Quan điểm về tham nhũng trong các công ước quốc tế chống tham nhũng, so sánh với quy định của pháp luật Việt Nam
QUAN ĐIỂM VỀ THAM NHŨNG TRONG CÁC CÔNG ƯỚC...
QUỐC TẾ CHỐNG THAM NHŨNG, SO SÁNH VỚI QUY ĐỊNH
CỦA PHÁP LUẬT VIỆT NAM
TRẦN THỊ NGỌC KIM*
Hiện nay, để phòng ngừa và đấu tranh có hiệu quả đối với tội phạm tham nhũng, Việt
Nam đã tham gia hai Công ước quốc tế là Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm
xuyên quốc gia (CTOC) và Công ước của Liên hợp quốc về chống tham nhũng (UNCAC). Bài
viết sẽ làm rõ quan điểm về tham nhũng theo quy định của 02 Công ước trên, kết hợp so sánh
với các quy định của pháp luật Việt Nam để đưa ra quan điểm của tác giả về tham nhũng.
Từ khóa: Tham nhũng, Công ước CTOC, Công ước UNCAC, Luật phòng, chống tham
nhũng, Bộ luật hình sự.
Ngày nhận bài: 23/9/2020; Biên tập xong: 24/9/2020; Duyệt đăng: 25/9/2020.
In order to effectively prevent and fight against corruption crimes, Vietnam has
acceded to two international anti-corruption conventions namely the United Nations
Convention against Transnational Organized Crime (CTOC) and the United Nations
Convention against Corruption (UNCAC). The article will clarify corruption’s views
under the provisions of CTOC and UNCAC as well as compare with Vietnamese laws
to provide the author’s opinion on corruption.
Keywords: Corruption, CTOC, UNCAC, Anti-corruption Law, the Penal Code.
1. Quan điểm về tham nhũng trong lĩnh vực tư1. Quy định này đã thể hiện
các công ước quốc tế mà Việt Nam là được đầy đủ nhất về hành vi tham nhũng
thành viên
trong cả khu vực công và khu vực tư,
được xem là phù hợp với một số nghiên
cứu của các nhà khoa học trên thế giới về
khái niệm tham nhũng.
1.1. Quan điểm về tham nhũng theo
Công ước của Liên hợp quốc về chống
tham nhũng (UNCAC)
Hành vi tham nhũng theo quy định
của Công ước UNCAC đã thể hiện đầy đủ
các dạng tham nhũng cũng như hình thái
của tham nhũng nhưng nhìn chung, hành
vi này đều được thực hiện dưới dạng lợi
dụng hoặc lạm dụng chức vụ để làm hoặc
không làm một việc trong quá trình thi
hành công vụ. Ngoài ra, Công ước này
cũng quy định hành vi đưa hối lộ và làm
Có thể thấy, sự ra đời của Công ước
UNCAC là rất cần thiết cho công cuộc
đấu tranh chống tham nhũng của các
quốc gia trên thế giới. Công ước UNCAC
không đưa ra khái niệm cụ thể thế nào
là tham nhũng, chỉ xác định các hành vi
được coi là tham nhũng bao gồm: hối lộ,
tham ô, biển thủ hoặc các dạng chiếm
đoạt tài sản của công chức, lợi dụng ảnh
hưởng để trục lợi; lạm dụng chức vụ; hối
lộ trong lĩnh vực tư; biển thủ tài sản trong
* Khoa Luật, Trường Đại học Đà Lạt
1ꢀ Xem các điều từ Điều 15 đến Điều 22 của Công
ước UNCAC.
Số chuyên đề 03 - 2020
Khoa học Kiểm sát 145
QUAN ĐIỂM VỀ THAM NHŨNG TRONG CÁC CÔNG ƯỚC...
giàu bất hợp pháp cũng là những hành vi vụ, nhiệm vụ nhằm đạt được một lợi ích
không chính đáng cho bản thân hoặc cho
người khác. Ngoài ra, hành vi làm giàu bất
hợp pháp của công chức, hành vi đưa hối
lộ cũng được xem là hành vi tham nhũng”.
1.2. Quan điểm về tham nhũng của
Công ước chống tội phạm có tổ chức xuyên
tham nhũng. Nhóm hành vi tham nhũng
theo quy định của Công ước này đã được
mở rộng hơn so với các khái niệm tham
nhũng trong nghiên cứu khoa học trên
thế giới. Khi nghiên cứu các khái niệm đó,
tác giả thấy rằng hầu hết các khái niệm
về tham nhũng trên thế giới đều chỉ tập quốc gia (CTOC)
trung trong nhóm hành vi lợi dụng hoặc
lạm dụng chức vụ trong khi thi hành công
vụ, rất ít nghiên cứu đề cập đến nhóm
hành vi đưa hối lộ, làm giàu bất hợp pháp
vào khái niệm tham nhũng.
Công ước CTOC cũng không đưa ra
định nghĩa thế nào là tham nhũng mà
chỉ quy định nghĩa vụ tội phạm hóa các
hành vi tham nhũng gồm hành vi đưa hối
2
1
lộ và nhận hối lộ . Hành vi tham nhũng
gắn liền với nhóm hành vi hối lộ trong
khu vực công, không quy định về tham
nhũng trong khu vực tư. Theo Công ước,
biểu hiện của các hành vi này là nhận một
mối lợi không chính đáng (có thể là lợi ích
vật chất hoặc phi vật chất) của công chức
nhà nước để làm một việc hoặc không làm
một việc trong khi thực hiện công vụ của
mình. Các hành vi này cũng được thực
hiện với lỗi cố ý, mục đích là nhằm thu
được một mối lợi không chính đáng cho
bản thân hoặc người khác. Người thực
hiện hành vi nhận hối lộ là viên chức nhà
nước và bất kỳ ai trong hành vi đưa hối lộ.
Như vậy, quy định về các hành vi tham
nhũng của Công ước CTOC cần phải tội
phạm hóa cũng có phần giống với các
quan điểm trên thế giới và của Công ước
UNCAC ở yếu tố lỗi, mục đích và người
thực hiện hành vi tham nhũng (bao gồm
cả người nhận và người đưa hối lộ). Tuy
nhiên, dạng hành vi tham nhũng này
trong Công ước CTOC chỉ giới hạn trong
khu vực công, đây là điểm khác biệt so với
quy định của Công ước UNCAC và một
số quan điểm trên thế giới.
Về yếu tố lỗi, quy định của Công ước
UNCAC về các hành vi tham nhũng đều
được thực hiện với lỗi cố ý. Về mục đích
của hành vi tham nhũng, hầu hết các
hành vi tham nhũng trong Công ước này
đều vì mục đích nhận được một lợi ích
không chính đáng cho bản thân hoặc cho
bất kỳ ai. Lợi ích không chính đáng ở
đây có thể là lợi ích vật chất hoặc lợi ích
tinh thần. Còn về hành vi đưa hối lộ thì
mục đích để người có chức vụ làm hoặc
không làm một việc trong quá trình thi
hành công vụ, nhiệm vụ.
Người thực hiện các hành vi tham
nhũng trong Công ước UNCAC là công
chức hoặc bất kỳ ai. Trong các quan điểm
tham nhũng trên thế giới, có ít quan điểm
đề cập đến người thực hiện hành vi tham
nhũng mà hầu hết chỉ tập trung ở dạng
hành vi và mục đích thực hiện hành vi này.
Như vậy, qua các phân tích trên, tác giả
đưa ra khái niệm về tham nhũng theo quy
định của Công ước UNCAC dựa trên các
yếu tố về hành vi, lỗi, mục đích và người
thực hiện hành vi đó như sau: “Tham
nhũng là hành vi của công chức trong khu
vực công hoặc người có chức vụ trong khu
vực tư đã cố ý lợi dụng chức vụ để làm hoặc
Qua các phân tích trên, có thể đưa ra
khái niệm về tham nhũng theo CTOC như
không làm một việc trong khi thi hành công 1ꢀ Xem Điều 8, Công ước CTOC.
Số chuyên đề 03 - 2020
146 Khoa học Kiểm sát
TRẦN THỊ NGỌC KIM
sau: “Hành vi tham nhũng bao gồm hành hóa ; Công ước CTOC cũng yêu cầu quốc
3
1
gia thành viên hình sự hóa đối với các
vi gợi ý, chấp nhận một cách trực tiếp hay
gián tiếp một mối lợi không chính đáng
của viên chức nhà nước hoặc hứa hẹn, đề
nghị hay mang đến một cách trực tiếp hay
gián tiếp một mối lợi không chính đáng
cho người đó hoặc một thực thể khác để
viên chức nhà nước đấy hành động hoặc
không hành động trong khi thực hiện
các phận sự chính thức của mình”. Quan
điểm này nhằm khái quát các đặc điểm
chung nhất của một dạng hành vi tham
nhũng, từ đó đưa ra một khái niệm chung
về các hành vi tham nhũng mà các quốc
gia thành viên có nghĩa vụ phải tội phạm
hóa trên cơ sở các quy định của Công ước
CTOC. Quan điểm về tham nhũng này so
với quan điểm tham nhũng mà tác giả đưa
ra khi nghiên cứu về Công ước UNCAC
được đánh giá là hẹp hơn vì nhóm hành
vi được coi là tham nhũng tại Công ước
CTOC có quy định đồng nhất hành vi
tham nhũng là hành vi hối lộ giống như
một số nghiên cứu trên thế giới. Đối chiếu
với các quan điểm quốc tế về tham nhũng,
hành vi tham nhũng theo quy định của
Công ước CTOC cũng chỉ mới phản ánh
được một phần của tham nhũng, chưa thể
hiện được hết nội hàm của tham nhũng.
hành vi tham nhũng theo quy định của
4
2
Công ước . Thứ hai, cả hai Công ước này
đều xây dựng những chỉ dẫn mang tính
chuẩn mực cho các quốc gia thành viên
trong việc hình sự hóa các hành vi tham
nhũng. Việc quy định từng loại hành vi
tham nhũng rõ ràng và cụ thể được xem
là chuẩn mực quốc tế để giúp các quốc gia
thành viên trong quá trình lập pháp của
mình về tội phạm tham nhũng.
2. Quan điểm về tham nhũng theo quy
định của pháp luật Việt Nam, so sánh
với quy định của các Công ước quốc tế
về chống tham nhũng
2.1. Quan điểm về tham nhũng theo
Luật phòng, chống tham nhũng Việt Nam
Khoản 1 Điều 3 Luật phòng, chống
tham nhũng (PCTN) năm 2018 quy định:
“Tham nhũng là hành vi của người có chức
vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn
đó vì vụ lợi”. Khái niệm tham nhũng này
cũng giống như một số quan điểm về tham
nhũng của quốc tế và trong các nghiên cứu
khoa học tại Việt Nam, đó là hành vi lợi
dụng chức vụ, quyền hạn để vụ lợi cho bản
thân. Luật PCTN năm 2018 quy định hành
vi tham nhũng trong cả khu vực công và
khu vực tư vì đã bổ sung thêm vào khái
niệm những người có chức vụ, quyền hạn
bao gồm cả những người giữ chức danh,
chức vụ quản lý trong doanh nghiệp, tổ
chức ngoài nhà nước. Quy định này đã
mở rộng hơn về chủ thể của hành vi tham
Tuy có sự khác biệt về nội dung, mức
độ chi tiết của các quy định và đều không
đưa ra định nghĩa thế nào là tham nhũng
nhưng 2 Công ước nêu trên đều có những
vấn đề chung nhất định liên quan đến
hành vi được coi là tham nhũng. Thứ nhất, nhũng không chỉ là những người được giao
nhiệm vụ bằng quyền lực nhà nước mà có
thể được giao để thực hiện một nhiệm vụ
các Công ước này đều phản ánh sự cần
thiết của việc hình sự hóa các hành vi tham
nhũng đối với pháp luật quốc gia. Công
ước UNCAC quy định các quốc gia thành
viên sẽ đảm bảo các hành vi tham nhũng
3ꢀ Điều 15 đến Điều 28 của Công ước của Liên hiệp
quốc về chống tham nhũng (UNCAC)
4ꢀ Điều 8 của Công ước của Liên hiệp quốc về chống
theo quy định của Công ước được hình sự tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia (CTOC)
Số chuyên đề 03 - 2020
Khoa học Kiểm sát 147
QUAN ĐIỂM VỀ THAM NHŨNG TRONG CÁC CÔNG ƯỚC...
bất kỳ, ví dụ như kế toán trong các công của Công ước, đó là đã ghi nhận các hành
ty, doanh nghiệp ngoài nhà nước... Việc vi hối lộ bao gồm nhận hối lộ; đưa hối lộ,
môi giới hối lộ; nhóm hành vi tham ô, biển
thủ tài sản, lạm dụng chức năng, lợi dụng
ảnh hưởng để trục lợi, cản trở hoạt động
tư pháp. Tuy nhiên, hành vi làm giàu bất
hợp pháp, chuyển đổi tài sản do phạm tội
mà có; che giấu tài sản vẫn chưa được ghi
nhận là hành vi tham nhũng trong Luật
này. Bên cạnh đó, Luật PCTN năm 2018
của Việt Nam còn quy định thêm một số
hành vi được coi là tham nhũng như giả
mạo trong công tác vì vụ lợi; nhũng nhiễu
vì vụ lợi; không thực hiện, thực hiện
không đúng hoặc không đầy đủ nhiệm
vụ, công vụ vì vụ lợi. Nhóm hành vi này
tuy khác so với quy định của Công ước
nhưng xét về bản chất cũng thuộc dạng
lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vụ lợi.
Các hành vi tham nhũng theo quy định
của Luật PCTN năm 2018 của Việt Nam
đã quy định hành vi tham nhũng trong cả
khu vực công và khu vực tư.
quy định hành vi tham nhũng là hành vi
lợi dụng chức vụ, quyền hạn vì vụ lợi và
tham nhũng cả trong khu vực công và khu
vực tư cho thấy quy định về tham nhũng
trong Luật PCTN năm 2018 đã cơ bản phù
hợp với các quan điểm quốc tế hiện nay về
tham nhũng, đáp ứng được yêu cầu của
Công ước UNCAC và Công ước CTOC.
So với quy định của Công ước CTOC,
nhóm hành vi tham nhũng theo quy định
của Luật PCTN năm 2018 rộng hơn và
đa dạng hơn: Hành vi tham nhũng quy
định trong cả khu vực công và khu vực
tư. Trong khi đó, Công ước CTOC chỉ quy
định tham nhũng trong khu vực tư và gồm
các hành vi hối lộ (nhận hối lộ, đưa hối
lộ, môi giới hối lộ). Ngoài ra, Luật PCTN
năm 2018 đã thừa nhận hành vi đưa hối lộ
và môi giới hối lộ là hành vi tham nhũng.
Đây là điểm rất tiến bộ, phù hợp với các
quan điểm về tham nhũng trên thế giới
hiện nay và yêu cầu của Công ước CTOC.
Đối với Công ước UNCAC, nhóm hành
vi tham nhũng theo quy định của công
ước bao gồm nhiều hành vi, phản ánh tất
cả các dạng hành vi của tham nhũng, bao
gồm: Hối lộ công chức quốc gia; hối lộ
công chức nước ngoài và công chức của
tổ chức quốc tế công; công chức tham ô,
biển thủ hoặc các dạng chiếm đoạt tài sản
khác; lợi dụng ảnh hưởng để trục lợi; lạm
dụng chức vụ; làm giàu bất hợp pháp;
hối lộ trong lĩnh vực tư; biển thủ tài sản
trong lĩnh vực tư; chuyển đổi tài sản do
Qua những phân tích ở trên, có thể
rút ra một số đặc điểm của hành vi tham
nhũng như sau:
Thứ nhất, chủ thể của hành vi tham
nhũng là người có chức vụ, quyền hạn.
Những người này không chỉ giới hạn là
những người làm việc trong các cơ quan, tổ
chức, đơn vị trong hệ thống chính trị, nói
cách khác là ở các cơ quan, tổ chức, đơn vị
có sử dụng ngân sách, vốn, tài sản của Nhà
nước mà còn cả những người giữ chức
danh, chức vụ trong các doanh nghiệp, tổ
chức ngoài nhà nước. Người có chức vụ,
quyền hạn không chỉ trong khu vực công
mà còn cả người có chức vụ, quyền hạn
trong khu vực tư. Chủ thể của tham nhũng
còn có người đưa hối lộ, môi giới hối lộ,
nhưng phải là người có chức vụ, quyền
hạn. Theo quy định của Công ước CTOC
phạm tội mà có; che giấu tài sản; cản trở
5
1
hoạt động tư pháp . So sánh với các quy
định của Công ước, Luật PCTN năm 2018
cũng thừa nhận các dạng hành vi tham
nhũng cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu
5 Các điều từ Điều 15 đến Điều 25 Công ước UNCAC và Công ước UNCAC, chủ thể của hành
148 Khoa học Kiểm sát
Số chuyên đề 03 - 2020
TRẦN THỊ NGỌC KIM
vi tham nhũng không chỉ là người có chức không xuất phát từ mục đích vụ lợi thì
vụ, quyền hạn mà còn có thể là bất kỳ ai,
bởi hành vi đưa hối lộ và hành vi lợi dụng
ảnh hưởng đối với cơ quan hành chính
hay một cơ quan công quyền của quốc gia
thành viên của Công ước để trục lợi thì
chủ thể của hành vi này không cần phải
là người có chức vụ, quyền hạn. Có thể
thấy, quy định của Luật PCTN năm 2018
của Việt Nam cơ bản có những điểm tương
đồng và khác biệt so với các Công ước trên
về chủ thể của hành vi tham nhũng.
hành vi đó không là hành vi tham nhũng.
Vụ lợi là lợi ích vật chất (tiền, nhà, đất,
các vật có giá trị...) hoặc lợi ích tinh thần
mà người có chức vụ, quyền hạn mong
muốn đạt được từ việc thực hiện hành vi
lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình
để thu vén lợi ích cho bản thân và cho
gia đình hoặc bất kỳ ai. Quy định về mục
đích vụ lợi được sử dụng trong các quan
điểm quốc tế về tham nhũng, trong quy
định của các công ước quốc tế về chống
tham nhũng cũng như pháp luật của một
số quốc gia và của Việt Nam.
Thứ hai, hành vi chủ yếu của nhóm
hành vi tham nhũng là hành vi sử dụng
chức vụ, quyền hạn được giao. Chủ thể
tham nhũng sử dụng “chức vụ, quyền hạn
của mình” như một phương tiện để mang
lại lợi ích cho cá nhân, gia đình hoặc cho
người khác. Một người có chức vụ, quyền
hạn thực hiện hành vi vi phạm pháp luật
vì động cơ vụ lợi nhưng hành vi đó không
sử dụng chức vụ, quyền hạn thì không coi
là tham nhũng. Chức vụ, quyền hạn ở đây
không có nghĩa phải là chức vụ quản lý,
chỉ cần là người có thẩm quyền được giao
để thực hiện công vụ và có quyền hạn
để thực hiện công vụ đó, ví dụ như bác
sĩ trong hội đồng giám định pháp y, giáo
viên trong hội đồng chấm thi hoặc dân
quân tự vệ trong việc đi tuần tra… Ngoài
hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn,
nhóm hành vi đưa hối lộ, môi giới hối lộ,
lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức
vụ, quyền hạn để trục lợi cũng được xem
là hành vi tham nhũng. Trong quy định
của Công ước UNCAC, ngoài các hành
vi trên, hành vi làm giàu bất hợp pháp là
một trong những dạng của hành vi tham
nhũng nhưng chưa được ghi nhận trong
Luật PCTN năm 2018 của Việt Nam.
2.2. Quan điểm về tham nhũng trong
Bộ luật hình sự Việt Nam
Bộ luật hình sự năm 2015 – sửa đổi,
bổ sung năm 2017 (BLHS năm 2015) chia
nhóm tội phạm chức vụ ra hai nhóm là tội
phạm tham nhũng và tội phạm về chức vụ.
Định nghĩa về tội phạm chức vụ vẫn được
giữ nguyên nhưng định nghĩa về người
có chức vụ có sự thay đổi, bổ sung thêm
cụm từ “nhiệm vụ” vào cuối định nghĩa
6
1
về người có chức vụ . Việc bổ sung này
cho thấy người có chức vụ ở đây không
chỉ là người có chức vụ trong cơ quan, tổ
chức Nhà nước mà còn là người có chức
vụ trong các tổ chức kinh tế tư nhân. Quy
định này đã bổ sung thêm hành vi phạm
tội về tham nhũng và các tội phạm khác về
chức vụ không chỉ ở trong khu vực công
mà còn trong khu vực tư, đây được xem
là quy định mới và tiến bộ của BLHS năm
2015. Luật hình sự Việt Nam không có định
nghĩa cụ thể về tội phạm tham nhũng mà
các hành vi phạm tội về tham nhũng được
liệt kê từ Điều 353 đến Điều 359 BLHS năm
2015 gồm: Tham ô tài sản; nhận hối lộ; lạm
dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài
Thứ ba, mục đích của hành vi tham
nhũng là vụ lợi. Nếu chủ thể thực hiện
6ꢀ Điều 352, Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ
hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn mà sung năm 2017.
Số chuyên đề 03 - 2020
Khoa học Kiểm sát 149
QUAN ĐIỂM VỀ THAM NHŨNG TRONG CÁC CÔNG ƯỚC...
sản; lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi điểm nào cho rằng tham nhũng còn có cả
thi hành công vụ; lạm quyền trong khi thi
hành công vụ; lợi dụng chức vụ, quyền hạn
gây ảnh hưởng đối với người khác để trục
lợi; giả mạo trong công tác. Các hành vi
tham nhũng này do người có chức vụ thực
hiện trong khi thực hiện công vụ, nhiệm
vụ và đã xâm phạm đến hoạt động bình
thường, đúng đắn của cơ quan, tổ chức
trong cả khu vực công và khu vực tư.
hành vi đưa hối lộ và môi giới hối lộ nhưng
về cơ bản, quan điểm về tham nhũng trong
các nghiên cứu khoa học ở Việt Nam phù
hợp với các quan điểm trên thế giới và các
Công ước quốc tế về chống tham nhũng.
Tóm lại, qua phân tích về các khái niệm
tham nhũng trên thế giới và ở Việt Nam,
tác giả rút ra khái niệm về tham nhũng như
sau: “Tham nhũng là lợi dụng chức vụ,
quyền hạn khi thực hiện công vụ, nhiệm vụ
đó để vụ lợi cá nhân hoặc làm giàu bất hợp
pháp của công chức. Ngoài ra, hành vi tham
nhũng còn là hành vi đưa hối lộ, môi giới
hối lộ, lợi dụng ảnh hưởng đối với người có
chức vụ, quyền hạn để người này làm hoặc
không làm một việc khi thi hành công vụ,
nhiệm vụ nhằm vụ lợi”./.
Khái niệm về tội phạm chức vụ và
quy định về nhóm tội phạm tham nhũng
trong BLHS năm 2015 về cơ bản đã phù
hợp với các quan điểm quốc tế về tham
nhũng với yếu tố chủ thể, hành vi, lỗi,
mục đích, được xem là hành vi sử dụng
chức vụ để trục lợi cho bản thân hoặc cho
người khác khi thực hiện công vụ, nhiệm
vụ. So với khái niệm tham nhũng mà tác
giả đưa ra tại hai Công ước CTOC, Công
ước UNCAC, khái niệm tội phạm chức vụ
của BLHS 2015 có sự khác biệt. Đối chiếu
với Công ước CTOC, quy định về hành vi
tham nhũng trong BLHS năm 2015 rộng
hơn vì Công ước này chỉ đề cập đến hành
vi nhóm hành vi hối lộ. Đối chiếu với Công
ước UNCAC, khái niệm này vẫn còn một
số điểm hạn chế hơn do một số hành vi
chưa được BLHS năm 2015 xếp vào nhóm
tội phạm tham nhũng, cũng như có một
số hành vi chưa được tội phạm hóa trong
BLHS năm 2015 như hành vi làm giàu bất
hợp pháp.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Công ước của Liên hiệp quốc về chống
tham nhũng (UNCAC);
2. Công ước của Liên hiệp quốc về chống
tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia (CTOC);
3. Luật Phòng, chống tham nhũng các năm
2005, 2018;
4. Bộ luật hình sự các năm 1985, 1999 (sửa
đổi, bổ sung năm 2009), 2015 (sửa đổi, bổ sung
năm 2017);
5. Bộ luật dân sự các năm 2005, 2015;
6. Nghị định số 59/2013/NĐ-CP quy định
chi tiết một số điều của Luật phòng, chống tham
nhũng;
3. Kết luận
Qua nghiên cứu các quan điểm về tham
nhũng ở Việt Nam, tác giả nhận thấy các
quan điểm cũng có những nét tương đồng
với các quan điểm trên thế giới, quy định
của Công ước UNCAC và Công ước CTOC.
Theo đó, hành vi tham nhũng bao gồm cả
trong khu vực công và khu vực tư; hành
vi tham nhũng là hành vi lạm dụng chức,
7. Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình
Luật hình sự Việt Nam, tập 2, NXB Công an Nhân
dân, 2007;
8. Viện khoa học thanh tra (Thanh tra
Chính Phủ) (2011), Tài liệu bồi dưỡng về phòng,
chống tham nhũng (Dành cho giáo viên các trường
đại học, cao đẳng, trung cấp), NXB Chính trị Quốc
quyền hạn để trục lợi. Tuy chưa có quan gia - Sự thật, Hà Nội.
150 Khoa học Kiểm sát
Số chuyên đề 03 - 2020
6 trang
5080
Bạn đang xem tài liệu "Quan điểm về tham nhũng trong các công ước quốc tế chống tham nhũng, so sánh với quy định của pháp luật Việt Nam", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- quan_diem_ve_tham_nhung_trong_cac_cong_uoc_quoc_te_chong_tha.pdf
