Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia thương mại quốc tế: Kinh nghiệm của một số quốc gia khu vực Đông Nam Á và bài học cho Việt Nam
VNU Journal of Science: Policy and Management Studies, Vol. 37, No. 3 (2021) 1-11
Review Article
Policies to Support Small and Medium Enterprises
in Participating in International Trade:
Experiences of Southeast Asian Countries and Lessons
for Vietnam
Le Thi Thanh Ngan
Foreign Trade University, Ho Chi Minh City Campus, Number 15, D5 street, Binh Thanh,
Ho Chi Minh City, Vietnam
Received 16 June 2021
Revised 06 July 2021; Accepted 02 August 2021
Abstract: This paper applies a secondary research method with the use of available literature about
some South East Asia countries’ policies to support small and medium enterprises (SMEs) to
participate in international trade. The paper then analyses the ways in which these countries have
promoted the SME sector in their countries to integrate deeply and widely into the international
economy and draws five important lessons for Vietnam: Firstly, support trade promotion for SMEs.
Secondly, support Vietnamese SMEs to boost exports through e-commerce. Thirdly, support SMEs
to participate in industry clusters and global value chains. Fourthly, implement solutions to improve
the product quality of SMEs, creating competitiveness in the international market. Fifthly,
implement the National Single Window (NSW) with special incentives for SMEs.
Keywords: SMEs, international trade, South East Asia.
________
Corresponding author.
Email address: lethithanhngan.cs2@ftu.edu.vn
1
L. T. T. Ngan / VNU Journal of Science: Policy and Management Studies, Vol. 37, No. 3 (2021) 1-11
2
Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia
thương mại quốc tế: Kinh nghiệm của một số quốc gia
khu vực Đông Nam Á và bài học cho Việt Nam
Lê Thị Thanh Ngân
Trường Đại học Ngoại Thương, Cơ sở 2 tại TP Hồ Chí Minh, Số 15, Đường D5, Phường 25,
Quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam
Nhận ngày 16 tháng 6 năm 2021
Chỉnh sửa ngày 06 tháng 7 năm 2021; Chấp nhận đăng ngày 02 tháng 8 năm 2021
Tóm tắt: Trên cơ sở nghiên cứu một số tài liệu thứ cấp liên quan đến thực hiện chính sách hỗ trợ
doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tham gia thương mại quốc tế của một số quốc gia khu vực
Đông Nam Á, bài viết tiến hành tổng thuật lại cách thức mà các quốc gia này đã thúc đẩy bộ phận
DNNVV tại quốc gia họ hội nhập sâu, rộng vào kinh tế quốc tế. Từ đó phân tích và rút ra những bài
học kinh nghiệm cho Việt Nam. Bài viết đúc kết được năm bài học. Thứ nhất, hỗ trợ xúc tiến thương
mại cho các DNNVV. Thứ hai, hỗ trợ doanh nghiệp DNNVV tăng cường xuất khẩu sản phẩm qua
thương mại điện tử. Thứ ba, hỗ trợ DNNVV tham gia vào cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị toàn cầu.
Thứ tư, triển khai các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm của DNNVV, tạo sức cạnh
tranh trên thị trường quốc tế. Thứ năm, triển khai cơ chế một cửa quốc gia (NSW) với những ưu đãi
dành riêng cho DNNVV.
Từ khóa: Doanh nghiệp nhỏ và vừa, thương mại quốc tế, Đông Nam Á.
trò đối tác) hoặc trở thành các công ty đa quốc
gia (với vai trò là nhà đầu tư). Thương mại quốc
tế mở ra cơ hội phát triển quan trọng cho các
DNNVV, nhưng điều đó cũng có nghĩa là họ
phải tăng khả năng cạnh tranh nếu muốn tồn tại
và phát triển trong một môi trường kinh doanh
quốc tế có tính cạnh tranh cao. Chính vì vậy,
chính phủ các nước trên toàn thế giới nói chung,
tại khu vực Đông Nam Á nói riêng, đều có các
chính sách nhằm hỗ trợ DNNVV tham gia sâu
vào thương mại toàn cầu. Một số quốc gia đã gặt
hái được nhiều thành công, trong đó phải kể đến
như Singapore, Thái Lan, Malaysia, Indonesia,...
1. Mở đầu
Các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) là
một bộ phận quan trọng trong nền kinh tế của các
quốc gia trên toàn thế giới, đóng góp đáng kể
trong việc tạo việc làm và phát triển kinh tế toàn
cầu. Tham gia vào thương mại và chuỗi giá trị
toàn cầu tạo cơ hội cho các DNNVV tiếp thu
công nghệ và kiến thức quản lý, đổi mới, mở
rộng quy mô và nâng cao năng suất. DNNVV có
thể tham gia vào thương mại quốc tế với tư cách
là nhà xuất khẩu trực tiếp (thương mại), là nhà
cung cấp cho các công ty xuất khẩu (cung cấp),
hoặc các nhà nhập khẩu đầu vào và công nghệ
nước ngoài (tìm nguồn cung ứng). Họ cũng có
thể hợp tác với các công ty đa quốc gia (với vai
Với sự gần gũi về mặt địa lý, sự tương đồng
về văn hóa, trình độ phát triển kinh tế, việc tìm
________
Tác giả liên hệ.
Địa chỉ email: lethithanhngan.cs2@ftu.edu.vn
L. T. T. Ngan / VNU Journal of Science: Policy and Management Studies, Vol. 37, No. 3 (2021) 1-11
3
hiểu kinh nghiệm của các quốc gia Đông Nam Á
trong việc xây dựng chính sách hỗ trợ thương
mại quốc tế cho các DNNVV có ý nghĩa quan
trọng trong quá trình phát triển hệ thống
DNNVV này tại Việt Nam.
từ lâu đã nhận ra tầm quan trọng của tiếp cận thị
trường nước ngoài và thúc đẩy các doanh nghiệp
trong nước vươn ra toàn cầu. Chính phủ
Singapore đã xây dựng một loạt các chính sách
hỗ trợ DNNVV, cụ thể như sau:
2.1.1. Chính sách xúc tiến xuất khẩu
Năm 2002, Cơ quan doanh nghiệp quốc tế
Singapore (IE Singapore) được thành lập. Đây là
cơ quan thuộc chính phủ có vai trò thúc đẩy
thương mại quốc tế. Trên trang web của IE
Singapore, các doanh nghiệp có thể dễ dàng tìm
kiếm thông tin về thị trường xuất khẩu, các
hướng dẫn để tiếp cận thị trường, các tư vấn pháp
lý hay các thông tin về các hiệp định thương mại
tự do (FTA). Các doanh nghiệp có thể đăng ký
tiếp cận nguồn số liệu thống kê thương mại chi
tiết do IE Singapore xuất bản. IE Singapore cũng
tổ chức các hội thảo tư vấn xuất khẩu, trong đó,
doanh nghiệp tham gia có thể được nhận hỗ trợ
từ 35 trung tâm ở nước ngoài do cơ quan này
thành lập. Đến năm 2018, IE Singapore được
hợp nhất với SPRING Singapore để trở thành tổ
chức với tên gọi Cơ quan doanh nghiệp
Singapore (Enterprise Singapore). Enterprise
Singapore vẫn là một cơ quan trực thuộc Bộ
Thương mại và Công nghiệp.
2. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa
tham gia thương mại quốc tế của một số quốc
gia Đông Nam Á
Các DNNVV đóng góp lớn vào sự tăng
trưởng mạnh mẽ của khu vực Đông Nam Á trong
10 năm vừa qua. DNNVV chiếm trung bình
97,2% tổng số doanh nghiệp, 69% tổng lực
lượng lao động và 41% tổng sản phẩm quốc nội
(GDP) của một quốc gia trong giai đoạn 2010–
2019 [1]. Mặc dù vậy, sự tham gia vào thương
mại quốc tế của DNNVV còn ở mức khiêm tốn.
DNNVV ở khu vực Đông Nam Á đóng góp trung
bình 20% giá trị xuất khẩu của một quốc gia
trong cùng giai đoạn này.
Để tăng cường sự tham gia của DNNVV vào
thương mại quốc tế, trong thời gian qua, các
quốc gia Đông Nam Á đều có cơ chế hỗ trợ
DNNVV thông qua xây dựng các chính sách
như: tài trợ xuất khẩu, đào tạo, thiết lập các cổng
thông tin cho marketing quốc tế, kết nối doanh
nghiệp trong nước với các tập đoàn đa quốc gia
trên thế giới, hỗ trợ DNNVV đạt được các chứng
nhận quốc tế… Một số quốc gia đạt được nhiều
thành tựu đáng kể, trong số đó phải kể đến
Singapore, Malaysia, Indonesia và Thái Lan.
Hiện nay, Enterprise Singapore cung cấp
nhiều hình thức hỗ trợ để giảm chi phí tài chính
và các gánh nặng khác đối với DNNVV khi họ
thâm nhập thị trường mới ở nước ngoài. Cụ thể,
thứ nhất, để giúp những doanh nghiệp đã sẵn
sàng đương đầu với thử thách, một chương trình
tài trợ có tên là Market Readiness Assistance
(MRA) Grant được thành lập với mục tiêu hỗ
trợ tài chính nhằm giúp các DNNVV phát triển
ra nước ngoài. Các DNNVV đăng ký tại
Singapore thỏa mãn các điều kiện về tỷ lệ sở hữu
vốn tối thiểu của nhà đầu tư trong nước cũng như
về quy mô của doanh nghiệp có thể nhận được
hỗ trợ lên đến 80% chi phí (bao gồm chi phí thiết
lập cơ sở kinh doanh tại nước ngoài, xác minh
đối tác, xúc tiến thương mại) giới hạn ở mức tối
đa 100.000 đô la Singapore cho mỗi thị trường
mới [3]. Thứ hai, DNNVV là thành viên của
Chương trình Hoạt động Tiếp thị Quốc tế
(IMAP) - nay được đổi tên thành LEAD IFM
của Enterprise Singapore sẽ nhận được hỗ trợ lên
2.1. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa
tham gia thương mại quốc tế của Singapore
Singapore là nền kinh tế phát triển nhất trong
Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).
Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) bình quân đầu
người năm 2020 là 82.503 đô la Singapore
(tương đương 61.240 đô la Mỹ). Năm 2019, các
DNNVV chiếm 99,5% các số lượng doanh
nghiệp Singapore, sử dụng 71,4% lực lượng lao
động và đóng góp 44,7% GDP [2]. Singapore nổi
bật là quốc gia đi đầu trong khu vực trong việc
thúc đẩy DNNVV tham gia vào thương mại quốc
tế. Với thị trường nội địa hạn chế, quốc gia này
L. T. T. Ngan / VNU Journal of Science: Policy and Management Studies, Vol. 37, No. 3 (2021) 1-11
4
đến 50% hoặc 70% chi phí hợp lệ để thực hiện
tham gia chương trình có cơ hội liên kết với các
công ty lớn hơn và nâng cao khả năng phát triển
các sản phẩm, khả năng sáng tạo của họ. PACT
chi trả tới 70% kinh phí của các dự án phát triển
đã được phê duyệt. Như vậy, với việc trở thành
đối tác của các nhà sản xuất thiết bị gốc có quy
mô hoạt động trên toàn cầu, DNNVV sẽ dễ dàng
tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, từ đó nắm
bắt được nhiều cơ hội để mở rộng hoạt động kinh
doanh ra thị trường quốc tế.
các chuyến công tác ở nước ngoài và tham gia
hội chợ thương mại quốc tế. Các chi phí hợp lệ
bao gồm chi phí thuê mặt bằng triển lãm, xây
dựng gian hàng, quảng bá, tham dự hội chợ, chi
phí tư vấn… Thứ ba, các công ty có kế hoạch mở
rộng ra nước ngoài có thể được hưởng lợi từ
Chương trình khấu trừ hai lần thuế để quốc tế
hóa
(Double
Tax
Deduction
for
Internationalisation - DTDi), với khoản khấu trừ
thuế 200% trên các chi phí hợp lệ cho các hoạt
động đầu tư và mở rộng thị trường quốc tế. Đáng
chú ý là DTDi hỗ trợ khấu trừ thuế cho các chi
phí trong hầu hết các giai đoạn quan trọng của
hành trình phát triển ra nước ngoài của một
doanh nghiệp, bao gồm: (i) Giai đoạn chuẩn bị:
chi phí thiết kế bao bì, xin cấp giấy chứng nhận
cho sản phẩm/dịch vụ, nghiên cứu thị trường; (ii)
Giai đoạn tìm kiếm thị trường: chi phí cho các
chuyến công tác nước ngoài để phát triển thị
trường, tham gia hội chợ thương mại trong nước
và nước ngoài, hội chợ thương mại trực tuyến;
(iii) Giai đoạn xúc tiến thị trường: chi phí quảng
cáo tại thị trường nước ngoài, sản xuất các tờ rơi
để phân phát tại thị trường nước ngoài…; và (iv)
Giai đoạn hiện diện tại thị trường nước ngoài: chi
phí thành lập cơ sở kinh doanh tại nước ngoài,
chi phí cấp phép, nhượng quyền, chi phí tuyển
dụng tại nước ngoài [4].
2.1.3. Chính sách thuận lợi hóa thương mại
Singapore là một trong những quốc gia tiên
phong trong khu vực về ứng dụng công nghệ
thông tin trong giải quyết thủ tục hành chính về
thương mại và vận tải quốc tế. Cổng hải quan
một cửa hiện tại của Singapore có tên gọi Nền
tảng hệ thống thương mại (Networked Trade
Platform – NTP) đã từng đạt giải thưởng cao
nhất World Summit on the Information Society
(WSIS) Prizes năm 2017 về hạng mục kinh
doanh số. Trước khi có NTP, Chính phủ
Singapore trong nhiều năm trước đây đã vận
hành một hệ thống tên là TradeNet. Đó từng là
hải quan một cửa riêng của nước này, vận hành
từ năm 1989. Bên cạnh TradeNet, từ năm 2007
Singapore còn phát triển một hệ thống nữa mang
tên gọi TradeXchange. Đây là Cơ chế một cửa
điện tử cho phép doanh nghiệp kết nối với hệ
sinh thái dịch vụ thương mại và logistics.
2.1.2. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ
TradeNet và TradeXchange song song phát
triển cho đến tháng 09/2018 khi hai cơ quan Hải
quan Singapore và Cơ quan Công nghệ Chính
phủ (GovTech) phối hợp xây dựng thành công
Nền tảng hệ thống thương mại (Networked
Trade Platform – NTP) hợp nhất TradeNet và
TradeXchange, đồng thời bổ sung thêm nhiều
chức năng và dịch vụ mới. NTP được xây dựng
với định hướng trở thành hệ sinh thái thương mại
- vận tải, cho phép kết nối tất cả các bên liên quan
trong chuỗi giá trị ở cả Singapore và các đối tác
nước ngoài. Các doanh nghiệp không chỉ tiếp cận
NTP để làm thủ tục hành chính với cơ quan Nhà
nước mà còn có thể tìm kiếm các đối tác phù hợp
về thương mại, vận tải, ngân hàng, bảo hiểm và
nhiều dịch vụ khác. NTP cung cấp các dịch vụ
gia tăng đảm bảo có thể giải quyết được nhu cầu
của doanh nghiệp từ đầu tới cuối – từ tìm hiểu cơ
và vừa tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu
Thúc đầy DNNVV tham gia sâu hơn vào
chuỗi giá trị toàn cầu chính là một đặc điểm đặc
trưng của các sáng kiến mà chính phủ Singapore
đã áp dụng nhằm hỗ trợ DNNVV. Trong đó, nổi
bật là sáng kiến PACT (Partnership for
Capability Transformation). PACT được triển
khai vào năm 2010, với sự tài trợ của chính phủ
là 250 triệu đô la Singapore, để thúc đẩy sự hợp
tác giữa các nhà sản xuất thiết bị gốc và các nhà
cung cấp của họ, trong đó lực lượng chủ đạo
chính là các DNNVV. Theo sáng kiến PACT,
một cơ quan của chính phủ là SPRING
Singapore sẽ làm việc với các công ty lớn để thúc
đẩy chuyển giao kiến thức cho ít nhất một
DNNVV là nhà cung cấp của họ nhằm hỗ trợ
nâng cao năng lực cho doanh nghiệp. DNNVV
L. T. T. Ngan / VNU Journal of Science: Policy and Management Studies, Vol. 37, No. 3 (2021) 1-11
5
hội và rủi ro của thị trường mới, đến chuẩn bị
chứng từ thương mại, tiếp cận tài chính và bảo
hiểm, sắp xếp vận tải, theo dõi lộ trình hàng hóa,
khai báo Hải quan, và cuối cùng là lập hóa đơn
và thanh toán. Hình 1 dưới đây thể hiện một số
dịch vụ giá trị gia tăng cốt lõi trên NTP. Trung
tâm hỗ trợ DNNVV của Enterprise Singapore
phối hợp với Hải quan Singapore cũng tổ chức
các khóa đào tạo về thủ tục hải quan, cách sử
dụng NTP giúp DNNVV làm quen và khai thác
triệt để các dịch vụ hỗ trợ của NTP.
Hình 1. Các dịch vụ gia tăng cốt lõi trên NTP [5].
2.2. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa
tham gia thương mại quốc tế của Thái Lan
thực thi các chương trình xúc tiến xuất khẩu cho
các doanh nghiệp Thái Lan. Một trong các
chương trình thành công nhất của Thái Lan phải
kể đến là các sáng kiến để tạo điều kiện thuận lợi
cho sự tham gia của DNNVV trong các hội chợ
thương mại lớn trên thế giới, chẳng hạn như
Inacraft- một hội chợ thương mại thủ công mỹ
nghệ quốc tế ở Jakarta hay Texworld – hội chợ
thương mại dệt may quốc tế ở Paris. Mỗi năm,
các DNNVV tại Thái Lan được DITP hỗ trợ
tham gia hơn 100 hội chợ thương mại quốc tế.
DITP cũng thành lập văn phòng tại hơn 40 quốc
gia để mở rộng quảng bá các sản phẩm Thái Lan
trên thị trường nước ngoài.
DNNVV đóng một vai trò quan trọng trong
tăng trưởng kinh tế của Thái Lan. Họ hiện chiếm
99,8% trong tổng số doanh nghiệp, sử dụng
85,5% lực lượng lao động và đóng góp 43% tổng
sản phẩm quốc nội (GDP). DNNVV Thái Lan
tạo ra một phần ba giá trị xuất khẩu của cả nước
[1]. Việc củng cố các DNNVV Thái Lan trở
thành động lực chính của nền kinh tế là một trong
những mục tiêu của Chính phủ Thái Lan. Để
thực hiện mục tiêu đến năm 2021, doanh nghiệp
nhỏ và vừa sẽ đóng góp tới 50% tổng GDP, chính
phủ Thái Lan đã xây dựng một chiến lược tổng
thể, trong đó trọng tâm là thực thi các chính sách
hỗ trợ thương mại quốc tế cho DNNVV nhằm
thúc đẩy họ mở rộng ra toàn cầu.
Ngoài ra, OSMEP cũng tổ chức các sự kiện
nhằm giúp các DNNVV sẵn sàng cho việc mở
rộng ra thị trường quốc tế, đồng thời kết nối họ
với mạng lưới kinh doanh trong khu vực. Trung
tâm Dịch vụ Một cửa của OSMEP cung cấp tư
vấn miễn phí về chiến lược tiếp thị và phát triển
sản phẩm cho các DNNVV.Thông qua việc hợp
tác với các công ty lớn và các tập đoàn đa quốc
gia (MNCs), trung tâm này cũng cung cấp hỗ trợ
cho các DNNVV trong việc tiếp cận một số thị
trường quốc tế đặc thù [6].
2.2.1. Chính sách xúc tiến xuất khẩu
Để tăng cường khả năng tiếp cận thị trường
và quốc tế hóa cho các DNNVV, Thái Lan đã đặt
trọng tâm vào xúc tiến xuất khẩu. Cơ quan Xúc
tiến doanh nghiệp nhỏ và vừa Thái Lan
(OSMEP) đã phối hợp cùng Vụ xúc tiến thương
mại quốc tế (DITP), trực thuộc Bộ Thương mại,
L. T. T. Ngan / VNU Journal of Science: Policy and Management Studies, Vol. 37, No. 3 (2021) 1-11
6
2.2.2. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ
và vừa tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu
2.2.3 Chính sách nâng cao chất lượng sản
phẩm để tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường
quốc tế
Là một trong những khu vực sản xuất chính
ở Đông Nam Á của mặt hàng phụ tùng ô tô và
điện tử, Thái Lan đã có những chính sách hỗ trợ
thường xuyên cho các doanh nghiệp trong nước,
đặc biệt là các DNNVV, tham gia vào từng công
đoạn của chuỗi cung ứng. Bộ Đầu tư Thái Lan
(BOI) đã thúc đẩy sự hội nhập của DNNVV và
chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua liên kết giữa
các DNNVV với các công ty lớn và các tập đoàn
đa quốc gia (MNCs) thông qua chính sách phát
triển cụm công nghiệp. Cụm công nghiệp là
mạng lưới bao gồm các doanh nghiệp, các tổ
chức đào tạo (các trường đại học, viện nghiên
cứu), các tổ chức trung gian (môi giới, tư vấn) và
khách hàng, liên kết với nhau trong một chuỗi
giá trị gia tăng. Việc phát triển các cụm công
nghiệp giúp tăng cường liên kết giữa các doanh
nghiệp thuộc các thành phần kinh tế, doanh
nghiệp lớn và DNNVV, nâng cao trình độ công
nghệ trong nước, phát triển và chuyển đổi cơ cấu
kinh tế địa phương, đẩy nhanh quá trình công
nghiệp hóa, tạo việc làm và giải quyết các vấn đề
phát triển kinh tế - xã hội khác.
Nhận thấy tầm quan trọng của việc nâng cao
chất lượng sản phẩm trong việc tạo lợi thế cạnh
tranh cho DNNVV trên thị trường trong nước và
quốc tế, dự án Tiêu chuẩn Sản phẩm Cộng đồng
(CPS), đã được Bộ Công nghiệp Thái Lan thực
hiện. Viện Tiêu chuẩn Công nghiệp Thái Lan,
thành viên của Tổ chức Quốc tế về Tiêu chuẩn
hóa (ISO), đã được giao phát triển các tiêu chuẩn
cho dự án CPS và để chứng nhận các sản phẩm
cộng đồng phù hợp. Chương trình “Mỗi xã một
sản phẩm” (One Tambon One Product), được
CPS hỗ trợ triển khai tại Thái Lan năm 2001
nhằm giúp các doanh nghiệp tại địa phương xác
định và quảng bá các sản phẩm độc đáo của địa
phương mình để xuất khẩu. Để thương mại hóa
sản phẩm, dịch vụ, các sản phẩm tham gia
chương trình OTOP được tổ chức xúc tiến
thương mại từ hội chợ cấp trung ương, khu vực
(bắc, trung, nam), cấp tỉnh, hội trại thanh niên
OTOP, hội thi OTOP làng, lễ hội làng du lịch
OTOP… Các sản phẩm OTOP không chỉ được
bày bán tại các địa điểm bán hàng truyền thống
mà còn được đưa vào cả trụ sở hành chính các
cấp, nhà ga, sân bay, các khách sạn, nhà hàng...
tạo nên tổng thể cả xã hội sản xuất, kinh doanh
sản phẩm OTOP. Chương trình “Mỗi xã một sản
phẩm” của Thái Lan đã đạt được nhiều thành
công vang dội, đưa nhiều thương hiệu của
các DNNVV tại địa phương ra các thị trường trên
thế giới.
Chính sách phát triển cụm công nghiệp của
Thái Lan bắt đầu có hiệu lực từ 16/9/2015.
Doanh nghiệp trong cụm công nghiệp, bao gồm
DNNVV, được hưởng các ưu đãi bao gồm miễn
thuế thu nhập doanh nghiệp và miễn thuế nhập
khẩu đối với máy móc. Các ưu đãi thuế lớn hơn
sẽ được dành cho các Siêu cụm công nghiệp
(Super Industrial Cluster) và cho các lĩnh vực
kinh doanh sử dụng công nghệ tiên tiến trong quá
trình sản xuất. Với các doanh nghiệp lớn, để tận
dụng các ưu đãi theo cụm, các doanh nghiệp này
phải hợp tác phát triển nguồn nhân lực hoặc công
nghệ theo phê duyệt của Bộ Đầu tư, hỗ trợ
chuyển giao công nghệ và kiến thức cho các
DNNVV Thái Lan. Với sáng kiến thành lập Siêu
cụm công nghiệp, Thái Lan đã xây dựng được
các siêu siêu cụm công nghiệp cho các sản phẩm
như linh kiện ô tô, thiết bị điện, điện tử và viễn
thông tại 7 tỉnh: Ayutthaya, Pathum Thani,
Chonburi, Rayong, Chachoengsao, Prachinburi
và Nakhon Ratchasima [7].
2.3. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa
tham gia thương mại quốc tế của Malaysia
Malaysia hiện là một nền kinh tế có thu nhập
trung bình cao và đang trên con đường trở thành
nền kinh tế thu nhập cao trong giai đoạn 2024-
2028 sau những nỗ lực chuyển đổi trong nhiều
thập kỷ qua. Với thu nhập bình quân đầu người
vào khoảng 11.414,2 đô la Mỹ vào năm 2019,
Malaysia là một trong những nền kinh tế giàu có
nhất và hội nhập toàn cầu nhất của ASEAN.
DNNVV chiếm 98,5% tổng số doanh nghiệp sử
dụng 66,2% lực lượng lao động và đóng góp
38,3% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của
L. T. T. Ngan / VNU Journal of Science: Policy and Management Studies, Vol. 37, No. 3 (2021) 1-11
7
Malaysia vào năm 2018 [1]. Chính phủ Malaysia
có các cam kết lâu dài và mạnh mẽ trong việc
thúc đẩy quá trình quốc tế hóa các DNNVV. Các
chính sách được xây dựng nhằm tạo cơ hội cho
các DNNVV gặp gỡ được những khách hàng và
nhà cung cấp tiềm năng lớn trên thế giới.
gia các phái đoàn thương mại hoặc hội nghị quốc
tế. Để giúp các DNNVV của Malaysia chuyển
đổi từ bán hàng trong nước sang xuất khẩu,
MATRADE cũng thực hiện nhiều chương trình
đào tạo, hầu hết đều miễn phí. Các chương trình
đào tạo tập trung vào việc nâng cao kiến thức cho
DNNVV về khả năng tiếp cận thị trường, các
thông lệ, tập quán thương mại, quy định nhập
khẩu, tiêu chuẩn môi trường… Để giải quyết vấn
đề phối hợp giữa các cơ quan hỗ trợ DNNVV,
MATRADE còn thành lập một Trung tâm Tích
hợp về Xuất khẩu vào năm 2015 với sự tham gia
của Bộ Nông nghiệp, Bộ Công nghiệp, Bộ Y tế,
SME Corp., Cục Hải quan Malaysia, Ngân hàng
Xuất nhập khẩu (EXIM) và Ngân hàng DNNVV.
2.3.1 Chính sách xúc tiến xuất khẩu
Hỗ trợ DNNVV tiếp cận với thị trường quốc
tế là một trong 6 chương trình hành động của Kế
hoạch tổng thể 2012-2020 cho DNNVV của
chính phủ Malaysia. Cơ quan DNNVV (SME
Corp), thành lập năm 2009, là cơ quan điều phối
trung ương thuộc Bộ Hợp tác và Phát triển
Doanh nhân (MEDAC), phụ trách điều phối việc
thực hiện các chương trình phát triển DNNVV
của các bộ, ban, ngành. Đây là trung tâm nghiên
cứu và phổ biến dữ liệu về các DNNVV, cũng
như cung cấp các dịch vụ tư vấn kinh doanh cho
các DNNVV trên cả nước. Chương trình SMEs
Go Global do SME Corp thực thi là một sáng
kiến của Chính phủ Malaysia tập trung vào việc
quốc tế hóa các DNNVV trong nước, đặc biệt là
những doanh nghiệp trong các ngành tăng trưởng
cao, để tạo điều kiện cho họ mở rộng ra thị
trường toàn cầu. Chương trình nhắm mục tiêu
vào các công ty sẵn sàng xuất khẩu, cũng như
các công ty xuất khẩu hiện tại có tiềm năng khám
phá các thị trường mới. Chương trình này cung
cấp hỗ trợ tài chính cho các hoạt động quốc tế
hóa của DNNVV. Theo đó, DNNVV được hoàn
50% chi phí cho toàn bộ chi phí cho dự án quốc
tế hóa hoặc 200.000 MYR (tùy mức nào thấp
hơn). Chi phi này bao gồm: chi phí marketing, tư
vấn chuyên gia, thuê văn phòng tại nước ngoài,
quản lý chuỗi cung ứng, chi phí cho đối tác nước
ngoài tới Malaysia để kiểm tra doanh nghiệp, chi
phí xin các giấy chứng nhận chất lượng sản phẩm
[8].
2.3.2 Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và
vừa tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu
Chính phủ Malaysia có nhiều sáng kiến hỗ
trợ sự hội nhập của các DNNVV Malaysia vào
chuỗi giá trị toàn cầu. Kế hoạch Tổng thể Công
nghiệp 3 (2006–2020) bao gồm một chiến lược
tăng cường hợp tác giữa các công ty Malaysia,
(bao gồm các DNNVV) với các tập đoàn đa quốc
gia có trụ sở tại Malaysia và các tập đoàn đa quốc
gia của Malaysia ở nước ngoài. Theo đó, SME
Corp. triển khai Chương trình Liên kết Công
nghiệp (Industrial Linkage Programme) và
Chương trình Phát triển Nhà cung cấp (Vendor
Development Programme) nhằm giúp các
DNNVV tại địa phương tạo mối liên kết và nhận
được sự hỗ trợ từ các công ty và tập đoàn đa quốc
gia trong các ngành công nghiệp chủ chốt. Để
khuyến khích các công ty đa quốc gia tham gia
vào các chương trình này, chi phí phát sinh trong
việc đào tạo nhân viên, phát triển và thử nghiệm
sản phẩm cũng như đánh giá nhà máy để đảm
bảo chất lượng sản phẩm của nhà cung cấp sẽ
được phép khấu trừ khi tính toán thuế thu nhập
doanh nghiệp.
Cục phát triển thương mại quốc tế Malaysia
(MATRADE) cũng là cơ quan cung cấp một loạt
các hỗ trợ dành cho DNNVV. Trên trang web
của cơ quan này, doanh nghiệp có thể tìm thấy
cơ sở dữ liệu toàn diện về thị trường quốc tế. Các
DNNVV có thể xin hỗ trợ từ chương trình Phát
triển thị trường của MATRADE cho khoản trợ
cấp lên đến 200.000 MYR để chi trả cho các chi
phí tham gia hội chợ thương mại quốc tế, tham
2.3.3 Chính sách thuận lợi hóa thương mại
Malaysia thực thi rất nhiều chính sách tạo
điều kiện thuận lợi cho thương mại quốc tế. Năm
2012, Malaysia đã ra mắt một cổng thông tin
myTRADELINK để kết nối các cộng đồng
doanh nghiệp với các cơ quan chính phủ liên
quan. Cổng thông tin này đóng vai trò là cổng
L. T. T. Ngan / VNU Journal of Science: Policy and Management Studies, Vol. 37, No. 3 (2021) 1-11
8
thông tin một cửa quốc gia. Cổng thông tin này
quần đảo, sử dụng 97% lực lượng lao động, đóng
góp 61% cho tổng sản phẩm quốc nội (GDP)
[10]. Mặc dù có thị trường nội địa rộng lớn,
chính phủ Indonesia vẫn nhận ra tầm quan trọng
của việc thúc đẩy DNNVV tìm đến các đối tác
thương mại và thị trường tiềm năng lớn hơn trên
thế giới. Vì vậy, họ đã thực thi nhiều chính sách
hỗ trợ DNNVV tham gia vào thương mại quốc
tế và đã gặt hái được nhiều thành công.
là kho lưu trữ dữ liệu bao gồm danh mục các
công ty, các quy định kinh doanh, các cơ quan
cấp phép,… DNNVV có thể sử dụng
myTRADELINK để chuẩn bị, gửi, đăng ký và
nhận được sự chấp thuận đối với tất cả các yêu
cầu giao dịch chứng từ trực tuyến, nhờ vậy, nhu
cầu giao dịch trực tiếp được dần loại bỏ.
DNNVV được chiết khấu đặc biệt khi sử dụng
dịch vụ giấy phép và giấy chứng nhận xuất xứ
điện tử do myTRADELINK cung cấp.
2.4.1 Chính sách xúc tiến xuất khẩu
Xúc tiến xuất khẩu cho các DNNVV là một
mục tiêu của Kế hoạch Chiến lược 2015-2019 do
Bộ Hợp tác xã và DNNVV (MCSME) và Bộ
Kinh tế Indonesia phối hợp thực hiện. Bộ Hợp
tác xã và DNNVV tạo điều kiện thuận lợi cho
các DNNVV trong nước tham gia vào các hội
chợ thương mại quốc tế để tìm kiếm cơ hội xuất
khẩu. Năm 2019, MCSME đã tổ chức cho
DNNVV tại quốc gia này tham gia 109 hội chợ
thương mại quốc tế.
Năm 2016, hải quan Malaysia đã xây dựng
và đưa vào vận hành Hệ thống Hải quan mọi lúc
- mọi nơi - mọi phương tiện (gọi tắt là Hệ thống
uCustoms). U-Customs là Hệ thống CNTT cốt
lõi, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp trong việc
khai báo thông tin xuất nhập khẩu, quá cảnh,
manifest, thực hiện thanh toán điện tử thông qua
Cổng thông tin điện tử. Hệ thống uCustoms đã
giúp nâng cao hiệu quả thông quan hàng hóa,
giảm thời gian thông quan, cho phép thực hiện
quản lý rủi ro trước khi hàng đến. Khoảng 80%
tờ khai hải quan sẽ được thông quan ngay trên cơ
sở kết quả phân tích rủi ro của Hệ thống quản lý
rủi ro do Trung tâm xác định trọng điểm quốc gia
thực hiện. Nhờ đó, nguồn lực sẽ được tập trung
cho khâu kiểm tra sau thông quan. Nhờ thực hiện
100% hình thức thanh toán điện tử, uCustoms đã
thúc đẩy thông quan hàng hóa nhanh chóng. Tiện
ích này được thực hiện thông qua Chương trình
JOMPAY (Chương trình thanh toán quốc gia Hải
quan được xây dựng, vận hành và giám sát bởi
Ngân hàng Negara Malaysia - Ngân hàng Trung
ương Malaysia) với sự tham gia của các ngân
hàng trong nước và quốc tế hoạt động tại
Malaysia. Với việc Hệ thống uCustoms được
triển khai, Malaysia đã giảm đáng kể chi phí kinh
doanh và thúc đẩy sự phát triển kinh tế, cải thiện
môi trường kinh doanh của quốc gia này.
Bên cạnh đó, Tổng cục phát triển xuất khẩu
quốc gia (Directorate General for National
Export Development - DGNED), trực thuộc Bộ
thương mại Indonesia, cũng đưa ra nhiều chương
trình xúc tiến xuất khẩu cho DNNVV. DGNED
đã thành lập trung tâm đào tạo xuất nhập khẩu
với văn phòng đại diện có mặt trên khắp các tỉnh,
thành nhằm mục tiêu tiếp cận với DNNVV trên
khắp đất nước và giúp họ trở thành các nhà xuất
khẩu. DGNED cũng thành lập Trung tâm Xúc
tiến Thương mại Indonesia (ITPC) và triển khai
các đại diện thương mại tại các thành phố lớn
trên toàn thế giới để thúc đẩy xuất khẩu của đất
nước. Hiện nay ITPC đang có mặt tại 19 thành
phố của 18 quốc gia trên thế giới. Là một cơ quan
chính phủ phi lợi nhuận, DGNED cung cấp tất
cả các dịch vụ của mình miễn phí.
Để tiếp cận các DNNVV trên toàn quốc,
DGNED cũng thường xuyên tiến hành các hoạt
động ở quy mô quốc gia với sự tham gia của các
DNNVV từ tất cả các tỉnh, quận, huyện. Ví dụ
như cuộc thi Thiết kế sản phẩm của DNNVV
hàng năm được điều phối bởi Trung tâm Phát
triển Thiết kế Indonesia. Đây là nơi các quận,
huyện đề xuất các sản phẩm của các DNNVV địa
phương với thiết kế sáng tạo mang bản sắc di sản
2.4. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa
tham gia thương mại quốc tế của Indonesia
Indonesia là quốc gia đông dân nhất khu vực
Đông Nam Á với dân số năm 2019 khoảng 270
triệu người, trong đó, số dân trong độ tuổi lao
động là 133 triệu người [9]. DNNVV Indonesia
chiếm 99,9% tổng số doanh nghiệp trên toàn
L. T. T. Ngan / VNU Journal of Science: Policy and Management Studies, Vol. 37, No. 3 (2021) 1-11
9
địa phương để cạnh tranh tại cấp quốc gia. Các
sản phẩm tốt nhất được phát triển thêm bởi các
chuyên gia thiết kế sản phẩm để trở thành sản
phẩm xuất khẩu.
thương mại điện tử. Bộ Hợp tác xã và DNNVV
đã đã hợp tác với các công ty thương mại điện tử
hàng đầu như Lazada, Shopee, Bukalapak và
Tokopedia nhằm tạo điều kiện thuận lợi và hỗ trợ
doanh nghiệp bán hàng thành công thành công
trên các sàn thương mại điện tử này, hướng tới
tương lai phát triển kinh tế bền vững thông qua
xúc tiến xuất khẩu trên nền tảng thương mại điện
tử xuyên biên giới. Các nền tảng thương mại điện
tử như Lazada và Shopee cũng tham gia cung cấp
các hỗ trợ về tài chính, đào tạo cũng như những
nguồn lực khác để giúp các doanh nghiệp nhỏ
chuyển đổi sang bán hàng trực tuyến và tham gia
vào nền kinh tế số đang phát triển. Hoạt động
thương mại trực tuyến của các DNNVV đã gia
tăng mạnh khi nhiều người tiêu dùng tránh xa các
cửa hàng, chợ truyền thống và chuyển sang các nền
tảng mua sắm trực tuyến để tuân thủ yêu cầu giãn
cách xã hội nhằm ngăn chặn đại dịch lây lan.
2.4.2 Chính sách nâng cao chất lượng sản
phẩm để tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường
quốc tế
Nâng cao chất lượng sản phẩm để tạo lợi thế
cạnh tranh trên thị trường quốc tế chính là một
trong những mục tiêu cơ bản của Kế hoạch Chiến
lược 2015-2019 cho DNNVV của Indonesia.
Trong giai đoạn này, Bộ Hợp tác xã và DNNVV
(MCSME) đã hỗ trợ 10.000 DNNVV đạt được
các tiêu chuẩn về chất lượng sản phẩm như: tiêu
chuẩn ISO, Halal, tiêu chuẩn quốc gia của
Indonesia. DNNVV được đào tạo về các tiêu
chuẩn chất lượng sản phẩm và được giảm giá khi
xin cấp giấy chứng nhận chất lượng cho sản
phẩm hoặc dịch vụ của họ. Thêm vào đó, chính
phủ Indonesia cũng đề cao việc việc xây dựng
các bộ tiêu chuẩn quốc gia hài hòa với tiêu chuẩn
quốc tế, coi đây là chìa khóa để Indonesia hội
nhập quốc tế thành công vì tiêu chuẩn quốc gia
luôn đồng hành, tiệm cận với tiêu chuẩn quốc tế
sẽ làm cho mọi hoạt động giao thương, chứng
nhận, công nhận được thuận lợi, dễ dàng. Trong
việc xây dựng các tiêu chuẩn quốc gia, Tổng cục
tiêu chuẩn đo lường chất lượng Indonesia luôn
dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế và các quy chế
thực hành tốt chẳng hạn như các tiêu chuẩn của
Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) và Quy
chế thực hành tốt (Code of Good Practice) của
Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Hiện tại,
Indonesia có hệ thống tiêu chuẩn quốc gia khá
đầy đủ, hài hòa với chuẩn mực quốc tế, khu vực,
làm cơ sở thúc đẩy sự hội nhập của Indonesia
trên thị trường quốc tế.
3. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
DNNVV là bộ phận quan trọng trong thành
phần kinh tế tư nhân và chiếm tỷ lệ lớn trong
cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam. Theo báo
cáo về DNNVV Việt Nam của OECD, năm
2020, DNNVV sử dụng 47% lực lượng và đóng
góp 36% giá trị gia tăng quốc gia, đều thấp hơn
mức trung bình tương ứng của OECD và các
quốc gia khu vực Đông Nam Á kể trên [11]. Chỉ
khoảng 20% các DNNVV của Việt Nam tham
gia xuất khẩu (trực tiếp hoặc gián tiếp) [1]. Các
DNNVV tuy ngày càng đóng vai trò quan trọng
hơn trong nền kinh tế của Việt Nam và đang có
những đóng góp tích cực vào lĩnh vực xuất khẩu
nhưng họ đang đứng trước nhiều thách thức về
thông tin, dự báo thị trường, năng lực cạnh tranh,
tìm kiếm khách hàng,…
2.4.3 Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa phát
triển kinh doanh toàn cầu thông qua thương mại
điện tử
Hơn nữa, trong bối cảnh đại dịch Covid-19
ảnh hưởng trực tiếp đến thương mại và dịch vụ
toàn cầu, các giao dịch dựa trên sự tiếp xúc gần
giữa nhà cung cấp và người tiêu dùng đã bị ảnh
hưởng nghiêm trọng bởi hạn chế đi lại. Điều này
có thể cũng khiến các doanh nghiệp giảm đầu tư
vào nghiên cứu thị trường mới và các đối tác
tiềm năng. Do vậy, rất cần các chính sách kịp
Indonesia có khung pháp lý rõ ràng về thúc
đẩy tăng trưởng thương mại điện tử. Họ đã công
bố gói chính sách kinh tế thứ 14, trong đó tập
trung vào mục tiêu phát triển lĩnh vực thương
mại điện tử (e-commerce) với lộ trình phát triển
đến năm 2020 nhằm đưa 8 triệu DNNVV lên sàn
L. T. T. Ngan / VNU Journal of Science: Policy and Management Studies, Vol. 37, No. 3 (2021) 1-11
10
thời của chính phủ nhằm tháo gỡ khó khăn cho
DNNVV, hỗ trợ họ tiếp tục tham gia sâu rộng
vào kinh tế toàn cầu.
hưởng từ đại dịch Covid 19, cần tổ chức các hoạt
động xúc tiến thương mại trên môi trường trực
tuyến như tổ chức Hội nghị giao thương trực
tuyến, tổ chức và tham gia các Hội chợ ảo, triển
lãm, gian hàng trực tuyến,…
Từ kết quả phân tích thực tiễn tại một số
quốc gia Đông Nam Á, tác giả đề xuất một số
bài học có ý nghĩa cho Việt Nam trong việc hỗ
trợ DNNVV tham gia vào thương mại quốc tế
như sau:
Thứ ba, hỗ trợ DNNVV tham gia vào cụm
liên kết ngành, chuỗi giá trị toàn cầu. Chính phủ
cần có chính sách hỗ trợ thúc đẩy mối quan hệ
kinh doanh giữa các DNNVV Việt Nam với các
Thứ nhất, hỗ trợ doanh nghiệp DNNVV tăng
cường xuất khẩu sản phẩm qua thương mại điện
tử: Ảnh hưởng của dịch Covid-19 đã để lại cho
nền kinh tế những hậu quả rất nặng nề. Việc
chuyển sang các nền tảng kỹ thuật số để xuất
khẩu không còn là một lựa chọn, mà là điều bắt
buộc để các DNNVV Việt Nam tồn tại và phát
triển. Do vậy, cần tổ chức các chương trình hỗ
trợ các DNNVV tăng cường năng lực xuất khẩu
thông qua bán sản phẩm trên hệ thống bán lẻ trực
tuyến; tổ chức chương trình đào tạo cho các
DNNVV Việt Nam về thương mại điện tử để xúc
tiến thương mại, xuất khẩu hàng hóa và học kỹ
năng bán hàng toàn cầu ; cung cấp thông tin về
cơ hội xuất khẩu, kết nối đến các DNNVV phù
hợp; hướng dẫn và hỗ trợ doanh nghiệp hoàn
thiện sản phẩm, cải tiến mẫu mã, hoàn tất thủ tục
xuất khẩu; hợp tác với các công ty thương mại
điện tử hàng đầu trên thế giới và khu vực nhằm
nhằm tạo điều kiện thuận lợi và hỗ trợ doanh
nghiệp bán hàng thành công trên các sàn thương
mại điện tử này. Thông qua chương trình, các sản
phẩm của DNNVV Việt Nam sẽ có cơ hội tiếp
cận với hàng triệu khách hàng trên thế giới từ đó
mở ra cơ hội xuất khẩu lớn, đặc biệt đối với các
sản phẩm như thủ công mỹ nghệ, dệt may, da
giầy, sản phẩm tiêu dùng,....
doanh nghiệp đầu chuỗi cung ưng; thực thi các
́
chính sách khuyến khích doanh nghiệp FDI, các
công ty đa quốc gia xây dựng mối quan hệ tương
hỗ với DNNVV trong nước với phương châm
cùng lớn mạnh, cùng phát triển; thực hiện
chuyển giao kiến thức, công nghệ cho các
DNNVV Việt Nam để tạo dựng hệ sinh thái
doanh nghiệp hiệu quả, bền vững. Thêm vào đó,
đối với DNNVV, để xây dựng mối liên kết công
ty đa quốc gia - DNNVV mạnh mẽ hơn, điều
quan trọng là phải triển khai các chương trình
nâng cao tay nghề lực lượng lao động và kỹ năng
quản lý, đồng thời, tăng cường tuân thủ các tiêu
chuẩn kỹ thuật quốc tế ở cấp độ doanh nghiệp;
khuyến khích nghiên cứu hỗ trợ từ các trường đại
học để có thể đáp ứng yêu cầu của các doanh
nghiệp đối tác. Điều kiện cơ bản cho sự thành
công của các sáng kiến này là sự tham gia tích
cực của các nhà đầu tư nước ngoài, cam kết của
các DNNVV với vai trò là nhà cung ứng trong
nước và vai trò điều phối tích cực của chính phủ.
Thứ tư, triển khai các giải pháp nhằm nâng cao
chất lượng sản phẩm của DNNVV, tạo sức cạnh
tranh trên thị trường quốc tế: hỗ trợ kinh phí triển
khai các dự án hợp tác giữa doanh nghiệp với cá
nhân, tổ chức, cơ quan nhà nước để đổi mới công
nghệ; hỗ trợ lãi suất vốn vay thực hiện các dự án
chuyển giao công nghệ; hoàn thiện kết quả
nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ;
xây dựng và phát triển thị trường khoa học công
nghệ; hỗ trợ DNNVV xây dựng áp dụng hệ thống
quản lý chất lượng tiên tiến, xây dựng thương
hiệu, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, cấp chứng chỉ
quản lý chất lượng và các công cụ cải tiến năng
suất chất lượng; hỗ trợ các địa phương triển khai
các chương trình xây dựng sản phẩm địa phương
phục vụ xuất khẩu,…
Thứ hai, hỗ trợ xúc tiến thương mại cho các
DNNVV. Hiện nay, chính phủ đã có các chính
sách hỗ trợ xúc tiến thương mại cho doanh
nghiệp nói chung, tuy nhiên, các chính sách dành
riêng cho DNNVV còn hạn chế. Với đặc thù hạn
chế về tiềm lực tài chính, DNNVV rất cần những
chính sách hỗ trợ về kinh phí khi tham gia các
hội chợ, triển lãm thương mại, chi phí quảng cáo,
thiết lập văn phòng kinh doanh tại nước ngoài,…
Ngoài ra, để kịp thời hỗ trợ DNNVV khắc phục
khó khăn về gián đoạn thị trường trường do ảnh
L. T. T. Ngan / VNU Journal of Science: Policy and Management Studies, Vol. 37, No. 3 (2021) 1-11
11
I:
Country
and
Regional
Reviews,
Thứ năm, triển khai cơ chế một cửa quốc gia
(NSW) với những ưu đãi dành riêng cho
DNNVV. Chính phủ đã đầu tư nguồn lực đáng
kể để cải thiện hệ thống tạo thuận lợi thương mại
thông qua việc thành lập Cơ chế một cửa quốc
gia (NSW) và Cổng Thông tin Thương mại Việt
Nam, nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí cho
thương nhân tại biên giới. Tuy nhiên, một số bộ
ngành vẫn chậm tích hợp vào hệ thống Cơ chế
một cửa quốc gia, trong khi các DNNVV ít biết
đến hai công cụ này. Vì vậy, chính phủ cần đẩy
nhanh việc xây dựng Đề án phát triển hệ thống
công nghệ thông tin phục vụ triển khai cơ chế
một cửa; các bộ ngành liên quan cần đẩy nhanh
việc chia sẻ dữ liệu điện tử nhằm tối ưu hóa việc
sử dụng NSW theo hướng tạo thuận lợi, giảm chi
phí cho các doanh nghiệp trong việc thực hiện
thủ tục; đưa ra các chính sách khuyến khích
DNNVV sử dụng các dịch vụ trên cổng thông tin
một cửa quốc gia như: tổ chức một số buổi hội
thảo, tập huấn để hướng dẫn DNNVV chuẩn bị
cho việc tham gia vào NSW, chiết khấu cho
DNNVV khi sử dụng các dịch vụ giấy phép và
giấy chứng nhận điện tử,…
(accessed on: May 7th, 2021).
2020
[2] Department of Statistics Singapore, Singapore
(accessed on: May 16th, 2021).
[3] Enterprise
Assistance
Singapore,
Market
(MRA)
Readiness
Grant,
readiness-assistance-grant, 2021 (accessed on May
20th, 2021).
[4] Enterprise Singapore, Double Tax Deduction for
Internationalisation,
2021
(accessed on May 20th, 2021).
[5] Singapore
Customs,
Fact
Sheet,
media/media-releases/2018-09-26-MediaRelease-
Factsheet.pdf, 2018 (accessed on May 16th, 2021).
[6] The Office of Small and Medium Enterprises
Promotion (OSMEP), Annual Report 2019,
wnload-20201103152522.pdf, 2020 (accessed on
June 02nd, 2021).
[7] Thailand Board of Investment, Thailand Moving
Ahead
with
Cluster
Development,
4. Kết luận
Việt Nam hiện đang tiếp tục mở rộng quan
hệ thương mại với thế giới và các DNNVV sẽ là
một phần cốt yếu trong tiến trình này. Đặc biệt,
các DNNVV sẽ đóng một vai trò quyết định
trong việc đưa Việt Nam hội nhập sâu rộng hơn
nữa vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Mặc dù vậy,
DNNVV vẫn còn gặp nhiều khó khăn khi tham
gia vào thương mại quốc tế. Vì vậy, cần triển khai
đồng bộ nhiều chính sách nhằm cung cấp cho khối
doanh nghiệp này những sự hỗ trợ cần thiết để
phát triển hiệu quả, bền vững, tạo vị thế cạnh tranh
trong quá trình hội nhập kinh tế thế giới.
20151116_53354.pdf, 2015 (accessed on June 2nd,
2021).
[8] SME Corp, SME Go Global Programe,
mmes1/2015-12-21-10-06-32/smes-go-global-
programme, 2015 (accessed on May 28th, 2021).
[9] World
Bank,
Indonesia
Data,
w=chart, 2021 (accessed on June 6th, 2021).
[10] Statistics Indonesia, Statistical Year Book of
Indonesia
2020,
11b3155d45d70823c141f/statistik-indonesia-
2020.html, 2021 (accessed on June 6th, 2021).
[11] OECD, OECD Studies on SMEs and
Entrepreneurship Policy in Vietnam, 2011,
0Policy%20highlights%20VN.pdf, 2021 (accessed
on June 8th, 2021).
Tài liệu tham khảo
[1] Asian Development Bank, Asia Small and
Medium-Sized Enterprise Monitor 2020 – Volume
11 trang
16/05/2022
1500
Bạn đang xem tài liệu "Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia thương mại quốc tế: Kinh nghiệm của một số quốc gia khu vực Đông Nam Á và bài học cho Việt Nam", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- chinh_sach_ho_tro_doanh_nghiep_nho_va_vua_tham_gia_thuong_ma.pdf
