Bài giảng Xây dựng văn bản pháp luật - Bài 1: Xây dựng văn bản pháp luật

XÂY DỰNG VĂN BẢN PHÁP LUẬT

Giảng viên: ThS. Nguyễn Đăng Tuấn

1

v1.0016101215

BÀI 1

XÂY DỰNG VĂN BẢN PHÁP LUẬT

Giảng viên: ThS. Nguyễn Đăng Tuấn

2

v1.0016101215

MỤC TIÊU BÀI HỌC

• Trình bày được kiến thức cơ bản về văn bản

pháp luật;

• Nêu được vai trò và công tác xây dựng văn bản

pháp luật hiện nay ở nước ta;

• Nắm được các yêu cầu, tiêu chuẩn đánh giá đối

với văn bản pháp luật;

• Tóm tắt được quy trình soạn thảo văn bản pháp

luật và nắm chắc các quy định về trình bày thể

thức, nội dung văn bản pháp luật.

3

v1.0016101215

CÁC KIẾN THỨC CẦN CÓ

Người học cần được trang bị trước một số kiến thức

cơ bản về:

• Triết học;

• Xã hội học;

• Tâm lí học;

• Sử học;

• Luật học.

4

v1.0016101215

HƯỚNG DẪN HỌC

• Xem lại bài giảng đầy đủ và tóm tắt những nội

dung chính của từng bài;

• Nắm chắc nội dung về trình bày thể thức văn

bản, tích cực phân tích ưu, nhược điểm về thể

thức, ngôn ngữ trong các văn bản đã ban hành

và đặt câu hỏi ngay nếu có thắc mắc;

• Làm các bài tập và luyện thi trắc nghiệm theo

yêu cầu từng bài.

5

v1.0016101215

CẤU TRÚC NỘI DUNG

Khái quát về văn bản pháp luật và xây dựng

văn bản pháp luật

1.1

1.2 Khái niệm, đặc điểm và phân loại văn bản pháp luật

1.3 Chức năng của văn bản pháp luật

1.4 Tiêu chuẩn chất lượng của văn bản pháp luật

1.5 Quy trình, thủ tục soạn thảo văn bản pháp luật

6

v1.0016101215

1.1. KHÁI QUÁT VỀ VĂN BẢN PHÁP LUẬT VÀ XÂY DỰNG VĂN BẢN PHÁP LUẬT

1.1.2. Vai trò

1.1.1. Đối tượng,

của văn bản pháp luật

phương pháp

và xây dựng văn bản

nghiên cứu

pháp luật

1.1.3. Công tác

xây dựng văn bản

pháp luật ở nước ta

hiện nay

7

v1.0016101215

1.1.1. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Thẩm quyền ban hành.

Thủ tục, trình tự ban hành.

Cách thức soạn thảo hình thức của

văn bản pháp luật.

Đối tượng

nghiên cứu

Cách thức soạn thảo nội dung của

văn bản pháp luật.

Qui tắc sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt

trong văn bản pháp luật.

Kiểm tra và xử lý văn bản pháp luật.

8

v1.0016101215

1.1.1. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU (tiếp theo)

Phương pháp phân tích

Phương pháp

nghiên cứu

Phương pháp so sánh

Phương pháp tổng hợp

9

v1.0016101215

1.1.2. VAI TRÒ CỦA VĂN BẢN PHÁP LUẬT VÀ XÂY DỰNG VĂN BẢN PHÁP LUẬT

• Giúp cho Nhà nước hoàn thiện, tổ chức thực hiện

và thực hiện pháp luật;

• Điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quản

lý Nhà nước nhằm đạt được các mục tiêu đề ra;

• Tạo lập, giữ gìn các mối liên hệ của các cá nhân, tổ

chức để cùng giải quyết các công việc chung;

• Đối với bộ máy Nhà nước, thông qua hệ thống văn

bản pháp luật có thể đánh giá về cơ cấu tổ chức,

phương pháp quản lý, năng lực cán bộ, phát hiện

những điểm hợp lý, bất hợp lý trong tổ chức và

hoạt động của mỗi cơ quan Nhà nước;

• Đối với xã hội, văn bản pháp luật có khả năng thúc

đẩy hay kìm hãm xã hội phát triển, xây dựng, giữ

gìn hay phá vỡ các chế định xã hội khác nhau.

10

v1.0016101215

1.1.3. CÔNG TÁC XÂY DỰNG VĂN BẢN PHÁP LUẬT Ở NƯỚC TA HIỆN NAY

Ưu điểm

• Nhà nước rất chú trọng đến công tác xây dựng văn bản pháp luật;

• Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản quy định về soạn thảo và xử lý văn bản pháp luật;

• Chất lượng các văn bản pháp luật được nâng cao về thể thức;

• Về nội dung, văn bản pháp luật ngày càng phản ánh sát, phù hợp và kịp thời chủ trương,

đường lối của Đảng, phù hợp với pháp luật, với đối tượng thực thi, thực trạng mà văn bản quy

định và với quy luật phát triển của đời sống xã hội;

• Giữa các văn bản pháp luật đã có sự hài hoà thống nhất;

• Về thủ tục xây dựng, văn bản pháp luật ngày càng được các cơ quan hữu quan coi trọng để

đảm bảo chất lượng của từng văn bản;

• Việc sử dụng ngôn ngữ trong văn bản pháp luật cũng tiến bộ rõ rệt, tạo nên văn phong riêng, phù

hợp với môi trường quản lý Nhà nước, giữ gìn và phát huy các giá trị của ngôn ngữ dân tộc.

11

v1.0016101215

1.1.3. CÔNG TÁC XÂY DỰNG VĂN BẢN PHÁP LUẬT Ở NƯỚC TA HIỆN NAY

Nhược điểm

• Còn có những văn bản pháp luật ban hành chưa đúng thể thức, thẩm quyền;

• Các văn bản pháp luật do nhiều cơ quan, nhiều cấp ban hành những thiếu tính kế

hoạch, thiếu sự phối hợp kịp thời, nhịp nhàng giữa các cơ quan nên văn bản pháp

luật còn tản mạn, chậm đi vào đời sống xã hội;

• Việc sử dụng ngôn ngữ trong văn bản còn chưa chuẩn xác, gây ra những cách hiểu

khác nhau về cùng một quy định;

• Quy trình xây dựng văn bản pháp luật nhiều trường hợp chưa được tiến hành đủ các

khâu, các bước cần thiết hay thiếu khách quan, khoa học, chưa chú trọng mối quan

hệ giữa văn bản với toàn hệ thống văn bản nên chưa hoàn toàn hài hòa, thống nhất,

đồng bộ giữa các văn bản;

• Nhiều văn bản pháp luật còn chồng chéo, mâu thuẫn nhau vừa khó thực hiện vừa

làm giảm hiệu lực của văn bản pháp luật;

• Việc kiểm tra, xử lý văn bản sau khi ban hành ít được chú ý.

12

v1.0016101215

1.2. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, PHÂN LOẠI VĂN BẢN PHÁP LUẬT

1.2.1. Khái niệm

văn bản pháp luật

1.2.2. Đặc điểm của

văn bản pháp luật

1.2.3. Phân loại

văn bản pháp luật

13

v1.0016101215

1.2.1. KHÁI NIỆM VĂN BẢN PHÁP LUẬT

Văn bản pháp luật là văn bản được ban hành bởi

những chủ thể có thẩm quyền theo trình tự, thủ

tục và hình thức pháp luật quy định, có nội dung

là ý chí nhà nước hoặc truyền tải những thông tin

trong hoạt động quản lý, nhằm đạt được mục tiêu

quản lý có hiệu quả nhất.

14

v1.0016101215

1.2.2. ĐẶC ĐIỂM VĂN BẢN PHÁP LUẬT

1. Được ban hành bởi chủ thể có thẩm quyền

2. Có nội dung là ý chí của chủ thể ban hành nhằm đạt được mục tiêu quản lý

3. Có hình thức do pháp luật quy định

4. Được ban hành theo thủ tục pháp luật quy định

5. Được nhà nước đảm bảo thực hiện

6. Được xác lập bằng ngôn ngữ viết

15

v1.0016101215

1.2.3. PHÂN LOẠI VĂN BẢN PHÁP LUẬT

Có rất nhiều cách phân loại dựa trên các tiêu chí khác nhau. Cách phổ biến hiện nay là

phân loại theo tiêu chí sự khác nhau về nội dung

• Văn bản quy phạm pháp luật;

• Văn bản áp dụng pháp luật;

• Văn bản hành chính: Trong từng trường hợp cụ thể, nội dung các văn bản hành

chính có thể:

 Mang tính quy phạm, được thực hiện nhiều lần như văn bản quy phạm pháp luật;

 Mang tính cá biệt, được thực hiện một lần như các văn bản áp dụng pháp luật.

16

v1.0016101215

1.3. CHỨC NĂNG CỦA VĂN BẢN PHÁP LUẬT

Chức năng pháp lý

Chức năng thông tin

Chức năng quản lý

Chức năng văn hoá

Chức năng phản ánh

17

v1.0016101215

1.4. TIÊU CHUẨN CHẤT LƯỢNG CỦA VĂN BẢN PHÁP LUẬT

1.4.1. Tiêu chuẩn về

chính trị

1.4.2. Tiêu chuẩn về

pháp lý

1.4.3. Tiêu chuẩn về

khoa học

18

v1.0016101215

1.4.1. TIÊU CHUẨN VỀ CHÍNH TRỊ

Có nội dung phù hợp với chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng;

Nội dung văn bản phù hợp với ý chí, nguyện vọng và lợi ích chính đáng

của đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của văn bản.

19

v1.0016101215

1.4.2. TIÊU CHUẨN VỀ PHÁP LÝ

• Nội dung văn bản pháp luật phù hợp với hiến pháp;

• Nội dung văn bản pháp luật phải hợp pháp.

20

v1.0016101215

Bài giảng Xây dựng văn bản pháp luật - Bài 1: Xây dựng văn bản pháp luật - Nguyễn Đăng Tuấn