Mối quan hệ giữa cơ quan điều tra và viện kiểm sát trong tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm xâm hại tình dục người dưới 16 tuổi
MỐI QUAN HỆ GIỮA CƠ QUAN ĐIỀU TRA
VÀ VIỆN KIỂM SÁT TRONG TIẾP NHẬN, GIẢI QUYẾT TỐ GIÁC,
TIN BÁO VỀ TỘI PHẠM XÂM HẠI TÌNH DỤC NGƯỜI DƯỚI 16 TUỔI
ĐỖ VỌNG LINH* - NGUYỄN ĐÌNH DŨNG**
Tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm xâm hại tình dục người dưới 16 tuổi là một
nội dung có vị trí, vai trò, ý nghĩa hết sức quan trọng. Trong đó, quan hệ phối hợp giữa Cơ quan
điều tra và Viện kiểm sát nhân dân trong tổ chức, tiến hành công tác này có ảnh hưởng rất lớn
đến hiệu quả hoạt động thu thập chứng cứ chứng minh tội phạm và người phạm tội. Trong bài viết
này, tác giả nêu lên trực trạng và một số giải pháp nâng cao hiệu quả quan hệ phối hợp giữa Cơ
quan điều tra và Viện kiểm sát nhân dân trong tiếp nhận, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm xâm
hại tình dục người dưới 16 tuổi thời gian tới.
Từ khóa: Xâm hại tình dục, quan hệ phối hợp
Ngày nhận bài: 08/4/2021; Biên tập xong: 08/4/2021; Duyệt đăng: 19/4/2021
Receiving and responding to the information regarding child sexual abuses play significant
roles in investigating these crimes. Meanwhile, the relationship between the Investigation
agency and the Procuracy in handling these crimes impacts on the process of collecting evidence
in order to prosecute offenders. This paper investigates the facts and recommendations to
increase the effectiveness of the cooperation between these two agencies in the coming time.
Key words: Sexual abuse, cooperation.
rong những năm gần đây tình hình tội công tác đóng vai trò quan trọng, nền tảng, cơ
phạm xâm hại tình dục người dưới 16
tuổi đang có những diễn biến ngày càng
sở. Thực hiện tốt công tác này có thể giúp khắc
phục tình trạng bỏ lọt tội phạm; đồng thời là
tiền đề, chìa khóa để mở ra các giai đoạn điều
tra, truy tố, xét xử được hiệu quả hơn. Thực tiễn
T
phức tạp, ngày càng nghiêm trọng. Theo báo
cáo của Cục Cảnh sát hình sự - Bộ Công an, chỉ
riêng năm 2020 trên địa bàn cả nước phát hiện cho thấy công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác,
1.945 vụ xâm hại tình dục trẻ em với 2.209 đối tin báo về tội phạm không tốt sẽ dẫn tới khó
tượng, xâm hại 2.008 trẻ em, trong đó tội phạm khăn trong tiến hành thu thập tài liệu, chứng
cứ của các hoạt động điều tra tiếp theo. Điển
hình như nhiều trường hợp Công an xã khi tiếp
nhận tố giác, tin báo về tội phạm tự ý giữ lại để
xác minh, một thời gian sau mới chuyển đến cấp
có thẩm quyền để kiểm tra xác minh dẫn tới có
những dấu vết và tình tiết không thể thu thập
được.
Để công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin
báo về tội phạm xâm hại tình dục người dưới 16
tuổi trong thời gian tới đạt kết quả cao hơn nữa,
đáp ứng yêu cầu của công tác đấu tranh phòng
chống tội phạm thì cần nhiều giải pháp đồng
bộ, cần sự quan tâm của các cấp, các ngành
trong công tác này, trong đó không ngừng nâng
cao hiệu quả mối quan hệ giữa Cơ quan điều tra
xâm hại tình dục trẻ em chiếm trên 80% tổng
số vụ, nhất là hiếp dâm người dưới 16 tuổi xảy
ra 520 vụ, tăng 95 vụ (22,35%) so với năm 2019.
Đối tượng xâm hại tình dục rất đa dạng, gồm
cả những người thân thích, ruột thịt của người
bị hại, gây ra những hậu quả rất nghiêm trọng,
làm tổn thương nặng nề cả thể chất và tinh thần
cho trẻ em, gây bức xúc trong dư luận.
Trong những năm qua, được sự quan tâm
của các cấp, các ngành, công tác đấu tranh tội
phạm xâm hại người dưới 16 tuổi nói chung,
đấu tranh phòng chống xâm hại tình dục nói
riêng đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Tuy
nhiên, tình trạng xâm hại tình dục người dưới
16 tuổi vẫn diễn ra hết sức phức tạp. Một trong
những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là
do hoạt động phát hiện, điều tra, xử lý loại tội
phạm này vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, đòi
hỏi của thực tiễn; trong đó có công tác tiếp nhận,
* Đại úy, Tiến sĩ, Khoa Cảnh sát quản lý hành chính về
trật tự xã hội, Học viện Cảnh sát nhân dân
** Thượng úy, Thạc sĩ, Khoa Cảnh sát hình sự, Học
giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Đây là viện Cảnh sát nhân dân
Số Chuyên đề 01 - 2021
Khoa học Kiểm sát 45
MỐI QUAN HỆ GIỮA CƠ QUAN ĐIỀU TRA...
và Viện kiểm sát là một nội dung đóng vai trò Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra, thẩm quyền
quan trọng.
điều tra hình sự trong Công an nhân dân và các
đội điều tra thuộc Cơ quan Cảnh sát điều tra
Công an cấp huyện thì lực lượng Cảnh sát hình
sự và Văn phòng cơ quan Cảnh sát điều tra
là hai đơn vị có trách nhiệm tổ chức trực ban
hình sự 24/24 và phối hợp với Viện kiểm sát
trong tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về
tội phạm xâm hại tình dục người dưới 16 tuổi.
Công an xã, phường, thị trấn, Đồn, Trạm Công
an phải bố trí cán bộ trực 24/24h để tiếp nhận
tố giác, tin báo về tội phạm xâm hại tình dục
người dưới 16 tuổi; cán bộ tiếp nhận phải thu
thập tối đa những thông tin, dữ liệu cần thiết
về vụ việc trước khi chuyển cho người có thẩm
quyền; việc tiếp nhận nguồn tin được thực hiện
theo quy định của Thông tư 01/2017/TTLT và
Thông tư số 61/2017/TT-BCA ngày 14/12/2017
của Bộ trưởng Bộ Công an “quy định biểu mẫu,
giấy tờ, sổ sách về điều tra hình sự”. Đáng chú
ý, ngày 26/12/2018, Bộ trưởng Bộ Công an ký
quyết định số 8316/QĐ-BCA-C02 kèm theo
hướng dẫn công tác phòng ngừa nghiệp vụ,
tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo, kiến nghị
khởi tố về tội phạm xâm hại tình dục người
dưới 16 tuổi. Đây là văn bản hướng dẫn quan
trọng đối với công an các cấp trong phát hiện,
điều tra tội phạm xâm hại tình dục người dưới
16 tuổi, trong đó có công tác tiếp nhận, giải
quyết tố giác, tin báo về tội phạm này.
Quan hệ phối hợp giữa Viện kiểm sát nhân
dân (VKSND) với Cơ quan Cảnh sát điều tra
trong tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về
tội phạm xâm hại người dưới 16 tuổi được hiểu
là mối quan hệ phát sinh trong quá trình hai cơ
quan thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn
theo luật định để hỗ trợ, chế ước lẫn nhau, tạo
điều kiện cho nhau khi tiếp nhận, giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm xâm hại tình dục người
dưới 16 tuổi.
Mối quan hệ này hình thành một cách tất yếu
và chịu sự chi phối bởi phương pháp điều chỉnh
của Bộ luật tố tụng hình sự (BLTTHS), Luật Tổ
chức Cơ quan điều tra hình sự, trên cơ sở đó,
các cơ quan tiến hành tố tụng được tiến hành
các hoạt động tố tụng theo chức năng, nhiệm
vụ của mình trong khuôn khổ pháp luật. Hai cơ
quan này đều có nhiệm vụ làm rõ sự thật của vụ
án, đảm bảo việc tuân thủ pháp luật một cách
chặt chẽ, vừa phải đảm bảo những nguyên tắc
nhất định trong quá trình tiếp nhận, giải quyết
tố giác, tin báo về tội phạm xâm hại tình dục
người dưới 16 tuổi. Trong quá trình tiếp nhận,
giải quyết tin báo tố giác về tội phạm xâm hại
tình dục người dưới 16 tuổi, hai cơ quan vừa có
mối quan hệ phối hợp với nhau, vừa có chế ước
đan xen lẫn nhau.
Về cơ sở pháp lý quy định về mối quan hệ
phối hợp giữa hai cơ quan trong tiếp nhận,
giải quyết tố giác, tin báo tội phạm xâm hại
tình dục người dưới 16 tuổi:
Theo quy định của Luật Tổ chức VKSND
năm 2014 thì Viện trưởng, Phó Viện trưởng,
Kiểm sát viên và Kiểm tra viên là chủ thể của
mối quan hệ phối hợp với Cơ quan điều tra.
Đơn vị có quan hệ phối hợp với Cơ quan Cảnh
sát điều tra trong điều tra, truy tố tội phạm xâm
hại tình dục người dưới 16 tuổi là Vụ thực hành
quyền công tố và kiểm sát điều tra án trật tự
xã hội (Vụ 2) VKSND tối cao; Phòng Kiểm sát
điều tra trật tự an toàn xã hội - an ninh, ma tuý
ở VKSND cấp tỉnh và tổ án hình sự ở VKSND
cấp huyện.
Ngoài ra, để nâng cao hiệu quả mối quan
hệ giữa các cơ quan liên ngành tư pháp trung
ương đã ban hành một số Thông tư liên tịch
về quan hệ phối hợp giữa các cơ quan có thẩm
quyền trong thực hiện BLTTHS năm 2015 như
Thông tư liên tịch số 04/2018/TTLT-VKSNDTC-
BCA-BQP ngày 19/10/2018 quy định về phối
hợp giữa Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát
trong việc thực hiện một số quy định của
Ngoài những quy định trong BLTTHS,
Luật tổ chức Cơ quan điều tra hình sự; Thông
tư liên tịch số 01/2017/TTLT-BCA-BQP-BTC-
BNN&PTNT-VKSNDTC ngày 22/12/2017 của
Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính,
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và
VKSND tối cao quy định việc phối hợp giữa các
cơ quan có thẩm quyền trong việc thực hiện một
số quy định của BLTTHS năm 2015 về tiếp nhận,
giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị
khởi tố; Thông tư liên tịch số 04/2018/TTLT-
VKSNDTC-BCA-BQP ngày 19/10/2018 thì cần
chú ý về những văn bản hướng dẫn quy định về
hoạt động nghiệp vụ có liên quan trực tiếp đến
công tác tiếp nhận, giải quyết tin báo tố giác tội
phạm xâm hại tình dục người dưới 16 tuổi theo
chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan.
Theo quy định của Luật Tổ chức Cơ quan BLTTHS năm 2015. Đây là căn cứ pháp lý vô
điều tra hình sự năm 2015 và Văn bản hợp cùng quan trọng để thực hiện quan hệ phối
nhất số 07/VBHN-BCA ngày 19/11/2018 của Bộ hợp giữa VKSND với Cơ quan Cảnh sát điều
Công an quy định về phân công Thủ trưởng, tra trong giải quyết vụ án hình sự nói chung,
46 Khoa học Kiểm sát
Số Chuyên đề 01 - 2021
ĐỖ VỌNG LINH - NGUYỄN ĐÌNH DŨNG
trong tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội quan hệ giữa Cơ quan điều tra và Viện kiểm
phạm dưới 16 tuổi nói riêng.
sát được thể hiện tương đối rõ rệt. Quá trình
điều tra tại hiện trường thường có sự tham gia
của Kiểm sát viên phối hợp cùng Điều tra viên,
đặc biệt là những tố giác, tin báo mà Cơ quan
điều tra tiến hành khám nghiệm hiện trường;
việc tiếp nhận và xác minh, giải quyết tố giác,
tin báo trong trường hợp này được tiến hành
khẩn trương, quá trình tiếp nhận nhanh chóng
chuyển sang quá trình xác minh, giải quyết tố
giác, tin báo tội phạm.
Tại Điều 9 Thông tư liên tịch số 01/2017/
TTLT quy định trong thời hạn 03 ngày kể từ
ngày nhận được tố giác, tin báo về tội phạm,
kiến nghị khởi tố thuộc thẩm quyền giải quyết,
Thủ trưởng Cơ quan điều tra trực tiếp tổ chức,
chỉ đạo, phân công Điều tra viên, Cán bộ điều
tra thụ lý, giải quyết hoặc ra Quyết định phân
công Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra tổ chức,
chỉ đạo thụ lý, giải quyết và thông báo bằng văn
bản cho Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện kiểm
sát có thẩm quyền. Do vậy, nếu quá thời hạn
03 ngày, Cơ quan điều tra đang thụ lý mới ra
văn bản thông báo cho Viện kiểm sát về tố giác,
tin báo tội phạm và Điều tra viên, Cán bộ điều
tra giải quyết tin báo đó thì Kiểm sát viên yêu
cầu Cơ quan điều tra, Điều tra viên có biện pháp
khắc phục, thực hiện theo đúng quy định của
pháp luật.
Mối quan hệ giữa Cơ quan điều tra và
Viện kiểm sát nhân dân trong tiếp nhận, giải
quyết tố giác, tin báo tội phạm xâm hại tình
dục người dưới 16 tuổi thể hiện trên những nội
dung sau:
- Trong tiếp nhận nguồn tin:
Tất cả các trình báo vụ việc về xâm hại tình
dục người dưới 16 tuổi, bất kể hình thức nào,
bất kỳ thời gian nào phải được tiếp nhận, xem
xét một cách nghiêm túc. Do vậy, Viện kiểm sát
cần cử cán bộ trực ban 24/24 để tiếp nhận tin
báo tố giác về tội phạm đồng thời cập nhật, theo
dõi việc tiếp nhận, tin báo tố giác tội phạm của
Cơ quan điều tra; nếu phát hiện có trường hợp
chưa được tiếp nhận trong thời hạn luật định thì
yêu cầu Cơ quan điều tra nêu rõ lý do, hướng
giải quyết.
+ Trường hợp công dân hoặc đại diện cơ
quan, tổ chức đến tố giác vụ việc bằng miệng
thì Điều tra viên tiến hành ngay việc lấy lời khai
ban đầu; xem xét các tài liệu, đồ vật có liên quan
khác (nếu có); đồng thời, thu thập thêm thông
tin khác có liên quan đến vụ việc, nhất là các
thông tin giúp xác định có hay không có vụ việc
xâm hại tình dục trẻ em xảy ra; thời điểm, hoàn
cảnh xảy ra và hành vi đó có dấu hiệu cấu thành
tội phạm cụ thể nào hay không...
- Trong xác minh, giải quyết nguồn tin:
+ Trường hợp người có hành vi xâm hại tình
dục trẻ em đến tự thú thì lập biên bản tiếp nhận
người phạm tội ra tự thú theo mẫu được ban
hành tại Thông tư số 61/2017/TT-BCA. Động
viên và hướng dẫn họ viết tường trình sự việc,
cung cấp, giao nộp tài liệu, vật chứng liên quan
và khai báo về đồng phạm. Trường hợp nào đủ
căn cứ để khởi tố vụ án hình sự thì Cơ quan điều
tra ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự và thực
hiện trình tự, thủ tục theo quy định của BLTTHS
năm 2015, không phải ra Quyết định phân công
giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị
khởi tố. Do vậy, Viện kiểm sát sẽ phân công
kiểm sát viên kiểm sát vụ án theo quy định.
+ Đối với những vụ việc mà nạn nhân thực
hiện cuộc gọi khẩn cấp: Quá trình tiếp nhận, xử
lý thông tin vụ việc phải đánh giá, nhận định
được mức độ nguy hiểm, nguy cơ rủi ro có thể
đến với nạn nhân hoặc khả năng đối tượng có
thể tiêu hủy chứng cứ thì Viện kiểm sát yêu cầu
Cơ quan điều tra tiếp cận hiện trường, tổ chức
việc khám nghiệm hiện trường ngay để đảm
bảo thu thập đầy đủ tài liệu, chứng cứ.
+ Điều tra viên khi được phân công tiến
hành giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm xâm
hại tình dục người dưới 16 tuổi nhanh chóng
xây dựng kế hoạch xác minh, giải quyết. Đối
với Kiểm sát viên khi được phân công kiểm sát
tố giác, tin báo cần lập kế hoạch kiểm sát theo
quy định và kiểm tra nếu Điều tra viên chưa kế
hoạch xác minh, giải quyết thì cần phải yêu cầu
bổ sung theo quy định.
+ Khi nhận được tố giác, tin báo về tội phạm,
Viện kiểm sát yêu cầu Cơ quan điều tra tiến hành
kiểm tra, xác minh làm rõ một số nội dung như:
Xác định nạn nhân, người làm chứng, người
biết việc, người có liên quan, đối tượng nghi
vấn…; xác định hành vi xâm hại tình dục đã xảy
ra, hành vi cụ thể, thời gian địa điểm, hậu quả;
phương thức thủ đoạn; xác định những đồ vật,
tài liệu liên quan, dữ liệu điện tử có giá trị chứng
minh tội phạm và những biện pháp nghiệp vụ
cần tiến hành để thu thập tài liệu, chứng cứ. Để
tiến hành được nội dung này, đòi hỏi Kiểm sát
viên được phân công kiểm sát cần nghiên cứu
kỹ đơn tố giác và những thông tin, tài liệu đã
Đây là trường hợp mà chúng ta thấy mối thu thập được có trong hồ sơ vụ án và những
Số Chuyên đề 01 - 2021
Khoa học Kiểm sát 47
MỐI QUAN HỆ GIỮA CƠ QUAN ĐIỀU TRA...
vấn đề liên quan để đưa ra yêu cầu cho phù hợp, tội. Bởi việc trì hoãn giám định pháp y có thể
sát thực tế và có ý nghĩa trực tiếp tới việc xác dẫn tới sự thay đổi về kết quả giám định (ví dụ
như vết thương đã lành...) hoặc bị mất các dữ
liệu pháp y.
minh, giải quyết tin báo của Cơ quan điều tra.
+ Trong quá trình tiến hành kiểm tra, xác
minh tin báo, tố giác về tội phạm Cơ quan điều
tra có thể tiến hành nhiều biện pháp khác nhau,
tùy thuộc vào đặc điểm, tính chất của từng tố
giác, tin báo cụ thể. Kiểm sát viên khi được phân
công kiểm sát cần chú ý kiểm sát chặt chẽ bằng
nhiều hình thức như trực tiếp tham gia cùng
Điều tra viên, nghiên cứu hồ sơ tài liệu, phát
vấn, ra yêu cầu xác minh bổ sung… Kiểm sát
viên thường kiểm sát chặt chẽ một số hoạt động
của Cơ quan điều tra mang tính phổ biến, tác
động trực tiếp tới thông tin, tài liệu thu thập
được như: Khám nghiệm hiện trường; xem xét
dấu vết thân thể, tạm giữ đồ vật, tài liệu; trưng
cầu giám định; lấy lời khai người bị hại. Quá
trình thu thập chứng cứ nhằm giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm xâm hại tình dục người
dưới 16 tuổi, biện pháp trưng cầu giám định là
một nội dung mang tính bắt buộc bởi đối với
tội phạm xâm hại tình dục trẻ em thì mức độ
thương tích hoặc mức độ tổn hại sức khỏe là
một trong những yếu tố quan trọng có ý nghĩa
quyết định việc có tội hay không có tội. Do đó,
Kiểm sát viên phải yêu cầu Điều tra viên trưng
cầu giám định. Vì vậy, nếu người bị hại không
đi giám định thì Kiểm sát viên cần yêu cầu Điều
tra viên làm rõ nguyên nhân và có những biện
pháp tác động tâm lý, giải thích rõ cho các em và
người đại diện của các em hiểu được tầm quan
trọng của việc giám định, đồng thời động viên,
khuyến khích họ hợp tác với tổ chức, cá nhân
được Cơ quan điều tra trưng cầu giám định.
Ngoài việc trấn an tinh thần, cần có biện pháp
bảo vệ cho họ. Thực tiễn một số trường hợp khi
nạn nhân bị hiếp dâm trình báo vụ việc, cơ quan
Công an tiếp nhận trình báo thường đưa nạn
nhân đến trạm y tế kế hoạch hóa gia đình địa
phương hoặc cơ sở chăm sóc sức khoẻ khác và
yêu cầu các y tá thực hiện kiểm tra. Do không đủ
năng lực chuyên môn nên những y tá và thậm
chí cả các bác sỹ trên thực tế thường vô tình tiêu
hủy các chi tiết có thể là chứng cứ hơn là cố gắng
lưu trữ, bảo quản sinh phẩm còn lưu lại trên cơ
thể nạn nhân. Do vậy, Viện kiểm sát cần yêu cầu
Cơ quan điều tra tuân thủ chặt chẽ quy trình,
trưng cầu giám định theo đúng trình tự, thủ tục
và các tổ chức, cá nhân có thẩm quyền.
+ Viện kiểm sát thường xuyên bám sát tiến
độ giải quyết nguồn tin về tội phạm xâm hại
tình dục người dưới 16 tuổi và đặc biệt kiểm sát
chặt chẽ kết quả giải quyết của Cơ quan điều
tra. Quá trình kiểm tra xác minh nguồn tin về tội
phạm có nhiều tình tiết phức tạp hoặc kiểm tra,
xác minh tại nhiều địa điểm thì chậm nhất là 05
ngày trước khi hết thời hạn kiểm tra, xác minh
Cơ quan điều tra phải có văn bản đề nghị Viện
kiểm sát cùng cấp gia hạn kiểm tra, xác minh.
Viện kiểm sát yêu cầu Cơ quan điều tra phải gửi
hồ sơ xác minh cùng văn bản kết thúc xác minh
đến Viện kiểm sát cùng cấp để thống nhất quan
điểm xử lý trước khi ra quyết định cuối cùng.
Khi hết thời hạn theo Điều 147 BLTTHS, căn cứ
vào kết quả kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội
phạm, cơ quan thụ lý giải quyết buộc phải ra
01 trong 03 quyết định: Khởi tố vụ án hình sự,
không khởi tố vụ án hình sự hoặc tạm đình chỉ
việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến
nghị khởi tố.
Xuất phát từ tổng kết thực tiễn cho thấy,
để nâng cao hiệu quả công tác tiếp nhận giải
quyết tố giác tin báo về tội phạm xâm hại tình
dục nói chung, tội phạm xâm hại tình dục
người dưới 16 tuổi nói riêng quan hệ phối hợp
giữa Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát nhân
dân cần lưu ý tuân thủ những nguyên tắc cơ
bản như:
+ Quá trình tiến hành các hoạt động phối
hợp cần phải nhanh chóng, kịp thời, rút ngắn
quá tình tiến hành các hoạt động tố tụng hoặc
hạn chế tiến hành các hoạt động tố tụng có liên
quan tới bị hại.
+ Viện kiểm sát phải bám sát quá trình xác
minh, thu thập tài liệu, vật chứng, lấy lời khai
của các đối tượng cùng Cơ quan điều tra ngay
từ đầu; đề ra yêu cầu xác minh, yêu cầu điều tra
kịp thời và đảm bảo chất lượng.
+ Viện kiểm sát cần kịp thời yêu cầu Cơ quan
điều tra thu giữ dấu vết vật chất, đặc biệt là
lông, tóc, sợi, dịch, máu, quần áo, công cụ trong
các vụ án xâm hại tình dục người dưới 16 tuổi
vì đây là những chứng cứ quan trọng để truy
nguyên đối tượng.
Khi tiến hành giám định trẻ em bị xâm
hại tình dục cần theo phương châm tiến hành
càng nhanh càng tốt và xác định được chính
+ Hai cơ quan cần phối hợp trong tiến hành
công tác khám nghiệm hiện trường, phải đảm
bảo kịp thời, tỉ mỉ, toàn diện để đánh giá lời khai
xác thương tích của nạn nhân để có cơ sở định của bị hại có căn cứ hay không, sau đó là căn cứ
khung hình phạt chính xác đối với người phạm để đấu tranh với bị can; thu giữ mẫu vật liên
48 Khoa học Kiểm sát
Số Chuyên đề 01 - 2021
ĐỖ VỌNG LINH - NGUYỄN ĐÌNH DŨNG
quan vụ án để giám định.
Thứ nhất, cần xây dựng mối quan hệ phối
hợp một cách chuyên sâu bằng cách quy trình
+ Quá trình phối hợp trong tiến hành lấy lời
khai đối tượng khi chứng cứ chưa rõ phải rất tỷ
mỷ, làm rõ những bất minh trong lời khai.
+ Mỗi Điều tra viên, Kiểm sát viên trong quá
trình tiến hành các hoạt động nghiệp vụ theo
chức năng, nhiệm vụ của lực lượng mình thì cần
trao đổi thông tin kịp thời cho nhau để nhanh
chóng tiến hành những hoạt động điều tra loại
tội phạm này.
Trong thời gian vừa qua, mặc dù công
tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội
phạm xâm hại tình dục người dưới 16 tuổi đã
có những chuyển biến tích cực; mối quan hệ của
hai cơ quan đang ngày càng được củng cố và
dần đi vào chiều sâu. Tuy nhiên, vẫn tồn tại một
số hạn chế như:
- Có lúc, có nơi, hai cơ quan chưa thật sự
chủ động trong quan hệ phối hợp. Điều tra viên
không chủ động trao đổi với Kiểm sát viên,
Kiểm sát viên không nắm được đầy đủ về tố
giác, tin báo tội phạm xâm hại tình dục người
dưới 16 tuổi.
- Chưa xây dựng được quy trình cụ thể khi
tiến hành phối hợp dẫn đến nhiều lúc, nhiều nơi
mối quan hệ phối hợp chưa thực sự chủ động.
Một số tố giác, tin báo tội phạm tính chất phức
tạp, xác minh trong thời gian dài dẫn tới mất
thời cơ thu thập tài liệu, chứng cứ.
- Có nhiều quan điểm khác nhau trong thu
thập, đánh giá chứng cứ trong xác minh, giải
quyết tố giác, tin báo về tội phạm xâm hại tình
dục người dưới 16 tuổi; trong việc xác định các
hoạt động xác minh, giải quyết tin báo cụ thể
cần tiến hành.
Nguyên nhân của tình trạng trên xuất phát
từ nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan
khác nhau như: Nhận thức của một số Điều tra
viên, Kiểm sát viên về quan hệ phối hợp chưa
thực sự đầy đủ, có khi chưa làm hết trách nhiệm;
có văn bản hướng dẫn còn có những cách hiểu
và vận dụng khác nhau; trong khi đó tội phạm
xâm hại tình dục người dưới 16 tuổi ngày càng
có những diễn biến phức tạp, khó lường. Trình
độ, năng lực của Cán bộ điều tra, Điều tra viên;
Kiểm sát viên, Kiểm tra viên còn chưa đáp ứng
được những yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn công
tác này.
hóa hoạt động này ở các cấp khác nhau để chủ
động hơn nữa trong quá trình thực tiễn thu thập
tài liệu, chứng cứ phục vụ nhằm nâng cao hiệu
quả công tác này. Với mỗi địa phương cần chú ý
xây dựng quy chế trao đổi cho phù hợp với đặc
điểm, tình hình địa phương mình. Đối với hoạt
động điều tra tội phạm xâm hại tình dục người
dưới 16 tuổi, hai bên cần thống nhất xác định rõ
về các biện pháp điều tra cần tiến hành; trình tự,
thủ tục và các biện pháp tháo gỡ khi hoạt động
điều tra gặp nhiều khó khăn hoặc khi việc áp
dụng các văn bản quy phạm pháp luật của Cơ
quan điều tra và Viện kiểm sát chưa thống nhất.
Thứ hai, thường xuyên mở các lớp tập huấn
liên ngành, chuyên ngành về nâng cao trình độ
kiến thức pháp luật và nghiệp vụ, đặc biệt là
những kỹ năng của cán bộ điều tra và Điều tra
viên với những nội dung như: Hoạt động lấy
lời khai; tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội
phạm; thủ tục tố tụng có liên quan trong quá
trình tiến hành các hoạt động điều tra đối với
người dưới 16 tuổi…
Thứ ba, cần bố trí những Điều tra viên, Kiểm
sát viên phù hợp để điều tra loại tội phạm này
nói chung, tiếp nhận giải quyết tin báo tố giác
tội phạm nói riêng. Về phía Cơ quan điều tra
cần lựa chọn, bố trí những Điều tra viên, Cán
bộ điều tra có nhiều kinh nghiệm tiến hành các
hoạt động điều tra tội phạm xâm hại tình dục trẻ
em. Ưu tiên những Điều tra viên, Cán bộ điều
tra nữ tiến hành các hoạt động này bởi đa phần
người bị hại là nữ giới; có nhiều điều kiện thuận
lợi để nắm bắt tâm lý, tình cảm và những vấn
đề khác liên quan đến họ làm cơ sở tiến hành
các hoạt động điều tra như xem xét dấu vết trên
thân thể, lấy lời khai…
Thứ tư, lãnh đạo hai cơ quan trong quá trình
chỉ đạo công tác tiếp nhận tố giác, tin báo về tội
phạm này cần chú ý chỉ đạo Điều tra viên , Kiểm
sát viên chú ý phối hợp làm tốt công tác hám
nghiệm hiện trường, đưa người bị hại đến cơ sở
y tế có thẩm quyền thăm khám, giám định, xác
định tổn thương trên cơ thể, ở cơ quan sinh dục,
kết luận tổn hại sức khỏe, có thai hay không.
Phải lấy lời khai đối tượng, người làm chứng
càng sớm càng tốt; đặt câu hỏi dễ hiểu, đơn giản
không làm ảnh hưởng đến tâm lý trẻ em mặc dù
cần phải làm rõ những thông tin như: Người bị
hại bị xâm hại tình dục một lần hay nhiều lần;
Thời gian, địa điểm chính xác, hình thức, thủ
đoạn của hành vi xâm hại./.
Trong thời gian tới, để nâng cao hiệu quả
mối quan hệ giữa Cơ quan điều tra và Viện
kiểm sát trong tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin
báo về tội phạm xâm hại tình dục người dưới
16 tuổi cần chú ý một số nội dung sau:
Số Chuyên đề 01 - 2021
Khoa học Kiểm sát 49
5 trang
6100
Bạn đang xem tài liệu "Mối quan hệ giữa cơ quan điều tra và viện kiểm sát trong tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm xâm hại tình dục người dưới 16 tuổi", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- moi_quan_he_giua_co_quan_dieu_tra_va_vien_kiem_sat_trong_tie.pdf
