Tiểu luận Vấn đề nhân cách

TiÓu luËn m«n T©m lý

VÊn ®Ò nh©n c¸ch ®-îc coi lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n song còng lµ

mét vÊn dÒ phøc t¹p nhÊt cña khoa hoc t©m lÝ nãi riªng vµ cña khoa häc x·

héi vµ nh©n v¨n nãi chung .Gi¶i quyÕt ®óng vÊn ®Ò nh©n c¸ch sÏ cho phÐp

gi¶i quyÕt ®-îc nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c cña t©m lÝ häc vµ cña nhiÒu lÜnh vùc ®êi

sèng nh- gi¸o dôc ,y tÕ...§ã lµ v× nh©n c¸ch lµ ®Ønh cao nhÊt cña sù ph¸t

triÓn t©m lÝ cu¶ con ngußi ,cña tù ý thøc vµ tù ®iÒu chØnh b¶n th©n con ng-êi

.§Ó hiÓu râ kh¸i niÖm nh©n c¸ch trong t©m lÝ häc ,tr-íc hÕt chóng ta cÇn

ph©n biÖt ®uäc nh÷ng kh¸i niÖm sau

C¸ nh©n thuËt ng÷ nµy dïng ®Ó chØ mét con ng-êi cô thÓ cña mét céng nµo

®ã.Nh- vËy c¸ nh©n còng lµ mét thùc thÓ sinh häc –x· héi vµ v¨n ho¸

,nh-ng ®-îc xÐt cô thÓ ,riªng tõng ng-êi

Nh©n c¸ch kh¸i niÖm nh©n c¸ch chØ bao hµm phÇn x· héi ,t©m lÝ cña c¸ nh©n

mµ th«i .§ã lµ mét con ng-êi víi t- c¸ch lµ mét thµnh viªn cña mét x· héi

nhÊt ®Þnh ,lµ chñ thÓ cña c¸c quan hÖ ng-êi-ng-êi ,cña c¸c ho¹t ®éng cã ý

thøc vµ giao l-u.

1

TiÓu luËn m«n T©m lý

Cho tíi nay vÉn ch-a cã mét sù diÔn ®¹t thèng nhÊt vµ ®-îc thõa nhËn réng

r·i vÒ nh©n c¸ch trong khoa häc t©m lÝ

Ngay tõ nh÷ng n¨m 1949,G.Allpát ®· dÉn ra ®-îc tíi trªn 50 ®Þnh nghÜa

khac nhau vÒ nh©n c¸ch trong t¸c phÈm cña nhiÒu nhµ nghiªn cøu .Tíi h«m

nay ,sè ®Þnh nghÜa vÒ nh©n c¸ch ®· ®¹t tíi møc trªn mét tr¨m ,vµ ch¾c ch¾n

sÏ cßn tiÕp tôc thªm n÷a

HiÖn nay cã rÊt nhiÒu lÝ thuyÕt kh¸c nhau vÒ nh©n c¸ch trong khoa häc t©m

lÝ. §ã lµ thuyÕt ph©n t©m cña S.Freud,thuyÕt siªu ph¼ng vµ bï trõ cña

A.Adler....

C¸c nhµ t©m lÝ häc theo quan ®iÓm m¸c xÝt ®Òu cho r»ng kh¸i niÖm nh©n

c¸ch ph¶i lµ mét ph¹m trï x· héi chø kh«ng thÓ thuÇn t©m lÝ .Tuy nhiªn ®iÒu

®ã kh«ng lo¹i trõ viÖc mçi khoa häc tiÕp cËn vÊn ®Ò nh©n c¸ch theo gãc ®é

cña m×nh ,trong sè ®ã cã khoa häc t©m lÝ.Râ rµng lµ mét ng-êi sÏ chØ trë

thµnh nh©n c¸ch khi ®· cã t©m lÝ vµ cã ý thøc .D-íi ®©y lµ mét sè ®Þnh nghÜa

vÒ nh©n c¸ch cña nh÷ng nhµ t©m lÝ häc theo quan ®iÓm m¸c –xÝt ®-îc sö

dông réng r·i

“Nh©n c¸ch lµm mét c¸ nh©n cã ý thøc ,chiÕm mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trong x·

häi vµ ®ang thùc hiÖn mät vai trß x· häi nhÊt ®Þnh “-A.G.G«vali«p

2

TiÓu luËn m«n T©m lý

“Nh©n c¸ch lµ con ng-êi víi t- c¸ch lµ kÎ mang toµn bé thuéc tÝnh vµ phÈm

chÊt t©m lÝ ®ang qui ®Þnh nh÷ng h×nh thøc ho¹t ®éng vµ nh÷ng hµnh vi cã ý

nghÜa x· héi” –E.V.S«r«kh«va

Con ng-êi v-ît ra khái giíi ®éng vËt nhê lao ®éng vµ ®-îc ph¸t triÓn trong

x· héi ,tham gia giao l-u víi nh÷ng ng-êi kh¸c nhê tiÕng nãi ,®· trë thµnh

nh©n c¸ch –chñ thÓ cña nhËn thøc

A.V.Pªt¬roopxki ...

vµ c¶i t¹o tÝch cùc hiÖn thùc” –

MÆc dÇu cã c¸c ®Þnh nghÜa kh¸c nhau nh- treen ,nh-ng c¸c nhµ t©m lÝ häc

m¸c –xÝt ®Òu thèng nhÊt víi nhau ë nh÷ng quan ®iÓm sau :nh©n c¸ch lµ mét

hÖ thèng c¸c quan hÖ cña con ng-êi ®èi víi thÕ giíi xung quanh vµ víi b¶n

th©n ,nh©n c¸ch sinh thµnh lµ do ho¹t ®éng ,nã cã tÝnh x· héi –lÞch sö

,muèn hiÓu râ nh©n c¸ch cÇn ph¶i ph©n biÖt nã víi c¸c kh¸i niÖm “con ng-êi

“ vµ “c¸ nh©n| .C¸ nh©n con ng-êi trá thµnh nh©n c¸ch lµ do c¸c ho¹t ®éng

vµ giao l-u cña nã trong céng ®ång ,trong x· héi ,Khi mét c¸ nh©n víi t-

c¸ch lµ lµ thµnh viªn cña mét céng ®ång nhÊt ®Þnh ë mét x· héi nhÊt ®Þnh ,lµ

chñ thÓ cña c¸c quan hÖ x· héi ,cña ho¹t ®éng ý thøc vµ giao l-u th× ®-îc coi

lµ mét nh©n c¸ch .

Toµn bé c«ng t¸c gi¸o dôc cña mét chÕ ®ä x· héi lµ nh»m h×nh thµnh nªn

nh÷ng nh©n c¸ch ®¸p øng c¸c yªu cÇu x©y dùng vµ ph¸t triÓn x· héi ®ã.Qua

c¸c phÇn trªn chóng ta ®· biÕt ®-îc r»ng ,nh©n c¸ch kh«ng ®-îc ®Î ra mµ chØ

3

TiÓu luËn m«n T©m lý

®-îc h×nh thµnh nªn.Khoa häc t©m lÝ ®· chØ ra bãn nh©n tè sau t¹o nªn con

®-êng nh©n c¸ch ®ã lµ :gi¸o dôc ,ho¹t ®éng giao l-u vµ nhãm.Bèn nh©n tè

nµy nÕu ®-\îc tæ chøc x©y dùng theo mét h-íng thèng nhÊt vµ cã khoa häc

th× sÏ t¹o ra nh÷ng nh©n c¸ch mµ mét x· héi ®ßi hái ph¶i cã

-Gi¸o dôc :®©y lµ mét ho¹t ®éng chuyªn m«n cña x· héi nh»m h×nh thµnh vµ

ph¸t triÓn nh©n c¸ch theo nh÷ng yªu cÇu cña tõng giai ®o¹n x©y dùng vµ ph¸t

triÓn x· héi ®ã

+Gi¸o dôc v¹ch ra chiÒu h-íng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸hc cña trÎ

em vµ dÉn d¾t trÎ em ph¸t triÓn theo h-íng ®ã.§iÒu nµy ®-îc thùc hiÖn

th«ng qua môc tiªu gi¸o dôc vµ qua sù thùc hiÖn môc tiªu ®ã cña c¸c c¬

quan gi¸o dôc trong vµ ngoµi nhµ tr-êng

+Gi¸o dôc cã thÓ ®-a l¹i cho trÎ em nh÷ng yÐu tè kh¸c vµ m«i tr-êng tù

nhiªn hoÆc yÕu tè bÈm sinh

+Gi¸o dôc cã thÓ bï ®¾p cho nh÷ng thiÕu hôt ë mét ng-êi do bÞ tËt hay bÞ

bÖnh nµo ®ã g©y ra.

+Gi¸o dôc cã thÓ uèn n¾n nh÷ng phÈm chÊt t©m lÝ cña mét ng-êi theo yªu

cÇu cña x· héi

+Gi¸o dôc cã thÓ chuÈn bÞ cho con ng-êi v-¬n tíi t-¬ng lai mµ víi nh÷ng

®iÒu kiÖn hiÖn t¹i mµ nã ch-a thÓ cã ®-îc .

4

TiÓu luËn m«n T©m lý

+Gi¸o dôc vµ d¹y häc mét c¸ch khoa häc ®¶m b¶o sù h×nh thµnh vµ ph¸t

triÓn t©m lÝ ,nh©n c¸ch cña trÎ em theo h-íng tèt ®Ñp

-Ho¹t ®éng chÝnh lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh trùc tiÕp viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn

nh©n c¸ch cña con ng-êi.Chóng ta biÕt r»ng t©m lÝ kh«ng chØ biÓu hiÖn trong

ho¹t ®äng ,mµ cßn h×nh thµnh vµ ph¸t triªn b»ng ho¹t ®éng .Do ®ã,nh©n c¸ch

con ng-êi chóng ta còng ®-îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn b»ng ho¹t ®éng

Ho¹t ®éng cña con ng-êi lµ ho¹t ®éng co môc ®Ých vµ bao giß còng mang

tÝnh tËp thÓ ,tÝnh céng ®ång ,ho¹t ®éng cña con ng-êi bao giê còng ®-îc

thùc hiÖn b»ng nh÷ng thao t¸c nhÊt ®Þnh víi nh÷ng c«ng cô nhÊt ®Þnh .Do ®ã

mçi ho¹t ®éng bao giê còng ®Æt ra tr-îc con ng-êi nh÷ng phÈm chÊt vµ n¨ng

lùc nhÊt ®Þnh th× míi thùc hiÖn ®-îc .ChÝnh trong qu¸ tr×nh tham gia trùc

tiÕp ho¹t ®éng ®ã mµ con ng-êi h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®-îc nh÷ng phÈm

chÊt n¨ng lùc nµy

Tõ mèi quan hÖ mËt thiÕt gi÷a ho¹t ®éng vµ nh©n c¸ch nh- thÕ chóng ta hiÓu

r»ng ,gi¸o dôc muèn ®¹t ®-îc môc ®Ých cña m×nh th× tr-íc hÕt ph¶i tæ chøc

cho trÎ em tham gia nh÷ng ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh

Nh-ng ho¹t ®éng cña con ng-êi lu«n mang tÝnh x· héi tÝnh céng ®ång .V×

vËy ho¹t ®éng lu«n ®i víi giao l-u .Do ®ã ®-¬ng nhiªn giao l-u trë thµnh

mét nh©n tè trong sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch

5

TiÓu luËn m«n T©m lý

-Giao l-u lµ sù tiÕp xóc gi÷a hai hay nhiÒu ng-êi ®Ó trao ®æi víi nhau nh÷ng

th«ng tin cÇn thiÕt .Giao l-u t¹o ra c¸c quan hÖ ng-êi –ng-êi ,c¸c quan hÖ

x· héi .NÕu víi x· héi ,giao l-u lµ mét ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nã

,th× ®èi víi c¸ nh©n ,giao l-u còng cã vai trß nh- thÕ.Kh«ng cã sù giao l-u

víi ng-êi kh¸c ,c¸ nh©n kh«ng ph¸t trØªn ®-îc t©m lÝ ,ý thøc cña m×nh

,kh«ng thÓ trë thµnh mét nh©n c¸ch .Sù ph¸t triÓn cña mét c¸ nh©n ®-îc qui

®Þnh bëi sù ph¸t triÓn cña tÊt c¶ c¸c c¸ nh©n kh¸c mµ nã giao l-u mét c¸ch

trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp víi hä

Tuú tõng ng-êi mµ sö dông ph-¬ng tiÖn g× ®Ó giao l-u mµ ng-êi ta chia ra

:giao l-u vËt chÊt ,giao l-u tinh thÇn ,giao l-u ng«n ng÷ ,giao l-u tÝn hiÖn

+Giao l-u vËt chÊt diÔn ra khi con ng-êi ta giao tiÕp víi nhau b»ng hµnh

®éng víi vËt thÓ .

víi nhau.Mçi tÝn hiÖn ®Òu cã nghÜa cña nã

Giao l-u tÝn hiÖu :giao l-u ng«n ng÷ còng lµ mét lo¹i giao l-u tÝn hiÖu

con ng-êi ta sö dông trong giao l-u nh- cö chØ ®iÖu bé .Trong qu¸ tr×nh giao

l-u ,con ng-êi ta kh«ng chØ nhËn thøc nh÷ng ng-êi kh¸c ,mµ cßn nhËn thøc

c¸i hä thÊy ®-îc ë nh÷ng ng-êi kh¸c.Trong giao l-u ,sù tiÕp xóc vÒ mÆt t×nh

6

l-u cña sù tiÕp xóc .Nhu cÇu giao l-u lµ mét trong nh÷ng nhu cÇu x· héi c¬

b¶n vµ xuÊt hiÖn sím nhÊt ë con ng-êi .ViÖc tho¶ m·n nhu cÇu giao l-u mét

®-îc h×nh thµnh

m«i tr-ìng x· héi chung chung vµ tr-ï t-îng .M«i tr-êng x· héi cô thÓ ,gÇn

gòi cña nã chÝnh lµ c¸c nhãm vµ céng ®ång ,lµ c¸c tËp thÓ mµ nã lµ thµnh

theo sè l-îng ng-êi ,trong tr-êng hîp nµy ng-êi ta cã thÓ cã nhãm nhá vµ

nhãm lín.Nhãm kh«ng chÝnh thøc th-êng h×nh thµnh trªn c¬ së nhu cÇu ,thÞ

hiÕu cña mäi nhom sviªn,vµ th-êng kh«ng cã v¨n b¶n r»ng buéc .Cßn cã thÓ

,nhãm lao ®éng ...C¸c nhãm cã thÓ ®¹t ®-îc nh÷ng tr×nh ®é ph¸t triÓn kh¸c

nhau.Mét nhãm ng-êi thèng nhÊt l¹i chØ v× lîi Ých riªng nã th× gäi lµ ph-êng

héi .Mét nhãm ng-êi thèng nhÊt víi nhau theo môc ®Ých chung vµ ho¹t ®éng

v× tiÕn bé x· héi ,l¹i cã tæ chøc chÆt chÏ th× gäi lµ tËp thÓ .C¸c c¬ quan ,xÝ

nghiÖp ,c¸c líp häc ,c¸c ®oµn thÓ x· héih ...chÝnh lµ tËp thÓ

7

HiÖn nay trong c¸c tr-êng häc tËp trung vµo viÖc rÌn luyÖn ®øc cho häc sinh

víi khÈu hiÖu “Tiªn häc lÔ ,hËu häc v¨n”.Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ

8

9

10

11