Bài giảng Pháp luật đại cương - Chương 1: Những kiến thức cơ bản về Nhà nước
TRƢỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - CÔNG NGHỆ
KHOA GIÁO DỤC ĐẠI CƢƠNG
PHÁP LUẬT ĐẠI CƢƠNG
TP.HCM, 2014
CHƢƠNG I: NHỮNG KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ NHÀ NƢỚC
CHƢƠNG II: NHỮNG KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ PHÁP LUẬT
CHƢƠNG III: HỆ THỐNG PHÁP LUẬT
CHƢƠNG IV: QUAN HỆ PHÁP LUẬT
CHƢƠNG V: THỰC HIỆN PHÁP LUẬT, VI PHẠM PHÁP LUẬT,
TRÁCH NHIỆM PHÁP LÝ
CHƢƠNG VI: PHÁP CHẾ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
CHƢƠNG VII: MỘT SỐ NGÀNH LUẬT CƠ BẢN TRONG HỆ
THỐNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM
1. 1. Đê
̀
cƣơng chi tiết môn PLĐC- Ban khoa hꢀc chꢁnh
- Công nghê biên soꢄn.
trị – Trƣꢂng Cao đꢃng Kinh tê
́
̣
2. TBG: Pháp luật đại cƣơng – Khoa lý luận
chꢁnh trị - Trƣꢂng ĐH Công nghiệp TP.HCM
3. Giáo trình Lý luận Nhà nƣớc và Pháp luật –
Trƣꢂng ĐH Luật Hà Nội – NXB Tƣ pháp
1. Đánh giá quá trình học tập (30%)
Kiểm tra trên lớp
Bài tập nhóm
Thái độ hꢀc tập
2. Thi hết môn (70%)
Hình thức: Tự luận
Thꢂi gian: 60 phút
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NHÀ
NƢỚC VÀ NHÀ NƢỚC CHXHCN
VIỆT NAM
II - NHÀ NƢỚC
I – NHỮNG VẤN ĐỀ
CHXHCN ViỆT NAM
CHUNG VỀ NHÀ NƢỚC
1. Nguồn gốc NN
2. Bản chất NN
3. Đặc trƣng của NN
4. Chức năng của NN
5. Các kiểu, hình thức
NN
1. Bản chất, chức năng
2. Bộ máy nhà nƣớc
3. Các nguyên tắc tổ
chức và hoꢄt động của
bộ máy nhà nƣớc
1. Nguồn gốc nhà nƣớc
a. Các thuyết phi Mát-xít về nguồn gốc nhà nƣớc
Thuyết thần quyền
Thuyết gia trƣởng
Thuyết bꢄo lực
Thuyết khế ƣớc xã hội
- Thuyết thần quyền: nhà nước do thượng đế
sáng tạo ra để bảo vệ trật tự chung, do vậy
nhà nước là lực lượng siêu nhiên, quyền lực
nhà nước là vĩnh cửu và bất biến.
- Thuyết gia trưởng: nhà nước là sản phẩm
của sự phát triển gia đình, giống như quyền
gia trưởng của người đứng đầu gia đình.
- Thuyết bạo lực: nhà nước xuất hiện trực
tiếp từ việc sử dụng bạo lực của thị tộc này
đối với thị tộc khác mà kết quả là thị tộc chiến
thắng nghĩ ra một hệ thống cơ quan đặc biệt
(nhà nước) để nô dịch kẻ chiến bại.
- Thuyết của các học giả tư sản: nhà nước là sản
phẩm của khế ước giữa những người sống trong
trạng thái tự nhiên không có nhà nước. Vì vậy
nhà nước phản ánh quyền và lợi ích của các
thành viên torng xã hội. Mỗi thành viên đều có
quyền yêu cầu nhà nước phục vụ họ, bảo vệ lợi
ích cho họ. Thuyết khế ước xã hội có vai trò quan
trọng, là tiền đề cho học thuyết dân chủ cách
mạng và là cơ sở tư tưởng cho cách mạng tư sản
lật đổ ách thống trị phong kiến. Tuy nhiên, quan
điểm này có những hạn chế là nó giải thích
nguồn gốc nhà nước trên quan điểm duy tâm, là
ý muốn, nguyện vọng của các bên tham gia giao
kết.
1. Nguồn gốc nhà nƣớc
b. Học thuyết Mác – Lê nin về nguồn gốc NN
Chế độ cộng sản nguyên thuỷ và tổ chức thị tộc
bộ lꢄc
- Cơ sở kinh tế:
- Tổ chức xã hội:
- Tổ chức quyền lực:
1. Nguồn gốc nhà nƣớc
b. Học thuyết Mác – Lê nin về nguồn gốc nhà nƣớc
Sự tan rã của CĐ CSNT và sự xuất hiện nhà nƣớc
Ba lần phân công lao động
Cuối thꢂi kì CSNT, giai cấp xuất hiệnmâu thuẫn giai cấp
găy gắtNhà nƣớc ra đꢂi
1. Nguồn gốc nhà nƣớc
Khái niệm:
Nhà nƣớc là bộ máy cƣỡng chế đặc biệt do
giai cấp thống trị lập ra để bảo vệ lợi ꢁch của
giai cấp thống trị và quản lý xã hội theo ý chꢁ
của giai cấp thống trị
2. Bản chất nhà nƣớc
a. Tính giai cấp
- Nhà nƣớc là một bộ máy trấn áp
giai cấp
- Thể hiện:
Nhà nƣớc có quyền lực kinh tế
Nhà nƣớc có quyền lực chꢁnh trị
Nhà nƣớc có quyền lực tƣ tƣởng
2. Bản chất nhà nƣớc
b. Tính xã hội
- Nhà nƣớc tổ chức và quản lý tất cả các lĩnh vực trong xã
hội
- Nhà nƣớc xây dựng các công trình công cộng, cơ sở hꢄ
tầng, công trình thủy lợi
- Nhà nƣớc bảo vệ anh ninh chꢁnh trị, trật tự an toàn xã
hội
cĐhịnứhcnđgặhcĩab:iệ“tNchủàanqưuớycềnlàlựmcộcthtíổnh
trị, một bộ máy chuyên làm nhiệm
vụ cưỡng chế và thực hiện các
chức năng quản lý đặc biệt nhằm
duy trì trật tự xã hội, thực hiện
mục đích bảo vệ địa vị của giai
cấp thống trị trong xã hội”.