Tài liệu Cơ chế giải quyết khiếu nại hành chính ở Việt Nam: Vấn đề và giải pháp
Cơ chế Giải quyết Khiếu nại
Hành chính ở Việt Nam:
Vấn đề và Giải pháp
BÁO CÁO TÓM TẮT
Tháng 8 năm 2009
Báo cáo này tóm tꢀt nhꢁng kꢂt quꢃ quan trꢄng cꢅa dꢆ án nghiên cꢇu nhꢈm hiꢉu rõ hꢊn
bꢃn chꢋt cꢅa khiꢂu nꢌi hành chính ꢍ Viꢎt Nam, cꢊ cꢋu giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính
hiꢎn thꢏi, và cách thꢇc cꢃi thiꢎn cꢊ cꢋu ꢐó. Dꢆ án nghiên cꢇu ꢐꢑꢒc tiꢂn hành bꢍi Viꢎn
Nghiên cꢇu Chính sách, Pháp luꢓt, và Phát triꢉn (PLD) dꢑꢔi sꢆ chꢕ ꢐꢌo hꢑꢔng dꢖn cꢅa
Tiꢂn sꢗ Hoàng Ngꢄc Giao và sꢆ hꢘ trꢒ cꢅa Quꢙ Châu Á.
Nhóm tác giꢃ:
TS. Hoàng Ngꢄc Giao (Chꢅ biên)
TS. Trꢚn Vꢛn Sꢊn
TS. Nguyꢜn Thꢝ Thu Vân
ThS. ꢞinh Vꢛn Minh
ThS. Nguyꢜn Vꢛn Kim
ThS. Nguyꢜn Thꢝ Hꢌnh
Báo cáo tóm tꢀt bao gꢟm nhꢁng phꢚn sau:
1. Bꢠi cꢃnh cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính: Mꢡc tiêu và phꢌm vi nghiên cꢇu;
2. Pháp luꢓt Viꢎt Nam vꢢ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính;
3. Quyꢢn khiꢂu nꢌi cꢅa công dân;
4. Thiꢂt chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính ꢍ Viꢎt Nam hiꢎn nay;
5. Kꢂt luꢓn và kiꢂn nghꢝ.
Cuꢠi cùng, báo cáo này là ý kiꢂn ꢐꢣc lꢓp cꢅa nhóm tác giꢃ trình bày có tính chꢋt hꢄc
thuꢓt và không phꢃn ánh quan ꢐiꢉm cꢅa Quꢙ Châu Á, Viꢎn Nghiên cꢇu Chính sách, Pháp
luꢓt, và Phát triꢉn, cꢤng nhꢑ các tꢥ chꢇc có liên quan. Nhóm tác giꢃ sꢦn sàng tiꢂp nhꢓn và
cꢃm ꢊn các ý kiꢂn phꢃn hꢟi và nhꢓn xét tꢧ phía ꢐꢣc giꢃ.
1
1. Bꢀi cꢁnh cꢂ chꢃ giꢁi quyꢃt khiꢃu nꢄi hành chính: Mꢅc tiêu và phꢄm vi nghiên
cꢆu
Viꢎt Nam, sau hꢊn 20 nꢛm thꢆc hiꢎn chính sách “ꢞꢥi mꢔi”, ꢐã ꢐꢌt ꢐꢑꢒc nhiꢢu thành tꢆu
vꢢ kinh tꢂ, xã hꢣi. Viꢎt Nam ꢐã và ꢐang tiꢂn hành tꢑꢊng ꢐꢠi thành công mꢣt sꢠ cꢃi cách
trong khu vꢆc kinh tꢂ; mꢣt sꢠ cꢃi cách trong lꢗnh vꢆc xã hꢣi ꢐã giúp giꢃm tình trꢌng ꢐói
nghèo mꢣt cách ꢐáng kꢉ.
Cùng vꢔi nhꢁng cꢃi cách trong lꢗnh vꢆc kinh tꢂ - xã hꢣi, tꢧ ꢐꢚu nhꢁng nꢛm 2000, Nhà
nꢑꢔc Viꢎt Nam ꢐã bꢀt ꢐꢚu quan tâm tꢔi nhꢁng cꢃi cách vꢢ thꢉ chꢂ, nhꢑ cꢃi cách hành
chính, cꢃi cách pháp luꢓt, cꢃi cách tꢑ pháp. Chꢑꢊng trình tꢥng thꢉ cꢃi cách hành chính
2000 – 2010 ꢐã ꢐꢑꢒc thông qua, vꢔi bꢠn nꢣi dung cꢊ bꢃn và 7 chꢑꢊng trình hành ꢐꢣng.
Mꢣt trong nhꢁng nꢣi dung quan trꢄng cꢅa Chꢑꢊng trình cꢃi cách hành chính là hoàn thiꢎn
các thꢉ chꢂ vꢢ tꢥ chꢇc và hoꢌt ꢐꢣng cꢅa hꢎ thꢠng hành chính công, trong ꢐó bao gꢟm cꢃ
thꢉ chꢂ hành chính “ꢐiꢢu tiꢂt mꢠi quan hꢎ giꢁa Nhà nꢑꢔc và nhân dân”. Cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt
khiꢂu nꢌi cꢅa ngꢑꢏi dân chính là mꢣt trong nhꢁng thꢉ chꢂ rꢋt quan trꢄng thuꢣc lꢗnh vꢆc
“quan hꢎ giꢁa Nhà nꢑꢔc và nhân dân”. Hoàn thiꢎn cꢊ chꢂ này sꢨ góp phꢚn nâng cao hiꢎu
lꢆc, hiꢎu quꢃ cꢅa hoꢌt ꢐꢣng hành chính công, ꢐꢟng thꢏi tꢛng cꢑꢏng viꢎc thꢆc thi các
quyꢢn dân sꢆ, chính trꢝ cꢅa ngꢑꢏi dân.
Quyꢢn khiꢂu nꢌi cꢅa ngꢑꢏi dân ꢐꢠi vꢔi hoꢌt ꢐꢣng hành chính cꢅa Nhà nꢑꢔc ꢐꢑꢒc pháp
luꢓt công nhꢓn và bꢃo hꢣ. Hiꢂn pháp Viꢎt Nam nꢛm 1992 (ꢐꢑꢒc sꢩa ꢐꢥi, bꢥ sung nꢛm
2001) quy ꢐꢝnh: “Công dân có quyꢢn khiꢂu nꢌi, quyꢢn tꢠ cáo vꢔi cꢊ quan Nhà nꢑꢔc có
thꢪm quyꢢn vꢢ nhꢁng viꢎc làm trái pháp luꢓt cꢅa cꢊ quan Nhà nꢑꢔc, tꢥ chꢇc kinh tꢂ, tꢥ
chꢇc xã hꢣi, ꢐꢊn vꢝ vꢤ trang nhân dân hoꢫc bꢋt cꢇ cá nhân nào.” (ꢞoꢌn 1 ꢞiꢢu 74).
Mꢫc dù khuôn khꢥ pháp luꢓt vꢢ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi ꢐã ꢐꢑꢒc chꢕnh sꢩa, hoàn thiꢎn nhiꢢu
lꢚn, nhꢑng thꢆc tiꢜn cho thꢋy, công tác giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi cꢅa các cꢊ quan hành chính
nhà nꢑꢔc ngày càng bꢣc lꢣ nhiꢢu khó khꢛn và bꢋt cꢓp. ꢞꢟng thꢏi, ngày càng gia tꢛng sꢠ
lꢑꢒng các ꢐꢊn thꢑ khiꢂu nꢌi cꢅa nhân dân vꢢ các quyꢂt ꢐꢝnh, hành vi cꢅa các cꢊ quan
Nhà nꢑꢔc ꢍ tꢋt cꢃ các cꢋp chính quyꢢn và trên hꢚu hꢂt các lꢗnh vꢆc dân sinh (ꢐꢋt ꢐai, môi
trꢑꢏng, y tꢂ, giao thông, xây dꢆng, kinh doanh, xuꢋt-nhꢓp khꢪu, v.v.); tính chꢋt và nꢣi
dung khiꢂu kiꢎn ngày càng phꢇc tꢌp ꢐa dꢌng. Tình hình này ꢐang ꢐꢫt ra mꢣt nhu cꢚu cꢋp
bách trong viꢎc giꢃi quyꢂt mꢣt cách hiꢎu quꢃ và nhanh chóng các khiꢂu nꢌi cꢅa nhân dân.
Theo sꢠ liꢎu cꢅa các cꢊ quan có trách nhiꢎm, nꢛm 1999 có gꢚn 280.000
lꢑꢒt ngꢑꢏi; nꢛm 2000 – 230.000 lꢑꢒt ngꢑꢏi, nꢛm 2001 – 280.000 lꢑꢒt
ngꢑꢏi trꢆc tiꢂp ꢐꢂn các cꢊ quan chính quyꢢn các cꢋp ꢐꢉ khiꢂu kiꢎn, vꢔi sꢠ
vꢡ viꢎc khiꢂu nꢌi khoꢃng 180.000 – 190.000 vꢡ mꢘi nꢛm.1
Khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo vꢑꢒt cꢋp lên Trung ꢑꢊng nhiꢢu và có chiꢢu hꢑꢔng gia
tꢛng, vꢔi 41.750 lꢑꢒt ngꢑꢏi và 939 lꢑꢒt ꢐoàn ꢐông ngꢑꢏi, riêng nꢛm 2006,
có 554 ꢐoàn ꢐông ngꢑꢏi tꢛng 31% so vꢔi nꢛm 2005; 9 tháng cꢅa nꢛm
2007, có 385 lꢑꢒt ꢐoàn ꢐông ngꢑꢏi cꢅa 52 tꢕnh, thành phꢠ trꢆc thuꢣc
Trung ꢑꢊng.
1 Cꢀ chꢁ giám sát, kiꢂm toán và thanh tra ꢃ Viꢄt Nam, Nxb.Tꢑ pháp, Hà Nꢣi, 2004, tr.128.
2
Nꢣi dung khiꢂu nꢌi: chꢅ yꢂu liên quan ꢐꢂn lꢗnh vꢆc quꢃn lý ꢐꢋt ꢐai (chiꢂm
khoꢃng 80% tꢥng sꢠ khiꢂu nꢌi hành chính), trong ꢐó, tꢓp trung vào mꢣt sꢠ
vꢋn ꢐꢢ: ꢐòi ꢐꢢn bù theo giá thꢝ trꢑꢏng khi Nhà nꢑꢔc thu hꢟi ꢐꢋt; ꢐòi lꢌi ꢐꢋt
cꢤ trꢑꢔc ꢐây ꢐꢑa vào tꢓp ꢐoàn sꢃn xuꢋt, nông lâm trꢑꢏng quꢠc doanh hoꢫc
ꢐã hiꢂn tꢫng cho Nhà nꢑꢔc ꢐꢉ sꢩ dꢡng vào các mꢡc ꢐích phúc lꢒi, xã hꢣi;
khiꢂu nꢌi viꢎc giꢃi quyꢂt tranh chꢋp ꢐꢋt ꢐai cꢅa tꢥ chꢇc tôn giáo, tꢥ chꢇc
xã hꢣi, v.v. Ngoài ra, khiꢂu nꢌi ꢐòi lꢌi nhà cꢩa, tài sꢃn thuꢣc diꢎn vꢀng
chꢅ, diꢎn cꢃi tꢌo do Nhà nꢑꢔc quꢃn lý trꢑꢔc ꢐây, khiꢂu nꢌi liên quan ꢐꢂn
viꢎc thꢆc hiꢎn chính sách xã hꢣi (thꢑꢊng binh, liꢎt sꢙ, ngꢑꢏi có công vꢔi
cách mꢌng, hꢑu trí…), khiꢂu nꢌi vꢢ môi trꢑꢏng, khiꢂu nꢌi vꢢ kꢬ luꢓt cán
bꢣ, công chꢇc cꢤng xꢃy ra ꢍ nhiꢢu ꢐꢝa phꢑꢊng.2
Tình hình gia tꢛng khiꢂu nꢌi cꢅa nhân dân vꢢ hoꢌt ꢐꢣng hành chính cꢅa các cꢊ quan nhà
nꢑꢔc ꢐã và ꢐang thu hút sꢆ quan tâm và nꢘ lꢆc cꢅa ꢞꢃng Cꢣng sꢃn và Nhà nꢑꢔc Viꢎt
Nam. Nꢛm 2002, Ban Bí thꢑ Trung ꢑꢊng ꢞꢃng Cꢣng sꢃn Viꢎt Nam (Khoá IX) ꢐã ban
hành Chꢕ thꢝ 09-CT/TW vꢢ mꢣt sꢠ vꢋn ꢐꢢ cꢋp bách cꢚn thꢆc hiꢎn trong giꢃi quyꢂt khiꢂu
nꢌi. Nꢛm 2007, Chính phꢅ bꢀt ꢐꢚu biên soꢌn dꢆ thꢃo Luꢓt khiꢂu nꢌi mꢔi. Nꢛm 2008,
Quꢠc hꢣi Khoá XII tiꢂn hành hoꢌt ꢐꢣng giám sát công tác giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi cꢅa nhân
dân. Tháng 10-2008, ꢭy ban thꢑꢏng vꢡ Quꢠc hꢣi ꢐã thꢃo luꢓn và cho ý kiꢂn vꢢ báo cáo
giám sát cꢅa Quꢠc hꢣi vꢢ công tác giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi.
ꢞánh giá vꢢ tình hình gia tꢛng khiꢂu nꢌi cꢅa nhân dân ꢐꢠi vꢔi hoꢌt ꢐꢣng hành chính cꢅa
cꢊ quan nhà nꢑꢔc, hꢚu hꢂt các hꢄc giꢃ, chính trꢝ gia ꢐꢢu chia sꢮ nhꢓn ꢐꢝnh chung vꢢ hai
nguyên nhân chꢅ yꢂu cꢅa tình hình: Thꢇ nhꢋt, hꢎ thꢠng luꢓt pháp cꢅa Viꢎt Nam trên các
lꢗnh vꢆc còn rꢋt nhiꢢu bꢋt cꢓp, chꢟng chéo, mâu thuꢖn vꢢ nꢣi dung, ban hành không ꢐúng
thꢪm quyꢢn, thiꢂu sꢆ tꢑꢊng thích, nhꢋt quán giꢁa các vꢛn bꢃn dꢑꢔi luꢓt, các vꢛn bꢃn hành
chính vꢔi luꢓt và Hiꢂn pháp. ꢞiꢢu này dꢖn tꢔi mꢣt thꢆc trꢌng làm cho viꢎc áp dꢡng luꢓt
phát sinh nhiꢢu mâu thuꢖn gây thiꢎt hꢌi tꢔi quyꢢn và lꢒi ích cꢅa ngꢑꢏi dân, phát sinh
khiꢂu kiꢎn. Thꢇ hai, cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hiꢎn nay có nhiꢢu vꢋn ꢐꢢ bꢋt cꢓp, không
nhꢁng chꢑa ꢐáp ꢇng ꢐꢑꢒc yêu cꢚu là mꢣt công cꢡ hꢁu hiꢎu giúp cꢊ quan hành chính nhà
nꢑꢔc giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi cꢅa dân, mà còn là mꢣt yꢂu tꢠ làm cho tình hình khiꢂu kiꢎn gia
tꢛng và càng thêm phꢇc tꢌp, kéo dài.
Ngꢑꢏi dân thì chꢌy ngꢑꢒc, chꢌy xuôi ꢐꢉ tìm kiꢂm công lý hành chính, cꢊ quan nhà nꢑꢔc
thì ngày càng nꢫng gánh vꢔi viꢎc phꢃi giꢃi quyꢂt nhꢁng yêu sách, khiꢂu nꢌi ngày càng
tꢛng tꢧ phía ngꢑꢏi dân. Vꢢ mꢫt thꢉ chꢂ, cꢚn làm gì ꢐꢉ cꢃi thiꢎn tình hình?
Trong bꢠi cꢃnh ꢐó, vꢔi sꢆ giúp ꢐꢯ cꢅa Quꢙ Châu Á, phù hꢒp vꢔi mꢡc tiêu hoꢌt ꢐꢣng cꢅa
Viꢎn Nghiên cꢇu Chính sách, Pháp luꢓt và Phát triꢉn - Viꢎn PLD, ꢐꢢ án nghiên cꢇu vꢢ
Cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính hiꢎn nay ꢍ Viꢎt Nam ꢐã ꢐꢑꢒc triꢉn khai tꢧ 01-12-
2006 ꢐꢂn 30-09-2008. Mꢡc tiêu nghiên cꢇu cꢅa ꢐꢢ án này là nhꢈm góp phꢚn ꢐánh giá
thꢆc trꢌng và hiꢎu quꢃ cꢅa cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt các khiꢂu nꢌi cꢅa công dân ꢐꢠi vꢔi các quyꢂt
ꢐꢝnh và hành vi cꢅa cꢊ quan hành chính nhà nꢑꢔc tác ꢐꢣng trꢆc tiꢂp và gây thiꢎt hꢌi ꢐꢂn
2 Báo cáo tóm tꢅt tình hình, kꢁt quꢆ giꢆi quyꢁt khiꢁu nꢇi, tꢈ cáo tꢉ nꢊm 2006 ꢋꢁn nay, và giꢆi pháp trong
tình hình mꢌi tꢌi Hꢣi nghꢝ tꢥng kꢂt công tác Thanh tra nꢛm 2007 và triꢉn khai nhiꢎm vꢡ nꢛm 2008, Hà Nꢣi,
ngày 11-01-2008.
3
quyꢢn và lꢒi ích cꢅa ngꢑꢏi dân, cꢅa doanh nghiꢎp. Trên cꢊ sꢍ ꢐó, ꢐꢑa ra nhꢁng ꢐꢢ xuꢋt
có cꢛn cꢇ thꢆc tiꢜn và lý luꢓn, nhꢈm ꢐꢥi mꢔi cꢊ chꢂ và phꢑꢊng thꢇc giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi
hiꢎn hành, góp phꢚn hoàn thiꢎn pháp luꢓt vꢢ khiꢂu nꢌi hành chính, nâng cao hiꢎu quꢃ cꢅa
cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính, ꢐáp ꢇng yêu cꢚu cꢅa quá trình hꢣi nhꢓp quꢠc tꢂ
và cꢃi cách vꢔi mꢡc tiêu “dân giàu nꢑꢔc mꢌnh, xã hꢣi công bꢈng, dân chꢅ, vꢛn minh” mà
Viꢎt Nam ꢐang theo ꢐuꢥi.
Viꢎn PLD ꢐã thành lꢓp nhóm nghiên cꢇu chuyên ꢐꢢ, vꢔi sꢆ tham gia cꢅa các nhà nghiên
cꢇu luꢓt pháp, các chuyên gia hiꢎn ꢐang công tác trong các cꢊ quan hành chính nhà nꢑꢔc,
nhꢁng ngꢑꢏi có kinh nghiꢎm thꢆc tiꢜn trong công tác giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính,
các nhà hoꢌch ꢐꢝnh chính sách trong các cꢊ quan có trách nhiꢎm cꢅa Chính phꢅ.
Viꢎc nghiên cꢇu ꢐꢑꢒc tiꢂn hành bꢈng nhiꢢu phꢑꢊng thꢇc khác nhau, nhꢑ phiꢂu ꢐiꢢu tra,
phꢰng vꢋn sâu các nhóm ꢐꢠi tꢑꢒng liên quan ꢐꢂn các giai ꢐoꢌn cꢅa quá trình giꢃi quyꢂt
khiꢂu nꢌi, tꢥ chꢇc các buꢥi tꢄa ꢐàm vꢔi sꢆ tham gia cꢅa các nhà nghiên cꢇu, nhꢁng ngꢑꢏi
làm công tác thꢆc tiꢜn giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi. ꢞꢢ tài nghiên cꢇu ꢐã thu hút ꢐꢑꢒc sꢆ tham
gia, ꢐóng góp ý kiꢂn cꢅa nhiꢢu chuyên gia pháp luꢓt công tác tꢌi mꢣt sꢠ cꢊ quan bꢣ,
ngành; thu hút ꢐꢑꢒc ý kiꢂn ꢐóng góp cꢅa nhiꢢu cán bꢣ công tác tꢌi các cꢊ quan nhà nꢑꢔc
ꢍ ꢐꢝa phꢑꢊng.
Nhóm nghiên cꢇu ꢐã tiꢂn hành nghiên cꢇu, ꢐánh giá khuôn khꢥ pháp luꢓt hiꢎn hành vꢢ
giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi; ꢐã tiꢂn hành nghiên cꢇu chuyên ꢐꢢ cꢡ thꢉ cꢅa tꢧng giai ꢐoꢌn trong
quá trình giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi. Cùng vꢔi nhꢁng hoꢌt ꢐꢣng nghiên cꢇu, nhiꢢu cuꢣc toꢌ
ꢐàm, hꢣi thꢃo chuyên ꢐꢢ ꢐã ꢐꢑꢒc tꢥ chꢇc, ví dꢡ nhꢑ cuꢣc tꢄa ꢐàm “Bàn vꢢ cꢊ chꢂ giꢃi
quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính” (ngày 29-12-2006); cuꢣc hꢣi thꢃo vꢢ “Nhꢁng vꢋn ꢐꢢ cꢅa cꢊ
chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính” (ngày 08-9-2007); cuꢣc hꢣi thꢃo ngày 30-9-2008 vꢢ
“Cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính - vꢔi viꢎc hoàn thiꢎn Luꢓt khiꢂu nꢌi”.
Mꢣt trong nhꢁng hoꢌt ꢐꢣng quan trꢄng trong khuôn khꢥ cꢅa ꢐꢢ án nghiên cꢇu này là hoꢌt
ꢐꢣng khꢃo sát thꢆc tꢂ. Mꢘi chuyên gia phꢡ trách chuyên ꢐꢢ trong nhóm nghiên cꢇu theo
chuyên ꢐꢢ phꢡ trách chꢝu trách nhiꢎm xác ꢐꢝnh nhu cꢚu khꢃo sát, xây dꢆng bꢃng hꢰi và
chꢑꢊng trình phꢰng vꢋn sâu cho chuyên ꢐꢢ mình phꢡ trách. Nhóm nghiên cꢇu cꢅa Viꢎn
PLD xác ꢐꢝnh nhꢁng nhóm ꢐꢠi tꢑꢒng khꢃo sát nhꢑ sau: a) ꢞꢠi tꢑꢒng có thꢪm quyꢢn, chꢝu
trách nhiꢎm tiꢂp công dân, xét giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính; b) ꢞꢠi tꢑꢒng có thꢪm
quyꢢn thꢆc hiꢎn hoꢌt ꢐꢣng giám sát công tác giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính; c) ꢞꢠi
tꢑꢒng ꢐi khiꢂu nꢌi (ngꢑꢏi dân, doanh nghiꢎp).
Các thành viên cꢅa nhóm nghiên cꢇu PLD ꢐã tiꢂn hành khꢃo sát tꢌi 6 tꢕnh, thành phꢠ lꢔn
trên cꢃ ba miꢢn Bꢀc, Trung, Nam cꢅa ꢐꢋt nꢑꢔc (Hà Nꢣi, Thái Bình, Khánh Hoà, ꢞà
Nꢦng, Thành phꢠ Hꢟ Chí Minh, ꢞꢟng Tháp). Trong quá trình khꢃo sát, nhóm nghiên cꢇu
PLD ꢐã tiꢂn hành khꢃo sát, làm viꢎc vꢔi: 24 cꢊ quan tiꢂp dân, xꢩ lý ꢐꢊn thꢑ; 12 cꢊ quan
giám sát công tác giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi; 9 tꢥ chꢇc kinh tꢂ (Phòng Thꢑꢊng mꢌi và Công
nghiꢎp Viꢎt Nam VCCI, ꢐꢌi diꢎn VCCI tꢌi ꢞà Nꢦng, và 7 doanh nghiꢎp); tiꢂp xúc vꢔi
mꢣt sꢠ ngꢑꢏi dân khiꢂu nꢌi. Cꢡ thꢉ, tꢌi mꢘi ꢐꢝa phꢑꢊng khꢃo sát, nhóm nghiên cꢇu ꢐã
làm viꢎc vꢔi nhꢁng cꢊ quan, tꢥ chꢇc nhꢑ: Trꢡ sꢍ tiꢂp dân cꢅa Uꢬ ban nhân dân tꢕnh,
4
Thanh tra tꢕnh, Sꢍ Kꢂ hoꢌch và ꢞꢚu tꢑ, Sꢍ Xây dꢆng, Sꢍ Tài nguyên và Môi trꢑꢏng, Mꢫt
trꢓn Tꢥ quꢠc, v.v.
Qua các cuꢣc khꢃo sát trꢆc tiꢂp tꢌi cꢊ sꢍ, các thành viên cꢅa nhóm nghiên cꢇu PLD tꢓp
trung vào viꢎc tìm hiꢉu nhꢁng nꢣi dung nhꢑ sau: tình hình khiꢂu nꢌi hành chính trên ꢐꢝa
bàn; các vꢡ khiꢂu nꢌi ꢐông ngꢑꢏi, phꢇc tꢌp, khiꢂu nꢌi dai dꢱng kéo dài; nguyên nhân cꢅa
tình hình khiꢂu nꢌi hành chính; tình hình tꢥ chꢇc tiꢂp công dân, công tác tiꢂp nhꢓn và xꢩ
lý ꢐꢊn thꢑ khiꢂu nꢌi hành chính; viꢎc xem xét, xác minh nꢣi dung khiꢂu nꢌi; tình hình thi
hành các quyꢂt ꢐꢝnh giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính ꢐã có hiꢎu lꢆc pháp luꢓt; nhꢁng tꢟn
tꢌi và bꢋt cꢓp trong các quy ꢐꢝnh cꢅa Luꢓt khiꢂu nꢌi tꢠ cáo và giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hiꢎn
nay; nhꢁng kiꢂn nghꢝ cꢅa các cꢊ quan, ꢐꢊn vꢝ ꢐꢑꢒc khꢃo sát vꢢ ꢐꢥi mꢔi cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt
khiꢂu nꢌi hành chính; v.v.
2. Pháp luꢇt Viꢈt Nam vꢉ giꢁi quyꢃt khiꢃu nꢄi hành chính
Trꢑꢔc hꢂt, ꢐiꢉm ꢐáng chú ý là cho tꢔi nay pháp luꢓt Viꢎt Nam liên quan tꢔi hành vi khiꢂu
nꢌi cꢅa ngꢑꢏi dân luôn luôn ꢐꢑꢒc ꢐꢫt trong cùng mꢣt khuôn khꢥ pháp luꢓt vꢔi hành vi tꢠ
cáo cꢅa ngꢑꢏi dân. Hiꢂn pháp1992 (ꢐꢑꢒc sꢩa ꢐꢥi, bꢥ sung nꢛm 2001), cꢤng nhꢑ các luꢓt
liên quan luôn gꢀn liꢢn quyꢢn khiꢂu nꢌi, và quyꢢn tꢠ cáo cꢅa ngꢑꢏi dân cùng trong mꢣt
vꢛn bꢃn quy phꢌm pháp luꢓt. Sꢆ ghép liꢢn hai hành vi khiꢂu nꢌi và tꢠ cáo trong cùng mꢣt
khuôn khꢥ pháp luꢓt ꢐang gây nên sꢆ lꢖn lꢣn không chꢕ trong viꢎc ꢐánh giá, nhꢓn ꢐꢝnh
tình hình, mà còn gây khó khꢛn và lꢖn lꢣn trong viꢎc ꢐꢝnh ra các quy trình pháp lý liên
quan ꢐꢉn xꢩ lý mꢘi loꢌi hành vi này.
ꢞiꢢu 2, Luꢓt Khiꢂu nꢌi, Tꢠ cáo, ngày 2/12/1998 quy ꢐꢝnh vꢢ hành vi ‘khiꢂu nꢌi’ và ‘tꢠ
cáo’ nhꢑ sau:
"Khiꢂu nꢌi" là viꢎc công dân, cꢊ quan, tꢥ chꢇc hoꢫc cán bꢣ, công chꢇc
theo thꢅ tꢡc do Luꢓt này quy ꢐꢝnh ꢐꢢ nghꢝ cꢊ quan, tꢥ chꢇc, cá nhân có
thꢪm quyꢢn xem xét lꢌi quyꢂt ꢐꢝnh hành chính, hành vi hành chính hoꢫc
quyꢂt ꢐꢝnh kꢬ luꢓt cán bꢣ, công chꢇc khi có cꢛn cꢇ cho rꢈng quyꢂt ꢐꢝnh
hoꢫc hành vi ꢐó là trái pháp luꢓt, xâm phꢌm quyꢢn, lꢒi ích hꢒp pháp cꢅa
mình.
"Tꢠ cáo" là viꢎc công dân theo thꢅ tꢡc do Luꢓt này quy ꢐꢝnh báo cho cꢊ
quan, tꢥ chꢇc, cá nhân có thꢪm quyꢢn biꢂt vꢢ hành vi vi phꢌm pháp luꢓt
cꢅa bꢋt cꢇ cꢊ quan, tꢥ chꢇc, cá nhân nào gây thiꢎt hꢌi hoꢫc ꢐe doꢌ gây
thiꢎt hꢌi lꢒi ích cꢅa Nhà nꢑꢔc, quyꢢn, lꢒi ích hꢒp pháp cꢅa công dân, cꢊ
quan, tꢥ chꢇc.
Mꢫc dù, giꢁa hai hành vi khiꢂu nꢌi và tꢠ cáo có nhꢁng ꢐiꢉm giao thoa nhꢑng ꢐây là vꢋn
ꢐꢢ khác nhau vꢢ tính chꢋt, ꢐꢣng cꢊ cꢅa hành vi. Vꢧa qua, Quꢠc hꢣi ꢐã có chꢑꢊng trình
xây dꢆng hai ꢐꢌo luꢓt riêng rꢨ: Luꢓt khiꢂu nꢌi và giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi và Luꢓt tꢠ cáo và
giꢃi quyꢂt tꢠ cáo.
Hiꢎn nay, cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi vꢓn hành theo quy ꢐꢝnh cꢅa các vꢛn bꢃn pháp luꢓt
nhꢑ sau: Luꢓt khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo nꢛm 1998; Luꢓt sꢩa ꢐꢥi, bꢥ sung mꢣt sꢠ ꢐiꢢu cꢅa Luꢓt
khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo nꢛm 2004; Luꢓt sꢩa ꢐꢥi, bꢥ sung mꢣt sꢠ ꢐiꢢu cꢅa Luꢓt khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo
5
nꢛm 2005; Nghꢝ ꢐꢝnh sꢠ 136/2006/Nꢞ-CP ngày 14-11-2006 cꢅa Chính phꢅ hꢑꢔng dꢖn thi
hành Luꢓt khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo và các Luꢓt sꢩa ꢐꢥi, bꢥ sung Luꢓt khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo.
Luꢓt quy ꢐꢝnh các bꢑꢔc giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi nhꢑ sau: 1) Phát sinh tranh chꢋp hành chính
– khiꢂu nꢌi lꢚn thꢇ nhꢋt; 2) Giꢃi quyꢂt lꢚn thꢇ nhꢋt tranh chꢋp hành chính; 3) Giꢃi quyꢂt
lꢚn hai tranh chꢋp hành chính; 4) Khꢍi kiꢎn ra Tòa hành chính.
Trong cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hiꢎn hành, Luꢓt khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo ꢐꢑꢒc coi là Luꢓt
“chung” – khuôn khꢥ pháp lý chung, làm nꢢn tꢃng cho cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi. ꢞꢟng
thꢏi, trên mꢘi lꢗnh vꢆc cꢅa ꢐꢏi sꢠng mà Nhà nꢑꢔc thꢆc hiꢎn hoꢌt ꢐꢣng hành chính công,
hàng ngày luôn phát sinh các vꢋn ꢐꢢ, tranh chꢋp giꢁa ngꢑꢏi dân vꢔi cꢊ quan công quyꢢn,
công chꢇc thꢧa hành nhiꢎm vꢡ. Do ꢐó, pháp luꢓt chuyên ngành cꢤng có chꢇc nꢛng giꢃi
quyꢂt tranh chꢋp, khiꢂu nꢌi hành chính thuꢣc lꢗnh vꢆc liên quan. Ví dꢡ, Luꢓt ꢐꢋt ꢐai nꢛm
2003, Luꢓt sꢍ hꢁu trí tuꢎ nꢛm 2005, Luꢓt thi hành án dân sꢆ nꢛm 2008, Luꢓt bꢃo vꢎ môi
trꢑꢏng nꢛm 2005, Luꢓt phá sꢃn nꢛm 2004, Luꢓt chꢇng khoán nꢛm 2006, v.v. ꢐꢢu có
nhꢁng quy ꢐꢝnh vꢢ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi phát sinh trong mꢘi lꢗnh vꢆc chuyên ngành. Vꢢ
hình thꢇc, khuôn khꢥ pháp lý tꢥng thꢉ hình thành nên cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành
chính dꢑꢏng nhꢑ có vꢮ khoa hꢄc và thꢠng nhꢋt. Tuy nhiên thꢆc tꢂ cho thꢋy, hꢎ thꢠng
pháp luꢓt vꢢ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hiên nay còn có nhiꢢu mâu thuꢖn, chꢟng lꢀp, rꢑꢏm rà.
Sꢆ thiꢂu ꢐꢟng bꢣ, không tꢑꢊng thích giꢁa các quy ꢐꢝnh vꢢ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành
chính giꢁa Luꢓt “chung” và Luꢓt “chuyên ngành” ꢐang là mꢣt trong nhiꢢu khó khꢛn gây
bꢋt cꢓp trong viꢎc giꢃi quyꢂt các khiꢂu nꢌi hành chính. Ví dꢡ, mꢣt sꢠ quy ꢐꢝnh cꢅa Luꢓt
khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo, Luꢓt ꢐꢋt ꢐai, và Pháp lꢎnh thꢅ tꢡc giꢃi quyꢂt các vꢡ án hành chính có
ꢐiꢉm chꢑa thꢠng nhꢋt nên thꢆc tꢂ rꢋt khó khꢛn trong viꢎc hꢑꢔng dꢖn, giꢃi thích cho công
dân hoꢫc dꢖn ꢐꢂn tình trꢌng né tránh, ꢐùn ꢐꢪy trách nhiꢎm giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi.
Trên cꢊ sꢍ cꢅa Luꢓt khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo, cꢤng nhꢑ các luꢓt chuyên ngành (Luꢓt ꢐꢋt ꢐai, Luꢓt
xây dꢆng, Luꢓt bꢃo vꢎ môi trꢑꢏng, Luꢓt doanh nghiꢎp, Luꢓt sꢍ hꢁu trí tuꢎ, v.v.), thꢪm
quyꢢn giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính ꢐꢑꢒc xác ꢐꢝnh theo nguyên tꢀc tꢥ chꢇc và hoꢌt
ꢐꢣng cꢅa nꢢn hành chính Viꢎt Nam, nghꢗa là quꢃn lý hành chính theo ngành và theo lãnh
thꢥ (nguyên tꢀc song trùng trꢆc thuꢣc). ꢞiꢢu này có nghꢗa là, mꢣt khiꢂu nꢌi hành chính
trꢑꢔc hꢂt phꢃi ꢐꢑꢒc giꢃi quyꢂt theo ꢐꢝa bàn lãnh thꢥ nꢊi chính quyꢢn ꢐꢝa phꢑꢊng (cꢋp xã,
huyꢎn, tꢕnh) ꢐã ban hành quyꢂt ꢐꢝnh hành chính hoꢫc có hành vi hành chính bꢝ khiꢂu nꢌi.
ꢞꢠi vꢔi nhꢁng lꢗnh vꢆc, vꢡ viꢎc không phân cꢋp thꢪm quyꢢn cho ꢐꢝa phꢑꢊng, công dân
có thꢉ khiꢂu kiꢎn vꢢ hành vi hành chính, quyꢂt ꢐꢝnh hành chính theo ngành, hoꢫc lꢗnh vꢆc
cꢡ thꢉ (tài chính, thuꢂ; ꢐꢋt ꢐai; xây dꢆng hoꢫc kꢂ hoꢌch-ꢐꢚu tꢑ; v.v.). Bꢣ trꢑꢍng, thꢅ
trꢑꢍng ngành là cꢋp giꢃi quyꢂt cuꢠi cùng.3 Nhꢑ vꢓy, vꢋn ꢐꢢ cꢚn ꢐꢫt ra ngay tꢧ ꢐꢚu là:
phꢃi chꢛng, chính nguyên tꢀc tꢥ chꢇc quyꢢn lꢆc hành chính theo nguyên lý song trùng
trꢆc thuꢣc cùng vꢔi viꢎc phân cꢋp chꢑa ꢐꢑꢒc rõ ràng giꢁa các cꢋp hành chính ꢐꢝa phꢑꢊng
và Trung ꢑꢊng, ꢐꢝa phꢑꢊng và các bꢣ, ngành là mꢣt nguyên nhân có tính chꢋt thꢉ chꢂ cꢅa
nhꢁng bꢋt cꢓp trong cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính ꢍ nꢑꢔc ta hiꢎn nay.
3 Xem Nguyꢜn Vꢛn Liêm, Mꢍt sꢈ vꢎn ꢋꢏ thꢐc tiꢑn trong công tác giꢆi quyꢁt khiꢁu kiꢄn hành chính ꢃ Viꢄt
Nam. Kꢬ yꢂu Hꢣi thꢃo: Hiꢄp ꢋꢒnh thꢓꢀng mꢇi song phꢓꢀng Viꢄt Nam – Hoa Kꢔ và cꢀ chꢁ giꢆi quyꢁt khiꢁu
kiꢄn hành chính ꢃ Viꢄt Nam, Nxb. Tꢑ pháp, Hà Nꢣi, 2004, tr.30
6
3. Quyꢉn khiꢃu nꢄi cꢊa công dân
Kꢉ tꢧ Hiꢂn pháp nꢛm 1959, Hiꢂn pháp nꢛm 1980, cꢤng nhꢑ Hiꢂn pháp nꢛm 1992, quyꢢn
khiꢂu nꢌi cꢅa công dân ꢐꢑꢒc quy ꢐꢝnh nhꢑ mꢣt quyꢢn Hiꢂn ꢐꢝnh. Tuy nhiên, trong nhiꢢu
nꢛm qua, ngꢑꢏi dân có dꢜ dàng thꢆc hiꢎn quyꢢn này hay không?
Ngꢀꢁi dân không ꢂꢀꢃc khiꢄu nꢅi vꢆ vꢇn bꢈn quy phꢅm cꢉa cꢊ quan Nhà nꢀꢋc.
Có không ít vꢛn bꢃn cꢅa cꢊ quan nhà nꢑꢔc các cꢋp, tꢧ Trung ꢑꢊng ꢐꢂn ꢐꢝa phꢑꢊng, ꢐꢡng
chꢌm trꢆc tiꢂp ꢐꢂn quyꢢn và lꢒi ích cꢅa ngꢑꢏi dân. Không ít trꢑꢏng hꢒp có nhꢁng vꢛn
bꢃn quy phꢌm ꢐꢑꢒc ꢐꢝa phꢑꢊng ban hành trái luꢓt, trái Hiꢂn pháp,4 gây thiꢎt hꢌi tꢔi quyꢢn
và lꢒi ích cꢅa công dân, lꢌi chính là cꢛn cꢇ ꢐꢉ ban hành nhꢁng quyꢂt ꢐꢝnh hành chính cá
biꢎt gây khiꢂu nꢌi tꢧ phía ꢐꢠi tꢑꢒng chꢝu tác ꢐꢣng. Tuy nhiên, theo quy ꢐꢝnh cꢅa Luꢓt
khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo, “ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi chꢕ có thꢉ khiꢂu nꢌi mꢣt quyꢂt ꢐꢝnh hành chính hoꢫc
hành vi hành chính mà không có quyꢢn ꢐꢑꢒc khiꢂu nꢌi mꢣt vꢛn bꢃn có tính chꢋt quy
phꢌm cꢅa cꢊ quan nhà nꢑꢔc.”5 ꢞây có thꢉ coi là mꢣt hꢌn chꢂ lꢔn nhꢋt ꢐꢠi vꢔi quyꢢn
khiꢂu nꢌi cꢅa công dân.
Thꢆc tꢂ cho thꢋy, trong hꢎ thꢠng pháp luꢓt cꢅa Viꢎt Nam chꢑa có mꢣt cꢊ chꢂ ꢐꢉ ꢐánh giá
tính hꢒp pháp cꢅa các vꢛn bꢃn quy phꢌm pháp luꢓt, ngoài mꢣt nguyên tꢀc rꢋt chung ꢐꢑꢒc
quy ꢐꢝnh trong Luꢓt ban hành vꢛn bꢃn quy phꢌm pháp luꢓt nꢛm 1996 (sꢩa ꢐꢥi, bꢥ sung
nꢛm 2002) rꢈng: “vꢛn bꢃn quy phꢌm pháp luꢓt do cꢋp dꢑꢔi ban hành phꢃi phù hꢒp vꢔi
vꢛn bꢃn quy phꢌm pháp luꢓt do cꢋp trên ban hành.” (ꢞiꢢu 2)
Cꢊ chꢂ kiꢉm tra, thꢪm ꢐꢝnh, ꢐánh giá tính hꢒp pháp, hꢒp hiꢂn cꢅa các vꢛn bꢃn quy phꢌm
pháp luꢓt hiꢎn nay chꢅ yꢂu vꢖn dꢆa theo nguyên tꢀc: cꢋp nào ban hành vꢛn bꢃn thì cꢋp ꢐó
kiꢉm tra, thꢪm ꢐꢝnh, ꢐánh giá tính hꢒp pháp cꢅa vꢛn bꢃn. Theo quy ꢐꢝnh cꢅa Luꢓt ban
hành vꢛn bꢃn quy phꢌm pháp luꢓt nꢛm 2008:
ꢀ Uꢬ ban thꢑꢏng vꢡ Quꢠc hꢣi là cꢊ quan có thꢪm quyꢢn giꢃi thích Luꢓt, Pháp lꢎnh
(ꢞiꢢu 85);
ꢀ Quꢠc hꢣi, Uꢬ ban thꢑꢏng vꢡ Quꢠc hꢣi, Hꢣi ꢐꢟng Dân tꢣc, các Uꢬ ban cꢅa Quꢠc hꢣi
giám sát, xꢩ lý vꢛn bꢃn quy phꢌm pháp luꢓt có dꢋu hiꢎu trái pháp luꢓt ꢐꢑꢒc thꢆc hiꢎn
theo quy ꢐꢝnh cꢅa Luꢓt hoꢌt ꢐꢣng giám sát cꢅa Quꢠc hꢣi (ꢞiꢢu 89);
4 Ông Lê Hꢟng Sꢊn, Cꢡc trꢑꢍng Cꢡc Kiꢉm tra vꢛn bꢃn quy phꢌm pháp luꢓt, Bꢣ Tꢑ pháp, cho biꢂt: Hꢜ cꢇ
cꢋp tꢕnh, dù là HꢞND hay UBND ban hành vꢛn bꢃn qui ꢐꢝnh hành vi và mꢇc phꢌt là sai rꢟi. ꢞa sꢠ vꢛn bꢃn
(trái pháp luꢓt) do UBND tꢕnh, thành ban hành, mꢣt sꢠ là do HꢞND, cá biꢎt có trꢑꢏng hꢒp là cꢋp sꢍ.
5 Ngay cꢃ Tòa án cꢤng không ꢐꢑꢒc trao thꢪm quyꢢn xem xét các vꢛn bꢃn hành chính có tính pháp quy! Tòa
hành chính chꢕ có thꢪm quyꢢn xem xét quyꢂt ꢐꢝnh hành chính mang tính cá biꢎt, tác ꢐꢣng trꢆc tiꢂp ꢐꢂn
quyꢢn và lꢒi ích cꢅa công dân, gây tranh chꢋp giꢁa công dân vꢔi nhà nꢑꢔc, và là quyꢂt ꢐꢝnh lꢚn ꢐꢚu. (Các
ꢞiꢢu 2, 4 và 12 Pháp lꢎnh thꢅ tꢡc giꢃi quyꢂt các vꢡ án hành chính nꢛm 1996 (sꢩa ꢐꢥi, bꢥ sung nꢛm 1998,
2006)).
7
ꢀ Chính phꢅ có thꢪm quyꢢn kiꢉm tra, xꢩ lý vꢛn bꢃn, quy phꢌm pháp luꢓt có dꢋu hiꢎu
trái pháp luꢓt do các bꢣ, cꢊ quan ngang bꢣ ban hành;
ꢀ Thꢅ tꢑꢔng Chính phꢅ xem xét, quyꢂt ꢐꢝnh bãi bꢰ, ꢐình chꢕ thi hành mꢣt phꢚn hoꢫc
toàn bꢣ vꢛn bꢃn quy phꢌm pháp luꢓt do Bꢣ trꢑꢍng, Thꢅ trꢑꢍng cꢊ quan ngang bꢣ ban
hành trái Hiꢂn pháp, luꢓt và vꢛn bꢃn quy phꢌm pháp luꢓt cꢅa cꢋp trên;
ꢀ Bꢣ Tꢑ pháp thꢆc hiꢎn quꢃn lý nhà nꢑꢔc vꢢ công tác kiꢉm tra vꢛn bꢃn quy phꢌm pháp
luꢓt, giúp Thꢅ tꢑꢔng trong viꢎc kiꢉm tra, xꢩ lý vꢛn bꢃn có dꢋu hiꢎu trái pháp luꢓt
(ꢞiꢢu 90);
ꢀ Bꢣ trꢑꢍng, Thꢅ trꢑꢍng cꢊ quan ngang bꢣ có thꢪm quyꢢn kiꢉm tra, xꢩ lý vꢛn bꢃn, quy
phꢌm pháp luꢓt có dꢋu hiꢎu trái pháp luꢓt cꢅa mình và cꢅa bꢣ, cꢊ quan ngang bꢣ vꢢ
nhꢁng nꢣi dung có liên quan ꢐꢂn ngành, lꢗnh vꢆc do mình phꢡ trách (ꢞiꢢu 91).6
Tuy nhiên, cꢚn phꢃi thꢋy rꢈng, cꢊ chꢂ kiꢉm tra vꢛn bꢃn nhꢑ hiꢎn nay chꢑa mang lꢌi hiꢎu
quꢃ nhꢑ mong muꢠn. ꢞiꢢu ꢐáng tiꢂc là trong cꢊ chꢂ ꢐánh giá tính hꢒp pháp, hꢒp hiꢂn cꢅa
các vꢛn bꢃn quy phꢌm pháp luꢓt, không có nhꢁng quy ꢐꢝnh vꢢ quyꢢn cꢅa ngꢑꢏi dân ꢐꢑꢒc
ꢐòi hꢰi xem xét, ꢐánh giá vꢢ tính hꢒp pháp cꢅa vꢛn bꢃn quy phꢌm pháp luꢓt. ꢞꢟng thꢏi
trong cꢊ chꢂ này, Tòa án vꢔi tính chꢋt là cꢊ quan xét xꢩ chuyên nghiꢎp, có nꢛng lꢆc nghꢢ
nghiꢎp chuyên sâu, thì lꢌi không ꢐꢑꢒc trao thꢪm quyꢢn giꢃi thích, kiꢉm tra, ꢐánh giá tính
hꢒp pháp, hꢒp hiꢂn cꢅa vꢛn bꢃn quy phꢌm pháp luꢓt. Thꢆc tiꢜn cꢅa rꢋt nhiꢢu quꢠc gia là
trao quyꢢn giꢃi thích, thꢪm ꢐꢝnh, ra quyꢂt ꢐꢝnh vꢢ tính hꢒp pháp, hꢒp hiꢂn cꢅa vꢛn bꢃn
quy phꢌm pháp luꢓt cho Tòa án, cꢤng nên ꢐꢑꢒc chúng ta nghiên cꢇu.
Ngꢀꢁi dân khó có thꢌ thꢍc hiꢎn quyꢆn khiꢄu nꢅi vꢆ hành vi cꢉa quan chꢏc hành
chính.
Thꢆc tꢂ hiꢎn nay, ꢐꢠi vꢔi các cꢊ quan giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính thuꢣc hꢎ thꢠng
hành pháp, viꢎc xꢩ lý nhꢁng hành vi hành chính “bꢋt tác vi” – không hành ꢐꢣng, ꢐùn ꢐꢪy,
né tránh vꢡ viꢎc – quꢃ còn là mꢣt ꢐiꢢu thꢓt xa lꢌ, “xa xꢕ”. Vꢋn ꢐꢢ này ꢐã không ꢐꢑꢒc Luꢓt
khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo và các vꢛn bꢃn hꢑꢔng dꢖn thi hành ꢐꢌo luꢓt này quy ꢐꢝnh ꢐꢚy ꢐꢅ và rõ
ràng. ꢞây cꢤng là mꢣt nguyên nhân khiꢂn quyꢢn khiꢂu nꢌi cꢅa công dân ꢐꢠi vꢔi các hành
vi hành chính cꢅa công chꢇc nhà nꢑꢔc hꢚu nhꢑ không ꢐꢑꢒc thꢆc hiꢎn, làm cho quyꢢn
khiꢂu nꢌi hành chính cꢅa công dân mꢋt tính khꢃ thi.
Ngꢀꢁi ꢂi khiꢄu nꢅi phꢈi khiꢄu nꢅi ꢂꢄn “ꢂúng cꢊ quan có thꢐm quyꢆn”.
Nghꢗa vꢡ ꢐꢚu tiên cꢅa ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi ꢐꢑꢒc pháp luꢓt quy ꢐꢝnh là phꢃi khiꢂu nꢌi ꢐꢂn
ꢐúng cꢊ quan có thꢪm quyꢢn giꢃi quyꢂt. Vꢢ hình thꢇc thì có vꢮ nhꢑ quy ꢐꢝnh này là hꢒp
lý vꢔi mꢡc ꢐích là ꢐꢉ công dân cân nhꢀc ꢐꢑa ꢐꢊn ꢐꢂn ꢐúng nꢊi có thꢪm quyꢢn giꢃi quyꢂt,
tránh làm mꢋt thꢏi gian vô ích.
Tuy nhiên trong thꢆc tiꢜn hoꢌt ꢐꢣng quꢃn lý nhà nꢑꢔc cꢅa Viꢎt Nam thì viꢎc thꢆc hiꢎn
nghꢗa vꢡ này là hoàn toàn không dꢜ dàng. Quá trình thay ꢐꢥi liên tꢡc chꢇc nꢛng nhiꢎm
vꢡ, quyꢢn hꢌn cꢅa các cꢊ quan quꢃn lý nhà nꢑꢔc (ꢐiꢉn hình là viꢎc tách nhꢓp các ꢐꢊn vꢝ
hành chính theo lãnh thꢥ và các cꢊ quan quꢃn lý theo ngành và lꢗnh vꢆc) ꢐã dꢖn ꢐꢂn viꢎc
6 Xem thêm Luꢓt ban hành vꢛn bꢃn quy phꢌm pháp luꢓt nꢛm 2008, các ꢐiꢢu 85, 89, 90.
8
xác ꢐꢝnh thꢪm quyꢢn cꢅa cꢊ quan trong viꢎc tiꢂp nhꢓn và giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi là hꢂt sꢇc
khó khꢛn.
Vꢢ mꢫt thꢪm quyꢢn, các cꢊ quan hành chính nhà nꢑꢔc cꢅa Viꢎt Nam, theo ngành hoꢫc
theo lãnh thꢥ, vꢖn trong tình trꢌng chꢟng chéo vꢢ quyꢢn hꢌn, nhiꢎm vꢡ. Các thiꢂt chꢂ
thanh tra, quꢃn lý, ꢐiꢢu hành cꢅa các cꢊ quan hành chính nhà nꢑꢔc chuyên ngành, cꢅa
chính quyꢢn ꢐꢝa phꢑꢊng không rõ ràng, làm cho ngꢑꢏi dân hꢂt sꢇc lúng túng trong viꢎc
xác ꢐꢝnh ꢐúng cꢊ quan có thꢪm quyꢢn giꢃi quyꢂt vꢡ viꢎc cꢅa mình.
Liꢎu ngꢀꢁi dân có tìm ꢂꢀꢃc công lý ꢑ chính nꢊi ꢂã ban hành quyꢄt ꢂꢒnh hành chính
bꢓt lꢃi cho mình hay không?
Luꢓt quy ꢐꢝnh ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi, trꢑꢔc tiên phꢃi khiꢂu nꢌi ꢐꢂn cꢊ quan ꢐã có quyꢂt ꢐꢝnh
hay hành vi hành chính bꢝ khiꢂu nꢌi; trong trình tꢆ thꢅ tꢡc giꢃi quyꢂt thì cꢊ quan ꢐã có
hành vi hoꢫc quyꢂt ꢐꢝnh bꢝ khiꢂu nꢌi - ꢐꢑꢒc coi là “cꢋp giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi lꢚn ꢐꢚu”.
Thꢆc tꢂ cho thꢋy, hꢚu nhꢑ chꢑa bao giꢏ tranh chꢋp ꢐꢑꢒc giꢃi quyꢂt ꢐꢑꢒc ngay ꢍ “cꢋp giꢃi
quyꢂt khiꢂu nꢌi lꢚn ꢐꢚu”. Công chꢇc, cꢊ quan nhà nꢑꢔc ꢐã có hành vi hoꢫc quyꢂt ꢐꢝnh bꢝ
khiꢂu nꢌi, rꢋt ít khi tꢆ thꢧa nhꢓn sꢆ sai sót và tꢆ sꢩa chꢁa. Ngꢑꢏi dân ꢐi khiꢂu nꢌi hꢚu
nhꢑ không thꢉ hy vꢄng vào sꢆ khách quan, công tâm cꢅa công chꢇc, cꢊ quan nhà nꢑꢔc,
trꢑꢔc ꢐó ꢐã ban hành quyꢂt ꢐꢝnh hành chính bꢋt lꢒi cho mình. Hꢚu hꢂt các quyꢂt ꢐꢝnh
“giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi lꢚn ꢐꢚu” ꢐꢢu không ꢐꢑꢒc ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi chꢋp nhꢓn. Ngꢑꢏi dân lꢌi
phꢃi tiꢂp tꢡc ꢐi tìm công lý ꢍ cꢋp hành chính nhà nꢑꢔc cao hꢊn.
Quy ꢐꢝnh “cꢋp giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi lꢚn ꢐꢚu là cꢋp bꢝ khiꢂu nꢌi” có thꢉ ꢐꢑꢒc giꢃi thích là
nhꢈm tꢌo cꢊ hꢣi cho các bên trong tranh chꢋp hành chính tꢆ xem xét lꢌi các cꢛn cꢇ ban
hành quyꢂt ꢐꢝnh hành chính, ꢐꢣng cꢊ cꢅa hành vi hành chính cꢅa mình (cꢅa cá nhân, cꢊ
quan bꢝ khiꢂu nꢌi). Tuy nhiên, trong mꢄi trꢑꢏng hꢒp, khi tìm kiꢂm công lý, kꢉ cꢃ công lý
hành chính, nguyên tꢀc tꢠi cao trong hoꢌt ꢐꢣng cꢅa thiꢂt chꢂ xác ꢐꢝnh công lý phꢃi là
khách quan, ꢐꢣc lꢓp. Trong trꢑꢏng hꢒp này cꢤng vꢓy, ꢐꢉ bꢃo ꢐꢃm công lý hành chính, cꢊ
quan nhà nꢑꢔc giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi tꢧ nhân dân phꢃi là mꢣt thiꢂt chꢂ ꢐꢣc lꢓp vꢔi nhꢁng
thiꢂt chꢂ thꢆc thi quyꢢn lꢆc hành chính. Nói theo cách các chuyên gia trong lꢗnh vꢆc này
là hành chính tài phán phꢃi ꢐꢣc lꢓp vꢔi hành chính quꢆn lý.
Ngꢀꢁi dân hay Nhà nꢀꢋc có nghꢔa vꢕ chꢏng minh trong vꢕ viꢎc khiꢄu nꢅi hành
chính?
Pháp luꢓt vꢢ khiꢂu nꢌi không quy ꢐꢝnh rõ nghꢗa vꢡ chꢇng minh trong vꢡ viꢎc khiꢂu nꢌi
thuꢣc vꢢ ai. Ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi? Hay, công chꢇc hoꢫc cꢊ quan nhà nꢑꢔc?
Trong thꢆc tꢂ, ngꢑꢏi dân ꢐi khiꢂu nꢌi thꢑꢏng phꢃi sꢑu tꢚm, thu thꢓp sꢆ kiꢎn và hꢟ sꢊ làm
cꢛn cꢇ cho ꢐꢊn khiꢂu nꢌi cꢅa mình. Trong khi ꢐó, các cꢊ quan giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi dꢑꢏng
nhꢑ không chú trꢄng tꢔi viꢎc yêu cꢚu cꢊ quan ban hành quyꢂt ꢐꢝnh bꢝ khiꢂu nꢌi phꢃi giꢃi
trình nhꢁng lꢓp luꢓn, cꢛn cꢇ liên quan.
9
Trong bꢠi cꢃnh vꢢ thꢉ chꢂ hành chính – pháp luꢓt nhꢑ cꢅa Viꢎt Nam hiꢎn nay, ngꢑꢏi ꢐi
khiꢂu nꢌi gꢫp phꢃi rꢋt nhiꢢu khó khꢛn. Cꢡ thꢉ là: a) Hiꢉu biꢂt cꢅa ngꢑꢏi dân Viꢎt Nam vꢢ
pháp luꢓt, vꢢ hꢎ thꢠng cꢊ quan nhà nꢑꢔc nhìn chung là hꢂt sꢇc hꢌn chꢂ. Sꢆ trꢒ giúp vꢢ
pháp lý cho công dân dù ꢐã ꢐꢑꢒc quan tâm nhꢑng vꢖn còn là hꢂt sꢇc ít ꢰi so vꢔi nhu cꢚu;
b) Tính chꢋt khép kín cꢅa nꢢn hành chính khiꢂn ngꢑꢏi dân rꢋt khó khꢛn trong viꢎc tìm
kiꢂm thông tin hoꢫc bꢈng chꢇng ꢐꢉ làm cꢛn cꢇ cho các yêu cꢚu cꢅa mình; c) Nhiꢢu chính
sách, pháp luꢓt vꢢ nꢣi dung thiꢂu nhꢋt quán, không thꢠng nhꢋt; mꢣt khꢠi lꢑꢒng khꢥng lꢟ
các vꢛn bꢃn dꢑꢔi luꢓt ꢍ nhiꢢu cꢋp ꢐꢑꢒc ban hành ꢐꢉ thi hành luꢓt, trong sꢠ ꢐó, có không
ít vꢛn bꢃn ꢐꢑꢒc ban hành trái pháp luꢓt vꢢ nꢣi dung, thꢅ tꢡc hoꢫc thꢪm quyꢢn. Vꢔi nhꢁng
khó khꢛn, bꢋt cꢓp này, viꢎc yêu cꢚu ngꢑꢏi dân ꢐi khiꢂu nꢌi phꢃi chꢇng minh vꢢ cꢛn cꢇ
pháp luꢓt cꢅa ꢐꢊn thꢑ khiꢂu nꢌi quꢃ là rꢋt khó cho ngꢑꢏi dân.
Ý nghꢗa cꢅa viꢎc giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính (và kꢉ cꢃ khiꢂu kiꢎn hành chính trꢑꢔc
Toà án) là kiꢉm tra và ꢐánh giá tính hꢒp pháp cꢅa quyꢂt ꢐꢝnh hành chính bꢝ khiꢂu kiꢎn.
Ngꢑꢏi dân bình thꢑꢏng khi mang ꢐꢊn ꢐi khiꢂu nꢌi khó thꢉ biꢂt hꢂt ꢐꢑꢒc các cꢛn cꢇ vꢢ
pháp luꢓt, vꢢ chính sách, chꢂ ꢐꢣ, vꢢ thꢅ tꢡc, v.v. ꢐꢉ ban hành vꢛn bꢃn hành chính mà hꢄ
cho là bꢋt lꢒi cho hꢄ. Thông thꢑꢏng, ngꢑꢏi dân thꢆc hiꢎn quyꢢn khiꢂu nꢌi cꢅa mình khi
hꢄ phꢃi ꢐꢠi diꢎn vꢔi sꢆ thiꢎt thòi, mꢋt mát vꢢ quyꢢn và lꢒi ích ꢐã, ꢐang làm ꢃnh hꢑꢍng tꢔi
cuꢣc sꢠng cꢅa hꢄ. Nhꢑ vꢓy, vꢋn ꢐꢢ ꢐꢫt ra là, cꢚn phꢃi quy ꢐꢝnh rõ nghꢗa vꢡ cꢅa công chꢇc
hoꢫc cꢊ quan nhà nꢑꢔc phꢃi chꢇng minh, giꢃi thích nhꢁng cꢛn cꢇ vꢢ pháp lý, sꢆ kiꢎn cho
nhꢁng hành vi, quyꢂt ꢐꢝnh hành chính mà hꢄ ꢐã ban hành.7 Quy ꢐꢝnh ꢐꢑꢒc nhꢑ vꢓy, sꢨ
làm cho nꢢn hành chính công cꢅa chúng ta thꢆc sꢆ là nꢢn hành chính nhà nꢑꢔc vì nhân
dân.
Vai trò cꢉa luꢖt sꢀ trong cꢊ chꢄ giꢈi quyꢄt khiꢄu nꢅi hành chính nhꢀ thꢄ nào?
Quy ꢐꢝnh vꢢ sꢆ tham gia cꢅa luꢓt sꢑ ꢐã là bꢑꢔc ꢐꢣt phá trong cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi,
và ꢐꢑꢒc ghi nhꢓn trong Luꢓt sꢩa ꢐꢥi, bꢥ sung mꢣt sꢠ ꢐiꢢu cꢅa Luꢓt khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo nꢛm
2005. Tuy nhiên, sꢆ tham gia này cꢅa luꢓt sꢑ chꢕ mꢔi dꢧng ꢍ tꢑ cách là tꢑ vꢋn, giúp ꢐꢯ
trong quá trình giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi. Luꢓt sꢑ không có tꢑ cách ꢐꢣc lꢓp, ꢐꢑꢒc ꢅy quyꢢn ꢐꢉ
giao dꢝch trꢆc tiꢂp vꢔi cꢊ quan công quyꢢn.8 Ngꢑꢏi dân phꢃi tꢆ mình thꢆc hiꢎn viꢎc khiꢂu
nꢌi mꢣt cách riêng rꢨ. Trong mꢣt sꢠ trꢑꢏng hꢒp, ngꢑꢏi dân chꢕ có thꢉ ꢅy quyꢢn khiꢂu nꢌi
cho ngꢑꢏi có quan hꢎ gia ꢐình, hoꢫc ꢐꢌi diꢎn theo quy ꢐꢝnh cꢡ thꢉ cꢅa Luꢓt. Luꢓt không
quy ꢐꢝnh rꢈng: ngꢑꢏi dân ꢐꢑꢒc ꢅy quyꢢn cho luꢓt sꢑ.9
Thꢆc thi vai trò rꢋt khiêm tꢠn (là ngꢑꢏi tꢑ vꢋn, trꢒ giúp) trong quá trình giꢃi quyꢂt khiꢂu
nꢌi, nhꢑng luꢓt sꢑ không ꢐꢑꢒc tꢌo ꢐiꢢu kiꢎn pháp lý thuꢓn lꢒi cꢚn thiꢂt. Luꢓt khiꢂu nꢌi, tꢠ
cáo nꢛm 1998 (sꢩa ꢐꢥi, bꢥ sung nꢛm 2004, 2005) cꢤng nhꢑ Nghꢝ ꢐꢝnh 136/2006/Nꢞ-CP
ngày 14-11-2006 cꢅa Chính phꢅ quy ꢐꢝnh chi tiꢂt và hꢑꢔng dꢖn thi hành mꢣt sꢠ ꢐiꢢu cꢅa
7
Tham khꢃo kinh nghiꢎm Trung Quꢠc: Ming Gao, Thꢪm phán Toà án nhân dân tꢠi cao Trung Quꢠc, bài
viꢂt trong “Tꢈ tꢕng hành chính ꢃ Trung Quꢈc”, Etude et Document française numéro 42, 1990.
8 Trong khi ꢐó, ꢐoꢌn 2 ꢞiꢢu 6 Pháp lꢎnh vꢢ thꢅ tꢡc giꢃi quyꢂt các vꢡ án hành chính nꢛm 1996 (sꢩa ꢐꢥi, bꢥ
sung nꢛm 1998, 2006), quy ꢐꢝnh: “ꢞꢑꢊng sꢆ có thꢉ uꢬ quyꢢn bꢈng vꢛn bꢃn cho luꢓt sꢑ hoꢫc ngꢑꢏi khác ꢐꢌi
diꢎn cho mình tham gia tꢠ tꢡng. ꢞꢑꢊng sꢆ tꢆ mình hoꢫc có thꢉ nhꢏ luꢓt sꢑ hay ngꢑꢏi khác bꢃo vꢎ quyꢢn và
lꢒi ích hꢒp pháp cꢅa mình.”
9 Luꢓt khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo nꢛm 1998 (sꢩa ꢐꢥi, bꢥ sung nꢛm 2004, 2005). ꢞiꢢu 1 Nghꢝ ꢐꢝnh 136/2006/Nꢞ-CP.
10
Luꢓt, ꢐã quy ꢐꢝnh quá chi tiꢂt vꢢ nhꢁng viꢎc luꢓt sꢑ ꢐꢑꢒc làm, ꢐꢟng thꢏi lꢌi quy ꢐꢝnh rꢋt
ꢐꢝnh tính, có tính chꢋt “cꢃnh báo” vꢢ nhꢁng hành vi mà luꢓt sꢑ không ꢐꢑꢒc làm.
Vꢔi quy ꢐꢝnh ꢍ ꢞiꢢu 3 Nghꢝ ꢐꢝnh 136/2006/Nꢞ-CP,10 luꢓt sꢑ không chꢕ gꢫp phꢃi nhiꢢu
khó khꢛn vꢢ thꢅ tꢡc hành chính ꢐꢉ giúp thân chꢅ mình theo ꢐuꢥi khiꢂu nꢌi hành chính.
ꢞꢟng thꢏi, luꢓt sꢑ còn gꢫp phꢃi trꢍ ngꢌi chính trꢝ và tâm lý, khi phꢃi ꢍ vào tình trꢌng dꢜ
dàng phꢌm quy, nꢂu bꢝ coi là “kích ꢐꢣng, cꢑꢯng ép, mua chuꢣc, dꢡ dꢘ ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi
khiꢂu nꢌi sai sꢆ thꢓt hoꢫc lꢒi dꢡng quyꢢn khiꢂu nꢌi ꢐꢉ xuyên tꢌc, vu khꢠng, xâm phꢌm
trꢓt tꢆ công cꢣng, gây thiꢎt hꢌi ꢐꢂn lꢒi ích cꢅa cꢊ quan, tꢥ chꢇc, cá nhân”. Nhꢁng ꢐiꢢu
“cꢃnh báo” có tính chꢋt ꢐꢝnh tính, rꢋt dꢜ bꢝ tùy tiꢎn giꢃi thích nhꢑ thꢂ này không khꢰi làm
cho luꢓt sꢑ e ngꢌi, không muꢠn nhꢓn các vꢡ viꢎc khiꢂu nꢌi hành chính. Quy ꢐꢝnh này
cꢤng gây nên e ngꢌi cho cꢃ các tꢥ chꢇc trꢒ giúp pháp luꢓt miꢜn phí.
Thꢆc tꢂ cho thꢋy, tꢧ khi Luꢓt khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo ꢐꢑꢒc sꢩa ꢐꢥi, bꢥ sung vào nꢛm 2005 tꢔi
nay, cho phép luꢓt sꢑ tham gia vào quá trình giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính, sꢠ lꢑꢒng vꢡ
viꢎc luꢓt sꢑ tham gia tꢑ vꢋn giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi rꢋt ít so vꢔi tꢥng sꢠ vꢡ viꢎc khiꢂu nꢌi.
Ngày 22-8-2008, ꢭy ban thꢑꢏng vꢡ Quꢠc hꢣi (UBTQH) nghe báo cáo giám
sát và thꢃo luꢓn kꢂt quꢃ thi hành pháp luꢓt khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo (KNTC). Theo
sꢠ liꢎu thꢠng kê trong báo cáo, trong tꢥng sꢠ gꢚn 41.000 vꢡ viꢎc khiꢂu nꢌi
ꢐꢑꢒc thꢠng kê thì chꢕ có 158 vꢡ có luꢓt sꢑ tham gia, chꢅ yꢂu chꢕ là tꢑ vꢋn và
viꢂt ꢐꢊn giúp ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi.11
Nhiꢆu ngꢀꢁi có thꢌ cùng ꢂꢏng tên trong mꢗt vꢕ khiꢄu nꢅi (khiꢄu nꢅi tꢖp thꢌ) hay
không?
Theo Luꢓt khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo, ngꢑꢏi dân chꢕ có thꢉ thꢆc hiꢎn quyꢢn khiꢂu nꢌi mꢣt cách
trꢆc tiꢂp. Trong trꢑꢏng hꢒp, nhiꢢu ngꢑꢏi có cùng mꢣt nꢣi dung làm cꢛn cꢇ khiꢂu nꢌi (ví
dꢡ, cùng bꢝ di dꢏi khꢰi nꢊi sinh sꢠng do bꢝ giꢃi tꢰa ꢐꢉ làm khu công nghiꢎp, cùng chꢝu
thiꢎt hꢌi do ô nhiꢜm môi trꢑꢏng tꢧ cùng mꢣt nguꢟn, v.v.), mꢘi cá nhân phꢃi viꢂt riêng
10 Các khoꢃn 2, 3 ꢞiꢢu 3 Nghꢝ ꢐꢝnh 136/2006/Nꢞ-CP quy ꢐꢝnh:
2. Khi giúp ꢐꢯ ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi vꢢ pháp luꢓt, luꢓt sꢑ có nghꢗa vꢡ thꢆc hiꢎn theo ꢐúng nꢣi
dung yêu cꢚu giúp ꢐꢯ cꢅa ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi phù hꢒp vꢔi quy ꢐꢝnh cꢅa pháp luꢓt; không
ꢐꢑꢒc kích ꢐꢣng, cꢑꢯng ép, mua chuꢣc, dꢡ dꢘ ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi khiꢂu nꢌi sai sꢆ thꢓt hoꢫc
lꢒi dꢡng quyꢢn khiꢂu nꢌi ꢐꢉ xuyên tꢌc, vu khꢠng, xâm phꢌm trꢓt tꢆ công cꢣng, gây thiꢎt
hꢌi ꢐꢂn lꢒi ích cꢅa cꢊ quan, tꢥ chꢇc, cá nhân..
3. Khi tham gia quá trình giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi ꢐꢉ giúp ꢐꢯ ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi vꢢ pháp luꢓt,
luꢓt sꢑ phꢃi xuꢋt trình các giꢋy tꢏ sau ꢐây:
a) Thꢮ luꢓt sꢑ;
b) Giꢋy yêu cꢚu giúp ꢐꢯ vꢢ pháp luꢓt cꢅa ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi;
c) Giꢋy giꢔi thiꢎu cꢅa tꢥ chꢇc hành nghꢢ luꢓt sꢑ ꢐꢠi vꢔi trꢑꢏng hꢒp luꢓt sꢑ hành nghꢢ
trong tꢥ chꢇc hành nghꢢ luꢓt sꢑ hoꢫc giꢋy giꢔi thiꢎu cꢅa ꢞoàn luꢓt sꢑ nꢊi luꢓt sꢑ ꢐó là
thành viên ꢐꢠi vꢔi trꢑꢏng hꢒp luꢓt sꢑ hành nghꢢ vꢔi tꢑ cách cá nhân.
11 Lê Kiên, báo Pháp luꢓt Thành phꢠ Hꢟ Chí Minh, 22-8-2008 - http://www.phapluattp.vn/news/chinh-tri/
11
mꢣt ꢐꢊn khiꢂu nꢌi.12 Nhꢑ vꢓy, pháp luꢓt không thꢧa nhꢓn khiꢂu nꢌi tꢓp thꢉ, khiꢂu nꢌi
ꢐông ngꢑꢏi, trong khi bꢃo ꢐꢃm quyꢢn khiꢂu nꢌi cꢅa cá nhân.
Tuy nhiên thꢆc tꢂ cho thꢋy, hiꢎn tꢑꢒng khiꢂu nꢌi ꢐông ngꢑꢏi vꢖn tiꢂp tꢡc xꢃy ra, tꢌo nên
sꢆ lúng túng cho các cꢊ quan liên quan khi phꢃi xꢩ lý nhꢁng khiꢂu nꢌi có cùng nꢣi dung,
yêu cꢚu. Vì vꢓy, cꢚn phꢃi bꢥ sung ꢐꢚy ꢐꢅ các quy ꢐꢝnh cꢡ thꢉ vꢢ thꢅ tꢡc và nꢣi dung ꢐꢉ
bꢃo ꢐꢃm quyꢢn khiꢂu nꢌi ꢐông ngꢑꢏi, quyꢢn khiꢂu nꢌi tꢓp thꢉ cꢅa cꢣng ꢐꢟng cꢑ dân bꢝ
thiꢎt hꢌi bꢍi quyꢂt ꢐꢝnh hành chính, hành vi hành chính cꢅa cꢊ quan công quyꢢn. Chꢕ có
nhꢑ vꢓy, các cꢊ quan nhà nꢑꢔc mꢔi có cꢊ sꢍ ꢐꢉ giꢃi quyꢂt các vꢡ khiꢂu nꢌi ꢐông ngꢑꢏi,
vꢧa bꢃo ꢐꢃm quyꢢn khiꢂu nꢌi tꢓp thꢉ cꢅa ngꢑꢏi dân vꢧa giꢃm ꢐꢑꢒc nhꢁng ꢃnh hꢑꢍng tiêu
cꢆc và mꢫt trái cꢅa nó.
4. Thiꢃt chꢃ giꢁi quyꢃt khiꢃu nꢄi hành chính ꢋ Viꢈt Nam hiꢈn nay.
ꢞánh giá vꢢ các chꢅ thꢉ tham gia vào quá trình giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính ꢍ Viꢎt
Nam là hꢂt sꢇc khó khꢛn, do tính chꢋt ꢐꢫc thù cꢅa thiꢂt chꢂ quyꢢn lꢆc nhà nꢑꢔc ꢍ Viꢎt
Nam, vꢔi sꢆ phân công phân nhiꢎm chꢑa thꢓt sꢆ rõ ràng giꢁa các cꢊ quan nhà nꢑꢔc trong
hoꢌt ꢐꢣng quꢃn lý, cùng vꢔi quá trình hoꢌch ꢐꢝnh và thꢆc thi chính sách ꢍ mꢣt sꢠ nꢊi,
mꢣt sꢠ lúc và mꢣt sꢠ lꢗnh vꢆc chꢑa thꢓt sꢆ minh bꢌch, thiꢂu sꢆ tham gia cꢅa ngꢑꢏi dân
trên mꢣt sꢠ lꢗnh vꢆc cꢅa ꢐꢏi sꢠng xã hꢣi, cꢤng nhꢑ tác ꢐꢣng vô nguyên tꢀc cꢅa nhꢁng
thiꢂt chꢂ không chính thꢇc vào hꢎ thꢠng tꢑ pháp cꢤng nhꢑ tài phán hành chính.
Nghiên cꢇu này chꢕ xem xét cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính trong phꢌm vi thꢪm
quyꢢn, trách nhiꢎm cꢅa cꢊ quan hành chính nhà nꢑꢔc – các cꢊ quan hành pháp (trong ꢐó
có vai trò và trách nhiꢎm cꢅa các tꢥ chꢇc Thanh tra nhà nꢑꢔc); không xem xét thꢪm
quyꢢn cꢅa cꢊ quan tòa án. Bên cꢌnh ꢐó, cꢚn phꢃi tính tꢔi vai trò cꢅa ꢞꢃng Cꢣng sꢃn, Mꢫt
trꢓn Tꢥ quꢠc, các cꢊ quan dân cꢩ, v.v.
Nói cách khác, cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính ꢐꢑꢒc hiꢉu nhꢑ là phꢑꢊng thꢇc tꢥ
chꢇc và hoꢌt ꢐꢣng cꢅa bꢣ máy nhà nꢑꢔc (và, rꢣng hꢊn nꢁa là cꢅa cꢃ hꢎ thꢠng chính trꢝ)
trong viꢎc tiꢂp nhꢓn và giꢃi quyꢂt các khiꢂu nꢌi hành chính nhꢈm bꢃo ꢐꢃm quyꢢn khiꢂu
nꢌi cꢅa công dân, tꢥ chꢇc.
12 ꢞiꢢu 6 Nghꢝ ꢐꢝnh 136/2006/Nꢞ-CP quy ꢐꢝnh: “Cꢊ quan nhà nꢑꢔc khi nhꢓn ꢐꢑꢒc ꢐꢊn khiꢂu nꢌi thì xꢩ lý
nhꢑ sau: 1... trong trꢑꢏng hꢒp ꢐꢊn khiꢂu nꢌi có chꢁ ký cꢅa nhiꢢu ngꢑꢏi thì có trách nhiꢎm hꢑꢔng dꢖn ngꢑꢏi
khiꢂu nꢌi viꢂt thành ꢐꢊn riêng ꢐꢉ thꢆc hiꢎn viꢎc khiꢂu nꢌi.”
12
Sꢊ ꢂꢘ các bꢀꢋc khiꢄu nꢅi hành chính.
Thꢅ trꢑꢍng cꢊ
quan hành chính
nhà nꢑꢔc cꢋp trên
Cꢊ quan chuyên môn
Cꢊ quan
thanh tra
Thanh tra chuyên ngành
Thꢅ trꢑꢍng cꢊ
quan hành chính
nhà nꢑꢔc
Cꢊ quan chuyên môn
Cꢊ quan
thanh tra
Ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi
Thanh tra chuyên ngành
Giꢈi quyꢄt khiꢄu nꢅi hành chính - trách nhiꢎm chính thuꢗc vꢆ ai? Phꢈi chꢇng là cꢉa
thꢉ trꢀꢑng cꢊ quan hành chính nhà nꢀꢋc? Hay là, cꢉa Chánh Thanh tra ngành, các
cꢓp?
Cho ꢐꢂn nay, vꢖn chꢑa giꢃi quyꢂt ꢐꢑꢒc nhꢁng bꢋt cꢓp, khó khꢛn liên quan tꢔi mꢠi quan
hꢎ giꢁa thꢅ trꢑꢍng cꢊ quan hành chính vꢔi Chánh Thanh tra ngành, các cꢋp trong viꢎc
giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính. Cꢊ quan Thanh tra là cꢊ quan chuyên trách, nhꢑng chꢕ
giꢁ vai trò “giúp” thꢅ trꢑꢍng cꢊ quan hành chính nhà nꢑꢔc. Trong khi ꢐó, thꢅ trꢑꢍng cꢊ
quan hành chính nhà nꢑꢔc có quyꢢn ban hành quyꢂt ꢐꢝnh giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi, thì lꢌi
không phꢃi là chꢅ thꢉ trꢆc tiꢂp trong quá trình xác minh, thanh tra, kꢂt luꢓn vꢡ viꢎc.
Vꢢ mꢫt thꢉ chꢂ, có thꢉ coi nhꢁng bꢋt cꢓp, khó khꢛn trong mꢠi quan hꢎ giꢁa thꢅ trꢑꢍng cꢊ
quan hành chính nhà nꢑꢔc vꢔi Chánh Thanh tra ngành, các cꢋp là mꢣt vꢋn ꢐꢢ chꢅ yꢂu
trong cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính. Vꢋn ꢐꢢ này chꢕ có thꢉ ꢐꢑꢒc giꢃi quyꢂt khi
cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính ꢐꢑꢒc cꢃi cách, ꢐꢥi mꢔi mꢣt cách cꢊ bꢃn.
Bꢓt cꢖp và thách thꢏc phát sinh tꢙ thꢐm quyꢆn, trách nhiꢎm cꢉa các chꢉ thꢌ trong các
bꢀꢋc giꢈi quyꢄt khiꢄu nꢅi.
Vꢋn ꢐꢢ quan trꢄng mà ꢐꢂn nay còn nhiꢢu ý kiꢂn khác nhau và thꢆc tiꢜn cꢤng xꢃy ra khác
nhau tuꢲ theo tꢧng nꢊi ꢐó chính là trách nhiꢎm thꢪm tra xác minh. Pháp luꢓt quy ꢐꢝnh
trách nhiꢎm và quyꢢn hꢌn cꢅa cꢊ quan Thanh tra là khá rõ ràng nhꢑng càng ngày, trách
nhiꢎm này không còn là “ꢐꢣc quyꢢn” cꢅa Thanh tra nꢁa. Trên thꢆc tꢂ, trong nhiꢢu vꢡ viꢎc
13
thꢅ trꢑꢍng cꢊ quan hành chính nhà nꢑꢔc giao trách nhiꢎm thꢪm tra, xác minh vꢡ viꢎc cho
các cꢊ quan, bꢣ phꢓn chuyên môn khác.
Xét dꢑꢔi góc ꢐꢣ hiꢎu quꢃ công viꢎc, vꢖn còn có nhꢁng bꢛn khoꢛn vꢢ viꢎc phân ꢐꢝnh
trách nhiꢎm thꢪm tra, xác minh. Nꢂu giao cho cꢊ quan Thanh tra thꢆc hiꢎn, thì liꢎu cꢊ
quan Thanh tra có sꢆ am hiꢉu cꢚn thiꢂt vꢢ lꢗnh vꢆc chuyên môn cꢚn thꢪm tra, xác minh?
ꢞꢟng thꢏi, nꢂu giao viꢎc thꢪm tra, xác minh vꢡ viꢎc cho cꢊ quan chuyên môn, liꢎu cꢊ
quan chuyên môn có ꢐꢅ nꢛng lꢆc nghiꢎp vꢡ vꢢ công tác thanh tra? Hꢊn nꢁa, viꢎc quy
ꢐꢝnh nꢑꢔc ꢐôi nhꢑ vꢓy (trách nhiꢎm thꢪm tra, xác minh hoꢫc là giao cho cꢊ quan thanh
tra, hoꢫc là giao cho cꢊ quan chuyên môn) ꢐang là mꢣt trong nhꢁng nguyên nhân gây ra
sꢆ chꢓm trꢜ, phꢇc tꢌp trong viꢎc giꢃi quyꢂt các vꢡ viꢎc khiꢂu nꢌi, dꢖn tꢔi tình trꢌng:
ꢀ Hoꢫc là các cꢊ quan trꢠn tránh trách nhiꢎm tham mꢑu, ꢐùn ꢐꢪy cho nhau;
ꢀ Hoꢫc là khi các cꢊ quan tham mꢑu có ý kiꢂn khác nhau vꢢ cùng mꢣt vꢡ viꢎc.
Gꢫp gꢯ và ꢐꢠi thoꢌi vꢔi ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi là mꢣt vꢋn ꢐꢢ có ý nghꢗa pháp lý và chính trꢝ.
Thꢆc tꢂ, các cuꢣc ꢐꢠi thoꢌi trꢆc tiꢂp là rꢋt hꢁu ích cho quá trình giꢃi quyꢂt các khiꢂu nꢌi
hành chính. Tuy nhiên, không phꢃi ꢍ nꢊi nào ngꢑꢏi ꢐꢇng ꢐꢚu cꢊ quan hành chính nhà
nꢑꢔc cꢤng sꢦn lòng bꢰ thꢏi gian, công sꢇc cho viꢎc ꢐꢠi thoꢌi ꢐꢉ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi, vꢠn
là công viꢎc phꢇc tꢌp cꢛng thꢱng, nên thꢑꢏng thì cꢊ quan Thanh tra và các cꢊ quan hꢁu
quan khác chꢅ trì các cuꢣc ꢐꢠi thoꢌi này nên hiꢎu quꢃ còn hꢌn chꢂ. Trong khi ꢐó, chꢑa có
quy ꢐꢝnh nào cꢅa pháp luꢓt khiꢂn cho nhꢁng ngꢑꢏi ꢐꢇng ꢐꢚu cꢊ quan hành chính nhà
nꢑꢔc buꢣc phꢃi thꢆc hiꢎn trách nhiꢎm này. Nhꢋt là ꢐꢠi vꢔi ngꢑꢏi có thꢪm quyꢢn giꢃi
quyꢂt khiꢂu nꢌi ꢍ cꢋp thꢇ hai trꢍ ꢐi, pháp luꢓt chꢕ quy ꢐꢝnh hꢄ phꢃi thꢆc hiꢎn viꢎc gꢫp gꢯ
ꢐꢠi thoꢌi “khi thꢋy cꢚn thiꢂt”.
Khó khꢛn thꢇ nhꢋt trong viꢎc ban hành quyꢂt ꢐꢝnh giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi: Ngꢑꢏi ký quyꢂt
ꢐꢝnh (thꢅ trꢑꢍng cꢊ quan hành chính nhà nꢑꢔc) và ngꢑꢏi tiꢂn hành thꢪm tra xác minh (cꢊ
quan Thanh tra hoꢫc cꢊ quan chuyên môn) là hai ngꢑꢏi khác nhau. Do vꢓy, trꢑꢔc khi ký
quyꢂt ꢐꢝnh giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi, ngꢑꢏi ký thꢑꢏng phꢃi cân nhꢀc, xem xét rꢋt kꢙ kꢂt quꢃ
thꢪm tra xác minh cꢅa cꢊ quan tham mꢑu. Nói cách khác, Thꢅ trꢑꢍng cꢊ quan hành
chính nhà nꢑꢔc rꢋt thꢓn trꢄng, vì chꢕ khi ꢐꢑꢒc trình ký mꢔi biꢂt ꢐꢂn nꢣi tình vꢡ viꢎc, nên
phꢃi nghiên cꢇu hꢟ sꢊ vꢡ viꢎc, kꢂt quꢃ thꢪm tra, xác minh, v.v. ꢞiꢢu này làm kéo dài
thêm thꢏi gian giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi.
Mꢣt khó khꢛn khác gꢫp phꢃi trong viꢎc ban hành quyꢂt ꢐꢝnh giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi là thꢅ
trꢑꢍng cꢊ quan hành chính nhà nꢑꢔc (ngꢑꢏi ký quyꢂt ꢐꢝnh giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi), vì nhiꢢu
lý do, không muꢠn ban hành mꢣt quyꢂt ꢐꢝnh giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi vꢔi nꢣi dung cꢡ thꢉ vꢢ
giꢃi pháp. Thông thꢑꢏng, sꢆ “lꢪn tránh” trách nhiꢎm ꢐꢑꢒc thꢉ hiꢎn bꢈng viꢎc “phê
duyꢎt”, tꢇc là bày tꢰ sꢆ ꢐꢟng ý (hoꢫc không ꢐꢟng ý) vꢔi nhꢁng kiꢂn nghꢝ cꢅa cꢊ quan
tham mꢑu (cꢊ quan Thanh tra, hoꢫc cꢊ quan chuyên môn) nhꢑng không hꢢ nêu chi tiꢂt
vꢢ viꢎc cꢚn giꢃi quyꢂt các kiꢂn nghꢝ ꢐó ra sao. Do vꢓy, thông báo kꢂt quꢃ mà cꢊ quan
hành chính nhà nꢑꢔc ban hành cho ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi không dꢖn tꢔi viꢎc giꢃi quyꢂt khiꢂu
nꢌi mꢣt cách triꢎt ꢐꢉ.
14
Vꢔi nhꢁng bꢋt cꢓp, khó khꢛn nêu trên, mꢣt vꢋn ꢐꢢ lꢔn ꢐꢑꢒc ꢐꢫt ra là: làm thꢂ nào ꢐꢉ công
viꢎc quꢃn lý hành chính nhà nꢑꢔc và công viꢎc giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính không bꢝ
dꢖm chân, ꢃnh hꢑꢍng tꢔi nhau. Có ý kiꢂn cho rꢈng, cꢚn tách bꢌch chꢇc nꢛng “hành chính
quꢆn lý” khꢰi chꢇc nꢛng “hành chính tài phán”. Cꢚn phꢃi chuyên môn hóa, phꢃi có mꢣt
cꢊ quan có thꢪm quyꢢn và trách nhiꢎm chuyên giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính trong hꢎ
thꢠng các cꢊ quan hành chính nhà nꢑꢔc.
Bꢓt cꢖp, khó khꢇn phát sinh tꢙ mꢚi quan hꢎ giꢛa thꢉ trꢀꢑng cꢊ quan hành chính nhà
nꢀꢋc vꢋi thꢉ trꢀꢑng cꢓp trên trꢍc tiꢄp trong viꢎc giꢈi quyꢄt khiꢄu nꢅi hành chính.
Tꢧ trꢑꢔc ꢐꢂn nay, mꢫc dù ꢐã có nhiꢢu sꢆ thay ꢐꢥi nhꢑng vꢢ cꢊ bꢃn thì viꢎc giꢃi quyꢂt
khiꢂu nꢌi hành chính vꢖn ꢐꢑꢒc thꢆc hiꢎn theo hꢎ thꢠng thꢇ bꢓc, tꢑꢊng ꢇng vꢔi viꢎc giꢃi
quyꢂt khiꢂu nꢌi lꢚn ꢐꢚu và các lꢚn tiꢂp theo là thꢪm quyꢢn cꢅa thꢅ trꢑꢍng cꢊ quan hành
chính tꢧ cꢋp dꢑꢔi lên cꢋp trên.
Lôgíc giꢃn ꢐꢊn ꢐã ꢐꢑꢒc luꢓt hóa là: cꢊ quan cꢋp trên phꢃi có trách nhiꢎm giꢃi quyꢂt
nhꢁng vꢡ viꢎc khiꢂu nꢌi thuꢣc thꢪm quyꢢn cꢅa cꢋp dꢑꢔi do cꢊ quan cꢋp dꢑꢔi không giꢃi
quyꢂt khiꢂu nꢌi ꢐúng thꢏi hꢌn! Vꢔi lôgíc này, phꢃi chꢛng cꢇ cꢋp dꢑꢔi, vì nhiꢢu lý do, bꢰ
qua không giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi, thì cꢊ quan hành chính nhà nꢑꢔc cꢋp trên, nhꢑ Chꢅ tꢝch
ꢭy ban nhân dân cꢋp tꢕnh, thành phꢠ trꢆc thuꢣc Trung ꢑꢊng và Bꢣ trꢑꢍng, Thꢅ trꢑꢍng cꢊ
quan ngang bꢣ sꢨ phꢃi giꢃi quyꢂt phꢚn lꢔn các vꢡ khiꢂu nꢌi thuꢣc thꢪm quyꢢn cꢅa cꢋp
dꢑꢔi? ꢞiꢢu này lý giꢃi vì sao hiꢎn nay, chúng ta ꢐang phꢃi ꢐꢠi mꢫt vꢔi tình trꢌng gꢄi là
“khiꢂu nꢌi vꢑꢒt cꢋp” tràn lan nhꢑ vꢓy. Thꢆc ra, quá trình giꢃi quyꢂt qua nhiꢢu cꢋp hành
chính nhà nꢑꢔc nhꢑ hiꢎn trꢌng là mꢣt trong nhꢁng bꢋt cꢓp lꢔn cꢅa cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt
khiꢂu nꢌi hành chính cꢅa chúng ta hiꢎn nay.
Bꢓt cꢖp, khó khꢇn phát sinh tꢙ mꢚi quan hꢎ giꢛa các tꢜ chꢏc Thanh tra vꢋi các cꢊ
quan chuyên môn trong giꢈi quyꢄt khiꢄu nꢅi hành chính.
Vꢋn ꢐꢢ nꢃy sinh khá phꢇc tꢌp trong mꢠi quan hꢎ giꢁa các tꢥ chꢇc Thanh tra hiꢎn nay xuꢋt
phát tꢧ viꢎc chꢑa có sꢆ phân ꢐꢝnh thꢓt rõ ràng vꢢ chꢇc nꢛng nhiꢎm vꢡ giꢁa Thanh tra
hành chính và Thanh tra chuyên ngành, giꢁa Thanh tra cꢋp hành chính và Thanh tra theo
ngành và lꢗnh vꢆc. ꢞiꢢu này thꢋy rõ nhꢋt trên ꢐꢝa bàn mꢣt ꢐꢝa phꢑꢊng qua mꢠi quan hꢎ
giꢁa Thanh tra tꢕnh và Thanh tra các sꢍ, ngành. Vꢢ lý thuyꢂt thì ꢐꢠi vꢔi mꢣt vꢡ viꢎc khiꢂu
nꢌi xꢃy ra tꢌi ꢐꢝa bàn tꢕnh thì thꢪm quyꢢn giꢃi quyꢂt thuꢣc vꢢ Chꢅ tꢝch ꢭy ban nhân dân
tꢕnh ꢐó và Thanh tra tꢕnh (Thanh tra hành chính) sꢨ giúp Chꢅ tꢝch xem xét quyꢂt ꢐꢝnh.
Nhꢑng cꢤng có trꢑꢏng hꢒp Chꢅ tꢝch ꢭy ban nhân dân tꢕnh giao cho Sꢍ, ngành giúp mình
xác minh vꢡ viꢎc (nhꢑ ꢐã trình bày ꢍ trên) và trong trꢑꢏng hꢒp nhꢑ vꢓy thì trách nhiꢎm
thꢆc chꢋt lꢌi thuꢣc vꢢ Thanh tra cꢅa sꢍ, ngành ꢐó (thanh tra chuyên ngành). Sꢆ phꢠi hꢒp
nhꢑ thꢂ nào giꢁa Thanh tra tꢕnh vꢔi Thanh tra cꢅa sꢍ, ngành? Chꢅ tꢝch ꢭy ban nhân dân
tꢕnh sꢨ quyꢂt ꢐꢝnh nhꢑ thꢂ nào nꢂu có ý kiꢂn khác nhau giꢁa Thanh tra tꢕnh và Thanh tra
chuyên ngành trong viꢎc giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi? ꢞây là nhꢁng vꢋn ꢐꢢ lꢔn, còn ꢐang bꢰ ngꢰ.
Vai trò ꢂꢝc biꢎt quan trꢞng cꢉa cꢓp ꢉy ꢟꢈng trong công tác giꢈi quyꢄt khiꢄu nꢅi hành
chính.
15
Vai trò lãnh ꢐꢌo cꢅa cꢋp uꢬ ꢞꢃng thꢉ hiꢎn ꢍ chꢘ nâng cao nhꢓn thꢇc và trách nhiꢎm cꢅa
các cꢊ quan nhà nꢑꢔc trong công tác giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính, và nhꢋt là trong
viꢎc phát huy sꢇc mꢌnh cꢅa cꢃ hꢎ thꢠng chính trꢝ ꢍ cꢊ sꢍ trong viꢎc nâng cao hiꢎu quꢃ
cꢅa công tác này. ꢞiꢢu này càng thꢉ hiꢎn rõ nét khi tꢌi các ꢐꢝa phꢑꢊng xꢃy ra nhꢁng vꢡ
viꢎc phꢇc tꢌp gay gꢀt, kéo dài, nhꢁng “ꢐiꢉm nóng” có ꢃnh hꢑꢍng nhiꢢu ꢐꢂn tình hình
kinh tꢂ-xã hꢣi trên ꢐꢝa bàn. Cꢋp ꢅy ꢞꢃng không nhꢁng lãnh ꢐꢌo chính quyꢢn trong viꢎc
giꢃi quyꢂt các vꢡ viꢎc khiꢂu nꢌi mà ꢐiꢢu không kém phꢚn quan trꢄng là thông qua công
tác này, các cꢋp uꢬ ꢞꢃng ꢐánh giá ꢐꢑꢒc nꢛng lꢆc và phꢪm chꢋt cꢅa ꢐꢣi ngꢤ cán bꢣ, ꢐánh
giá viꢎc thꢆc hiꢎn chính sách pháp luꢓt tꢌi ꢐꢝa phꢑꢊng mình ꢐꢉ có giꢃi pháp cꢅng cꢠ
chính quyꢢn các cꢋp ꢐꢉ nâng cao hiꢎu quꢃ công tác quꢃn lý nhꢈm hꢌn chꢂ phát sinh
khiꢂu nꢌi, tꢠ cáo.
Tuy nhiên, sꢆ lãnh ꢐꢌo trꢆc tiꢂp trong thꢆc tꢂ (chính xác hꢊn, là sꢆ chꢕ ꢐꢌo trꢆc tiꢂp) cꢅa
các tꢥ chꢇc ꢞꢃng lꢌi tꢌo ra nhꢁng hiꢎu ꢇng tiêu cꢆc ꢐꢠi vꢔi công tác giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi
cꢅa các cꢊ quan nhà nꢑꢔc. ꢞiꢢu dꢜ nhꢓn thꢋy nhꢋt là nó làm mꢋt ꢐi tính chꢅ ꢐꢣng và
chꢝu trách nhiꢎm cꢅa các cꢊ quan có thꢪm quyꢢn giꢃi quyꢂt. Thꢓm chí có nhꢁng nꢊi, cꢊ
quan hành chính nhà nꢑꢔc ꢬ lꢌi, trông chꢏ hoàn toàn vào ý kiꢂn cꢅa cꢋp uꢬ ꢞꢃng. ꢞiꢢu
này là rꢋt rõ qua thꢆc tiꢜn ꢍ các ꢐꢝa phꢑꢊng, cꢋp cꢊ sꢍ.
Trong khi ꢐó, nhꢁng ý kiꢂn cꢅa tꢥ chꢇc ꢞꢃng lꢌi không phꢃi là nhꢁng ý kiꢂn chính thꢇc
và xét vꢢ mꢫt pháp lý nó không có tính chꢋt bꢀt buꢣc phꢃi tuân theo. Do vꢓy, không thꢉ
có cꢊ chꢂ ràng buꢣc trách nhiꢎm ꢐꢠi vꢔi nhꢁng loꢌi ý kiꢂn này. Nhꢁng ý kiꢂn ꢐó, tuy
không chính thꢇc, nhꢑng trong thꢆc tꢂ thì lꢌi thꢆc sꢆ có tác ꢐꢣng quyꢂt ꢐꢝnh tꢔi viꢎc giꢃi
quyꢂt khiꢂu nꢌi. Bꢍi lꢨ, nhꢁng ngꢑꢏi ꢐꢇng ꢐꢚu các cꢊ quan hành chính nhà nꢑꢔc, thꢑꢏng
là ꢐꢃng viên, và do vꢓy vꢢ mꢫt chính trꢝ phꢃi chꢋp hành ý kiꢂn cꢅa ꢞꢃng theo nguyên tꢀc
tꢓp trung dân chꢅ. Con ꢐꢑꢏng chꢇc nghiꢎp và thꢛng tiꢂn cꢅa hꢄ hoàn toàn phꢡ thuꢣc vào
tꢥ chꢇc ꢞꢃng nên viꢎc hꢄ phꢃi tuân thꢅ ý kiꢂn chꢕ ꢐꢌo cꢅa cꢋp ꢅy hoꢫc cá nhân ꢐꢌi diꢎn
cꢋp ꢅy, có thꢉ cꢃ nhꢁng ý kiꢂn truyꢢn ꢐꢌt bꢈng lꢏi, trong viꢎc thꢆc thi mꢄi công viꢎc, kꢉ
cꢃ trong công tác giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi.13
Cꢤng vì là không chính thꢇc cho nên, các ý kiꢂn cꢅa tꢥ chꢇc ꢞꢃng vꢢ nguyên tꢀc là
không ꢐꢑꢒc công bꢠ. ꢞiꢢu ꢐó làm ꢃnh hꢑꢍng ꢐꢂn nhꢁng cꢠ gꢀng cꢅa viꢎc minh bꢌch hoá
hoꢌt ꢐꢣng quꢃn lý cꢤng nhꢑ minh bꢌch hoá quá trình giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi. Khi các cꢊ
quan nhà nꢑꢔc không thꢆc sꢆ ꢐꢑꢒc thꢆc hiꢎn ꢐúng quyꢢn hꢌn và cꢤng không thꢆc sꢆ
phꢃi chꢝu trách nhiꢎm vꢢ quyꢢn hꢌn ꢐó thì không thꢉ nói ꢐꢂn viꢎc bꢃo ꢐꢃm hiꢎu quꢃ hoꢌt
ꢐꢣng cꢅa nó. Trong các nghꢝ quyꢂt cꢅa mình, ꢞꢃng luôn cꢃnh báo vꢢ sꢆ bao biꢎn cꢅa cꢋp
uꢬ ꢞꢃng ꢐꢠi vꢔi công viꢎc cꢅa Nhà nꢑꢔc và ꢐòi hꢰi phꢃi có sꢆ ꢐꢥi mꢔi phꢑꢊng thꢇc lãnh
ꢐꢌo cꢅa ꢞꢃng ꢐꢠi vꢔi bꢣ máy nhà nꢑꢔc, bꢃo ꢐꢃm cho các cꢊ quan nhà nꢑꢔc thꢆc hiꢎn
theo ꢐúng chꢇc nꢛng nhiꢎm vꢡ mà pháp luꢓt ꢐã quy ꢐꢝnh. Tuy nhiên, nhꢁng ꢐiꢢu diꢜn ra
ꢍ các ꢐꢝa phꢑꢊng cho thꢋy, vꢖn còn mꢣt khoꢃng cách giꢁa tinh thꢚn cꢅa nghꢝ quyꢂt và
hoꢌt ꢐꢣng thꢆc tiꢜn.
13
ꢞiꢢu 4 Pháp lꢎnh cán bꢣ, công chꢇc nꢛm 1998 (sꢩa ꢐꢥi, bꢥ sung nꢛm 2000, 2003) quy ꢐꢝnh: Công tác
cán bꢣ, công chꢇc ꢐꢫt dꢑꢔi sꢆ lãnh ꢐꢌo cꢅa ꢞꢃng Cꢣng sꢃn Viꢎt Nam. ꢞiꢢu 5 Luꢓt cán bꢣ, công chꢇc nꢛm
2008 quy ꢐꢝnh các nguyên tꢀc quꢃn lý cán bꢣ, công chꢇc là: Bꢃo ꢐꢃm sꢆ lãnh ꢐꢌo cꢅa ꢞꢃng, sꢆ quꢃn lý cꢅa
Nhà nꢑꢔc.
16
Trong bꢠi cꢃnh chꢑa làm rõ ꢐꢑꢒc mꢇc ꢐꢣ, phꢌm vi lãnh ꢐꢌo cꢅa ꢞꢃng ꢐꢠi vꢔi nhꢁng
công viꢎc cꢡ thꢉ cꢅa chính quyꢢn, nhꢑ công tác giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính, thì ý
tꢑꢍng vꢢ viꢎc nhꢋt thꢉ hóa các chꢇc danh ꢞꢃng vꢔi chꢇc danh Chính quyꢢn rꢋt ꢐáng
ꢐꢑꢒc nghiên cꢇu, trao ꢐꢥi rꢣng rãi trong giꢔi hꢄc thuꢓt và các chính trꢝ gia. Viꢎc hꢒp nhꢋt
hai chꢇc danh ꢞꢃng và Chính quyꢢn vào mꢣt cá nhân ꢐang ꢐꢑꢒc kꢲ vꢄng là sꢨ góp phꢚn
tꢛng cꢑꢏng trách nhiꢎm cá nhân công chꢇc trong viꢎc thꢆc thi công vꢡ.
5. Kꢃt luꢇn và kiꢃn nghꢌ.
Có thꢉ nói mꢣt cách khái quát rꢈng, cùng mꢣt vꢡ viꢎc khiꢂu nꢌi, có quá nhiꢢu cꢊ quan có
thꢉ tham gia vào viꢎc giꢃi quyꢂt nhꢑng lꢌi không có mꢣt cꢊ quan nào chꢝu trách nhiꢎm
chính.
Vꢢ mꢫt chꢇc nꢛng, nhiꢎm vꢡ, ꢐꢠi vꢔi bꢋt kꢲ mꢣt cꢊ quan liên quan nào, công viꢎc tiꢂp
nhꢓn, xꢩ lý và giꢃi quyꢂt các khiꢂu nꢌi cꢅa ngꢑꢏi dân chꢕ là mꢣt công viꢎc, nhiꢎm vꢡ
“phꢡ”, so vꢔi các công viꢎc quꢃn lý hành chính mà hꢄ phꢃi làm theo cꢋp chính quyꢢn
hoꢫc theo lꢗnh vꢆc chuyên môn. Nhꢑ vꢓy, sꢨ thꢓt là bꢋt công nꢂu chúng ta ꢐòi hꢰi tính
chuyên nghiꢎp, chuyên môn cꢅa các cꢊ quan hành chính nhà nꢑꢔc trong viꢎc giꢃi quyꢂt
khiꢂu nꢌi hành chính!
Các tꢥ chꢇc Thanh tra nhà nꢑꢔc, nhꢁng ngꢑꢏi luôn ꢐꢑꢒc coi là ꢐóng vai trò trꢄng yꢂu
trong công tác này thì vꢢ mꢫt luꢓt pháp cꢤng chꢱng có quyꢢn hꢌn bao nhiêu. Các tꢥ chꢇc
Thanh tra không phꢃi là cꢊ quan giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi, chꢕ là nhꢁng cꢊ quan tham mꢑu
giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi. Mꢫc dù, trꢆc tiꢂp thꢪm tra, xác minh vꢡ viꢎc, nhꢑng cꢊ quan Thanh
tra chꢕ có quyꢢn ra kꢂt luꢓn và kiꢂn nghꢝ hꢑꢔng giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi. Trong khi ꢐó, thꢪm
quyꢢn quyꢂt ꢐꢝnh giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi lꢌi thuꢣc vꢢ Thꢅ trꢑꢍng cꢊ quan hành chính nhà
nꢑꢔc – là mꢣt thiꢂt chꢂ không rõ ràng (cá nhân hay tꢥ chꢇc?), không nꢀm bꢀt mꢣt cách
sâu sꢀc nꢣi tình cꢅa vꢡ viꢎc.
Trong các cꢊ quan Thanh tra nhà nꢑꢔc, viꢎc tham mꢑu cho thꢅ trꢑꢍng các cꢊ quan hành
chính nhà nꢑꢔc trong công tác tiꢂp dân, xꢩ lý ꢐꢊn thꢑ khiꢂu nꢌi cꢤng chꢕ là mꢣt loꢌi viꢎc
trong nhiꢢu loꢌi công viꢎc khác mà các cán bꢣ làm công tác thanh tra phꢃi làm. Vꢢ mꢫt
tâm lý, nhꢁng cán bꢣ làm công tác thanh tra không mꢋy hào hꢇng vꢔi công viꢎc giꢃi
quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính. Vꢢ nhꢁng ngꢑꢏi làm công tác giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi, không
phꢃi ai cꢤng ꢐꢑꢒc trang bꢝ nhꢁng kiꢂn thꢇc pháp luꢓt cꢚn thiꢂt.
Vꢔi khꢃ nꢛng và nꢛng lꢆc hꢌn chꢂ hiꢎn nay cꢅa Toà án nhân dân trong viꢎc giꢃi quyꢂt các
khiꢂu kiꢎn hành chính sau hꢊn 10 nꢛm thꢆc hiꢎn thꢪm quyꢢn xét xꢩ hành chính, thì công
tác giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi cꢅa công dân ngay tꢧ giai ꢐoꢌn phát sinh thuꢣc phꢌm vi thꢪm
quyꢢn cꢅa cꢊ quan hành pháp ꢐang thꢆc sꢆ ꢐꢫt ra sꢆ cꢚn thiꢂt hoàn thiꢎn cꢊ chꢂ giꢃi
quyꢂt khiꢂu nꢌi bꢈng phꢑꢊng thꢇc hành chính.
Nhóm nghiên cꢇu thꢋy rꢈng, có thꢉ có hai cách tiꢂp cꢓn ꢐꢠi vꢔi viꢎc hoàn thiꢎn cꢊ chꢂ
giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính.
17
Cách tiꢃp cꢇn thꢆ nhꢍt, xây dꢆng, sꢩa ꢐꢥi, bꢥ sung mꢣt sꢠ chꢂ ꢐꢝnh cꢊ bꢃn cꢅa dꢆ án
Luꢓt giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi theo hꢑꢔng vì quyꢢn khiꢂu nꢌi cꢅa dân; vì sꢆ minh bꢌch, công
bꢈng cꢅa quá trình giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính; xác ꢐꢝnh rõ thꢪm quyꢢn, trách nhiꢎm
và kꢬ cꢑꢊng hành chính trong công tác giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi.
Vꢔi cách tiꢂp cꢓn này, dꢑꢏng nhꢑ không phꢃi ꢐꢣng chꢌm gì nhiꢢu tꢔi nhꢁng thꢉ chꢂ liên
quan trong cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính hiꢎn hành. Nhꢁng sꢩa ꢐꢥi chꢅ yꢂu tꢓp
trung vào viꢎc sꢩa ꢐꢥi, hoàn thiꢎn mꢣt sꢠ chꢂ ꢐꢝnh, quy trình, thꢪm quyꢢn, thꢅ tꢡc cꢅa cꢊ
chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính. Cách tiꢂp cꢓn này, do vꢓy, có lꢒi thꢂ dꢑꢏng nhꢑ dꢜ
ꢐꢑꢒc chꢋp nhꢓn, và thꢆc thi có vꢮ thuꢓn lꢒi do không phꢃi ꢐꢣng chꢌm gì nhiꢢu ꢐꢂn vꢋn
ꢐꢢ tꢥ chꢇc bꢣ máy các cꢊ quan cꢅa Chính phꢅ. Tuy nhiên, sꢆ sꢩa ꢐꢥi có tính cꢡc bꢣ,
thiꢂu tính chꢋt ꢐꢟng bꢣ sꢨ làm cho cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi có thꢉ ꢐꢑꢒc hoàn chꢕnh
thêm mꢣt bꢑꢔc, nhꢑng chꢑa chꢀc ꢐã ꢐꢌt ꢐꢑꢒc hiꢎu quꢃ rõ rꢎt vꢢ tꢥng thꢉ.
Viꢎc xây dꢆng, sꢩa ꢐꢥi, bꢥ sung dꢆ án Luꢓt giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi cꢚn phꢃi bꢀt ꢐꢚu tꢧ viꢎc
xác ꢐꢝnh nhꢁng tꢑ tꢑꢍng chꢕ ꢐꢌo, làm nꢢn tꢃng phát triꢉn các quy ꢐꢝnh cꢡ thꢉ cꢅa Luꢓt.
ꢞó phꢃi là nhꢁng tꢑ tꢑꢍng chꢕ ꢐꢌo có tính nguyên tꢀc nhꢑ sau:
ꢀ Khách quan, ꢐꢣc lꢓp trong toàn bꢣ quá trình giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính;
ꢀ ꢞꢃm bꢃo vꢝ trí ꢐꢣc lꢓp, tính chuyên nghiꢎp cꢅa cꢊ quan giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi;
ꢀ Bình ꢐꢱng vꢢ quan hꢎ giꢁa ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi vꢔi ngꢑꢏi/tꢥ chꢇc bꢝ khiꢂu nꢌi;
ꢀ Minh bꢌch quá trình giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính bꢈng thꢅ tꢡc tham vꢋn giꢁa các
bên;
ꢀ Quyꢢn tham gia, quyꢢn ꢐꢑꢒc ꢅy quyꢢn cꢅa luꢓt sꢑ trong quá trình giꢃi quyꢂt khiꢂu
nꢌi;
ꢀ Nghꢗa vꢡ cꢅa cꢊ quan hành chính phꢃi chꢇng minh, phꢃn biꢎn vꢢ nhꢁng khiꢂu nꢌi;
ꢀ Nghꢗa vꢡ cꢅa ngꢑꢏi khiꢂu nꢌi hꢒp tác vꢔi cꢊ quan giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi, cung cꢋp
chꢇng cꢇ, hꢟ sꢊ cꢚn thiꢂt;
ꢀ Kꢬ luꢓt công vꢡ, trách nhiꢎm công chꢇc trong công tác giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành
chính;
ꢀ ꢞꢃm bꢃo thꢆc thi mꢣt cách nghiêm khꢀc quyꢂt ꢐꢝnh giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính.
Cách tiꢃp cꢇn thꢆ hai, cꢃi cách mꢣt cách tꢥng thꢉ cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính
hiꢎn nay cꢅa chúng ta.
Cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi cꢚn ꢐꢑꢒc ꢐꢥi mꢔi mꢣt cách toàn diꢎn, tꢧ triꢂt lý cꢊ bꢃn cꢅa
cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi, các nguyên lý vꢓn hành cꢊ bꢃn, các chꢂ ꢐꢝnh, thiꢂt chꢂ hành
chính, xã hꢣi liên quan, cho tꢔi các quy trình, thꢅ tꢡc, tiêu chí liên quan. Trong trꢑꢏng
hꢒp này, cꢚn phꢃi xây dꢆng mꢣt ꢞꢢ án hoàn chꢕnh vꢢ cꢃi cách cꢊ chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi
hành chính. Sꢨ là không ꢐꢟng bꢣ, nꢂu chꢕ dꢧng lꢌi ꢍ viꢎc xây dꢆng Luꢓt khiꢂu nꢌi hành
chính.
ꢞã ꢐꢂn lúc, thay vì nhꢁng sꢩa ꢐꢥi bꢥ sung manh mún mang tính chꢋt “ꢐꢠi phó” vꢔi tình
hình nhꢑ nhꢁng gì ꢐã thꢋy trong thꢏi gian qua, mà trên thꢆc tꢂ hꢚu nhꢑ không mꢋy tác
dꢡng, cꢚn có sꢆ thay ꢐꢥi mꢣt cách cꢛn bꢃn công tác giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi cꢅa các cꢊ quan
hành chính.
18
Tham khꢃo kinh nghiꢎm cꢅa mꢣt sꢠ quꢠc gia, ꢐꢟng thꢏi xuꢋt phát tꢧ thꢆc tiꢜn cꢅa Viꢎt
Nam, có thꢉ dꢆ kiꢂn hai phꢑꢊng thꢇc chꢅ yꢂu ꢐꢉ tꢥ chꢇc Cꢊ quan hành chính nhà nꢑꢔc
chuyên trách giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính. Mꢘi mꢣt phꢑꢊng thꢇc này ꢐꢢu có nhꢁng
thách thꢇc và thuꢓn lꢒi nhꢋt ꢐꢝnh.
Mô hình cꢊ quan giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi chuyên ngành:
Cꢊ quan chuyên trách giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính ꢐꢑꢒc tꢥ chꢇc mꢣt cách ꢐꢣc lꢓp
trong các ngành, lꢗnh vꢆc quꢃn lý nhà nꢑꢔc.
Hiꢎn nay, tꢌi Cꢡc Sꢍ hꢁu Trí tuꢎ ꢐã có mꢣt thiꢂt chꢂ giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi theo mô hình
tꢓp trung chuyên ngành. ꢞó là: Hꢣi ꢐꢟng giꢃi quyꢂt khiꢂu kiꢎn tꢌi Cꢡc Sꢍ hꢁu Trí tuꢎ.
Khiꢂu nꢌi ꢐꢑꢒc gꢩi cho Cꢡc trꢑꢍng Cꢡc Sꢍ hꢁu Trí tuꢎ, nhꢑng thꢆc chꢋt thꢪm quyꢢn giꢃi
quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính lꢌi thuꢣc vꢢ Hꢣi ꢐꢟng. Hꢣi ꢐꢟng do mꢣt Phó Cꢡc trꢑꢍng Cꢡc
Sꢍ hꢁu Trí tuꢎ ꢐꢇng ꢐꢚu và mꢣt sꢠ thành viên. Liꢎu mô hình này có nên ꢐꢑꢒc tꢥ chꢇc ꢍ
mꢣt sꢠ bꢣ, ngành có khꢃ nꢛng phát sinh nhiꢢu khiꢂu nꢌi, nhꢑ Bꢣ Tài nguyên và Môi
trꢑꢏng, Bꢣ Công Thꢑꢊng, v.v.?
Mô hình cꢊ quan giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi tꢓp trung:
Vꢢ mꢫt tꢥ chꢇc, cꢊ quan chuyên trách giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính phꢃi tách khꢰi hꢎ
thꢠng các cꢊ quan quꢃn lý, ꢐiꢢu hành hiꢎn nay (các Bꢣ, Uꢬ ban nhân dân các cꢋp và các
cꢊ quan quꢃn lý khác). Thꢅ tꢑꢔng Chính phꢅ chꢕ ꢐꢌo hꢎ thꢠng cꢊ quan này nhꢑng không
can thiꢎp trꢆc tiꢂp vào nhꢁng vꢡ viꢎc khiꢂu nꢌi cꢡ thꢉ.
Cꢊ quan này trꢑꢔc mꢀt nên tꢥ chꢇc ꢍ hai cꢋp: ꢍ Trung ꢑꢊng và tꢌi các khu vꢆc phù hꢒp
vꢔi các cꢋp Toà án ꢐang ꢐꢑꢒc tꢥ chꢇc lꢌi theo tinh thꢚn cꢅa Nghꢝ quyꢂt cꢅa ꢞꢃng vꢢ
Chiꢂn lꢑꢒc cꢃi cách tꢑ pháp.
Vꢢ tên gꢄi, ꢐꢉ không gây ra nhꢁng tranh luꢓn không cꢚn thiꢂt có thꢉ gꢄi là “Cꢊ quan giꢃi
quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính Trung ꢑꢊng”, “Cꢊ quan giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính khu
vꢆc X”, v.v. và quy ꢐꢝnh rõ thꢪm quyꢢn thꢡ lý cꢅa các cꢊ quan này. Cꢤng có thꢉ dùng tên
gꢄi mꢔi là “Cꢊ quan tài phán hành chính” nhꢑ ꢞꢢ án hiꢎn nay Thanh tra Chính phꢅ ꢐang
chuꢪn bꢝ.
Trình tꢆ xem xét lꢌi các quyꢂt ꢐꢝnh hành chính, hành vi hành chính tꢌi các cꢊ quan bꢝ
khiꢂu nꢌi vꢖn nên duy trì, vꢔi thꢏi hꢌn ngꢀn, và không nên coi ꢐó là mꢣt cꢋp giꢃi quyꢂt
mà chꢕ là mꢣt thꢅ tꢡc bꢀt buꢣc (có tính chꢋt hoà giꢃi) trꢑꢔc khi khiꢂu nꢌi tꢌi cꢊ quan giꢃi
quyꢂt khiꢂu nꢌi chuyên trách (cꢊ quan tài phán hành chính).
Vꢢ chꢇc nꢛng nhiꢎm vꢡ, cꢊ quan chuyên trách giꢃi quyꢂt khiꢂu nꢌi có nhiꢎm vꢡ tiꢂp nhꢓn
và giꢃi quyꢂt các khiꢂu nꢌi cꢅa ngꢑꢏi dân ꢐꢠi vꢔi hoꢌt ꢐꢣng cꢅa các cꢊ quan hành chính,
cꢤng nhꢑ cꢅa cán bꢣ, công chꢇc trong cꢊ quan này. ꢞꢟng thꢏi, thông qua công tác giꢃi
quyꢂt khiꢂu nꢌi hành chính, cꢊ quan này còn có nhiꢎm vꢡ tꢥng kꢂt nhꢁng vꢋn ꢐꢢ nꢃy
sinh, nhꢁng vꢑꢔng mꢀc bꢋt cꢓp trong chính sách, pháp luꢓt vꢢ nꢣi dung quꢃn lý cꢤng nhꢑ
19
Tải về để xem bản đầy đủ
21 trang
18/05/2022
1120
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Tài liệu Cơ chế giải quyết khiếu nại hành chính ở Việt Nam: Vấn đề và giải pháp", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- tai_lieu_co_che_giai_quyet_khieu_nai_hanh_chinh_o_viet_nam_v.pdf
