Chỉ số chống chịu của các đô thị Việt Nam
CHỈ SỐ CHỐNG CHỊU
CỦA CÁC ĐÔ THỊ
VIỆT NAM
BÁO CÁO CHỨNG MINH KHÁI NIỆM
MICHAEL DIGREGORIO
NGUYỄN TRÍ THANH
LÊ QUANG TRUNG
ii
Chỉ số chống chịu của các đô thi Việt Nam
Báo cáo chứng minh khái niệm
MICHAEL DIGREGORIO
NGUYỄN TRÍ THANH
LÊ QUANG TRUNG
QUỸ CHÂU Á – THE ASIA FOUNDATION
iii
iv
Danh mục các từ viết tắt
100RC
100 Thành phố có khả năng chống chịu
ACCCRN
Mạng lưới các Thành phố Châu Á có Khả năng Chống
chịu với Biến đổi Khí hậu
Bộ XD
Bộ Xây dựng
CRF
Khung chống chịu của thành phố
Cục Phát triển Đô thị
Cục PTĐT
ISET
Viện Chuyển đổi Môi trường và Xã hội
Chỉ số chống chịu của thành phố
Quyết định số 2623 của Thủ tướng Chính phủ
Sở Kế hoạch và Đầu tư
CRI
QĐ2623
Sở KHĐT
Sở LĐTBXH
Sở NN&PTNT
Sở TNMT
TCTK
Sở Lao động, Thương binh và Xã hội
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
Sở Tài nguyên và Môi trường
Tổng cục Thống kê
UBND Tỉnh
UBND TP
TAF
Ủy ban Nhân dân Tỉnh
Ủy ban Nhân dân Thành phố
Quỹ Châu Á
VNCRI
Chỉ số chống chịu của các đô thị Việt Nam
Hội Quy hoạch và Phát triển Đô thị Việt Nam
VUPDA
v
Lời cảm ơn
bộ chỉ số này. Cục PTĐT được giao nhiệm vụ xây dựng cả chiến lược và các
quy định pháp lý liên quan đến phát triển đô thị, cân nhắc đến nhu cầu thích
nghi của thành phố với quá trình biến đổi khí hậu toàn cầu đang diễn ra. Các
số liệu được xây dựng trong dự án đã được lồng ghép vào quá trình đó như
những công cụ để đánh giá và phân loại các thành phố. Chúng tôi cũng ghi
nhận sự đóng góp quý báu của hai chuyên gia đô thị được nhiều người biết
đến, TS. Vũ Thị Vinh và bà Nguyễn Thị Hiền, những người đã rà soát bộ công
cụ trong giai đoạn thí điểm, đặc biệt là rà soát bản dịch tiếng Việt và các
phiên bản sửa đổi của dự thảo các kịch bản và các biến định lượng. Cuối
cùng, tôi không thể kết thúc lời cảm ơn này mà không ghi nhận các đồng
nghiệp của tôi ở Quỹ Châu Á: Nguyễn Trí Thanh và Lê Quang Trung. Thanh
và Trung đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng, quản lý và triển khai
dự án này. Họ là đầu mối thúc đẩy các mối quan hệ hợp tác cần thiết để vận
hành dự án, phối hợp lập kế hoạch hoạt động dự án, quản lý ngân sách và
thời gian, tham gia đào tạo trong giai đoạn thí điểm, hướng dẫn các cuộc
thảo luận nhóm nòng cốt và rà soát số liệu, cũng như hỗ trợ phân tích và
trình bày kết quả dự án. Họ cũng là các tác giả chính của các bản Tóm tắt
hiện trạng của thành phố.
Tôi xin cảm ơn Quỹ Rockefeller, đặc biệt là ngài Ashvin Dayal, Phó Chủ tịch
kiêm Giám đốc Điều hành khu vực Châu Á, và bà Anna Brown, cựu Phó Giám
đốc Cao cấp, những người đã khởi xướng và hỗ trợ thực hiện dự án này. Như
những dự án trước đây, Quỹ Rockefeller, và đặc biệt là Ashvin và Anna, đã
tư vấn một cách kịp thời và sâu sắc bằng kinh nghiệm rộng lớn của mình
trong lĩnh vực đánh giá khả năng chống chịu của các đô thị, đồng thời cho
phép sự linh hoạt khi phải điều chỉnh một số hoạt động cần thiết trong quá
trình thực hiện dự án. Tôi cũng xin cảm ơn bà Jo da Silva, người sáng lập và
lãnh đạo của Ban Phát triển Quốc tế Arup (Arup International Development),
vì đã hỗ trợ rà soát các báo cáo quan trọng của chúng tôi, khích lệ chúng tôi
bằng những quan sát và khuyến nghị của mình. Jo hiểu ngay từ đầu rằng việc
phỏng theo khuôn khổ và chỉ số của Arup cho bối cảnh của một quốc gia sẽ
đòi hỏi nhiều sự thỏa hiệp. Lời khuyên của bà đã giúp chúng tôi đưa ra những
lựa chọn trong khuôn khổ rõ ràng và có tính logic. Các đối tác của chúng tôi
tại Viện Chuyển đổi Môi trường và Xã hội, bà Ngô Lệ Mai, TS. Stephen Tyler,
TS. Trần Văn Giải Phóng, TS. Nguyễn Vinh Quang và PGS., TS. Đỗ Hậu, Tổng
thư ký Hiệp hội Quy hoạch và Phát triển Đô thị Việt Nam, đã dành công sức
rất lớn trong việc xây dựng chương trình giảng dạy, kiểm tra số liệu và tổ
chức đào tạo. Như được ghi nhận trong báo cáo dưới đây, TS. Đỗ Hậu là
người đem lại những giá trị đặc biệt, vô giá với dự án khi vận dụng mạng lưới
các cựu sinh viên của mình để thúc đẩy sự phối hợp, hợp tác của các cơ quan
thuộc các tỉnh và thành phố. Các đồng nghiệp của chúng tôi tại Cục Phát triển
Đô thị của Bộ Xây dựng, TS. Trần Thị Lan Anh, các anh chị Nguyễn Dư Minh,
Nguyễn Thị Kim Cúc, Từ Kim Anh và Nguyễn Ngọc Quang, và tại Trung tâm
Thông tin, Hợp tác Quốc tế và tư vấn phát triển đô thị trực thuộc Cục, các
anh chị Trần Anh Tuấn và Lê Lan Dung, bằng cách này hay cách khác, đã vừa
là đối tác vừa là khách hàng của chúng tôi trong dự án này. Bên cạnh việc
hợp tác với TAF và ISET trong xây dựng, thử nghiệm và đưa ra bộ Chỉ số
chống chịu của các đô thị Việt Nam, họ cũng là những người sử dụng chính
Michael DiGregorio
Ngày 17 tháng 5 năm 2018
vi
Lời tựa
một nhóm lớn các thành phố trong phạm vi một quốc gia. Nó cung cấp một
cái nhìn toàn diện về điểm mạnh và điểm yếu của 12 lĩnh vực cốt lõi và một
số chỉ tiêu phụ, và có thể được các cơ quan chính phủ, các đối tác phát triển
quốc tế và những người khác sử dụng để nâng cao nhận thức và hành động
xây dựng khả năng chống chịu ở Việt Nam. Chúng tôi cũng tin rằng các bài
học từ việc xây dựng chỉ số của Việt Nam sẽ có giá trị như một hướng dẫn
cho các chính phủ khác và các tổ chức có cam kết tăng cường khả năng chống
chịu của đô thị.
Trong hơn một thập kỷ, Quỹ Rockefeller đã đi đầu trong các nỗ lực xây dựng
khả năng phục hồi của các thành phố khi họ tìm cách đối phó với các tác
động kết hợp của di cư, phát triển và biến đổi khí hậu. Khi Quỹ khởi động
sáng kiến Mạng lưới các thành phố ở Châu Á có khả năng chống chịu với biến
đổi khí hậu (ACCCRN) trong năm 2008, kiến thức trong lĩnh vực này còn bị
hạn chế, đặc biệt là ở các thành phố nhỏ và trung bình có nguồn lực khan
hiếm. Các thành phố có số liệu rất hạn chế về tác động của biến đổi khí hậu,
có ít công cụ để xác định các giải pháp phù hợp và có nguồn lực hạn chế để
đầu tư vào các hành động cụ thể. Hơn nữa, tác động của biến đổi khí hậu tới
con người khó có thể hiểu được ngay, hoặc là dễ hiểu đối với các bên liên
quan của thành phố, và đã từng có sự e ngại chung, rằng vấn đề biến đổi khí
hậu là 'sự sang trọng mà họ không có khả năng giải quyết'.
Deepali Khanna
Giám đốc điều hành, Khu vực Châu Á
ACCCRN đã tiên phong phát triển một bộ công cụ độc đáo và năng lực giúp
minh họa cách mà biến đổi khí hậu và đô thị hóa nhanh chóng đã làm suy
yếu các thành quả đạt được trong các lĩnh vực như y tế công cộng, quản lý
nước, sinh kế và chuẩn bị đối phó với thiên tai. Thông qua một quá trình
chuyên sâu có nhiều bên tham gia nhằm nghiên cứu, xây dựng chiến lược,
lập giải pháp ưu tiên và xây dựng năng lực trong vài năm, các thành phố
ACCCRN (bao gồm ba đô thị tiên phong tại Việt Nam là Đà Nẵng, Cần Thơ và
Quy Nhơn) đã trưởng thành để nhận biết rằng thực sự đã có 'phần thưởng
về khả năng chống chịu” cho người dân, cộng đồng và cho cả thành phố, và
đã thực hiện những hành động đầy ấn tượng. Các bài học từ ACCCRN đã giúp
hướng dẫn phát triển các công cụ có tính khái quát hơn, ví dụ như Khung và
Chỉ số Chống chịu của Thành phố, và về việc mở rộng xây dựng khả năng
chống chịu thông qua Sáng kiến 100 thành phố có khả năng chống chịu, mà
hiện nay đã trở thành phong trào toàn cầu hoạt động trên 5 châu lục.
Ashvin Dayal
Phó Giám đốc, Ban Năng lượng
(Cựu trưởng nhóm ACCCRN)
Báo cáo đột phá này của Quỹ Châu Á là nỗ lực đầu tiên trên toàn cầu nhằm
thực hiện đánh giá so sánh khả năng chống chịu của thành phố xuyên suốt
vii
I. LĨNH VỰC SỨC KHỎE VÀ PHÚC LỢI ................................................................... 60
II. LĨNH VỰC KINH TẾ VÀ XÃ HỘI .......................................................................... 75
III. LĨNH VỰC HẠ TẦNG VÀ MÔI TRƯỜNG............................................................ 87
IV. LĨNH VỰC QUẢN TRỊ VÀ CHÍNH SÁCH........................................................... 100
Mục lục
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ..............................................................................V
LỜI CẢM ƠN.......................................................................................................VI
LỜI TỰA.............................................................................................................VII
MỤC LỤC..........................................................................................................VIII
TÓM TẮT .............................................................................................................9
GIỚI THIỆU ........................................................................................................11
SỨC KHỎE VÀ SỰ THỊNH VƯỢNG ................................................................................. 12
LÃNH ĐẠO VÀ CHIẾN LƯỢC......................................................................................... 12
KINH TẾ VÀ XÃ HỘI ................................................................................................... 12
CƠ SỞ HẠ TẦNG VÀ MÔI TRƯỜNG ............................................................................... 12
PHƯƠNG PHÁP LUẬN........................................................................................14
XÂY DỰNG SỐ LIỆU ................................................................................................... 14
TRIỂN KHAI VÀ XÁC MINH........................................................................................... 15
ĐÁNH GIÁ DỮ LIỆU ................................................................................................... 17
CHUẨN HÓA VÀ TỔNG HỢP ........................................................................................ 18
KẾT QUẢ............................................................................................................18
NHÌN TỪ CÁC ĐIỂM SỐ TRUNG BÌNH............................................................................. 18
TIÊU ĐIỂM THÀNH PHỐ ............................................................................................. 19
XẾP HẠNG .............................................................................................................. 24
TÓM TẮT HIỆN TRẠNG THÀNH PHỐ .............................................................................. 32
HƯỚNG DẪN NHÂN RỘNG ......................................................................................... 32
NHẬN XÉT CUỐI CÙNG ......................................................................................36
PHỤ LỤC 1: TÓM TẮT HIỆN TRẠNG THÀNH PHỐ ................................................37
PHỤ LỤC 2: CÁC BIẾN SỐ ĐỊNH LƯỢNG..............................................................52
PHỤ LỤC 3: CÁC KỊCH BẢN CÂU HỎI ĐỊNH TÍNH .................................................59
viii
Tóm tắt
các tiêu chí không gian. Ngoài ra, nhóm cũng áp dụng phương pháp đánh giá
tính dễ bị tổn thương qua sử dụng bản đồ để đánh giá đánh giá mức độ rủi
ro dựa trên tần suất và tác động của thiên tai.
Ban đầu, dự án Chỉ số chống chịu của các đô thị Việt Nam được coi như một
hoạt động nhằm kiểm chứng xem liệu Khung chống chịu của thành phố (CRF)
được xây dựng bởi Ban Phát triển Quốc tế Arup có thể áp dụng được hay
không nhằm xây dựng một bộ chỉ số so sánh cấp quốc gia về khả năng chống
chịu của các đô thị. Cuối cùng, thông qua việc kết hợp các phương pháp phân
tích, VNCRI đã được chứng minh là một công cụ hữu ích để quan trắc khả
năng chống chịu này, qua đó, với tính chất là một chỉ số so sánh, VNCRI cũng
tạo động lực cho các đô thị cải thiện tính chống chịu của mình thông qua việc
thi đua giữa các thành phố nhằm được nâng lên thứ hạng cao hơn.
Mỗi thành phần của bộ chỉ số được xây dựng, rà soát, tinh chỉnh và thử
nghiệm trong giai đoạn thí điểm của dự án. Năm đô thị thuộc các vùng khác
nhau tại Việt Nam đã được lựa chọn đưa vào giai đoạn này. Trong lúc nhóm
thực hiện dự án đang tiến hành thí điểm, bộ Chỉ số chống chịu của thành phố
(CRI) của Arup đã được công bố. Mặc dù có mục tiêu và cách tiếp cận khác
nhau đáng kể, nhưng 156 biến định lượng và 156 biến định tính của CRI đã
trở thành nguồn tham khảo quan trọng cho việc xây dựng các số liệu của
VNCRI.
Dự án được tài trợ bởi Quỹ Rockefeller, tổ chức có mối quan tâm trong hàng
thập kỷ về phát triển các phương pháp theo dõi và cải thiện khả năng chống
chịu của thành phố, và được thực hiện căn cứ trên tinh thần Quyết định 2623
của Thủ tướng Chính phủ về Phát triển các đô thị Việt Nam ứng phó với biến
đổi khí hậu. Theo Quyết định 2623, Cục Phát triển Đô thị thuộc Bộ Xây dựng
được giao nhiệm vụ xây dựng cơ sở dữ liệu về thích ứng khí hậu đô thị. Theo
chức năng của cơ quan thực hiện, cơ sở dữ liệu này sẽ cần tập trung vào các
vấn đề liên quan đến xây dựng và quy hoạch chung. Vì vậy, dự án không
những phải thích ứng với CRF để sử dụng như một chỉ số so sánh quốc gia,
mà nó cũng sẽ phải phù hợp với trọng tâm về nhu cầu thu thập dữ liệu của
Cục Phát triển Đô thị.
Sau thí điểm, giai đoạn nhân rộng đã có thêm 28 thành phố và thị xã khác
được thêm vào VNCRI. Kết quả của quá trình thu thập và phân tích dữ liệu
từ các đô thị này chính là cơ sở và đối tượng xây dựng báo cáo. Mặc dù có
tỷ lệ phản hồi khác nhau, số liệu do 20 thành phố và thị xã cung cấp đã đủ
để thực hiện những phân tích hữu ích. Một trong những đặc điểm của dự án
là sự khác biệt về điểm số đánh giá dành cho 12 mục tiêu định lượng và định
tính có thể đóng vai trò như một chất xúc tác để hiểu về các bối cảnh của
khả năng chống chịu ở cấp thành phố. Ở bước thứ nhất, chúng tôi kiểm tra
các chỉ tiêu và các biến tạo nên điểm số cho mỗi mục tiêu. Sự kết hợp các
yếu tố này đưa ra gợi ý ban đầu nhằm tìm hiểu điểm mạnh và điểm yếu của
mỗi thành phố. Tại bước thứ hai, những bằng chứng về hiện trạng thường
có thể được tìm thấy từ các nguồn trên mạng internet, mô tả các thảm họa
thiên nhiên gần đây, đầu tư cơ sở hạ tầng, thay đổi về kinh tế và nhân khẩu,
và các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến điểm số định lượng hoặc định tính
cho mỗi mục tiêu. Cuối cùng, GOOGLE Earth là một phương tiện để kiểm tra
những thay đổi về cấu trúc vật lý của thành phố theo thời gian, bao gồm sự
tăng trưởng về không gian, mật độ xây dựng, việc xây dựng các khu dân cư
Trong giai đoạn thiết kế ban đầu, nhóm nòng cốt, bao gồm các cán bộ của
Quỹ Châu Á (TAF), Viện Chuyển đổi Môi trường và Xã hội (ISET) và Cục Phát
triển Đô thị (Cục PTĐT), đã tập trung vào ba cấp độ đánh giá, áp dụng bốn
lĩnh vực, 12 mục tiêu và 52 chỉ tiêu theo hướng dẫn của CRF. Các biến định
lượng được sử dụng để đại diện cho các chỉ tiêu liên quan. Các kịch bản định
tính sử dụng thang điểm 1-10 để đánh giá mức độ của từng thành phố trong
việc đáp ứng mục tiêu đối với từng chỉ tiêu, tương ứng với biến định lượng.
Do nhu cầu cụ thể của Cục PTĐT, một số chỉ tiêu Arup sẽ được đánh giá bằng
9
biệt lập, các khu nghỉ mát ven biển, đường sá, đập thủy điện gần đó, và nhiều
công trình khác gây ảnh hưởng đến khả năng chống chịu của thành phố. Cả
ba bước này kết hợp lại sẽ bổ sung thêm thông tin giải thích rõ hơn sự khác
biệt quan sát được giữa điểm số đánh giá cho mục tiêu định tính và định
lượng, cũng như điểm số tổng hợp trung bình của chúng.
Sử dụng các phương pháp nói trên, trước hết, báo cáo chứng minh khái niệm
này cung cấp một đánh giá chung dựa trên điểm số định lượng và định tính
trung bình cho mỗi một trong số 12 mục tiêu của CRF. Tiếp đó, báo cáo đi
sâu phân tích hai trường hợp cụ thể, gồm Sơn La, nơi có điểm số tương đối
thấp, và Thái Bình, nơi có điểm số tương đối cao. Cuối cùng, báo cáo xếp
hạng mỗi thành phố dựa trên 12 mục tiêu của CRF và kiểm tra cả các thành
phố có thứ hạng cao lẫn thứ hạng thấp. Phần tóm tắt hiện trạng thành phố
so sánh điểm số mục tiêu của từng thành phố với mức trung bình, được trình
bày trong phụ lục. Chúng tôi quyết định không xếp hạng tổng thể các thành
phố do tôn trọng sự khác biệt lớn về bối cảnh của từng nơi. Những khác biệt
này có thể mang lại cho một số thành phố lợi thế tự nhiên so với những nơi
khác về mặt địa lý, khí hậu hoặc cơ hội kinh tế. Như vậy, việc xếp hạng cụ
thể theo các mục tiêu giúp cho việc so sánh các yếu tố làm cho một số thành
phố có khả năng chống chịu lớn hơn so với những nơi khác, trong khi các chỉ
tiêu tạo nên những điểm số này đóng vai trò là các tiêu chí để theo dõi khả
năng chống chịu của mỗi đô thị.
10
Giới thiệu
việc triển khai QĐ2623, họ có thể xác định một tập hợp các biến có thể phục
vụ như một công cụ chẩn đoán, một cơ sở dữ liệu theo dõi khả năng chống
chịu, và các tiêu chí để sử dụng trong quản lý phát triển đô thị.
Tháng 7/2015, Quỹ Rockefeller đã tài trợ cho Quỹ Châu Á nguồn kinh phí để
kiểm tra xem Khung chống chịu của thành phố (CRF) được phát triển bởi Ban
Phát triển Quốc tế Arup có thể áp dụng được hay không nhằm xây dựng một
bộ chỉ số so sánh cấp quốc gia về khả năng chống chịu của các đô thị. Dự án
được hình thành như là một bước đột phá từ những đánh giá chuyên sâu về
mức độ chống chịu, khung quy hoạch và dự án cấp thành phố đã được xây
dựng trong khuôn khổ Mạng lưới các thành phố Châu Á có khả năng chống
chịu với biến đổi khí hậu (ACCCRN), cũng do Quỹ Rockefeller tài trợ. Mục tiêu
của dự án Chỉ số chống chịu của các đô thị Việt Nam (VNCRI) là xây dựng một
bộ công cụ dựa trên bằng chứng để đánh giá nhanh và liên tục khả năng
chống chịu của thành phố ở cấp quốc gia. Ngoài kết quả của dự án 100 thành
phố có khả năng chống chịu (100RC) đã áp dụng CRF của Arup, việc gia tăng
thêm số lượng thành phố vào danh sách mạng lưới này, đồng thời thực hiện
ở quy mô quốc gia với bộ công cụ được sửa đổi được dự báo có thể trở thành
một bước tiếp theo hợp lý trong việc sử dụng CRF.
CRF của Arup1 được xây dựng dựa trên bốn lĩnh vực cơ bản của khả năng
chống chịu đô thị: Sức khỏe và Sự thịnh vượng, Kinh tế và Xã hội, Cơ sở hạ
tầng và Môi trường, và Lãnh đạo và Chiến lược. Mỗi lĩnh vực chứa ba mục
tiêu phản ánh những hành động mà các thành phố có thể thực hiện để cải
thiện khả năng chống chịu của chúng. 12 mục tiêu này là cốt lõi của CRF. Khi
kết hợp với nhau, chúng thể hiện khả năng chống chịu của thành phố đối với
một loạt các cú sốc và căng thẳng.
12 mục tiêu này được kết nối qua 52 chỉ tiêu, từ ba đến năm chỉ tiêu cho mỗi
mục tiêu. Những chỉ tiêu này được minh họa bằng bảy đặc tính nổi bật, được
gọi là phẩm chất, chúng nhấn mạnh mối các quan hệ năng động giữa các thể
chế, thông tin và cơ sở hạ tầng ở các thành phố có khả năng chống chịu. Như
vậy, một hoặc nhiều trong số bảy phẩm chất này – khả năng phản xạ, sự
vững mạnh, năng lực dư thừa, tính linh hoạt, sự dồi dào của nguồn lực, sự
tham gia của các bên, và khả năng hội nhập - có thể quan sát được trong mỗi
hệ thống của thành phố, từ lưới điện đến quản trị công.
Cơ hội để kiểm tra khung Arup theo cách này là Quyết định 2623 về Phát
triển các đô thị Việt Nam ứng phó với biến đổi khí hậu do Thủ tướng Nguyễn
Tấn Dũng ban hành năm 2013. Quyết định 2623 (QĐ2623) đề ra một tập hợp
các nhiệm vụ, bao gồm nghiên cứu và đào tạo, xây dựng cơ sở dữ liệu và hệ
thống lập bản đồ cho rủi ro khí hậu đô thị, tích hợp biến đổi khí hậu vào công
tác quy hoạch đô thị, quy định về quản lý và phát triển đô thị, xây dựng các
kế hoạch hành động khí hậu thí điểm, các dự án ảnh hưởng đến một loạt các
bối cảnh thành phố. Các đối tác của dự án tin rằng, bằng cách tập trung vào
Những mô tả các lĩnh vực chống chịu của thành phố và các mục tiêu theo
phương pháp của Arup được thể hiện dưới đây, và một danh sách đầy đủ
các chỉ tiêu được liệt kê trong bảng sau.
1Ban Phát triển Quốc tế Arup, 2015. Khung chống chịu của thành phố, truy cập
framework/ .
11
Sức khỏe và Phúc lợi
Kinh tế và Xã hội
Các hệ thống xã hội và tài chính cho phép dân cư đô thị sống yên bình, và cùng
hành động tập thể.
Mọi người sống và làm việc trong thành phố đều được tiếp cận với những gì
họ cần để tồn tại và phát triển.
-
Khuyến khích cộng đồng gắn kết và cùng tham gia. Tham gia cộng
đồng, mạng xã hội và hòa nhập. Điều này củng cố khả năng tập thể cải
thiện cộng đồng, và đòi hỏi các quá trình khuyến khích sự tham gia của
người dân trong việc lập kế hoạch và ra quyết định.
-
Đáp ứng nhu cầu cơ bản. Cung cấp các nguồn lực thiết yếu cần thiết để
đáp ứng nhu cầu cơ bản của một con người.
-
Hỗ trợ sinh kế và việc làm. Cung cấp cơ hội và hỗ trợ sinh kế cho phép
mọi người đáp ứng các nhu cầu cơ bản của họ. Cơ hội có thể bao gồm
việc làm, đào tạo kỹ năng, hoặc các khoản trợ cấp và khoản vay phù
hợp.
-
-
Đảm bảo ổn định xã hội, an ninh và công lý. Thực thi pháp luật, phòng
ngừa tội phạm, công lý và quản lý tình trạng khẩn cấp.
Thúc đẩy thịnh vượng kinh tế. Trong khi Mục tiêu 2 là về sinh kế cá
nhân, Mục tiêu 6 là về nền kinh tế trên quy mô rộng hơn. Các yếu tố
kinh tế quan trọng bao gồm lập kế hoạch dự phòng, quản lý tốt tài chính
của thành phố, khả năng thu hút đầu tư kinh doanh, có nhiều ngành
kinh tế đa dạng và các mối liên kết rộng rãi.
-
Đảm bảo dịch vụ y tế công cộng. Các cơ sở và dịch vụ y tế đồng bộ và
các dịch vụ cấp cứu có khả năng đáp ứng, bao gồm sức khỏe thể chất
và sức khỏe tinh thần, công tác theo dõi sức khỏe và nhận thức về lối
sống và vệ sinh lành mạnh.
Lãnh đạo và Chiến lược
Các quá trình thúc đẩy công tác lãnh đạo hiệu quả, ra quyết định có sự tham
gia, các bên liên quan được trao quyền, và quy hoạch mang tính lồng ghép.
Hạ tầng và Môi trường
Các hệ thống nhân tạo và tự nhiên cung cấp các dịch vụ trọng yếu, bảo vệ và
kết nối các tài sản đô thị cho phép luồng lưu chuyển hàng hóa, dịch vụ và
kiến thức.
-
-
Thúc đẩy vai trò lãnh đạo và quản lý hiệu quả. Liên quan đến chính
phủ, doanh nghiệp và xã hội dân sự. Điều này có thể nhận ra ở các cá
nhân đáng tin cậy, tham vấn với nhiều bên liên quan, và việc ra quyết
định dựa trên bằng chứng.
Nâng cao vai trò và quyền hạn của các bên liên quan. Phổ cập giáo dục
toàn dân, tiếp cận với thông tin cập nhật và kiến thức để giúp mọi người
và các tổ chức có hành động thích hợp. Bên cạnh giáo dục và nhận thức,
công tác truyền thông là cần thiết để đảm bảo rằng kiến thức được
chuyển giao giữa các bên liên quan và giữa các thành phố.
-
Tăng cường và cung cấp các tài sản tự nhiên và nhân tạo có tính chất
bảo vệ. Quản lý môi trường, có cơ sở hạ tầng phù hợp, quy hoạch sử
dụng đất hiệu quả và thực thi các quy định. Bảo tồn tài sản môi trường
là bảo tồn sự bảo vệ của tự nhiên dành cho các thành phố bởi các hệ
sinh thái.
-
-
Đảm bảo tính liên tục của các dịch vụ trọng yếu. Sự đa dạng về cung
cấp, năng lực dự phòng, quản lý chủ động và duy trì hệ sinh thái và cơ
sở hạ tầng, và lập kế hoạch dự phòng.
-
Thúc đẩy quy hoạch dài hạn và có tính lồng ghép. Tầm nhìn toàn diện
gắn với dữ liệu. Các chiến lược / kế hoạch cần được lồng ghép giữa các
ngành, các quy hoạch sử dụng đất cần cân nhắc và có sự tham gia của
các ban ngành, người sử dụng và cách sử dụng khác nhau. Quy chuẩn
xây dựng cần tạo ra sự an toàn và loại bỏ các tác động tiêu cực.
Cung cấp thông tin liên lạc và tính cơ động đáng tin cậy. Mạng lưới và
hệ thống giao thông đa phương thức và đa dạng có giá cả phải chăng,
lập kế hoạch CNTT và dự phòng. Giao thông vận tải bao gồm cả mạng
lưới (đường giao thông, đường sắt, biển báo, tín hiệu, v.v…)
12
Bảng 1. Lĩnh vực, Mục tiêu và các Chỉ tiêu của CRF
Sức khỏe và Phúc lợi
Kinh tế và Xã hội
Hạ tầng và Môi trường
Lãnh đạo và Chiến lược
1. Hạn chế tình trạng dễ bị tổn
thương của người dân
1.1 Nhà ở an toàn và giá cả phù hợp
1.2 Quyền tiếp cận nước sạch an
toàn cho mọi người
1.3 Cung cấp đầy đủ năng lượng với
giá phải chăng
1.4 Vệ sinh môi trường hiệu quả
1.5 Cung cấp đủ lương thực, thực
phẩm với giá phải chăng
4. Xây dựng bản sắc cộng đồng và
tương trợ lẫn nhau
4.1 Cộng đồng hỗ trợ lẫn nhau
4.2 Cộng đồng gắn kết, hài hòa
7. Giảm thiểu sự phơi nhiễm vật lý
7.1 Lập bản đồ phơi nhiễm và rủi ro
toàn diện
7.2 Quy chuẩn, tiêu chuẩn phù hợp
và có hiệu lực
10. Lãnh đạo và quản lý hiệu quả
10.2 Điều phối hiệu quả với các cơ
quan của thành phố
10.3 Hợp tác chủ động, tích cực giữa
bên liên quan
4.3 Bản sắc và văn hóa rõ nét của cả
thành phố
4.4 Người dân tích cực tham gia
7.3 Các hệ sinh thái có chức năng bảo 10.4 Giám sát hiểm họa và đánh giá
vệ được quản lý hiệu quả
7.4 Cơ sở hạ tầng bảo vệ vững vàng
cho thành phố
8. Cung cấp hiệu quả các dịch vụ
trọng yếu
8.1 Quản lý hiệu quả các hệ sinh thái 11.1 Phổ cập giáo dục toàn dân
8.2 Cơ sở hạ tầng linh hoạt
rủi ro toàn diện
10.5 Quản lý toàn diện tình trạng
khẩn cấp
11. Nâng cao vai trò và quyền hạn
của các bên liên quan
5. An ninh và tuân thủ luật pháp
2. Đa dạng sinh kế và cơ hội việc làm 5.1 Hệ thống phòng ngừa tội phạm
hiệu quả
5.2 Chủ động phòng ngừa tham
nhũng
2.1 Chính sách lao động cho tất cả
mọi người
2.2 Kỹ năng phù hợp và công tác đào 5.3 Lực lượng công an có năng lực
tạo người lao động
2.3 Xây dựng doanh nghiệp địa
phương năng động và sáng tạo
2.4 Cơ chế hỗ trợ tài chính hiệu quả
11.2 Nâng cao nhận thức cộng đồng
về rủi ro thiên tai
11.3 Cơ chế hiệu quả để cộng đồng
tham gia với chính quyền đô thị
8.3 Năng lực dự phòng của hệ thống
5.4 Hệ thống tư pháp dân sự và hình
sự dễ tiếp cận
6. Nền kinh tế bền vững và quản lý
tài chính
8.4 Duy trì hệ thống cơ sở hạ tầng và 12.Quy hoạch phát triển có tính lồng
tính liên tục của dịch vụ
8.5 Vận hành liên tục đầy đủ các tài
sản và dịch vụ trọng yếu
9. Hệ thống thông tin liên lạc và giao 12.2 Quá trình quy hoạch có sự tham
thông đáng tin cậy
9.1 Hệ thống giao thông đa dạng và
có giá phải chăng
9.2 Vận hành và bảo trì hiệu quả hệ
thống giao thông
9.3 Công nghệ thông tin liên lạc đáng
ghép
12.1 Thành phố giám sát tổng hợp và
quản lý dữ liệu
2.5 Bảo vệ đa dạng sinh kế sau cú sốc 6.1 Tài chính công được quản lý tốt
3. Đảm bảo an toàn cuộc sống và sức 6.2 Lập kế hoạch kinh doanh liên tục
khỏe con người
3.1 Hệ thống y tế công vững mạnh
3.2 Tiếp cận đầy đủ tới dịch vụ y tế
chất lượng cao
3.3 Đủ nguồn lực cho dịch vụ y tế
khẩn cấp
3.4 Dịch vụ ứng phó hiệu quả với tình
trạng khẩn cấp
vấn
toàn diện
6.3 Nền kinh tế đa dạng
6.4 Môi trường kinh doanh hấp dẫn
12.3 Quy hoạch phân khu và quy
hoạch sử dụng đất phù hợp
12.4 Quy trình phê duyệt quy hoạch
rõ rang
6.5 Hội nhập tích cực vào kinh tế khu
vực và toàn cầu
tin cậy
9.4 Mạng lưới công nghệ an toàn
13
Với sự ra đời của Chỉ số chống chịu của thành phố (CRI) của Arup vào năm
20152, mỗi chỉ tiêu trong khung được gắn với một tập hợp các biến định
lượng và các kịch bản định tính tương ứng. Tổng cộng, CRI bao gồm 312 biến,
trong đó 156 cho đánh giá định lượng và 156 cho đánh giá định tính. Trong
khi VNCRI và CRI khác nhau về mục đích, chúng chia sẻ một khuôn khổ chung
cho phép tham khảo các biến của Arup khi xác định các biến thích hợp và dễ
tiếp cận cho VNCRI.
hỗ trợ xây dựng nên. Dữ liệu được thu thập cho 49 kịch bản định tính và 47
biến định lượng. Các câu trả lời hoàn chỉnh được cung cấp cho tất cả 49 kịch
bản và 44 trong số 47 biến định lượng. Những người tham gia đã sử dụng
kết quả từ việc thu thập và phân tích số liệu, được thể hiện trong hồ sơ chống
chịu thành phố, để lên kế hoạch hành động chống chịu trình lên các đồng chí
Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố, Giám đốc hoặc Phó Giám đốc Sở
Xây dựng.
Giai đoạn thí điểm đã đưa ra một bộ đầy đủ các chỉ tiêu định lượng và biến
số của Arup, rồi rút gọn lại thành một danh sách những gì có khả năng có
sẵn, và thông qua các cuộc thảo luận với những người tham gia, thực hiện
các sửa đổi tương ứng. Mặc dù thấy hài lòng với kết quả của giai đoạn thí
điểm, nhóm nòng cốt lo ngại rằng bộ công cụ chưa sẵn sàng cho giai đoạn
cuối của dự án, để triển khai tới 28 thành phố trên toàn quốc. TAF đã ký hợp
đồng với hai nhà đô thị Việt Nam được nhiều người biết đến có kinh nghiệm
về xây dựng chỉ số để soát xét bộ công cụ được hình thành từ giai đoạn thử
nghiệm, so sánh nó với biểu mẫu, quy trình và các số liệu của Arup, và đưa
ra các khuyến nghị cho nhóm nòng cốt. Công việc của họ đã dẫn đến việc sửa
đổi các kịch bản định tính về trường hợp tốt nhất / trường hợp xấu nhất, và
tăng số lượng các biến định lượng để bao gồm tất cả 52 chỉ tiêu. Nhóm nòng
cốt đã xem xét các khuyến nghị của họ, sửa đổi ngôn ngữ của các biến và
kịch bản theo yêu cầu, và vào đầu năm 2017 đã thiết lập một kịch bản cho
mỗi chỉ tiêu và 111 biến định lượng trải rộng trên 52 chỉ tiêu.
Phương pháp luận
Xây dựng số liệu
VNCRI sử dụng một tập hợp các biến và kịch bản dựa trên CRF để tạo ra một
chỉ số so sánh quốc gia về khả năng chống chịu của thành phố. Việc xây dựng
và thực hiện VNCRI được chia làm ba thành phần chính. Đầu tiên, một nhóm
nòng cốt gồm hai thành viên từ mỗi tổ chức, bao gồm Quỹ Châu Á (TAF),
Viện Môi trường và Xã hội (ISET) và Cục Phát triển Đô thị của Bộ Xây dựng
(Cục PTĐT), đã xây dựng phương pháp luận, thời gian thực hiện và một bộ
biến ban đầu. Trong giai đoạn hai, là giai đoạn thí điểm, cán bộ của các cơ
quan thành phố và tỉnh, các phòng ban và văn phòng đã được giới thiệu về
CRF, thực hiện đánh giá rủi ro có sự tham gia và đánh giá các biến định lượng
của CRI dựa trên sự phù hợp và khả năng truy cập, sửa đổi và thay thế chúng
khi cần. Mỗi thành phố trong số đó – bao gồm Lào Cai, thành phố thương
mại cửa khẩu biên giới Tây Bắc; Cẩm Phả, thành phố khai thác than ở Đông
Bắc; Hội An, di sản được UNESCO công nhận trên bờ biển Miền Trung Việt
Nam; Gia Nghĩa, một thị xã trồng cà phê và thương mại ở khu vực Tây
Nguyên; và Cà Mau, thành phố chế biến và xuất khẩu thủy sản ở đồng bằng
sông Cửu Long – đều triển khai bộ công cụ thu thập dữ liệu mà họ đã cùng
2 Ban Phát triển Quốc tế Arup, 2016. Bên trong của CRI: Hướng dẫn tham khảo,
tiếp cận ngày 28/2/2018 tại
the-CRI-Reference-Guide.pdf.
14
là thiên vị đối với các khu vực đô thị, nơi phần lớn các doanh nghiệp (thành
viên Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam) được thăm dò ý kiến sống
và làm việc. Ngoài ra, 13 biến hoặc đã bị cắt bỏ trong quá trình triển khai,
hoặc dữ liệu bị coi là đáng ngờ đã được điều chỉnh cho rõ ràng hơn, hoặc dễ
được lượng hóa hơn. Chúng được ghi trong bản yêu cầu xác minh dữ liệu,
và cũng được thể hiện trong danh mục yêu cầu thông tin cuối cùng đã được
sử dụng trong khảo sát.
Triển khai nhân rộng và kiểm chứng
Việc triển khai được bắt đầu với một loạt các hội thảo tập huấn cấp vùng tổ
chức trong một ngày được thực hiện tại Hà Nội, Đà Nẵng và Cần Thơ. Những
người tham gia bao gồm các cán bộ của Ủy ban Nhân dân Thành phố (UBND
TP), Sở Xây dựng (Sở XD) và Ban Chỉ huy Ứng phó với Biến đổi khí hậu (SCRCC)
của tỉnh.
Tài liệu của bộ công cụ đã được gửi đến những thành viên dự kiến nêu trên
vài tuần trước hội thảo, nhằm mục đích cho phép có đủ thời gian để thu thập
dữ liệu và chuẩn bị câu hỏi của riêng họ cho các giảng viên khi tham gia hội
thảo tập huấn. Trong các cuộc hội thảo này, những người tham gia đã ghi
nhận những biến số định lượng không sẵn có hoặc mang tính nhạy cảm. Đến
cuối cuộc hội thảo thứ ba, 23 biến đã được cắt bỏ, còn lại 89 biến để thu
thập dữ liệu. Tất cả 52 kịch bản định tính không thay đổi. Việc thu thập dữ
liệu được hoàn thành vào tháng 7 năm 2017, với 20 trong số 28 thành phố
đã cung cấp dữ liệu định lượng có thể dùng được, và 19 thành phố phản hồi
cho tất cả các kịch bản.
Việc kiểm chứng số liệu được hoàn thành vào tháng 3 năm 2017. Bảy trong
số 20 thành phố được đưa vào chỉ số đã gửi về các bảng dữ liệu đã được xác
minh và cập nhật. Các bảng dữ liệu này, cộng với những dữ liệu mà các thành
phố khác đã cung cấp trước đó, được sử dụng trong phân tích cuối cùng.
Dữ liệu được trả về cho nhóm nòng cốt đã được làm sạch, thông qua một
quá trình rà soát những điểm không thống nhất. Một số trong số chúng có
thể được giải thích thông qua việc thiếu sử dụng các mẫu số thích hợp. Ví
dụ, một lỗi phổ biến là sử dụng tổng dân số đô thị thay vì “trên 10.000 dân”
trong việc tính toán các biến liên quan đến dân số. Trong những trường hợp
như vậy, các lỗi đã được sửa chữa. Trong các trường hợp khác, dữ liệu được
cung cấp quá mâu thuẫn, đến mức chúng tôi phải ghi chú “đáng ngờ” cho
biến. Trong số 89 biến được sử dụng trong quá trình triển khai, 10 biến được
coi là đáng ngờ.
Để chuẩn bị cho việc kiểm chứng, các cán bộ của TAF đã tìm kiếm các nguồn
dữ liệu thay thế cho dữ liệu bị cắt bỏ, bị thiếu, hoặc đáng ngờ. Tổng số có 11
biến đã được điền, hoặc thay thế bằng cách sử dụng các nguồn dữ liệu khác.
Nguồn quan trọng nhất, Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), được coi
15
BẢNG 2. THÀNH PHỐ VÀ THỊ XÃ THAM GIA VNCRI
NO.
TỈNH
THÀNH PHỐ
HOẶC THỊ XÃ
1
Điện Biên
Bắc Kạn
Mường Lay
Bắc Kạn
2
3
Hà Giang
Sơn La
Hà Giang
Sơn La
4
5
Hòa Bình
Thái Bình
Nam Định
Quảng Ninh
Thanh Hóa
Hà Tĩnh
Hòa Bình
Thái Bình
Nam Định
Uông Bí
6
7
8
9
Sầm Sơn
Hà Tĩnh
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Thừa Thiên Huế
Đắk Lắk
Huế
Buôn Ma Thuột
Cần Thơ
Vũng Tàu
Vị Thanh
Sóc Trăng
Long Xuyên
Gò Công
Bạc Liêu
Rạch Giá
Cần Thơ
Bà Rịa Vũng Tàu
Hậu Giang
Sóc Trăng
An Giang
Tiền Giang
Bạc Liêu
Kiên Giang
HÌNH 1. VỊ TRÍ CỦA CÁC THÀNH PHỐ VÀ THỊ XÃ THAM GIA
VNCRI
16
không tuân theo các hướng dẫn thực hiện. Trong giai đoạn thí điểm, những
người tham gia đã xác định cẩn thận các nguồn dữ liệu, với giả định rằng,
nếu các nguồn này có sẵn ở các đô thị thí điểm, chúng cũng sẽ có sẵn ở các
đô thị khác. Các nguồn này đã được ghi nhận trong các khóa đào tạo triển
khai. Thật không may, một số người làm đầu mối ở cấp thành phố dường
như có rất hạn chế quyền truy cập vào dữ liệu bên ngoài sở ngành của họ,
hoặc đã không muốn yêu cầu dữ liệu từ bên ngoài. Hơn nữa, trong khi một
số biến yêu cầu phải tính toán, thì một số người đánh giá lại chỉ gửi dữ liệu
thô. Có một thành phố gửi về 15 tờ dữ liệu được photocopy khác nhau.
Đánh giá dữ liệu
Định tính
Chín thành phố và thị xã, bằng khoảng một phần ba (32,1%) không giao nộp
bất kỳ phiếu điều tra định tính nào. Sau những phản hồi tích cực về các kịch
bản nhận được trong quá trình đào tạo triển khai, điều này thật đáng ngạc
nhiên. Các tính toán của chúng tôi, dựa trên giai đoạn thử nghiệm của dự án
này, cho thấy rằng một người có thể xếp hạng tất cả các kịch bản trong 1,5-
2,0 giờ. Trải qua một tuần, chúng tôi không coi đây là gánh nặng đối với các
quan chức địa phương. Hơn nữa, hầu hết các tỉnh đã không làm theo hướng
dẫn về các cơ quan phải chịu trách nhiệm hoàn thành các kịch bản. Cụ thể,
hầu hết các tỉnh đã không cung cấp ba bộ dữ liệu khảo sát từ Sở XD, UBND
TP/Thị xã và SCRCC của tỉnh theo hướng dẫn. Các cơ quan được các thành
phố và tỉnh khảo sát bao gồm Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Sở
NN&PTNT), Sở Tài nguyên và Môi trường (Sở TNMT), Sở Kế hoạch và Đầu tư
(Sở KHĐT), và trong một số trường hợp, các viện nghiên cứu. Ở một số tỉnh,
một sở đã gửi lại nhiều phiếu khảo sát do trưởng và phó trưởng phòng, hoặc
do giám đốc và phó giám đốc của sở điền phiếu. Gần một nửa (46,4%) trong
tổng số 19 thành phố và thị xã nộp phiếu điều tra đã được họ điền thông tin,
nhưng lại không nộp cả ba phiếu theo yêu cầu. Trong khi đó, ba thành phố
đã gửi hơn ba phiếu. Một thành phố thậm chí đã gửi tới bảy phiếu.
Không có thành phố và thị xã nào cung cấp đủ 100% dữ liệu được yêu cầu.
Sáu trong số họ (21,4% trong số 28 thành phố và thị xã) cung cấp ít hơn 50%
dữ liệu được yêu cầu; và chỉ có bốn (14,3%) cung cấp hơn 80% dữ liệu được
yêu cầu. Có những chênh lệch đáng kể về dữ liệu được các thành phố và thị
xã cung cấp. Trong một số trường hợp, điều này là do lỗi tính toán, hoặc
thiếu tính, toán dẫn đến các mẫu số khác nhau giữa các đô thị. Đây là trường
hợp cụ thể cho các biến có mẫu số là trên 10.000 cư dân. Trong các trường
hợp khác, họ chỉ đơn giản là không cẩn thận. Ví dụ, đối với thu nhập bình
quân đầu người hàng tháng, một số người cho vào giá trị 12 hoặc 6.6 (giả
định đơn vị là triệu đồng); đối với các chỉ tiêu yêu cầu câu trả lời là một năm
cụ thể, thì một số người đưa vào hàng loạt các năm; và đối với một số chỉ
tiêu yêu cầu tỷ lệ phần trăm, thì một số người ghi là ‘khoảng X%’. Chính vì
vậy, làm sạch dữ liệu thô trở thành một gánh nặng lớn đối với ISET và TAF,
và cuối cùng thì dẫn đến việc phải yêu cầu các thành phố xác minh lại dữ liệu
của họ.
May mắn thay, là hầu hết các phiếu đã nộp lại đều có tất cả các câu hỏi đã
được trả lời. Tuy nhiên, ở một vài thành phố và thị xã, các câu trả lời được
hai bộ phận khác nhau cung cấp lại giống hệt nhau, hoặc các câu trả lời ở
trong một phiếu lại giống hệt nhau đối với tất cả các câu hỏi, cứ như thể là
người làm đầu mối tự điền phiếu, chứ không phải là yêu cầu những người
bên ngoài cơ quan của anh/chị ta trả lời.
Trong số 32 biến đã bị cắt trong quá trình triển khai hoặc chứa dữ liệu có khả
năng thay đổi lớn hoặc đáng ngờ, 18 biến được giữ lại trong quá trình xác
minh. Do đó, tập dữ liệu xác minh bao gồm 97 biến. Khi các tập dữ liệu đã
được xác minh được nộp lại, 13 biến vẫn bị để trống, hoặc không chứa đủ số
trường hợp để chúng trở thành hữu ích cho việc phân tích. Trong số 84 biến
Định lượng
Sáu (21,4%) trong số 28 thành phố và thị xã không nộp bất kỳ dữ liệu định
lượng nào. Trong số 22 thành phố đã gửi dữ liệu định lượng, hầu hết đã
17
còn lại, tỷ lệ phản hồi trung bình là 69%, với phạm vi thay đổi từ 34% (Nam
Định) đến 84% (Sơn La). Tất cả 20 đô thị đều cung cấp dữ liệu cho 25 biến
định lượng (30%); 19 đô thị cung cấp dữ liệu cho 31 biến (37%); 18 đô thị
cung cấp dữ liệu cho 38 biến (45%) và 17 đô thị cung cấp dữ liệu cho 42 biến
(50%).
điểm số cũng được trình bày dựa trên tổng số có thể có. Ví dụ, 5/7 có nghĩa
là trong số bảy biến có thể có, năm biến được cung cấp dữ liệu.
Các tập dữ liệu không đầy đủ, các hướng dẫn thực hiện không được tuân thủ
hoàn toàn, sự thiếu quyền năng của một cơ quan chính phủ trung ương để
có thể thu thập dữ liệu từ các sở ngành liên quan của tỉnh, và thiếu động lực
để chính quyền địa phương hoàn tất các biểu mẫu nhập dữ liệu; mỗi một
trong số các nguyên nhân đó đều đóng góp vào kết quả kém tối ưu trong
quá trình thu thập dữ liệu. Tuy nhiên, các kết quả, ngay cả với những hạn
chế này, cũng cung cấp được thông tin hữu ích về khả năng chống chịu của
các đô thị Việt Nam, và chứng minh một “bằng chứng về khái niệm” cho việc
sử dụng chỉ số chống chịu như một công cụ giám sát so sánh cho khả năng
chống chịu của thành phố.
Chuẩn hóa và tổng hợp
Cả dữ liệu định tính và định lượng đều được chuẩn hóa bằng thang điểm 1-
5. Quy mô là tương đối, không phải là tuyệt đối. Do đó, điểm số cao nghĩa là
“có khả năng chống chịu nhiều hơn” và điểm số thấp biểu thị “ít khả năng
chống chịu hơn” trong mẫu những đô thị được khảo sát. Sử dụng thang điểm
này cho phép loại bỏ dữ liệu còn thiếu và các số không (số 0) trong bộ dữ
liệu đã được làm sạch và chuẩn hóa. Đối với các dạng dữ liệu đang được thu
thập, số không có thể không phải là một câu trả lời hợp pháp, mà đúng hơn,
nó đại diện cho “không có dữ liệu”, “không xác định”, hoặc các ô dữ liệu tự
động được điền vào trong quá trình chuẩn hóa. Sau đó, điểm số của mỗi đô
thị được tổng hợp cho từng mục tiêu trong số 12 mục tiêu và bốn lĩnh vực
của CRF.
Kết quả
Nhìn từ các điểm số trung bình
Điểm số trung bình tổng hợp cho tất cả 20 thành phố tham gia chỉ số được
nhóm lại bởi 12 mục tiêu của VNCRI nói chung đều nằm trong mức trung
bình, mặc dù sự khác biệt giữa điểm số định tính và định lượng thay đổi đáng
kể. Điểm thấp nhất thuộc về bản sắc cộng đồng và tương trợ lẫn nhau (4) và
khả năng lãnh đạo và chiến lược hiệu quả (10). Những thái cực trong dữ liệu
định lượng và mối quan hệ của chúng với điểm số định tính tương ứng cho
thấy cả khả năng lãnh đạo và bản sắc cộng đồng có thể được đánh giá quá
cao trong điểm số định tính, trong khi nhà ở, cơ sở hạ tầng cơ bản và giảm
phơi nhiễm với các nguy cơ có thể phản án các thiên vị về thể chế trong dữ
liệu định lượng.
Do sự thay đổi về tỷ lệ phản hồi, các điểm số tổng hợp này có thể dựa trên
các tập dữ liệu không đầy đủ. Vì lý do này, kết quả của dự án này được chia
thành bốn phần. Trước tiên, chúng tôi cung cấp một tổng quan chung, dựa
trên điểm số trung bình cho mỗi một trong số 12 mục tiêu định lượng và
định tính. Thứ hai, các con số trung bình này sau đó được sử dụng như một
phương tiện đánh giá hiệu suất của hai thành phố, một với điểm số cao, và
một với điểm số thấp, cả hai đều đã gửi ít nhất 80% dữ liệu định lượng. Thứ
ba, bảng xếp hạng thành phố liệt kê điểm số cho từng thành phố theo từng
mục tiêu của 12 mục tiêu của VNCRI. Cuối cùng, bản Tóm tắt hiện trạng thành
phố so sánh các kết quả của từng thành phố với mức trung bình tổng thể
theo mỗi mục tiêu. Đối với mỗi mục tiêu, số lượng điểm dữ liệu nằm trong
18
BẢNG 3. ĐIỂM SỐ ĐỊNH TÍNH VÀ ĐỊNH LƯỢNG TRUNG BÌNH CHO 20 THÀNH PHỐ
VÀ THỊ XÃ
Mục tiêu
Định lượng
Định tính
TRUNG BÌNH
1
Đô thị có
dữ liệu
Tr.
bình
Đô thị có
dữ liệu
Tr.
bình
5
4
3
2
1
12
2
1. Hạn chế tối thiểu tính dễ bị tổn
thương của người dân
20/20
20/20
20/20
18/20
3.6
2.6
3.0
2.2
19/20
19/20
19/20
19/20
3.1
2.7
2.8
3.3
11
3
5
2. Đa dạng sinh kế và cơ hội việc
làm
3. Bảo vệ hiệu quả sức khỏe và cuộc
sống con người
10
4
4. Xây dựng bản sắc cộng đồng và
tương trợ lẫn nhau
9
5. An ninh và tuân thủ luật pháp
6. Nền kinh tế bền vững
20/20
20/20
20/20
20/20
3.2
2.5
3.6
3.1
19/20
19/20
19/20
19/20
3.3
2.9
3.0
3.1
8
6
7
7. Giảm thiểu các rủi ro thiên tai
Định lượng
Định tính
8. Cung cấp hiệu quả các dịch vụ
trọng yếu
HÌNH 2. SO SÁNH ĐIỂM SỐ TRUNG BÌNH
9. Hệ thống thông tin liên lạc và
giao thông đáng tin cậy
20/20
2.7
19/20
3.3
Tiêu điểm thành phố
10. Lãnh đạo và quản lý hiệu quả
20/20
16/20
1.9
3.5
19/20
19/20
3.2
3.1
Mặc dù mức trung bình có khả năng đại diện cho các vấn đề liên quan đến
các đô thị của Việt Nam nói chung, công tác nghiên cứu cho thấy khả năng
chống chịu của mỗi thành phố xuất hiện trong bối cảnh độc đáo của riêng
nó. Về nguyên tắc, dữ liệu thu thập được trong nghiên cứu này phải chỉ ra
những thách thức mà mỗi thành phố phải đối mặt. Bốn thành phố Sơn La,
Thái Bình, Uông Bí và Buôn Ma Thuột đã cung cấp phản hồi cho ít nhất 80%
các biến định lượng. Trong số bốn thành phố này, chỉ mỗi Uông Bí không
cung cấp phản hồi cho tất cả các kịch bản định tính. Trong số ba thành phố
còn lại, hai thành phố có điểm số cao nhất và thấp nhất có thể được sử dụng
11. Nâng cao vai trò và quyền hạn
của các bên liên quan
12. Quy hoạch phát triển có tính
lồng ghép
20/20
3.6
19/20
3.5
19
BẢNG 4. SO SÁNH CÁC ĐIỂM SỐ ĐỊNH LƯỢNG VÀ ĐỊNH TÍNH, SƠN LA
để hiểu các ứng phó với những thách thức mà các thành phố phải đối mặt.
Sơn La, nơi cung cấp dữ liệu cho 84% các biến định lượng, có điểm số định
lượng và định tính kết hợp lại là 2,3. Thái Bình, nơi cung cấp dữ liệu cho 82%
các biến định lượng, có số điểm kết hợp là 3,4.
Định lượng
Định tính
Dữ
liệu
8/8
Tr. Điểm
bình
Dữ
Tr. Điểm
bình
liệu
1. Hạn chế tối thiểu tính dễ bị
tổn thương của người dân
3.6
2.6
3.0
2.2
3.2 5/5
3.1
2.7
2.8
3.3
2.8
1.1
1.6
1.8
Sơn La
Thành phố Sơn La có điểm số tổng thể thấp nhất về khả năng chống chịu
2. Đa dạng sinh kế và cơ hội việc 10/10
1.8 6/6
2.3 4/4
3.5 4/4
trong đánh giá định tính, và được gắn với Bạc Liêu với điểm số thấp thứ hai
trong đánh giá định lượng. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi nhiều điểm số
của thành phố rơi xuống dưới mức trung bình. Vì thế, hiểu được cách thức
chúng khác nhau ở đâu, và khác nhau như thế nào, có thể mang lại một cái
nhìn sâu sắc về nguyên nhân của khả năng chống chịu tương đối thấp của
thành phố này.
làm
3. Bảo vệ hiệu quả sức khỏe và
cuộc sống con người
5/7
5/5
4. Xây dựng bản sắc cộng đồng
và tương trợ lẫn nhau
5. An ninh và tuân thủ luật pháp
6. Nền kinh tế bền vững
8/8
6/7
6/6
8/8
3.2
2.5
3.6
3.0
3.3 3/3
2.3 5/5
3.6 4/4
2.4 5/5
3.3
2.9
3.0
3.1
2.4
1.1
1.6
1.7
Điểm số định lượng của Sơn La cho bản sắc cộng đồng (4), Hệ thống thông
tin liên lạc và giao thông đáng tin cậy (9), và khả năng lãnh đạo và quản lý
hiệu quả (10) cao hơn mức trung bình của các thành phố khác. Tuy nhiên,
tất cả các điểm số định tính của nó, và phần lớn các điểm số định lượng còn
lại của nó, thì lại thấp hơn mức trung bình. Cụ thể hơn, điểm số định tính
cho sinh kế đa dạng (2) và nền kinh tế bền vững (6) rất thấp so với mức trung
bình của các thành phố khác, và điểm số định lượng cho sinh kế đa dạng (2)
thấp hơn hẳn mức trung bình.
7. Giảm thiểu các rủi ro thiên tai
8. Cung cấp hiệu quả các dịch vụ
trọng yếu
9. Hệ thống thông tin liên lạc và
giao thông đáng tin cậy
7/8
7/7
4/4
7/7
2.7
1.9
3.5
3.6
2.8 4/4
3.2 5/5
2.7 3/3
2.7 4/4
3.3
3.2
3.1
3.5
1.5
2.1
2.0
2.0
10. Lãnh đạo và quản lý hiệu
quả
11. Nâng cao vai trò và quyền
hạn của các bên liên quan
12. Quy hoạch phát triển có tính
lồng ghép
20
Tải về để xem bản đầy đủ
113 trang
18/05/2022
600
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Chỉ số chống chịu của các đô thị Việt Nam", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- chi_so_chong_chiu_cua_cac_do_thi_viet_nam.pdf
