Bài giảng Văn hóa kinh doanh - Chương 3: Đạo đức kinh doanh

CHƯƠNG 3

Đạo đức kinh doanh

Các khía cạnh thể

hiện đạo đức kinh

doanh

Khái niệm đạo đức

kinh doanh

3.1. Khái niệm đạo đức kinh

doanh

Đạo đức là gì?

•Đạo: đường đi, đường sống của con người

Đạo đức

•Đức: đức tính, nhân đức, các nguyên tắc

luân lý

•Người khác muốn mình xử sự và

Ethigos

ngược lại

•Luân lý, cư xử của bản

Moralital

thân

3.1.1. Khái niệm đạo đức

• Đạo đức là tập hợp các nguyên tắc, quy tắc,

chuẩn mực xã hội nhằm điều chỉnh, đánh giá

hành vi của con người đối với bản thân và

trong quan hệ với người khác, với xã hội

• Từ góc độ khoa học, đạo đức là một môn khoa

học nghiên cứu về bản chất tự nhiên của các

đúng – cái sai và phân biệt khi lựa chọn giữa

cái đúng – cái sai, triết lý về các đúng – cái sai,

quy tắc hay chuẩn mực chi phối hành vi của

các thành viên cùng một nghề nghiệp

• Chức năng cơ bản của đạo đức là điều chỉnh

hành vi của con người theo các chuẩn mực,

quy tắc đạo đức đã được xã hội thừa nhân

bằng sức mạnh của lương tâm cá nhân, dư

luận xã hội, tập quán, giáo dục

So sánh đạo đức và pháp luật

Đạo đức

Pháp luật

• Có tính tự nguyện và không

• Có tính cưỡng bức và ghi

ghi thành văn bản

thành văn bản

• Phạm vi điều chỉnh: mọi lĩnh

• Phạm vi điều chỉnh: các

quan hệ xã hội mà pháp

luật điều chỉnh

vực của đời sống tinh thần

3.1.2 Khái niệm đạo đức kinh doanh

• Đạo đức kinh doanh là một tập hợp các

nguyên tắc, chuẩn mực có tác dụng điều

chỉnh, đánh giá, hướng dẫn và kiểm soát

hành vi của các chủ thể kinh doanh

• Đạo đức kinh doanh là một dạng đạo đức

nghề nghiệp

3.1.2 Khái niệm đạo đức kinh doanh

Các nguyên tắc, chuẩn mực

Đối tượng điều chỉnh

- Tính trung thực

Phạm vi áp dụng

- Tôn trọng con người

- Tầng lớp doanh nhân

- Khách hàng

- Gắn lợi ích của DN

với lợi ích của KH

- tất cả những thể chế

xã hội, tổ chức, cá

nhân liên quan đến

hoạt động kinh doanh

- Bí mật, trung thành

với các trách nhiệm

đặc biệt

Bản chất các mối quan hệ cá nhân và

sự hình thành đạo đức kinh doanh

Mối quan hệ xã hội

Mối quan hệ kinh doanh

Phạm vi đối tượng Quy tắc chi phối

Quy tắc chi phối

Nguyên tác, chuẩn mực

định hướng hành vi trong - Bạn bè

mối quan hệ xã hội

- đồng

nghiệp

-Khách

hàng

Nguyên tác, chuẩn mực

định hướng hành vi

trong mối quan hệ công

việc kinh doanh

- Gia đình

- Hàng

xóm,..

- chủ sở hữu

- đối tác

- cộng đồng

- nhà nước

ĐẠO ĐỨC XÃ HỘI

Bản chất của mối quan hệ

- Giá trị vật chất, lợi ích

- Theo các nguyên tắc

ĐẠO ĐỨC KINH DOANH

- Giá trị tinh thần

- Tự nguyên

3.1.3 Trách nhiệm xã hội

• Trách nhiệm xã hội: là cam kết của doanh

nghiệp đóng góp cho việc phát triển kinh tế

bền vững, thông qua việc tuân thủ chuẩn

mực về bảo vệ môi trường, bình đẳng về

giới, an toàn lao động, quyền lợi lao động,

trả lương công bằng, đòa tạo và phát triển

nhân viên, phát triển cộng đồng,… theo cách

có lợi cho cả doanh nghiệp cũng như phát

triển chung của xã hội

• Trách nhiệm xã hội : là nghĩa vụ mà một

doanh nghiệp phải thực hiện đối với xã hội

Nội dung của trách nhiệm xã hội

• Trách nhiệm với thị trường và người tiêu

dùng

• Trách nhiệm về bảo vệ mội trường hoặc ít

nhất không vì lý do kinh tế mà gây hại đến

môi sinh

• Trách nhiệm đối với người lao đông

• Trách nhiệm chung với cộng đồng

Một số quan điểm tiếp cận trách nhiệm

xã hội của doanh nghiệp

• Quan điểm cổ điển

• Quan điểm đánh thuế

• Quan điểm quản lý

• Quan điểm những người hữu quan

Một số chứng chỉ quốc tế

• SA 8000: tiêu chuẩn về lao động trong các nhà máy sản xuất

• WRAP: trách nhiệm toàn cầu trong ngành sản xuất may mặc

• ISO 9001: hệ thống quản lý chất lượng

• ISO 14001: hệ thống quản lý môi trường trong doanh nghiệp

Các khía cạnh của trách nhiệm xã hội

NV nhân văn

Nghĩa vụ đạo đức

Nghĩa vụ pháp lý

Nghĩa vụ kinh tế

• là phải sản xuất ra những hàng hóa, dịch

vụ mà xã hội cần và muốn với một mức

giá phù hợp

• Là tìm nguồn cung ứng lao động, phát

hiện những nguồn tài nguyên mới, thúc

đẩy tiến bộ công nghệ, phát triển sản

phẩm

• Là việc phân phối các hàng hóa, dịch vụ

như thế nào

Nghĩa vụ pháp lý

• là doanh nghiệp phải thực hiện đầy đủ

những quy định về pháp lý chính thức đối với

các bên hữu quan

• Nghĩa vụ pháp lý gồm 5 khía canh:

(i) điều tiết cạnh tranh

(ii) bảo vệ người tiêu dùng

(iii) bảo vệ môi trường

(iv) an toàn và bình đẳng

(v) khuyến khích phát triển ngăn

chặn hành vi sai trái

Nghĩa vụ đạo đức

• là những hành vi, hoạt động mà xã hội mong

đợi ở doanh nghiệp nhưng không được quy

định trong hệ thống pháp luật

• Liên quan tới những gì các doanh nghiệp

quyết định là đúng, công bằng

• Nó chỉ ra những hành vi, hoạt động mà các

thành viên của tổ chức, cộng đồng, xã hội

mong đợi từ phía các doanh nghiệp dù cho

chúng không được viết thành luật

• Được thể hiện thông qua những nguyên tắc,

giá trị đạo đức được tôn trọng trình bày trong

bản sứ mệnh, chiến lược của công ty

Nghĩa vụ nhân văn

• là những hành vi, hoạt động thể hiện những mong

muốn đóng góp và hiến dâng cho cộng đồng, xã

hội

• Những đóng góp có thể trên 4 phương diện

(i) nâng cao chất lượng cuộc sống

(ii) san sẻ bớt gánh nặng cho chính phủ

(iii) nâng cao năng lực lãnh đạo cho

nhân viên

(iv) phát triển nhân cách đạo đức của

người lao động

• Khía cạnh này liên quan tới những đóng góp về

tài chính, nguồn nhân lực cho cộng đồng, xã hội

để nâng cao chất lượng cuộc sống

Đạo đức kinh doanh – trách nhiệm xã hội

Đạo đức kinh doanh

Trách nhiệm xã hội

Bao gồm những quy định và các tiêu chuẩn Là nghĩa vụ một DN, một cá nhân phải thực

chỉ đạo hành vi trong thế giới kinh doanh

hiện đối với xã hội nhằm đạt được nhiều nhất

những tác động tích cực, giảm tối thiểu tác

động tiêu cực đối với xã hội

Bao gồm các quy định rõ ràng về các phẩm Được xem như một bản cam kết với xã hội

chất đạo đức của DN

Liên quan đến các nguyên tắc, quy định chỉ Quan tâm tới hậu quả của những quyết định

đạo những quyết định của cá nhân, tổ chức của tổ chức tới xã hội

Thể hiện những mong muốn, kỳ vọng xuất

phát từ bên trong

Thể hiện những mong muốn, kỳ vọng xuất

phát từ bên ngoài

3.1.4 Vai trò của đạo đức kinh doanh

Sự tin tưởng của khách

L

Ợ

I

hàng, nhân viên

Sự trung thành của

nhân viên

N

H

U

Ậ

N

Sự thỏa của khánh

hàng

Chất lượng tổ chức

3.1.4 Vai trò của đạo đức kinh doanh

Điều chỉnh hành vi của các chủ thể

kinh doanh

Nâng cao chất lượng, lợi nhuận của

doanh nghiệp

Góp phần vào sự cam kết, tận tâm

của nhân viên

Góp phần làm hai lòng khách hàng

Góp phần vào sự vững mạnh của

nền kinh tế quốc gia

3.2 Các khía cạnh thể hiện của đạo đức

kinh doanh

KẾ TOÁN

Nhà nước tư

TÀI CHÍNH

NHÂN LỰC

bản

CHỦ SỞ HỮU

NHÂN VIÊN KHÁCH HÀNG

MARKETING

QUẢN LÝ