Tài liệu Tìm hiểu về quyền con người (Phần 2)
TỰ DO TÍN NGƯỠNG
TỰ DO VỀ TƯ TƯỞNG, TÍN NGƯỠNG VÀ TÔN GIÁO
TỰ DO THỂ HIỆN CÁC QUYỀN NÀY MỘT MÌNH HOẶC TRONG CỘNG ĐỒNG
THÔNG QUA TRUYỀN GIÁO, THỰC HÀNH, THỜ CÚNG VÀ TÔN KÍNH
TỰ DO KẾ TỤC HAY THAY ĐỔI TÔN GIÁO, ĐỨC TIN CỦA BẢN THÂN
“Tất cả mọi người đều có quyền tự do về tư tưởng, tín ngưỡng, và tôn giáo; quyền này bao gồm sự
tự do thay đổi tôn giáo hay tín ngưỡng của mỗi cá nhân và sự tự do thể hiện tôn giáo hay tín
ngưỡng của người đó, hoặc một mình hoặc trong cộng đồng cùng với những người khác thông qua
truyền giáo, hành xử, thờ cúng hay sự tôn kính”.
Điều 18 Tuyên ngôn thế giới về quyền con người, năm 1948
196
CÂU CHUYỆN MINH HỌA
sẽ phải bị đem ra xét xử ngay lập tức tại một tòa
án công bằng.
Dhabihullah Maharami bị bắt vào năm 1995 và
bị kết án tử hình năm 1996 vì bỏ đạo (chuyển từ
Đạo Hồi sang tín ngưỡng Baha). Án tử hình của
ông ta đã được giảm xuống án tù chung thân vào
năm 1999. Tổ chức Ân xá quốc tế coi ông là tù
nhân lương tâm vào năm 1996 và đã mở chiến
dịch yêu cầu tha bổng ông ta ngay lập tức và
không điều kiện. Trường hợp này cũng đã được
nêu ra trong báo cáo với tiêu đề Iran:
Số lượng các vụ gây rối của cộng đồng Baha đã
tăng lên một cách rõ rệt, trong đó có ít nhất 66 vụ
phần tử Baha bị bắt kể từ đầu năm 2005, điều này
chứng tỏ nhu cầu cần được công nhận là tín đồ
Baha hoặc những hành động hòa bình thay mặt
cho cộng đồng Baha đã xảy ra ở Iran. Hầu hết các
trường hợp đều được thả, nhưng có ít nhất 9
Dhabihullah Maharami: Tù nhân lương tâm người được báo cáo là còn bị giam giữ trong nhà
tù, trong đó có Mehran Kawsari và Bahram
Mashhadi, bị kết án lần lượt là 3 năm và 1 năm
ngồi tù vì hành động liên quan đến lá thư họ đề
gửi cho nguyên Tổng thống Hojjatoleslamval
Moslemin Sayed Mohammad Khatami yêu cầu
chấm dứt những xâm phạm về quyền con người
đối với cộng đồng tín ngưỡng Baha.
(Chỉ dẫn AI: MDE 13/34/96).
Theo các bản báo cáo, người ta đã tìm thấy
Dhabihulla Maharami bị chết trong xà lim ở nhà
tù Yazd vào ngày 15 tháng 12 năm 2005. Gia
đình của ông ta được thông báo là ông ta bị chết
do một cơn đau tim và thi thể của ông sau đó
được trao cho gia đình đem đi chôn cất.
(Nguồn: Tổ chức Ân xá quốc tế 2006. Iran:
Yêu cầu điều tra cái chết của những tù nhân
lương tâm Baha. Thông cáo của Tổ chức Ân xá
amnesty.org/library/index/engMDE130042006?o
pen&of=eng-IRN)
Tuy nhiên, báo cáo cho thấy Dhabihulla
Maharami đang trong tình trạng sức khỏe tốt
ngay trước thời điểm ông ta bị chết và trước đó
không có thông tin gì về việc ông bị bệnh tim,
mặc dù đương nhiên là khi ở trong tù ông ta
phải lao động chân tay rất vất vả, và điều này có
thể đã gây nên hay góp phần gây nên cái chết
của ông ta. Người ta cũng đồn rằng ông ta đã
nhận được những lời đe dọa sẽ bị giết chết.
Các câu hỏi để thảo luận
1. Bạn nghĩ vì lí do gì mà ông Mahrami bị đối xử
như vậy?
Trong lá thư của mình gửi đến Ayatollah
Mahmoud Hashemi Shahroudi, người đứng đầu
bộ máy tư pháp Iran, Tổ chức Ân xá quốc tế đã
nhấn mạnh rằng bất cứ sự điều tra nào về cái
chết của Dhabibulla Maharami trong thời gian
bị giam cầm phải được thực hiện theo các
nguyên tắc của Liên hiệp quốc về phòng ngừa
và điều tra hiệu quả việc xét xử chiếu lệ, tuỳ tiện
2. Bạn đã bao giờ nghe thấy những trường hợp
tương tự như vậy xảy ra ở quốc gia hay khu vực
của bạn chưa?
3. Chuẩn mực quốc tế nào về quyền con người đã
bị xâm phạm?
4. Có thể ngăn ngừa những vụ việc tương tự như
vậy xảy ra như thế nào?
và không theo pháp luật (
Pháp quyền và
5. Những thể chế và thủ tục quốc tế hiện hành nào
được sử dụng cho các trường hợp như vậy?
xét xử công bằng), và rằng bất cứ ai bị phát hiện
ra phải chịu trách nhiệm cho cái chết của ông ta
197
ĐIỀU CẦN BIẾT
1. TỰ DO TÔN GIÁO TÍN NGƯỠNG: VẪN
CÒN MỘT CHẶNG ĐƯỜNG DÀI
hơn khi đề cập đến so với những vấn đề quyền
con người khác.
Hàng triệu người tin tưởng rằng có đấng thiêng
liêng nào đó bên ngoài chúng ta đang dẫn dắt
chúng ta về mặt tâm linh. Vì tín ngưỡng mà
bạn theo đuổi, bạn có thể sẽ bị buộc phải từ bỏ
nó, từ bỏ gia đình bạn, bị ngược đãi hành hạ, bị
bắt giam vào ngục tù, hoặc thậm chí có thể bị
giết chết.
Bên cạnh đó, còn một vấn đề khác gây trở ngại
cho quy định về tự do tôn giáo trong luật quốc tế
về quyền con người. Trên toàn thế giới, tôn giáo
và tín ngưỡng là các yếu tố cơ bản của chính trị
và cho các nhà chính trị. Tín ngưỡng tôn giáo và
tự do tôn giáo thường bị lạm dụng cho các đòi
hỏi và yêu sách chính trị về quyền lực, thường
dẫn đến những quan điểm sai lầm khi tôn giáo và
chính trị được kết nối với nhau.
Vào thế kỷ thứ ba, những người theo đạo Phật bị
ngược đãi hành hạ ở Ấn Độ bởi vì họ đã tin
tưởng vào những giáo huấn của Đức Phật. Bắt
đầu từ thế kỷ IX sau Công nguyên - được gọi là
“thời kỳ tăm tối” ở châu Âu - Đạo Hồi và các đạo
khác không phải đạo Cơ Đốc, bị ngược đãi hành
hình “trên danh nghĩa chúa Trời”. Kế tiếp đó,
chiến tranh mở rộng của Đế chế Ottoman và Đạo
Hồi đã làm châu Âu khiếp sợ. Những người Do
Thái bị dồn vào sống trong những khu riêng biệt
không chỉ bởi người Cơ Đốc mà còn bởi người
Hồi Giáo trước đấy. Những hành động chống đối
người Ấn ở Mỹ La tinh cũng xảy ra trong quá
trình Cơ Đốc hóa.
“Không ai tự nhiên bị trói buộc phải theo một
nhà thờ hay một giáo phái, nhưng mọi người đều
có thể tự nguyện tham gia vào xã hội mà ở đó
anh ta tin là anh ta đã tìm thấy tín ngưỡng và sự
tôn sùng thực sự có thể được Chúa Trời chấp
nhận. Hi vọng cứu rỗi linh hồn, là lý do duy nhất
khiến mỗi người bước vào thế giới đó, và vì vậy
cũng có thể là lý do duy nhất để anh ta ở lại đó
[…]. Nhà thờ, vì vậy, là một xã hội
mà thành viên tự nguyện hợp nhất lại.”
Theo John Locke. 1689. Bức thư về sự khoan dung.
Trong quá khứ và cả hiện tại, những người theo
tôn giáo hay không theo tôn giáo đều bị đe dọa
bởi điều họ tin hay không tin. Khả năng có tín
ngưỡng vào điều gì đó, và biểu lộ ra ngoài được
biết đến và bảo vệ như là tự do tôn giáo.
Sự bảo vệ thoả đáng ngày càng trở nên cấp thiết
trong những năm gần đây bởi vì không khoan
dung về tôn giáo và ngược đãi luôn ở vị trí hàng
đầu của các xung đột bi thảm trên toàn thế giới
liên quan đến các vấn đề về sắc tộc, mâu thuẫn
Đây không chỉ là một vấn đề luật pháp mà còn là chủng tộc, hay sự hận thù giữa các nhóm. Ngược
một vấn đề về đạo đức. Tín ngưỡng tôn giáo có đãi trên khía cạnh tôn giáo có thể được nhận ra
ảnh hưởng mạnh mẽ đến mọi mặt riêng tư của
mỗi cá nhân bởi vì nó động chạm đến nhận thức
cá nhân và hiểu biết về thế giới của chúng ta.
Niềm tin là một nhân tố chủ đạo trong việc thể
hiện bản sắc văn hóa của mỗi người, đó là lý do
vì sao tự do tôn giáo lại là một chủ đề nhạy cảm
và có vẻ như là một quyền gây nhiều khó khăn
trong các xung đột hiện nay giữa những tín đồ
của một tín ngưỡng và những người không theo
tín ngưỡng ấy, giữa tín ngưỡng truyền thống và
tín ngưỡng “mới” ở những quốc gia đa tôn giáo,
hoặc giữa các quốc gia với một tôn giáo chính
thống hay được ưa chuộng với những cá nhân
hoặc cộng đồng không thuộc tôn giáo đó.
198