Giáo trình Lập trình cơ bản C - Bài 18: Chuỗi (Tiếp theo)

Bài 18

Chuỗi

Mục tiêu:

Kết thúc bài học này, bạn có thể:

➢ Sử dụng các hàm về chuỗi

➢ Truyền mảng vào hàm

➢ Truyền chuỗi vào hàm.

Các bước trong bài này được giải thích chi tiết, đầy đủ. Mục đích là nắm được những nội

dung trong bài lý thuyết và sử dụng thành thạo được công cụ. Hãy làm theo các bước dưới

đây một cách cẩn thận.

Các bước được cho trong bài này được giải thích cặn kẽ, dễ hiểu và đã được tư duy cẩn thận từ đầu

đến cuối. Bài đã được viết để đáp ứng được mục tiêu học và để có thể hiểu hoàn toàn về công cụ. Xin

hãy thực hiện theo các bước một cách cẩn thận.

Phần I – Trong thời gian 1 giờ 30 phút đầu:

18.1

Các hàm về chuỗi

Các hàm xử lí chuỗi trong C nằm trong trong thư viện chuẩnfile string.h. Do đó bất kì

chương trình nào có sử dụng đến các hàm xử lí chuỗi phải đưa file thư viện này vào

bằng lệnh include.

Các hàm về chuỗi trong C được tìm thấy trong tập tin header chuẩn string.h. Tập tin này phải

được bao gồm (include) trong mỗi chương trình sử dụng các hàm về chuỗi.

18.1.1 Sắp xếp chuỗi sử dụng các hàm trong thư viện

Lưu chuỗi sử dụng các hàm trong thư viện

Các hàm về chuỗi được dùng để thao tác trên các mảng ký tự. Chẳng hạn như, chiều dài của

một chuỗi có thể được xác định bằng hàm strlen(). Chúng ta hãy viết một chương trình C để

sắp xếp 5 chuỗi theo độ dài giảm dần. Các bước thực hiện được liệt kê như sau:

1. Như chúng ta đã học trong bài lý thuyết, trong C, để sử dụng các hàm về chuỗi từ thư viện,

chúng ta cần phải bao gồmđưa vào hai tập tin headerhai thư viện chuẩn: stdio.h, string.h.

Câu lệnh sẽ là:

#include <stdio.h>

#include <string.h>

2. Khai báo một mảng ký tự để lưu 5 chuỗi. Câu lệnh sẽ là:

char str_arr[5][20];

3. Nhập vào 5 chuỗi trong vòng lặp for. Câu lệnh sẽ là:

for(i = 0; i < 5; i++)

{

printf("\nEnter string %d: ", i + 1);

scanf("%s", str_arr[i]);

Chuỗi

251

}

4. So sánh độ chiều dài của mỗi chuỗi với các chuỗi khác, nếu chiều dài của chuỗi này nhỏ

hơn chiều dài của một chuỗi đứng ở vị trí phía sau nó trong mảng, ta sẽ thực hiện đổi chỗ 2

chuỗi đó cho nhau. Đổi chỗ nếu chiều dài của chuỗicủa nó nhỏ hơn chuỗi kia. Câu lệnh sẽ

là:

for(i = 0; i < 4; i++)

for(j = i + 1; j < 5; j++)

{

if(strlen(str_arr[i]) < strlen(str_arr[j]))

{

strcpy(str, str_arr[i]);

strcpy(str_arr[i], str_arr[j]);

strcpy(str_arr[j], str);

}

Chuỗi str được sử dụng trong thao tác hoán đổi hai chuỗi.

Một mảng str được sử dụng để giúp đỡ cho thao tác đổi chỗ.

5. Hiển thị các chuỗi theo thứ tự đã sắp xếp. Câu lệnh sẽ là:

printf("\nThe strings in descending order of length are:");

for(i = 0; i < 5; i++)

printf("\n%s", str_arr[i]);

Chúng ta hãy nhìn vàoxem chương trình hoàn chỉnh.

1. Mở chương trình soạn thảo mà bạn dùng để gõ chương trình C.

2. Tạo một tập tin mới.

3. Gõ vào các dòng lệnh sau đây:

#include <stdio.h>

#include <string.h>

void main()

{

int i, j;

char str_arr[5][20], str[20];

clrscr();

for(i = 0; i < 5; i++)

{

printf("\nEnter string %d: ", i + 1);

scanf("%s", str_arr[i]);

}

for(i = 0; i < 4; i++)

for(j = i + 1; j < 5; j++)

{

if(strlen(str_arr[i]) < strlen(str_arr[j]))

{

strcpy(str, str_arr[i]);

252

Elementary Programming with C

strcpy(str_arr[i], str_arr[j]);

strcpy(str_arr[j], str);

}

printf("\nThe strings in descending order of length are:");

for(i = 0; i < 5; i++)

printf("\n%s", str_arr[i]);

getch();

}

Để xem kết quả, thực hiện các bước sau đây:

4. Lưu tập tin với tên stringI.C.

5. Biên dịch tập tin, stringI.C.

6. Thực thi chương trình, stringI.C.

7. Trở về chương trình soạn thảo.

Kết quả của chương trình trên được minh họa như sau:

Một ví dụ thực thi chương trình trên như sau:

Enter string 1: This

Enter string 2: sentence

Enter string 3: is

Enter string 4: not

Enter string 5: sorted

The strings in descending order of length are:

sentence

sorted

This

not

is

18.1.2 Sử dụng hàm để chuyển một mảng ký tự về dạngkiểu in chữ hoa

Các chuỗi có thể được truyền vào hàm để thao tác. Khi chuỗi, hay mảng các ký tự, được

truyền vào hàm, thực ra là ta truyền địa chỉ của nó . Để minh họa điều này, chúng ta hãy viết

một chương trình C để chuyển một tập hợp các chuỗi về dạngkiểu in chữ hoa. Việc chuyển đổi

về dạngkiểu in chữ hoa sẽ được thực hiện bằng một hàm.

Các bước được liệt kê như sau:

1. Bao gồmĐưa vào các tập tin header thư viện cần thiết. Câu lệnh sẽ là:

#include <stdio.h>

#include <string.h>

2. Khai báo một mảng để lưu trữ 5 chuỗi. Câu lệnh sẽ là:

char names[5][20];

3. Khai báo một hàm nhận vào một chuỗi như là một đối số. Câu lệnh sẽ là:

Chuỗi

253

void uppername(char name_arr[]);

4. Nhập 5 chuỗi đưa vào mảng. Câu lệnh sẽ là:

for(i = 0; i < 5; i++)

{

printf("\nEnter string %d: ", i + 1);

scanf("%s", names[i]);

}

5. Truyền mỗi chuỗi vào hàm để chuyển thành in hoa. Sau khi chuyển đổi, hiển thị

chuỗi đã thay đổi. Câu lệnh sẽ là:

for(i = 0; i < 5; i++)

{

uppername(names[i]);

printf("\nNew string %d: %s", i + 1, names[i]);

}

6. Định nghĩa hàm. Câu lệnh sẽ là:

void uppername(char name_arr[])

{

int x;

for(x = 0; name_arr[x] != '\0'; x++)

{

if(name_arr[x] >= 97 && name_arr[x] <= 122)

name_arr[x] = name_arr[x] - 32;

}

Câu lệnh điều kiện bên trong vòng lặp kiểm tra giá trị ASCII của từng kí tự trong chuỗi. Nếu

kí tự ở dạng chữ thường, nó sẽ được chuyển về dạng chữ hoa. Lưu ý rằng giá trị ASCII của

‘A’ là 65 và ‘a’ là 97.

Điều kiện kiểm tra giá trị ASCII của mỗi ký tự trong chuỗi. Nếu ký tự đang là chữ thường,

nó sẽ được chuyển đổi về dạng in hoa. Lưu ý rằng giá trị ASCII của ‘A’ là 65 và ‘a’ là 97.

Chúng ta hãy nhìn xem vào chương trình hoàn chỉnh.

1. Tạo một tập tin mới.

2. Gõ vào các dòng lệnh sau đây:

#include <stdio.h>

#include <string.h>

void main()

{

int i;

char names[5][20];

void uppername(char name_arr[]);

clrscr();

254

Elementary Programming with C

for(i = 0; i < 5; i++)

{

printf("\nEnter string %d: ", i + 1);

scanf("%s", names[i]);

}

for(i = 0; i < 5; i++)

{

uppername(names[i]);

printf("\nNew string %d: %s", i + 1, names[i]);

}

getch();

}

void uppername(char name_arr[])

{

int x;

for(x = 0; name_arr[x] != '\0'; x++)

{

if(name_arr[x] >= 97 && name_arr[x] <= 122)

name_arr[x] = name_arr[x] - 32;

}

Để xem kết quả, thực hiện các bước sau đây:

3. Lưu tập tin với tên stringII.C.

4. Biên dịch tập tin stringII.C.

5. Thực thi chương trình stringII.C.

6. Trở về chương trình soạn thảo.

Kết quả của chương trình trên được minh họa như sau:

Mẫu kết quả của chương trình như sau:

Enter string 1: Sharon

Enter string 2: Christina

Enter string 3: Joanne

Enter string 4: Joel

Enter string 5: Joshua

New string 1: SHARON

New string 2: CHRISTINA

New string 3: JOANNE

New string 4: JOEL

New string 5: JOSHUA

Chuỗi

255

Phần II – Trong thời gian 30 phút kế tiếp:

1. Viết một chương trình C để hiển thị số lần xuất hiện của một ký tự nào đó trong một chuỗi. Đặt

Dùng một vòng lặp để thực hiện thao tác này 5 lần.

Để làm điều này,

a. Khai báo một biến ký tự và một mảng ký tự.

b. Khai báo một hàm để nhận vào một mảng ký tự và một biến ký tự, và trả về một giá trị

nguyên.

c. Đặt Dùng một vòng lặp để nhập vào một chuỗi và một ký tự 5 lần.

d. Nhận vào một chuỗi và một ký tự.

e. Truyền chuỗi và ký tự vào hàm và nhận giá trị trả về bằng một biến nguyên.

f. In giá trị trả về.

g. Viết code cho hàm trên. Hàm trên thực hiện Sso sánh từng kí tự trong chuỗi với kí tụ cần

tìm. Tăng biến đếm lên một mỗi khi tìm thấy kí tự đó trong chuỗi. Cuối cùng, trả về giá trị

của biến đếm cho hàm main().

g. Viết định nghĩa hàm. So sánh mỗi ký tự trong chuỗi với ký tự đã đưa vào. Tăng một biến

nguyên mỗi khi ký tự đã đưa vào xuất hiện trong chuỗi. Cuối cùng, trả về biến nguyên cho hàm

main().

256

Elementary Programming with C

Bài tập tự làm

1. Viết một chương trình C để nhập vào 5 tên và một chức danh. Xen Chèn chức danh đó vào phần

vào đầu mỗi tên trong mảng. Hiển thị các tên đã sửa đổi.

2. Viết một chương trình C nhập vào nhiệt độ trung bình hằng năm của 5 năm qua, cho 5 thành phố.

Hiển thị nhiệt độ lớn nhất và nhỏ nhất của mỗi thành phố. Sử dụng hàm để xác định các nhiệt độ

lớn nhất và nhỏ nhất.

Chuỗi

257