Một số vấn đề về ứng dụng trí tuệ nhân tạo và thiết bị giám sát công cộng trong phòng ngừa tội gây rối trật tự công cộng và hành vi khác xâm phạm trật tự công cộng
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ ỨNG DỤNG TRÍ TUỆ NHÂN TẠO
VÀ THIẾT BỊ GIÁM SÁT CÔNG CỘNG TRONG PHÒNG NGỪA
TỘI GÂY RỐI TRẬT TỰ CÔNG CỘNG VÀ HÀNH VI KHÁC
XÂM PHẠM TRẬT TỰ CÔNG CỘNG
VŨ THẾ CÔNG* - TRẦN QUÝ TRỌNG**
Bài viết trình bày những vấn đề cấp thiết và cơ sở khoa học để ứng dụng trí tuệ nhân tạo
và giám sát công cộng trong phòng ngừa tội gây rối trật tự công cộng trong giai đoạn hiện
nay và tương lai gần; thực trạng các nguồn lực và tình hình ứng dụng trí tuệ nhân tạo và
giám sát công cộng trong phòng ngừa tội phạm này. Qua đó, đưa ra giải pháp nhằm triển
khai, áp dụng và tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo và giám sát công cộng trong phòng
ngừa tội gây rối trật tự công cộng tại Việt Nam.
Từ khóa: Giám sát công cộng bằng camera giám sát, phòng ngừa tội phạm, tội gây
rối trật tự công cộng, trí tuệ nhân tạo.
Ngày nhận bài: 20/8/2021; Biên tập xong: 20/8/2021; Duyệt đăng: 20/8/2021
The paper presents urgent issues and scientific basis for applying artificial
intelligence and public surveillance in preventing crime of disturbance of public order
currently and near future as well as actual situation of applying artificial intelligence
and public surveillance in preventing that crime. Thereby, solutions to deploy and
enhance the application of artificial intelligence and public surveillance in preventing
crime of disturbance of public order in Vietnam are proposed.
Keywords: Closed Circuit Television (CCTV), crime prevention, crime of
disturbance of public order, artificial intelligence.
ối cảnh phòng ngừa tội phạm và các vi về lĩnh vực AI, xây dựng và thực hiện thành
phạm pháp luật nói chung và phòng
ngừa tội gây rối trật tự công cộng và
công chiến lược phát triển Trí tuệ nhân tạo
quốc gia để dự báo, thu thập thông tin và
thực hiện các biện pháp phòng, chống tội
phạm đồng thời góp phần tạo động lực cho
sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của Việt
Nam1. Bước đầu trong đó là triển khai hệ
thống dữ liệu lớn về phòng ngừa tội phạm,
kết nối CCTV tại các khu vực đô thị để dự
báo các yếu tố nguy cơ, nguyên nhân, điều
kiện của các hành vi tội phạm tại nơi công
cộng nói chung và tội phạm gây rối trật tự
công cộng nói riêng.
B
các hành vi gây rối trật tự công cộng nói
riêng đang đòi hỏi một biện pháp phòng
ngừa mới trên cơ sở áp dụng các nguồn lực
để phát triển và vận dụng khoa học kỹ thuật
mà cụ thể là ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI)
và giám sát công cộng bằng camera giám
sát (CCTV). Đây là xu thế phát triển tất yếu
trong hoạt động phòng ngừa tội phạm trong
thời gian tới, đặc biệt đối với tội gây rối trật
tự công cộng và các hành vi gây rối trật tự
công cộng chủ yếu xảy ra tại nơi công cộng.
Trí tuệ nhân tạo và giám sát công cộng
đang được nhiều quốc gia trên thế giới sử
dụng để nâng cao khả năng điều chỉnh các
hoạt động công cộng, thực thi pháp luật,
nhất là đấu tranh, phòng, chống các hành vi
phạm tội và vi phạm pháp luật khác tại nơi
* Thạc sĩ, Học viện Cảnh sát nhân dân
** Học viện Cảnh sát nhân dân
1ꢀ Nguyễn Thanh Thủy, Hà Quang Thụy, Phan Xuân
Hiếu, Nguyễn Trí Thành (2018), Trí tuệ nhân tạo trong
thời đại số: Bối cảnh thế giới và liên hệ với Việt Nam,
Phòng Thí nghiệm trí tuệ nhân tạo và Phòng Thí
nghiệm Khoa học dữ liệu và Công nghệ Trí thức, Tạp
công cộng. Việt Nam cần phải đi tắt đón đầu chí Công thương.
Số 04 - 2021
Khoa học Kiểm sát 37
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ ỨNG DỤNG TRÍ TUỆ NHÂN TẠO...
1. Vai trò của trí tuệ nhân tạo và giám sát thể thao, thăm quan, thắng cảnh, phục vụ
công cộng trong phòng ngừa tội gây rối trật nhu cầu đi lại, giáo dục, đào tạo, tôn giáo, tín
ngưỡng, y tế, bưu chính… Đặc biệt là những
tuyến đường, nơi công cộng trong khu vực
đô thị, tập trung đông người và có tính chất
phức tạp về trật tự, an toàn xã hội.
tự công cộng
Trí tuệ nhân tạo là trí tuệ do con người lập
trình tạo nên nhằm giúp máy móc có thể tự
động hóa các hành vi, phản ứng thông minh
như con người, như: Biết suy nghĩ và lập luận
để giải quyết vấn đề; biết tiếp nhận, phân tích
các tác động từ môi trường xung quanh để
đưa ra những phản ứng phù hợp... Trí tuệ
nhân tạo đã có trên 60 năm hình thành và phát
triển từ dấu mốc năm 19562. Cuộc cách mạng
công nghiệp 4.0 đã đem lại nhiều thành tựu
quan trọng đối với con người, trong đó việc
phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào
các hoạt động giám sát tự động, phân tích dữ
liệu và đưa ra phương án nhanh chóng. Điều
này rất cần thiết đối với tội gây rối trật tự công
cộng, bao gồm các cách thức thực hiện hành
vi đa dạng, có diễn biến nhanh và có khả năng
mở rộng quy mô lớn.
Trật tự công cộng là bộ phận của an ninh,
trật tự, an toàn xã hội chỉ trạng thái xã hội
ổn định, có trật tự, bình yên, không rối loạn,
các hoạt động tại nơi công cộng được thực
hiện tuần tự, thống nhất, an toàn, văn minh,
trên cơ sở tuân thủ các quy định của pháp
luật, các nội quy, quy tắc về bảo đảm trật tự
công cộng, góp phần bảo vệ quyền, lợi ích
hợp pháp của Nhà nước, tổ chức, cá nhân và
phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Hành vi
phạm tội gây rối trật tự xâm phạm trực tiếp
đến trật tự công cộng, ảnh hưởng tới an toàn
công cộng và việc thực hiện những đường
lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà
nước trong quá trình xây dựng, phát triển đất
nước. Vì vậy, phòng ngừa tội gây rối trật tự
công cộng cần thực hiện chủ yếu tại nơi công
cộng là những công trình, địa điểm, phương
tiện được xây dựng, sử dụng cho nhu cầu
chung của cộng đồng dân cư và xã hội, bao
gồm các công trình, địa điểm, phương tiện
dùng để cung cấp dịch vụ công cộng, ăn,
uống, vui chơi, giải trí, văn hóa, văn nghệ,
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo và giám sát
công cộng trong phòng ngừa tội gây rối trật
tự công cộng là một giải pháp phù hợp cho
nền kinh tế - xã hội và đô thị hóa phát triển
nhanh chóng như Việt Nam. Điều này vừa
mang lại hiệu quả lâu dài, vừa hạn chế huy
động nguồn lực con người trong áp dụng
các biện pháp phòng ngừa, qua đó làm giảm
những chi phí phát sinh không cần thiết.
Từ đó, nguồn lực con người sử dụng trong
phòng ngừa, trấn áp, bắt giữ các đối tượng
phạm tội gây rối trật tự công cộng được tập
trung và hiệu quả hơn. Trí tuệ nhân tạo và
giám sát công cộng được ứng dụng cũng góp
phần phòng ngừa những hành vi xâm phạm
trật tự công cộng khác, qua đó thực thi các
quy định pháp luật; các nội quy, quy tắc về
trật tự chung, an toàn chung, vệ sinh chung,
mỹ quan chung tại các địa bàn công cộng,
nơi công cộng nhằm đảm bảo cuộc sống, lao
động, sinh hoạt bình thường của mọi người
trong xã hội.
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo và giám sát
công cộng mới chỉ giải quyết “phần ngọn”
của vấn đề do tội phạm gây rối trật tự công
cộng và các hành vi xâm phạm trật tự công
cộng khác xuất phát từ những tiêu cực xã
hội, sai lệch chuẩn mực xã hội, những mâu
thuẫn, xung đột trong sinh hoạt, đời sống và
lợi ích xã hội. Tuy nhiên, qua giám sát công
cộng, ghi nhận dữ liệu từ giải quyết những
vụ án gây rối, cách thức thực hiện hành vi
gây rối chủ yếu và nguyên nhân của nó, trí
tuệ nhân tạo có thể tổng hợp và phân tích,
đưa ra những nguyên nhân, thiếu sót trong
vận hành điều chỉnh các hoạt động tại nơi
công cộng. Đây là điều kiện của tội phạm
gây rối trật tự công cộng để từ đó đưa ra
giải pháp có khả năng ứng dụng thực tế cao.
Đồng thời, điều này góp phần chỉ ra chính
xác nguyên nhân của tội gây rối trật tự công
cộng để phòng ngừa triệt để hơn.
2ꢀ Hồ Tú Bảo, Trí tuệ nhân tạo và chặng đường 50 năm,
Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Viện Khoa
học và Công nghệ Tiên tiến Nhật Bản.
38 Khoa học Kiểm sát
Số 04 - 2021
VŨ THẾ CÔNG - TRẦN QUÝ TRỌNG
Phòng ngừa tội phạm gây rối trật tự công trong lĩnh vực bảo đảm trật tự, an toàn công
cộng là quá trình các cơ quan nhà nước có cộng, rất nhiều các quốc gia trên thế giới đã
thẩm quyền, các tổ chức, cá nhân căn cứ vào ứng dụng hiệu quả trí tuệ nhân tạo trong
pháp luật của Nhà nước, chức năng, nhiệm việc điều khiển, vận hành hệ thống giao
vụ được giao, các nội quy, quy định của địa thông hoặc vận hành các hoạt động thường
ngày tại nơi công cộng như nhà ga, bến tàu,
bến xe... nhằm tăng cường bảo đảm trật tự
công cộng, phòng ngừa các hành vi phạm tội
tại nơi công cộng, trong đó có hành vi phạm
tội gây rối trật tự công cộng.
phương, các quy tắc xử sự trong cộng đồng
để tiến hành các biện pháp nhằm làm giảm,
tiến tới triệt tiêu các nguyên nhân, điều kiện
của tội phạm gây rối trật tự công cộng cộng;
qua đó duy trì sự ổn định tại các địa bàn công
cộng, nơi công cộng, bảo đảm các hoạt động
xã hội diễn ra bình thường, có trật tự, kỷ
cương, bảo vệ an toàn tài sản của Nhà nước,
tính mạng, tài sản và quyền lợi hợp pháp của
công dân, bảo đảm vệ sinh, mỹ quan công
cộng. Trong đó các chủ thể được xác định
giữ vai trò trực tiếp, nòng cốt là Ủy ban nhân
dân; Công an nhân dân; Ban quản lý các địa
bàn công cộng, nơi công cộng; nhân dân sinh
sống trên địa bàn... Ứng dụng trí tuệ nhân
tạo và giám sát công cộng trong phòng ngừa
tội gây rối trật tự công cộng là cơ sở quan
trọng để đưa ra biện pháp bảo đảm an toàn
cho các chủ thể nêu trên tham gia trấn áp các
đối tượng thực hiện hành vi phạm tội gây rối
trật tự công cộng.
Việt Nam tuy xuất phát sau so với nhiều
quốc gia phát triển trên thế giới về ứng dụng
trí tuệ nhân tạo và giám sát công cộng nhưng
nhiều tập đoàn lớn thuộc Nhà nước và tư
nhân đã triển khai các hệ thống dữ liệu lớn
(Big data) trong nhiều lĩnh vực đời sống, xã
hội. Công nghệ thông tin, tin học và công
nghệ AI đã có những bước phát triển vượt
bậc, tiệm cận các nước có trình độ phát triển
cao nhất. Ứng dụng hệ thống CCTV đã được
nhiều cơ quan, tổ chức triển khai đồng bộ trên
nhiều tuyến giao thông, nơi công cộng như tại
Hà Nội, Đà Nẵng, Thành Phố Hồ Chí Minh...,
trong đó có nhiều địa phương đã triển khai
mô hình đến nơi công cộng cấp quận, huyện
như quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội4.
2. Thực trạng ứng dụng trí tuệ nhân tạo
và giám sát công cộng trong phòng ngừa tội
gây rối trật tự công cộng tại Việt Nam
Qua khảo sát thực tế cho thấy, hệ thống
CCTV tại các đô thị, các tuyến giao thông đã
góp phần quan trọng trong thu thập thông
tin, điều tra, truy tố các đối tượng thực hiện
hành vi phạm tội. Trong đó, phát hiện nhanh
chóng các đối tượng phạm tội tại nơi công
cộng, tội phạm gây rối trật tự công cộng và
phòng ngừa có hiệu quả đối với các đối tượng
thực hiện hành vi gây rối trật tự công cộng
bằng cách thức đánh nhau, tập trung đông
người trái quy định pháp luật, sử dụng vũ
khí, công cụ đánh nhau, đập phá tài sản của
người khác tại nơi công cộng, sử dụng vũ khí,
công cụ gây rối trật tự công cộng... Đặc biệt là
đối với các nhóm đối tượng có số lượng đông,
chuẩn bị các loại vũ khí để đánh nhau.
Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới đã
ứng dụng sâu rộng thành tựu khoa học công
nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo vào nhiều
lĩnh vực, trong đó có cả lĩnh vực quản lý nhà
nước về an ninh, trật tự. Điển hình, Dubai
(các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất) là
thành phố đi tiên phong khi triển khai các
Đồn Cảnh sát thông minh cung cấp đến 25
loại dịch vụ công mà không cần nhân viên
Cảnh sát3. Người dân khi có nhu cầu làm
các thủ tục hành chính hoặc trình báo các
vụ án sẽ thực hiện thông qua hệ thống máy
tính được lập trình thông minh để tiếp nhận
và tự động giải quyết các nhu cầu của công
Tuy nhiên, thực tế hiện nay chỉ ra rằng,
dân theo quy trình được định sẵn. Đặc biệt là tình hình vi phạm pháp luật xảy ra tại các địa
3ꢀ Nguồn truy cập: hꢁps://vn.sputniknews.com/ 4ꢀ Nguồn truy cập: hꢁps://hanoimoi.com.vn/tin-tuc/
society/201709184017291-dubai-khai-truong-don- Xa-hoi/992791/quan-tay-ho-se-lap-dat%C2%A0he-
canh-sat-thong-minh-dau-tien-tren-the-gioi/
thong-camera-giam-sat-tai-khu-vuc-cong-cong
Số 04 - 2021
Khoa học Kiểm sát 39
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ ỨNG DỤNG TRÍ TUỆ NHÂN TẠO...
bàn công cộng, nơi công cộng trong đó có gây Có thể kể đến các hình thức là: Kết hợp CCTV
rối trật tự công cộng vẫn có xu hướng diễn
ra phức tạp với nhiều loại hành vi. Có thể
kể đến các hành vi như: Gây rối trật tự công
cộng; tụ tập đông người trái pháp luật, gây
rối tại nơi khiếu kiện, phiên tòa; vi phạm trật
tự, an toàn giao thông gây hậu quả nghiêm
trọng; trộm cắp, cướp, cướp giật tài sản...
Tình hình trên xuất phát từ nhiều nguyên
nhân khác nhau như: Ý thức chấp hành pháp
luật về trật tự công cộng của người dân chưa
cao; Sự tăng lên nhanh chóng của dân cư đô
thị làm gia tăng số lượng người hoạt động, di
chuyển, vận tải, mưu sinh tại các tuyến giao
thông, nơi cộng cộng; Sự gia tăng số lượng
các loại phương tiện giao thông dẫn đến ùn
tắc giao thông, tai nạn giao thông; Các đối
tượng lợi dụng kích động tập trung đông
người gây rối trật tự công cộng; Những nơi
công cộng còn thiếu lực lượng chức năng làm
nhiệm vụ, thiếu giám sát và lực lượng kiểm
tra, tuần tra, kiểm soát vào ban đêm để các
đối tượng lợi dụng tổ chức đua xe trái phép,
sử dụng vũ khí đánh nhau hoặc tấn công
người, phương tiện tham gia giao thông...
Do đó, có thể thấy, việc ứng dụng trí tuệ
nhân tạo và giám sát công cộng trong phòng
ngừa tội gây rối trật tự công cộng và những
hành vi xâm phạm trật tự công cộng khác là
một giải pháp đột phá trong tương lai. Nhất
là trong điều kiện hiện nay ở nước ta, với sự
phát triển năng động và mở rộng hợp tác
quốc tế về kinh tế, văn hoá, xã hội sẽ tạo ra xu
thế chung là sự tăng lên nhanh chóng các địa
bàn công cộng, nơi công cộng về cả số lượng,
quy mô lẫn tính chất hoạt động nhằm phục
vụ phát triển kinh tế, xã hội đất nước và thỏa
mãn nhu cầu của người dân. Điều này kéo
theo các loại tội phạm tại nơi công cộng, các
hành vi vi phạm pháp luật xâm phạm trật tự
công cộng sẽ ngày càng gia tăng.
của cơ quan tổ chức với tuyên truyền, vận
động, hướng dẫn nhân dân lắp đặt hệ thống
camera giám sát trong các khu vực dân cư và
nhà dân. Kết hợp sử dụng CCTV với phối
hợp tăng cường tuần tra, kiểm soát, phát hiện,
xử lý các hành vi phạm tội quả tang, các vụ
gây rối trật tự công cộng. Xã hội hóa công tác
phòng ngừa tội phạm, có chính sách pháp luật
và kêu gọi các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân
đầu tư hệ thống dữ liệu lớn dùng chung để
quản lý xã hội và phòng ngừa tội phạm, mở
rộng hệ thống CCTV ra phạm vi toàn quốc kể
cả ở khu vực nông thôn... Các biện pháp trên
đã phát huy hiệu quả tích cực, góp phần hạn
chế các hành vi phạm tội gây rối trật tự công
cộng và vi phạm pháp luật về bảo đảm trật
tự công cộng, bảo đảm trật tự chung, an toàn
chung, vệ sinh chung và mỹ quan công cộng;
phục vụ các chủ trương, chính sách của Đảng,
Nhà nước trong phát triển kinh tế, xã hội và
mở rộng quan hệ quốc tế, cũng như thỏa mãn
các nhu cầu vật chất và văn hóa, tinh thần
ngày càng cao của người dân.
3. Một số giải pháp ứng dụng trí tuệ
nhân tạo và giám sát công cộng trong phòng
ngừa tội gây rối trật tự công cộng
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo và giám sát
công cộng trong phòng ngừa tội gây rối trật
tự công cộng và những hành vi xâm phạm
trật tự công cộng là nhu cầu tất yếu khách
quan, cần triển khai thực hiện, cụ thể như sau:
Một là, xây dựng, vận hành các Trung tâm
Quản lý, điều hành cơ sở dữ liệu về hoạt động tại
nơi công cộng, trong đó có tội phạm gây rối trật
tự công cộng để thu thập, nghiên cứu, ứng dụng,
điều khiển, kết nối cơ sở dữ liệu, theo dõi, phân
tích, đưa ra dự báo, tự động xử lý thông tin về
các tình huống phát sinh liên quan đến tội phạm,
vi phạm pháp luật tại nơi công cộng nói chung và
tội phạm gây rối trật tự công cộng nói riêng, thí
điểm thực hiện tại các đô thị, các thành phố lớn.
Hiện nay, tại Trung tâm Quản lý điều
hành giao thông đô thị thuộc Sở Giao thông
vận tải thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai
ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong điều hành
Nhận thức được vấn đề trên, các cơ quan
có thẩm quyền trong ứng dụng trí tuệ nhân
tạo và giám sát công cộng trong phòng ngừa
tội gây rối trật tự công cộng và những hành
vi xâm phạm trật tự công cộng đã tăng cường
các biện pháp huy động nguồn lực hoàn thiện
hệ thống CCTV và trung tâm xử lý dữ liệu. giao thông và đạt được nhiều kết quả quan
40 Khoa học Kiểm sát
Số 04 - 2021
VŨ THẾ CÔNG - TRẦN QUÝ TRỌNG
trọng, góp phần giảm ùn tắc giao thông, giảm khác có thể kết nối, chia sẻ công khai trên các
phương tiện thông tin đại chúng để toàn thể
mọi người nắm được và đưa ra lựa chọn hợp
lý, không tham gia các hoạt động công cộng
tại nơi xảy ra vụ việc.
Bên cạnh đó, thông qua hệ thống camera
giám sát công cộng truyền dữ liệu về Trung
tai nạn giao thông, tuy nhiên về lĩnh vực bảo
đảm trật tự công cộng vẫn chưa được quan
tâm, nghiên cứu và ứng dụng5. Trong thời
gian tới, các địa phương trong cả nước, đặc
biệt là tại các đô thị lớn như thành phố Hà
Nội, thành phố Hải Phòng, thành phố Đà
Nẵng... có thể nghiên cứu, vận dụng mô hình tâm Quản lý, điều hành cơ sở dữ liệu về hoạt
động tại nơi công cộng để thu thập dữ liệu,
hình ảnh, phân tích, chứng minh các hành
vi phạm tội, vi phạm pháp luật tại nơi công
cộng phục vụ việc xử lý các vi phạm của
người, phương tiện, như gây rối trật tự công
cộng; gây rối trật tự kèm theo chống người
thi hành công vụ tại địa bàn công cộng, nơi
công cộng, gây rối trật tự có sử dụng vũ khí,
các hành vi gây ảnh hưởng đến môi trường,
trật tự, an toàn công cộng... Từ đó, phục vụ
đắc lực cho việc phòng ngừa và chứng minh
tội phạm, vi phạm pháp luật, xử lý và truy
cứu trách nhiệm hình sự đúng đối tượng,
đúng mức độ vi phạm, qua đó “răn đe”
chống vi phạm, tái phạm và nâng cao ý thức
pháp luật của người dân.
Ngoài ra, Trung tâm Quản lý, điều hành
cơ sở dữ liệu về hoạt động tại nơi công cộng
cũng sẽ ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong việc
theo dõi, kiểm tra, phân tích thông tin nhằm
bảo trì hệ thống công trình công cộng; thu
thập thông tin, giám sát và phát hiện tự động
các bất cập, hư hỏng hệ thống công trình giao
thông, công trình công cộng xảy ra trong quá
trình khai thác sử dụng. Từ đó, các cơ quan
chức năng sẽ sửa chữa, thay thế kịp thời các
hư hỏng, bảo đảm hoạt động bình thường tại
nơi công cộng, làm giảm các điều kiện, khả
năng dẫn đến hành vi phạm tội gây rối trật
tự công cộng và hành vi xâm phạm trật tự
công cộng khác.
trên, xây dựng các Trung tâm Quản lý, điều
hành về các hoạt động trật tự, an toàn công
cộng nhằm ứng dụng trí tuệ nhân tạo nâng
cao hiệu quả bảo đảm an ninh, trật tự tại các
địa bàn công cộng, nơi công cộng. Trong đó
có chức năng dự báo, phòng ngừa các hành
vi phạm tội gây rối trật tự công cộng và các
hành vi xâm phạm trật tự công cộng khác,
lựa chọn biện pháp xử lý hiệu quả khi có
hành vi phạm tội, vi phạm pháp luật xảy ra.
Cụ thể, Trung tâm Quản lý, điều hành cơ
sở dữ liệu về hoạt động tại nơi công cộng sẽ
thông qua hình ảnh, thông tin được truyền
về để hệ thống máy chủ, máy trạm tự động
phân tích, đưa ra dự báo về các khả năng
như: Quá tải người, phương tiện, khả năng
xảy ra các xung đột xã hội, đánh nhau nơi
công cộng, khả năng xảy ra các hành vi cản
trở hoạt động công cộng, gây mất trật tự, an
toàn công cộng... Từ đó, đưa ra các khuyến
cáo để tổ chức lại các hoạt động của người,
phương tiện, tối ưu hóa dòng giao thông,
khuyến nghị và thông báo cho cán bộ xử lý
điều hành các khả năng có thể xảy ra, lựa
chọn lực lượng phù hợp trong giải quyết
những tình huống khẩn cấp đối với hành
vi phạm tội gây rối trật tự công cộng và các
hành vi xâm phạm trật tự công cộng khác.
Đối với những hậu quả do hành vi phạm tội,
vi phạm pháp luật gây ra như có người chết,
thương tích, cháy, nổ..., thông qua việc phân
tích các yếu tố, các nguồn gây nguy hiểm, hệ
thống AI xử lý sẽ đưa ra khuyến cáo để kịp
thời có biện pháp phòng chống. Các dự báo,
khuyến nghị về tội gây rối trật tự công cộng
và các hành vi xâm phạm trật tự công cộng
Hai là, sau khi đã triển khai các Trung tâm
Quản lý, điều hành cơ sở dữ liệu về hoạt động
tại nơi công cộng, cần nghiên cứu, kết nối với hệ
thống xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư,
Cơ sở dữ liệu chuyên ngành của một số ngành
như Công an, Tòa án, Kiểm sát, Giao thông vận
tải... để chia sẻ thông tin về người phạm tội, vi
phạm pháp luật hình sự nhưng chưa đến mức
truy cứu trách nhiệm hình sự.
5ꢀ Nguồn truy cập: hꢁps://nld.com.vn/thoi-su/trung-
tam-quan-ly-dieu-hanh-giao-thong-do-thi-tp-hcm-
se-co-nhung-chuc-nang-gi-20200313123546167.htm
Số 04 - 2021
Khoa học Kiểm sát 41
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ ỨNG DỤNG TRÍ TUỆ NHÂN TẠO...
Cụ thể, cần liên kết với hệ thống Cơ sở hợp đầy đủ các dữ liệu về tâm lý, sinh học,
dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu phản ứng xã hội, dự báo xã hội và số mệnh
chuyên ngành của các ngành Công an, Tòa
án, Kiểm sát nhằm cập nhật thông tin của
những người thường xuyên hoạt động, làm
nghề tại các địa bàn công cộng, nơi công
cộng, phục vụ công tác quản lý và trích xuất
thông tin khi cần thiết. Ngoài ra, thông qua
việc kết nối hệ thống cơ sở dữ liệu và phần
mềm nhận diện khuôn mặt được tích hợp tại
các Trung tâm Quản lý, điều hành cơ sở dữ
liệu về hoạt động tại nơi công cộng, có thể
giám sát đối với các đối tượng có tiền án, tiền
sự về các hành vi liên quan đến tội phạm nơi
công cộng như: Gây rối trật tự công cộng,
trộm cắp, cướp giật tài sản tại các nhà ga, bến
xe, khu vực lễ hội, văn hóa... Mỗi khi các đối
tượng này xuất hiện, hoạt động tại các địa
bàn công cộng, nơi công cộng đông người,
phức tạp, hệ thống có thể đưa ra cảnh báo
đến cơ quan quản lý, điều hành và tự động
giám sát các đối tượng, phục vụ phòng ngừa
tội phạm nói chung và phòng ngừa tội gây
rối trật tự công cộng nói riêng.
Bên cạnh đó, kết nối hệ thống cơ sở dữ
liệu của ngành Giao thông vận tải sẽ phục vụ
việc trao đổi, cung cấp thông tin về tình hình
giao thông trong khu vực. Từ đó, hệ thống
máy tính sẽ phân tích, tính toán số lượt trung
bình của người, phương tiện tham gia giao
thông qua các địa bàn công cộng, nơi công
cộng phức tạp, thường xảy ra tình trạng ùn
tắc, tình trạng vi phạm để đưa ra khuyến cáo
phù hợp; xử lý kịp thời và điều khiển hoạt
động giao thông tại khu vực xảy ra các vụ
phạm tội gây rối trật tự công cộng.
xã hội bằng các dữ liệu thu nhận được, phát
triển những biện pháp ứng phó trên cơ sở
dự báo hàng trăm nghìn tình huống có thể
xảy ra để mô phỏng đa dạng và sát với thực
tế nhất. Trên cơ sở đó, thực hành cho cán bộ
có trách nhiệm chỉ đạo các hoạt động xử lý,
trấn áp các hành vi phạm tội gây rối trật tự
công cộng.
Cụ thể, tổ chức tập huấn, đào tạo các
kỹ năng trong không gian ảo cho lực lượng
chuyên môn trong vận động, đàm phán giải
quyết các mâu thuẫn trong nhân dân. Đào
tạo các kỹ năng trấn áp các hành vi gây rối
trật tự công cộng có nguy cơ xảy ra hậu quả
nghiêm trọng, bao gồm kỹ năng thuyết phục,
kỹ năng hướng dẫn, kỹ năng đàm phán, kỹ
năng trấn áp, kỹ năng bắt giữ... Xây dựng
mô hình ảo để nâng cao kỹ năng giải quyết
nhằm đa dạng hơn các tình huống và giảm
thiểu chi phí trong diễn tập, huấn luyện kỹ
năng. Tăng cường xử lý nghiêm minh các
đối tượng phạm tội gây rối trật tự công cộng,
nhất là đối tượng chủ mưu để nâng cao hiệu
quả “răn đe”. Giải quyết hợp lý và kịp thời
các khiếu nại, tố cáo liên quan trực tiếp đến
quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân.
Bốn là, nghiên cứu, triển khai sử dụng robot
thông minh điều khiển, kiểm soát các hoạt động
tại một số nơi công cộng, hướng tới mục tiêu
tương lai sử dụng robot trong trấn áp, bắt giữ
các đối tượng phạm tội gây rối trật tự công cộng
có sử dụng vũ khí, nâng cao hệ số an toàn cho lực
lượng tham gia.
Tại các quốc gia phát triển như Nhật Bản,
Đài Loan, Mỹ, Trung Quốc, Công Gô... robot
thông minh đã được đưa vào điều khiển
giao thông, tuần tra kiểm soát tại nơi công
cộng bởi các ưu điểm vượt trội của việc sử
dụng robot thay con người tiến hành hoạt
động tuần tra, như mô hình HP RoboCop
của Cảnh sát Mỹ6. Với điều kiện cơ sở vật
chất, hạ tầng và trình độ phát triển như hiện
tại, Việt Nam chưa thể triển khai rộng rãi
Ba là, xây dựng các mô hình mô phỏng bằng
công nghệ thực tế ảo để giả định các tình huống
và thực hành cho lực lượng chuyên trách trong
phòng, chống tội phạm gây rối trật tự công cộng.
Qua tổng hợp, phân tích các vụ việc gây
rối trật tự công cộng, AI sử dụng thuật toán
dựa trên các vụ án gây rối trật tự công cộng
có sử dụng bạo lực điển hình để cảnh báo
nhanh, phát hiện nhanh các vụ gây rối trật tự
công cộng, đồng thời xây dựng các mô hình
thực tế ảo, mô phỏng những vụ việc tương
6ꢀ Nguồn truy cập: hꢁps://vnexpress.net/canh-sat-my-
tự tại nhiều nơi công cộng trên thực tế. Kết su-dung-robot-tuan-tra-noi-cong-cong-3941244.html
42 Khoa học Kiểm sát
Số 04 - 2021
VŨ THẾ CÔNG - TRẦN QUÝ TRỌNG
được việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo và robot gây rối trật tự công cộng và những hành vi
thông minh vào bảo đảm trật tự công cộng,
tuần tra, kiểm soát, phòng, chống tội phạm
tại nơi công cộng. Tuy nhiên, có thể nghiên
cứu và triển khai thí điểm việc sử dụng robot
điều hành hoạt động ở một số nơi công cộng
như: Sử dụng robot phân luồng phương tiện
ra, vào các bến xe, nhà ga, bến cảng; sử dụng
robot phân luồng giao thông tại một số nơi
công cộng; sử dụng robot kiểm soát việc vận
tải hàng hóa qua các địa bàn công cộng, nơi
công cộng; sử dụng robot tuần tra, kiểm soát,
phát hiện, nhắc nhở các trường hợp vi phạm
về trật tự công cộng, hoặc cung cấp hình ảnh
chứng minh vi phạm về trật tự công cộng...
Để đảm bảo tính hiệu quả và tính khả thi
của việc triển khai robot thông minh điều
khiển, kiểm soát hoạt động tại một số địa bàn
công cộng, nơi công cộng, cần có sự nghiên
cứu kỹ lưỡng các vấn đề có liên quan như:
Đặc điểm tình hình địa bàn, tình hình trật
tự công cộng, các hoạt động thường ngày;
quy mô, tính chất địa bàn công cộng, nơi
công cộng; các vấn đề về khoa học, kỹ thuật,
nguồn kinh phí, cơ sở vật chất đảm bảo.
Cùng với đó, hoạt động này phải triển khai
đồng bộ với việc xây dựng được các Trung
tâm Quản lý, điều hành về trật tự công cộng
nhằm quản lý, vận hành hoạt động, kết nối
chia sẻ dữ liệu với robot thông minh, đảm
bảo hoạt động của robot diễn ra chính xác
theo sự lập trình sẵn. Từ các thông tin của
robot báo về Trung tâm Quản lý, điều hành
cơ sở dữ liệu về hoạt động tại nơi công cộng
khi phát hiện các hành vi phạm tội gây rối
trật tự công cộng hoặc những hành vi xâm
phạm trật tự công cộng khác, sẽ tạo cơ sở
cho lực lượng chức năng nắm bắt nhanh tình
hình, triển khai các biện pháp và lực lượng
phù hợp. Trong tương lai có thể sử dụng
robot là lực lượng chủ yếu trong phòng,
chống tội phạm tại nơi công cộng.
xâm phạm trật tự công cộng khác, tuy nhiên,
khi triển khai thực hiện cần tính toán tỉ mỉ
theo lộ trình cụ thể, căn cứ vào điều kiện cơ sở
vật chất, hạ tầng thông tin cũng như tình hình
thực tế tại nơi công cộng. Bên cạnh đó, cần
đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng thành tựu
khoa học, công nghệ, đặc biệt là ứng dụng trí
tuệ nhân tạo vào xây dựng hệ cơ sở dữ liệu
lớn phục vụ chung cho hoạt động quản lý của
Nhà nước, phòng ngừa tội phạm, trong đó có
phòng ngừa tội gây rối trật tự công cộng và
những hành vi xâm phạm trật tự công cộng
khác góp phần phục vụ sự phát triển kinh tế,
xã hội đất nước tiến tới văn minh, hiện đại,
phát triển bền vững cho tương lai./.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung
năm 2017);
2. Nghị định số 167/2013/NĐ-CP quy định xử
phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật
tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng
cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình.
3. Nguyễn Thanh Thủy, Hà Quang Thụy, Phan
Xuân Hiếu, Nguyễn Trí Thành (2018), Trí tuệ nhân
tạo trong thời đại số: Bối cảnh thế giới và liên hệ với Việt
Nam, Phòng Thí nghiệm trí tuệ nhân tạo và Phòng
Thí nghiệm Khoa học dữ liệu và Công nghệ Trí thức,
Tạp chí Công thương;
4. Nguyễn Quế Anh, Vũ Công Giao, Mai Văn
Thắng (2019), Trí tuệ nhân tạo với pháp luật và
quyền con người, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà
Nội, Nhà xuất bản Tư pháp, Hà Nội;
5. Nguyễn Tuấn Anh, Ứng dụng công nghệ cảm
biến, robot trong công tác phòng cháy, chữa cháy và cứu
nạn, cứu hộ, Hà Nội;
6. Hồ Tú Bảo, Trí tuệ nhân tạo và chặng đường 50
năm, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam Viện
Khoa học và Công nghệ Tiên tiến Nhật Bản;
7. hꢁps://hanoimoi.com.vn/tin-tuc/Xa-hoi/992791/
quan-tay-ho-se-lap-dat%C2%A0he-thong-camera-
giam-sat-tai-khu-vuc-cong-cong
8. hꢁps://nld.com.vn/thoi-su/trung-tam-quan-ly-
dieu-hanh-giao-thong-do-thi-tp-hcm-se-co-nhung-
chuc-nang-gi-20200313123546167.htm
9. hꢁps://vn.sputniknews.com/society/2017091
84017291-dubai-khai-truong-don-canh-sat-thong-
minh-dau-tien-tren-the-gioi/
4. Kết luận
Mặc dù việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo
và thiết bị giám sát công cộng được xem là
giải pháp ưu việt nhằm hạn chế việc sử dụng
nguồn nhân lực, giảm tải áp lực công việc cho
10. hꢁps://vnexpress.net/canh-sat-my-su-dung-
các cơ quan chức năng trong phòng ngừa tội robot-tuan-tra-noi-cong-cong-3941244.html
Số 04 - 2021
Khoa học Kiểm sát 43
7 trang
20/05/2022
1140
Bạn đang xem tài liệu "Một số vấn đề về ứng dụng trí tuệ nhân tạo và thiết bị giám sát công cộng trong phòng ngừa tội gây rối trật tự công cộng và hành vi khác xâm phạm trật tự công cộng", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- mot_so_van_de_ve_ung_dung_tri_tue_nhan_tao_va_thiet_bi_giam.pdf
