Bài giảng Phát triển bền vững - Chương 4: Đánh giá môi trường

ĐÁNH GIÁ MÔI

TRƯỜNG

Giới thiệu

• Environmental Impact Assessment (EIA) đánh

giá tác động môi trường

• Có nhiều phương pháp thực hiện EIA

• Có nhiều kỹ thuật cho phép dự đoán tác động

đến đất, nước, không khí

Giới thiệu

• Luật chính sách môi trường quốc gia Mỹ

(NEPA) năm 1969 ra đời trong hoàn cảnh

chính phủ Mỹ phải đối mặt các vấn đề: các

dòng sông bắt lửa, nước bề mặt bị ô nhiễm,

xử lý bừa bãi các chất thải, vấn đề thẩm mỹ…

• Mục đích là tạo ra cuộc sống an toàn, mạnh

khỏe, hữu ích và môi trường xung quanh thú

vị

• Quản lý từ liên bang đến bang đến từng địa

phương và cho phép sự tham gia của công

dân đến vấn đề môi trường

Giới thiệu

• Mong muốn của bộ luật là đạt được phạm vi

lớn nhất của việc sử dụng hữu ích môi trường

mà không có nguy cơ đến an toàn, sức khỏe

không có các hậu quả không mong muốn

• Điều này có nghĩa là bảo tồn các lãnh vực tự

nhiên, văn hóa, lịch sử quan trọng và duy trì

môi trường thuận lợi cho đa dạng sinh học, và

phong phú cho các lựa chọn cá thể

Giới thiệu

• Hội đồng chất lượng môi trường (Council on

Environment Quality – CEQ): là cơ quan thuộc

chính phủ có nhiệm vụ: đánh giá tình trạng

môi trường, tạo ra các tiêu chuẩn, bổ sung các

quy định và thực thi luật pháp

• CEQ giám sát môi trường và đưa ra các báo

cáo môi trường hàng năm: liên quan các vấn

đề môi trường nghiêm trọng, tạo các thông số

chỉ thị, các chỉ số mô tả trạng thái môi trường

Ba yếu tố E: Engineering, Economic,

Environment

• Luật quy định việc Hoạch định dự án và ra

quyết định phải bao gồm xem xét tổng thể ba

yếu tố E

• Đây là công việc khó khăn đòi hỏi phải có nền

tảng kiến thức và kinh nghiệm trong lãnh vực

môi trường

• Công việc yêu cầu là kiểm kê môi trường, thực

hiện EIA, tạo ra báo cáo tác động môi trường

trước khi thực hiện dự án nào đó

Mục tiêu của NEPA

• Đạt được sự cân bằng giữa dân số và nguồn

tài nguyên trên cơ sở tiêu chuẩn sống cao

• Các xem xét kinh tế có tên gọi hiệu quả sử

dụng nguồn tài nguyên

• Tăng chất lượng các nguồn tài nguyên có thể

tái tạo bằng cách tối đa hóa tái chế tài nguyên

• Tăng sử dụng các nguồn tài nguyên có thể tái

tạo thay cho nguyên liệu hóa thạch

Kiểm kê môi trường: Dữ liệu nền

• Phải thực hiện kiểm kê môi trường trước khi

thực hiện bất kỳ dự án hoặc chương trình nào

• Kiểm kê môi trường bao gồm mô tả toàn diện

mọi thứ bị ảnh hưởng bởi dự án

• Thông thường chỉ có thể kiểm kê được những

hạng mục chính, quan trọng được luật bắt

buộc

• Các hạng mục bao gồm: vật lý, hóa học, sinh

học, văn hóa, xã hội và kinh tế

Kiểm kê môi trường: Dữ liệu nền

• Các nghề nghiệp liên quan đến kiểm kê môi

trường bao gồm: khảo cổ học, thực vật học,

nông học, địa chất học

• Phải bảo vệ các loài sinh vật có nguy cơ tuyệt

chủng

• Sau bước kiểm kê môi trường là bước đánh

giá các tác động của dự án hoặc chương trình

đối với môi trường

EIA: đánh giá tác động môi trường

• Xác định và đánh giá tác động tiềm ẩn của dự

án hoặc chương trình nào đó

Các lựa chọn của dự án

• Việc đánh giá tác động của một dự án hay

chương trình đến môi trường và ra quyết định

làm hay không làm hay phải đổi phương án là

việc khó khăn do nhiều trường hợp ảnh

hưởng của chúng đến môi trường rất nhỏ

nhưng có liên quan đến khía cạnh đa dạng

sinh học, thẩm mỹ…

• Những lựa chọn khác của dự án là: thay đổi

quy mô, thay đổi địa điểm, hoặc tệ nhất là

ngưng dự án

Duy trì sản lượng lâu dài

• Một phần của việc đánh giá tác động môi

trường là khảo sát mối quan hệ giữa sử dụng

môi trường ngắn hạn tại chỗ với duy trì sản

lượng lâu dài

• Ý nghĩa lớn nhất của EIA là xem xét thời gian

lâu dài, tối thiểu là 50 năm có trường hợp đến

20000 năm thậm chí là 100000 năm

Thỏa mãn các yêu cầu của CEQ

• CEQ có trách nhiệm đưa ra các hướng dẫn để

đáp ứng yêu cầu của NEPA

• Tiêu chuẩn để thông qua một dự án hay

chương trình là tài liệu EIA của chúng phải thể

hiện đầy đủ các khía cạnh liên quan đến môi

trường và phải tác động tốt với môi trường

• Nếu dự án hoặc chương trình bị đánh giá có

tác động đáng kể đến môi trường chúng phải

được sửa chữa, làm EIA lại, thay đổi về bản

chất hoặc thậm chí bị loại bỏ

Đánh giá dựa trên chính sách, kế

hoạch, chương trình và dự án

• Có 4 cấp độ chính phủ phải xem xét: quốc gia

hoặc liên bang, vùng hoặc bang, phân vùng, và

địa phương

• Với mỗi cấp ở trên có 4 hạng mục: chính sách,

kế hoạch, chương trình và dự án

• 3 hạng mục đầu cần đánh giá môi trường

chiến lượng (SEA), hạng mục sau cần nghiên

cứu tác động môi trường (EIS)

• Xuống từng cấp yêu cầu về mức độ cụ thể và

chuyên biệt tăng dần

Đánh giá dựa trên chính sách, kế

hoạch, chương trình và dự án

Phân loại dự án dựa trên tác động môi

trường

• Loại A: có các tác động môi trường đáng kể

cần phải được nghiên cứu sâu hơn

• Ví dụ về dự án loại A: thay thế mở rộng rừng,

tưới tiêu thủy lợi, phát triển nguồn nước cấp

mới quy mô lớn, ngăn nước quy mô lớn,

đường sắt mới và công suất vận chuyển lớn,

cảng và bến cảng, nhiệt điện công suất trung

bình và lớn

Phân loại dự án dựa trên tác động môi

trường

• Loại B: có ít tác động môi trường

• Ví dụ về dự án loại B: các ngành công nghiệp

liên quan đến nông nghiệp, các dự án nước

quy mô nhỏ, các ngành công nghiệp chế biến

nhỏ, khai thác năng lượng tái tạo, nhà máy

điện công suất nhỏ, phát triển đường phân

nước hoặc cải tạo đường phân nước, cung cấp

nước không sử dụng đập ngăn nước

Phân loại dự án dựa trên tác động môi

trường

• Loại C: có tác động tốt đáng kể đến môi

trường

• Ví dụ về dự án loại C: các dự án khảo sát và

giảng dạy liên quan đến rừng, nông nghiệp,

các chương trình mở rộng, các dự án khảo sát

tình trạng sức khỏe, khảo sát địa chất, khảo

sát khoáng sản (không liên quan đến khai thác

mỏ), giáo dục, kế hoạch gia đình, tăng cường

sức khỏe…

• Thường có quy mô nhỏ

Các phương phát xác định tác động

• Phương pháp ma trận: còn gọi là ma trận

Leopold

• Liệt kê các yếu tố của dự án và xem xét tác

động của chúng đến môi trường

• Thường được trình bày dạng bảng gồm các

cột và hàng

• Do tính phức tạp của ma trận khi số hàng và

cột tăng lên, phương pháp sử dụng là dùng

ma trận từng bước, từ tổng thể đến chi tiết

Các phương phát xác định tác động

• Phương pháp ma trận: