh tùu khiªm tèn mµ nÒn kinh tÕ ViÖt

Nam ®¹t ®-îc rÊt ®¸ng khÝch lÖ.

C«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa lµ mét ®Ò tµi hÕt søc réng lín, v× vËy trong bµi

viÕt nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt vµ h¹n chÕ. Em rÊt mong ®-îc sù gãp

ý cña thÇy c« vµ c¸c b¹n.

16

Danh môc tµI liÖu tham kh¶o

1. B¸o Lý luËn vµ ChÝnh trÞ sè 1- 2005

2. T¹p chÝ Céng s¶n sè 1- 1999

3. Gi¸o tr×nh TriÕt häc M¸c- Lªnin, NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia

4. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ, NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia

5. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia

17