Bài giảng Phát triển bền vững - Chương 3, Phần 2: Các thông số chỉ thị phát triển bền vững

CÁC THÔNG SỐ

CHỈ THỊ PHÁT

TRIỂN BỀN VỮNG

Tổng quan

• Các hoạt động ảnh hưởng tích cực hay tiêu

cực đến các tiêu chuẩn bền vững?

• Các tác động này bao gồm: các hậu quả thấy

được đối với môi trường, các hậu quả xã hội,

các chi phí kinh tế

• Quyết định các lựa chọn hợp lý về chính sách

dựa trên những tác động quan sát thực tế và

dự đoán thông qua các thông số chỉ thị

Tổng quan

• Các thông số chỉ thị phát triển bền vững cần

cụ thể, có thể định lượng được để có thể đo

lường

• Các thông số chỉ thị, đặc biệt liên quan đến

môi trường, thường liên quan đến hiện tượng

hoặc đối tượng quan sát được. Ví dụ: lượng

CO2 thải vào khí quyển, lượng băng tan chảy

• So sánh các thông số chỉ thị cần chuyển đổi

chúng thành lợi ích và chi phí kinh tế

Tổng quan

• Chi phí kinh tế có thể đo lường bởi những tiêu

chuẩn và kỹ thuật được chấp nhận do đó sai

số nằm trong phạm vi nhất định

• Lợi ích kinh tế khó đo lường chính xác hơn

• Không thể xác định thật sự các chi phí và lợi

ích liên quan đến xã hội từ những thay đổi

môi trường

Tổng quan

• Cần phải có dữ liệu chính xác

• Cần phải có đối tượng cụ thể và phạm vi yêu

cầu

• Các hiện tượng vật lý và hóa học có thể đo

lường dễ dàng

• Các đối tượng sinh học, xã hội và văn hóa của

môi trường rất khó xác định

Các lợi ích của bảo vệ môi trường và

phát triển bền vững

• Các thông số chỉ thị cần để có thể so sánh các

tổn thất về nguồn tài nguyên môi trường tự

nhiên so với sản phẩm quốc gia một cách cụ

thể bằng đơn vị tiền tệ

• Phát triển bền vững đòi hỏi đánh giá các lợi

ích và chi phí kinh tế đối với khả năng bền

vững

Thu thập dữ liệu chính xác

• Nếu không có dữ liệu chính xác sẽ không thể

có các phân tích hữu ích các dữ liệu này do đó

không thể so sánh các vấn đề liên quan đến

môi trường

• Các thông số chỉ thị cần phải được nghiên cứu

cả về lý thuyết lẫn chứng minh thực nghiệm

để có thể đo lường một cách có phương phát

các đối tượng thực tế. Ví dụ các chỉ số ô

nhiễm liên quan đến chất lượng không khí và

nguồn nước

Các đo lường môi trường

• Các hạng mục ô nhiễm không khí và nước dễ

đo lường tuy mức độ khó-dễ các chỉ tiêu là

khác nhau

• Đo lường các chỉ tiêu ô nhiễm có thể cho biết

chất lượng môi trường cũng như xu hướng

thay đổi của chúng

Các đo lường môi trường

• Đối với ô nhiễm nguồn nước cần tập trung các

yếu tố như tổn thất của hệ thống và môi

trường sinh sống trên cạn, hiện tượng thiếu

oxy trong nước, tổn thất đất trồng trọt, ô

nhiễm bờ biển

• Ngoài ra còn cần quan tâm đến các tổn thất về

giá trị bản sắc và văn hóa, khía cạnh giải trí,

các nơi tĩnh mịch, hoặc khía cạnh thẩm mỹ

Các đo lường môi trường

• Đối với ô nhiễm không khí cần tập trung vào

các yếu tố ảnh hưởng đến tầm nhìn, tác hại

đến sức khỏe con người

• Các yếu tố này có thể có tính địa phương hoặc

có tính trải rộng

Các thông số chỉ thị môi trường

• Các chỉ số môi trường phải có thể quan sát

được và đo lường được

• Cần có các chỉ số môi trường để đánh giá các

ảnh hưởng của quá trình phát triển đến môi

trường, các biện pháp bảo vệ môi trường và

chi phí để khắc phục những tổn hại môi

trường

• Các quốc gia khác nhau có những mục tiêu về

phát triển bền vững khác nhau

Các thông số chỉ thị môi trường

• Các quốc gia đang phát triển cần chú trọng

phát triển và mức độ bền vững

• Các quốc gia đã phát triển cần chú trọng mức

độ bền vững và bảo vệ môi trường

• Cần có cách thức phát triển công nghiệp theo

những phương thức thân thiện với môi

trường. Vấn đề này liên quan đến chi phí và

mức độ hoàn thiện công nghệ có hợp lý với

tình hình mỗi quốc gia hay không

Cách tốt nhất để mô tả môi trường

• Loại 1: các vấn đề “nâu”: Các thông số chỉ thị

“nâu” giải quyết các vấn đề ô nhiễm thông

thường (các nguồn ô nhiễm đô thị, nông thôn,

công nghiệp, nông nghiệp, khai thác mỏ, khai

thác rừng, các nguồn khác).

• Thường chúng được đo lường ở lượng thải ra

hàng ngày. Có thể xác lập các tiêu chuẩn chất

thải và xem xét chi phí để đáp ứng chúng

Cách tốt nhất để mô tả môi trường

• Loại 2: các vấn đề “xanh”: Các thông số chỉ thị

“xanh” giải quyết các vấn đề môi trường và

sinh thái rộng hơn (sự đang dạng sinh học, sự

bảo tồn đất và diện tích trồng trọt, các hệ

thống sinh thái nước)

Cách tốt nhất để mô tả môi trường

• Loại 3: các vấn đề “đỏ”: Các thông số chỉ thị

“đỏ” giải quyết các chính sách môi trường, các

thể chế và các vấn đề luật

• Đối với các vấn đề “nâu” và “xanh” các thông

số dạng nồng độ nên được sử dụng trong

đánh giá chất lượng môi trường cũng như

xem xét chi phí để thỏa mãn các tiêu chuẩn

môi trường

Cách tốt nhất để mô tả môi trường

• Đối với các vấn đề “xanh” và “đỏ” cần các

thông số chỉ thị về tác động môi trường và các

thông số vật lý khi các chất thải bị lưu chuyển

và khuếch tán vào môi trường. Vấn đề cần

quan tâm thực chất liên quan đến tỷ lệ tử

vong, sự hoành hành của bệnh tật, các thiệt

hại về sinh thái và kinh tế

• Một số thông số chỉ thị có thể đo lường dưới

dạng các tiêu chuẩn hiệu quả khi chúng thể

hiện các tác động có hại lên sức khỏe con

người và hệ sinh thái

Các đơn vị đo lường

• (1) Các thang đo danh định: là loại đo lường

đơn giản nhất

• Thang đo này bao gồm tách biệt và phân loại

các đối tượng thành các loại, các lớp theo bản

chất sau đó đếm số lượng thành viên của mỗi

loại, lớp. Ví dụ quan sát các loài chim.

• Có thể sử dụng một số toán tử toán học khi xử

lý số liệu loại này: bằng nhau, nhỏ hơn, cùng

loại… phương pháp hồi quy

Các đơn vị đo lường

• (2) Các thang đo thứ tự

• Là cấp tiếp theo của thang đo danh định, nói

lên thứ tự của các lớp và các cá thể khi sắp

hạng chúng với nhau

• Thang đo này chỉ nói lên thứ hạng mà không

cho biết số lượng thực tế của mỗi loại

• Thang đo này chỉ cho phép so sánh mà không

thể sử dụng các toán tử cộng trừ

Các đơn vị đo lường

• (3) Các thang đo theo khoảng hoặc theo tỷ lệ

• Là đo lường ở cấp cao nhất

• Hai loại này tương tự nhau ngoại trừ loại theo

tỷ lệ cần định nghĩa có ý nghĩa của các điểm

zero

• Nhiệt độ là thang đo theo khoảng

• Thu nhập thường đo theo tỷ lệ hơn là theo

khoảng

Các quá trình thống kê

• Thống kê là quá trình làm sáng tỏ hoặc xử lý

dữ liệu

• Thông kê cho phép suy luận về những giá trị

lớn trong khi quan sát trực tiếp chúng rất tốn

kém hoặc không thể thực hiện được

• Số lượng mẫu và cách lấy mẫu: là quá trình rất

quan trọng do ảnh hưởng đến chất lượng quá

trình thống kê. Đây là cách đơn giản hóa việc

thu thập và phân tích dữ liệu