Tài liệu Những Biến đổi sâu sắc – Điểm bùng phát công nghệ và tác động xã hội
Phụ lục: Biến đổi Sâu sắc
Trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, kết nối kỹ thuật số bằng công nghệ phần mềm
đang làm thay đổi cơ bản xã hội. Quy mô về tác động và tốc độ của những thay đổi đang
diễn ra đã tạo nên những Biến đổi khác biệt với tất cả các cuộc cách mạng công nghiệp khác
trong lịch sử loài người.
Hội đồng Chương trình nghị sự Diễn đàn Kinh tế Thế giới về Tương lai của Phần mềm và
Xã hội đã tiến hành một cuộc khảo sát 800 giám đốc điều hành để đánh giá khi nào các nhà
lãnh đạo kinh doanh dự đoán rằng những công nghệ làm thay đổi này sẽ xâm nhập vào phạm
vi công cộng ở một mức độ đáng kể, và để hiểu đầy đủ các tác động của những chuyển biến
này với các cá nhân, tổ chức, chính phủ và xã hội.
Theo Báo cáo khảo sát Những Biến đổi sâu sắc – Điểm bùng phát Công nghệ và Tác động xã
hội được xuất bản vào tháng 9 năm 2015.[76] Những ghi chép dưới đây là 21 chuyển biến
công nghệ trong nghiên cứu và hai mục được nêu trong đó, bao gồm những điểm bùng phát
công nghệ và thời gian dự kiến của chúng sẽ xuất hiện trên thị trường.
88
Biến đổi 1: Công Nghệ Cấy Ghép trên Cơ thể Người
Điểm bùng phát: Chiếc điện thoại di động cấy ghép trên cơ thể người đầu tiên được bán ra
trên thị trường
Đến năm 2025: 82% trong số người được hỏi dự kiến điểm bùng phát này sẽ xảy ra.
Con người đang kết nối nhiều hơn tới các thiết bị, và các thiết bị cũng ngày càng kết nối với
cơ thể họ. Thiết bị không hề bị hao mòn đi, mà còn được cấy ghép vào cơ thể, để phục vụ
giao tiếp, định vị và theo dõi hành vi, và chức năng y tế.
Máy điều hoà nhịp tim và thiết bị trợ thính được cấy dưới da chỉ là khởi đầu của việc này,
cùng với nhiều các thiết bị y tế khác liên tục được đưa ra. Những thiết bị này có thể đọc được
thông số của bệnh tật; cho phép các cá nhân thực hiện, gửi dữ liệu tới các trung tâm theo dõi,
hoặc có khả năng phát hành các loại thuốc chữa bệnh tự động.
Hình xăm thông minh và các vi mạch đơn nhất khác có thể giúp nhận dạng và định vị. Công
nghệ cấy ghép cũng có khả năng truyền tải suy nghĩ thường được thể hiện bằng lời nói thông
qua một chiếc điện thoại thông minh “tích hợp”, và có khả năng không thể hiện suy nghĩ và
tâm trạng bằng cách đọc sóng não và các tín hiệu khác.
Tác động tích cực
- Giảm thiểu việc trẻ em bị mất tích
- Tăng kết quả sức khoẻ tích cực
- Nâng cao khả năng tự túc
- Đưa ra quyết định tốt hơn
- Nhận diện hình ảnh và dữ liệu cá nhân có sẵn (Mạng lưới ẩn danh sẽ “tìm kiếm” con
người) [77]
Tác động tiêu cực
- Sự riêng tư/Khả năng bị theo dõi
- Giảm bảo mật dữ liệu
- Thoát ly thực tế và gây nghiện
- Tăng sự phiền nhiễu (ví dụ: hội chứng suy giảm khả năng chú ý ở trẻ em)
89
Những tác động chưa biết, hay hai mặt của vấn đề
- Kéo dài tuổi thọ
- Thay đổi bản chất các mối quan hệ con người
- Thay đổi trong tương tác cá nhân và các mối quan hệ
- Xác định thời gian thực
- Biến đổi văn hoá (bộ nhớ vĩnh cửu)
- Biến đổi đang diễn ra
- Hình xăm kỹ thuật số không chỉ trông rất thu hút mà còn có thể thực hiện nhiều nhiệm
vụ hữu ích, như mở khoá ô tô, nhập mã điện thoại di động với một ngón tay hay theo
dõi quá trình của cơ thể.
- Theo một bài viết trên WT VOX: “Smart Dust, một chiếc máy tính hoàn chỉnh với
kích thước nhỏ hơn một hạt cát, chúng có thể tự tổ chức bên trong cơ thể thành một
mạng lưới làm việc khi cần đến với một loạt các quy trình nội bộ phức tạp. Hãy tưởng
tượng chúng tấn công những tế bào ung thư, làm giảm đau vết thương hoặc thậm chí
lưu trữ thông tin cá nhân quan trọng bằng cách mã hoá phức tạp và rất khó bị lấy cắp.
Với smart dust, các bác sĩ có thể tiến hành chữa bệnh bên trong cơ thể bạn mà không
cần phải mở ra, và thông tin có thể được lưu trữ bên trong bạn, mã hoá phức tạp, cho
đến khi bạn mở khoá nó từ mạng cá nhân của mình.”
- Viên thuốc thông minh, được phát triển bởi Protes Biomedical và Novartis, có một
thiết bị kỹ thuật số phân huỷ sinh học gắn liền với nó, truyền dữ liệu đến điện thoại
của bạn việc cách cơ thể tương tác với thuốc.
90
Biến đổi 2: Hiện diện Số
Điểm bùng phát: 80% người dân có sự hiện diện số trên mạng internet
Đến năm 2025: 84% người được hỏi dự kiến điểm bùng phát này sẽ xảy ra.
Sự hiện diện của thế giới số đã phát triển nhanh chóng trong vòng 20 năm trở lại đây. Chỉ 10
năm trước đây, nó có nghĩa là một số điện thoại di động, địa chỉ email và có lẽ là một trang
web cá nhân hoặc một trang Myspace.
Giờ đây, hiện diện số của con người được coi là kỹ thuật con người tương tác, và phát hiện
thông qua nhiều phương tiện trực tuyến và truyền thông. Nhiều người có nhiều hơn một hiện
diện kỹ thuật số, như trang Faebook, tài khoản Twitter, hồ sơ LinkedIn, nhật ký Tumblr, tài
khoản Instagram và nhiều hơn thế nữa.
Trong thế giới ngày càng được kết nối của chúng ta, cuộc sống số luôn gắn bó chặt chẽ với
đời sống vật chất của con người. Trong tương lai, việc xây dựng và quản lý hiện diện số sẽ
trở thành phổ biến như cách người ta quyết định giới thiệu bản thân mình mỗi ngày qua thời
trang, lời nói và hành vi. Trong thế giới kết nối đó và thông qua sự hiện diện số của họ, con
người có thể tìm kiếm và chia sẻ thông tin, tự do biểu đạt ý tưởng, tìm tòi và khám phá, và
phát triển và duy trì các mối quan hệ ảo ở bất cứ nơi đâu trong thế giới.
Tác động tích cực
- Tăng cường sự minh bạch
- Tăng cường và kết nối nhanh hơn giữa cá nhân và các nhóm
- Tăng cường tự do ngôn luận
- Trao đổi/ phổ biến thông tin nhanh hơn
- Sử dụng hiệu quả hơn các dịch vụ của chính phủ
Tác động tiêu cực
- Sự riêng tư/Khả năng bị theo dõi
- Trộm cắp danh tính nhiều hơn
- Quấy rối/đe dọa trực tuyến
- Tư duy tập thể trong các nhóm lợi ích và tăng độ phân cực
91
- Phổ biến thông tin không chính xác (nhu cầu quản lý danh tiếng); hiệu ứng phòng
cách ly (echo chambers)12 [78]
- Thiếu tính minh bạch tại nơi các cá nhân không chia sẻ các thuật toán thông tin (tin
tức/thông tin)
Những tác động chưa biết, hay hai mặt của vấn đề
- Những dấu chân/di sản kỹ thuật số
- Quảng cáo có mục đích hơn
- Tin tức/thông tin có mục đích hơn
- Tạo hồ sơ cá nhân
- Danh tính vĩnh viễn (không nặc danh)
- Dễ dàng phát triển phong trào xã hội trực tuyến (các nhóm chính trị, nhóm lợi ích, sở
thích, nhóm khủng bố)
Biến đổi đang diễn ra
Nếu ba trang mạng xã hội phổ biến lớn nhất là các quốc gia, thì chúng sẽ có gần 1 tỉ dân hơn
cả dân số Trung Quốc “Xem hình I.”
Hình I: Số lượng người sử dụng mạng xã hội so sánh với dân số của các quốc gia lớn
nhất trên thế giới
Biến đổi 3: Ánh mắt Trở thành Phương tiện Giao tiếp mới
12 Tình trạng ở trong một cộng đồng khép kín, chỉ toàn những người cùng lối suy nghĩ trao đổi với
nhau những ý kiến mà tất cả đều đồng tình, không có chỗ cho những quan điểm đối trọng.
92
Điểm bùng phát: 10% kính đọc sách được kết nối internet
Đến năm 2025: 86% người được hỏi dự kiến điểm bùng phát này sẽ xảy ra
Google Glass chỉ là một trong nhiều cách tiềm năng, trong đó mắt kính, kính mắt/tai nghe và
các thiết bị theo dõi ánh mắt có thể trở nên “thông minh” và đưa đôi mắt và tầm nhìn trở
thành phương tiện kết nối với internet và các thiết bị kết nối khác.
Với việc truy cập trực tiếp vào các ứng dụng internet và dữ liệu thông qua ánh mắt, kinh
nghiệm cá nhân có thể được nâng cao, thông qua gián tiếp hoặc hoàn toàn tăng cao để cung
cấp thực tế nhập vai khác nhau. Ngoài ra, với công nghệ, thiết bị theo dõi ánh mắt mới có thể
nhập thông tin qua giao diện thị giác, và đôi mắt có thể là nguồn để tương tác và phản hồi
thông tin.
Cho phép coi ánh mắt như một giao diện trực tiếp – bằng cách cung cấp hướng dẫn, trực
quan và tương tác – có thể làm thay đổi cách học, định hướng, hướng dẫn và phản hồi cho
sản xuất hàng hóa và dịch vụ, trải nghiệm giải trí và cho phép người tàn tật nhận được sự hỗ
trợ để tham gia nhiều hơn với thế giới.
Tác động tích cực
- Thông tin trực tiếp tới cá nhân giúp thực hiện những quyết định đã được báo trước
cho việc định hướng và làm việc/các hoạt động cá nhân
- Nâng cao năng lực thực hiện nhiệm vụ hoặc sản xuất hàng hóa và dịch vụ với các
phương tiện trợ giúp cho sản xuất, chăm sóc sức khỏe/phẫu thuật và cung cấp dịch vụ
- Cho phép những người khuyết tật quản lý sự tương tác và chuyển động của mình, và
để trải nghiệm thế giới – thông qua việc nói, đánh máy và di chuyển, và qua các trải
nghiệm nhập vai
Tác động tiêu cực
- Mất tập trung gây tai nạn
- Tổn thương về tinh thần do các trải nghiệm nhập vai tiêu cực
- Tăng khuynh hướng thoát ly thực tế và gây nghiện
Những tác động chưa biết, hay hai mặt của vấn đề
93
- Tạo ra một phân khúc mới trong ngành công nghiệp giải trí
- Tăng cường thông tin tức thời
Biến đổi đang diễn ra
Những chiếc kính đã xuất hiện trên thị trường hiện nay (không chỉ là các sản phẩm của
Google) có thể:
- Cho phép bạn tự do điều khiển đối tượng 3D, cho phép tuỳ biến thực hiện giống như
việc nặn đất sét thành hình dáng
- Cung cấp tất cả các thông tin trực tiếp mở rộng mà bạn cần khi bạn nhìn thấy một vài
thứ, giống như chức năng hoạt động của bộ não
- Nhắc nhở bạn với một danh sách sắp xếp các nhà hàng mà bạn đi ngang qua
- Chiếu những hình ảnh hoặc video trên bất kỳ mẩu giấy nào
94
Biến đổi 4: Thiết bị Đeo trên người Kết nối Internet
Điểm bùng phát: 10% số người sử dụng thiết bị đeo trên người kết nối với internet
Đến năm 2025: 91% người được hỏi dự kiến điểm bùng phát này sẽ xảy ra
Công nghệ đang ngày càng mang tính cá nhân. Đầu tiên máy vi tính được đặt trong những
căn phòng lớn, sau đó trên bàn và, sau đó, nhỏ gọn trên người. Trong khi công nghệ hiện nay
là chiếc điện thoại di động đặt trong túi của mỗi người, nó sẽ sớm được tích hợp trực tiếp vào
quần áo và phụ kiện.
Phát hành vào năm 2015, chiếc đồng hồ của công ty Apple (Apple Watch) đã kết nối internet
và chứa rất nhiều chức năng như một chiếc điện thoại thông minh. Càng ngày quần áo và các
vật dụng khác sẽ gắn vi mạch để kết nối các đồ vật và người mặc chúng với internet.
Tác động tích cực
- Kết quả tích cực đối với sức khỏe nhiều hơn dẫn đến kéo dài tuổi thọ
- Tính tự lập cao hơn
- Tự quản lý sức khỏe của bản thân
- Đưa ra quyết định tốt hơn
- Giảm việc trẻ em bị mất tích
- Quần áo cá nhân hóa (may, thiết kế)
Tác động tiêu cực
- Sự riêng tư/Khả năng bị theo dõi
- Thoát ly thực tế/ gây nghiện
- Bảo mật dữ liệu
Những tác động chưa biết, hoặc hai mặt của vấn đề
- Xác định thời gian thực
- Thay đổi trong tương tác cá nhân và các mối quan hệ
95
- Nhận diện hình ảnh và dữ liệu cá nhân có sẵn (mạng nặc danh sẽ “tìm kiếm” con
người)
Biến đổi đang diễn ra
Nhóm nghiên cứu và tư vấn, Gartner, dự liến khoảng 70 triệu đồng hồ thông minh và các sản
phẩm khác sẽ được bày bán vào năm 2015, với tổng số tăng lên 514 triệu trong vòng 5 năm.
Nguồn:
Mimo Baby (thiết bị số chăm sóc trẻ em) đã tạo ra một thiết bị đeo giám sát sự phát triển của
trẻ, nó sẽ báo cáo tình trạng của trẻ như hơi thở, nhịp tim, tư thế ngủ, chất lượng giấc ngủ…
tới Ipad hoặc điện thoại di động của bạn. Điều này đã gây ra một số tranh cãi về ranh giới
giữa việc giúp đỡ, và tạo ra một giải pháp cho một vấn đề không hề tồn tại. Trong trường
hợp này, những người trợ giúp sẽ nói rằng việc này sẽ giúp trẻ ngủ ngon hơn, trong khi các
nhà phê bình cho rằng thiết bị cảm biến không thể thay thế cho cha mẹ.
Raphl Lauren đã phát triển một chiếc áo thể thao cung cấp dữ liệu thời gian tập luyện thực
bằng cách đo lượng mồ hôi tiết ra, tỉ lệ nhịp tim, cường độ thở, v.v.
Nguồn:
96
Biến đổi 5: Mô hình Điện toán Phân tán rộng khắp13
Điểm bùng phát: 90% dân số thường xuyên truy cập internet
Đến năm 2025: 79% người được hỏi dự kiến điểm bùng phát này sẽ xảy ra
Máy vi tính ngày càng dễ tiếp cận, và sức mạnh của máy vi tính chưa bao giờ lại sẵn có cho
các cá nhân như thế - chỉ cần thông qua một chiếc máy tính kết nối internet, một chiếc điện
thoại thông minh với 3G/4G hoặc các dịch vụ trên đám mây.
Ngày nay, 43% dân số thế giới kết nối với internet.[79] Và 1,2 tỉ chiếc điện thoại thông minh
đã được bán ra chỉ riêng trong năm 2014.[80] Trong năm 2015, doanh số bán máy tính bảng
ước tính vượt qua cả doanh số bán máy tính cá nhân (PCs), trong khi doanh số bán điện thoại
di động (kết hợp tất cả tính năng sẽ bán vượt doanh số máy tính cá nhân với tỉ lệ 6 - 1.[81]
Khi internet phát triển nhanh chóng tất cả các kênh truyền thông, nó được kỳ vọng rằng, chỉ
trong vài năm tới, ¾ dân số thế giới sẽ thường xuyên truy cập các trang mạng.
Trong tương lai, việc thường xuyên truy cập internet và thông tin sẽ không còn là lợi ích cho
phát triển lợi ích nền kinh tế, mà là một quyền cơ bản giống như nước sạch. Bởi vì công
nghệ không dây ít đòi hỏi cơ sở hạ tầng hơn so với nhiều tiện ích khác (điện, đường giao
thông và nước), chúng sẽ dễ tiếp cận hơn nhiều thứ khác. Do đó, bất cứ ai đến từ quốc gia
nào đều có thể truy cập và tương tác với thông tin ở bất cứ nơi nào trên thế giới. Sáng tạo nội
dung và phổ biến thông tin sẽ trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.
Tác động tích cực
- Những người dân chịu thiệt thòi ở vùng xa xôi và kém phát triển tham gia nhiều hơn
vào nền kinh tế (“giai đoạn cuối” – last miles)
- Tiếp cận với giáo dục, chăm sóc sức khỏe, và các dịch vụ của chính phủ
- Sự hiện diện
- Tiếp cận các kỹ năng, tăng khả năng có việc làm, thay đổi các loại công việc
- Mở rộng quy mô thị trường/ thương mại điện tử
- Nhiều thông tin
- Sự tham gia nhiều hơn của công dân
- Dân chủ hóa/ thay đổi chính trị
13 Là mô hình một người tương tác cùng một lúc với nhiều thiết bị công nghệ
97
- “Giai đoạn cuối”: tăng tính minh bạch và sự tham gia so với việc tăng sự thao túng và
hiệu ứng “phòng cách ly” (echo chambers)
Tác động tiêu cực
- Tăng sự thao túng và tình thế phòng cách ly
- Phân mảnh chính trị
- Những khu vườn bị bao quanh (nghĩa là môi trường hạn chế, chỉ dành cho người sử
dụng đã được xác nhận) không cho phép sự tiếp cận hoàn toàn tại một số khu vực/
quốc gia
Biến đổi đang diễn ra
Để 4 tỉ người sử dụng tiếp theo có thể sử dụng internet, hai thách thức chính phải được khắc
phục: Truy cập phải luôn sẵn sàng, và có giá cả phải chăng. Cuộc chạy đua để cung cấp phần
còn lại của thế giới có thể truy cập internet đang được thực hiện. Hiện tại, hơn 85% dân số
thế giới sống trong khu vực cứ vài cây số lại có một tháp điện thoại di động để cung cấp dịch
vụ internet.[82] Các nhà khai thác di động trên toàn thế giới đang mở rộng việc truy cập
internet nhanh chóng. Dự án Internet.org của Facebook, một dự án khai thác mạng di động,
cho phép truy cập miễn phí các dịch vụ internet cơ bản với hơn 1 tỉ người trên 17 quốc gia
trong năm ngoái.[83] Và, nhiều sáng kiến được thực hiện để kết nối đến ngay cả những vùng
xa xôi nhất: dự án Internet.org của Facebook đang phát triển máy bay không người lái bằng
internet, Dự án Loon của Google đang sử dụng bóng bay và SpaceX (tập đoàn khai phá công
nghệ không gian) đang đầu tư vào mạng lưới vệ tinh mới với chi phí thấp.
98
Biến đổi 6: Siêu Máy tính Bỏ túi
Điểm bùng phát: 90% dân số sử dụng điện thoại thông minh
Đến năm 2025: 81% người được hỏi dự kiến điểm bùng phát này sẽ xảy ra.
Ngay trong năm 2012, nhóm nghiên cứu Google đã công bố rằng: “sẽ phải mất cùng một
khoảng thời gian tính toán để trả lời một truy vấn Google giống như tất cả các tính toán được
thực hiện – trên không và trên mặt đất – cho toàn bộ chương trình Apollo” [84]. Tuy nhiên,
điện thoại thông minh và máy tính bảng hiện nay có khả năng tính toán hơn rất nhiều các
siêu máy tính trước đây từng được biết đến, những chiếc máy đã phải mất cả một căn phòng
để chứa chúng.
Dự đoán số lượng thuê bao điện thoại thông minh toàn cầu tổng cộng lên tới 3,5 tỉ thuê bao
vào năm 2029; tương đương với 59% dân số sử dụng, vượt qua mức sử dụng 50% vào năm
2017 và và mức tăng trưởng lên tới 28% năm 2013 [85]. Safaricom, nhà cung cấp dịch vụ di
động hàng đầu tại Kenya, đã báo cáo rằng năm 2014, 67% doanh số bán hàng là điện thoại di
động thông minh và GSMA dự đoán rằng Châu Phi sẽ có hơn nửa tỉ người sử dụng điện
thoại thông minh vào năm 2020 [86].
Chuyển đổi thiết bị đã xảy ra tại nhiều quốc gia qua nhiều yếu tố khác nhau (Châu Á dẫn đầu
xu hướng hiện nay), nhiều người sử dụng điện thoại thông minh hơn là máy tính cá nhân
truyền thống. Khi công nghệ đang tiến tới việc thu nhỏ các thiết bị, tăng cường sức mạnh
tính toán và, đặc biệt, giảm mức giá các thiết bị điện tử, thì tỷ lệ sử dụng điện thoại thông
minh sẽ chỉ tăng trưởng nhanh hơn.
Theo Google, các quốc gia trong Hình II có tỉ lệ người sử dụng điện thoại thông minh nhiều
người sử dụng hơn máy tính cá nhân
99
Hình II: Các quốc gia có tỉ lệ người sử dụng điện thoại thông minh cao hơn người sử
dụng máy tính cá nhân (Tháng 3 năm 2015)
Hình III: Các quốc gia có gần 90% người trưởng thành sử dụng điện thoại thông minh
(Tháng 3 năm 2015)
Các quốc gia như Singapore, Hàn Quốc và các Tiểu Vương quốc Ả rập thông nhất (UAE) là
gần điểm bùng phát nhất với 90% người trưởng thành sử dụng điện thoại thông minh (Hình
III).
100
Xã hội đang tiến dần theo hướng áp dụng những máy móc nhanh hơn thậm chí cho phép
người sử dụng thực hiện các nhiệm vụ phức tạp trên đường đi. Phần lớn khả năng, số lượng
các thiết bị mà mỗi người sử dụng sẽ gia tăng mạnh mẽ, không chỉ là thực hiện một vài chức
năng mới mà còn chuyên môn hóa các nhiệm vụ.
Tác động tích cực
- Những người dân chịu thiệt thòi ở vùng xa xôi và kém phát triển tham gia nhiều hơn
vào nền kinh tế (“giai đoạn cuối” – last miles)
- Tiếp cận với giáo dục, chăm sóc sức khỏe, và các dịch vụ của chính phủ
- Sự hiện diện
- Tiếp cận các kỹ năng, tăng khả năng có việc làm, thay đổi các loại công việc
- Mở rộng quy mô thị trường/ thương mại điện tử
- Nhiều thông tin
- Sự tham gia nhiều hơn của công dân
- Dân chủ hóa/ thay đổi chính trị
- “Giai đoạn cuối”: tăng tính minh bạch và sự tham gia so với việc tăng sự thao túng và
tình thế “phòng cách ly” (echo chambers)
Tác động tiêu cực
- Tăng sự lôi kéo và tình thế phòng cách ly
- Phân mảnh chính trị
- Những khu vườn bị bao quanh (nghĩa là môi trường hạn chế, chỉ dành cho người sử
dụng đã được xác nhận) không cho phép sự tiếp cận hoàn toàn tại một số khu vực/
quốc gia
Những tác động chưa biết, hay hai mặt của vấn đề
- Luôn sẵn sàng – 24/7
- Thiếu sự phân chia giữa doanh nghiệp và cá nhân
- Bất cứ nơi nào/ở khắp mọi nơi
- Tác động môi trường của sản xuất
101
Biến đổi đang diễn ra
Năm 1985, siêu máy tính Cray-2 là chiếc máy nhanh nhất thế giới. Iphone 4, được phát hành
vào tháng 6 năm 2010, đã có sức mạnh tương đương với Cray-2; hiện nay, Apple Watch
tương đương với tốc độ của Iphone 4 chỉ với 5 năm sau đó [87]. Giá bán lẻ điện thoại di
động thông minh giảm mạnh xuống dưới 50 đô la Mỹ, sức mạnh xử lý tăng vọt và sự tăng
tốc tại những thị trường mới nổi trong việc đón nhận công nghệ, gần như mọi người sẽ sớm
có một siêu máy tính bỏ trong túi của mình.
102
Biến đổi 7: Lưu trữ cho Tất cả
Điểm bùng phát: 90% dân số có thể lưu trữ miễn phí và không giới hạn (có kèm quảng cáo)
Đến năm 2025: 91% người được hỏi kỳ vọng điểm bùng phát này đã xảy ra
Khả năng lưu trữ đã phát triển rất nhiều trong những năm qua, với số lượng ngày càng tăng
của các công ty cung cấp gần như miễn phí dung lượng lưu trữ cho người dùng như là một
phần của lợi ích dịch vụ. Người dùng có thể lưu ngày càng nhiều nội dung, mà không cần lo
lắng về việc phải xóa bớt phần lưu trữ cũ để có thêm bộ nhớ trống. Rõ ràng xu hướng chuyển
dung lượng lưu trữ thành hàng hóa tiêu dùng có khả năng tồn tại. Lý do cho việc giá lưu trữ
(Hình IV) giảm theo cấp số nhân (bằng hệ số khoảng mười năm, năm năm một lần)
Hình IV: Chi phí ổ đĩa cứng trên một Gigabyte (1980 – 2009)
Nguồn: “Lịch sử chi phí của dung lượng lưu trữ”, mkomo.com, 8 tháng 9, 2009 [88]
Ước tính có khoảng 90% dữ liệu trên thế giới được tạo ra trong vòng 2 năm trở lại đây, và số
lượng thông tin về kinh doanh cứ 1,2 năm lại tăng lên gấp đôi [89]. Lưu trữ đã trở thành một
loại hàng hoá, với các công ty như Dịch vụ Web của Amazon và Dropbox đang dẫn đầu xu
hướng này.
103
Thế giới đang hướng tới hàng hoá hoá (commoditization) hoàn toàn việc lưu trữ dữ liệu,
thông qua tiếp cận miễn phí và không giới hạn cho người dùng. Kịch bản doanh thu tốt nhất
này dành cho các công ty có tiềm năng quảng cáo và hệ thống ghi nhận thông tin từ xa.
Tác động tích cực
- Hệ thống pháp lý
- Lịch sử uyên bác/học thuật
- Hiệu quả trong hoạt động kinh doanh
- Mở rộng giới hạn bộ nhớ cá nhân
Tác động tiêu cực
- Kiểm soát sự riêng tư
Những tác động chưa biết, hay hai mặt của vấn đề
- Bộ nhớ vĩnh cửu (không có gì bị xóa)
- Tăng cường sáng tạo, chia sẻ và tiêu thụ nội dung
Biến đổi đang diễn ra
Nhiều công ty đã cung cấp dung lượng miễn phí trên đám mây, từ 2GB đến 50 GB.
104
Biến đổi 8: Mạng lưới Vạn vật Kết nối Internet
Điểm bùng phát: 1 nghìn tỉ thiết bị cảm biến kết nối với internet
Đến năm 2025: 89% người được hỏi dự kiến điểm bùng phát này đã xảy ra
Với sức mạnh tính toán liên tục tăng và giá phần cứng ngày càng giảm (vẫn còn phù hợp với
định luật Moore [90]), nó rất khả thi về mặt kinh tế theo nghĩa có thể kết nối bất cứ điều gì
với internet. Những thiết bị cảm biến thông minh đã sẵn sàng với giá rất cạnh tranh. Tất cả
mọi thứ sẽ trở nên thông minh và kết nối với internet, cho phép truyền thông lớn hơn và các
dịch vụ dữ liệu theo định hướng mới dựa trên việc nâng cao khả năng phân tích.
Nghiên cứu gần đây đã nhìn ra cách các thiết bị cảm ứng có thể sử dụng để theo dõi sức khỏe
và hành vi của động vật [91]. Nó biểu thị cách các thiết bị cảm biến ở gia súc có thể giao tiếp
với nhau thông qua mạng điện thoại di động, và có thể cung cấp dữ liệu thời gian về điều
kiện sống của động vật từ bất cứ nơi nào.
Các chuyên gia cho rằng, trong tương lai, mỗi sản phẩm (vật chất) có thể được kết nối với cơ
sở hạ tầng thông tin liên lạc ở khắp nơi và cảm biến ở mọi nơi cho phép con người nhận thức
đầy đủ về môi trường của họ.
Tác động tích cực
- Tăng hiệu quả sử dụng các nguồn lực
- Tăng năng suất
- Cải thiện chất lượng cuộc sống
- Ảnh hưởng đến môi trường
- Giảm chi phí của việc cung cấp dịch vụ
- Tăng tính minh bạch xung quanh việc sử dụng và quản lý nguồn tài nguyên
- An toàn (ví dụ máy bay, thực phẩm)
- Hiệu quả (hậu cần)
- Thêm nhu cầu về lưu trữ và băng thông
- Chuyển đổi trong thị trường lao động và kỹ năng
- Tạo ra các doanh nghiệp mới
105
- Thậm chí phần cứng, các ứng dụng thời gian thực có tính khả thi trong tiêu chuẩn
mạng lưới thông tin liên lạc
- Thiết kế các sản phẩm là “kết nối số”
- Bổ sung các dịch vụ kỹ thuật số trên các sản phẩm
- Bản sao số (digital twin) cung cấp dữ liệu chính xác để vận hành, giám sát và dự
đoán
- Bản sao số trở thành thành viên tích cực trong kinh doanh, thông tin và quá trình xã
hội
- Mọi thứ sẽ được kích hoạt để nhận biết toàn bộ môi trường, phản ứng và hành động
độc lập
- Thế hệ của bổ sung kiến thức, và các giá trị dựa trên mối liên kết những thứ “thông
minh”
Tác động tiêu cực
- Sự riêng tư
- Cắt giảm việc làm của lao động ko có kỹ năng
- Đe dọa an ninh máy tính và bảo mật (ví dụ hệ thống điện)
- Nhiều phức tạp và mất kiểm soát
Những tác động chưa biết, hay hai mặt của vấn đề
- Thay đổi mô hình kinh doanh: cho thuê/sử dụng, không có quyền sở hữu (thiết bị như
một loại dịch vụ)
- Mô hình kinh doanh bị tác động bởi các giá trị của dữ liệu
- Mỗi công ty có khả năng là một công ty phần mềm
- Kinh doanh mới: bán dữ liệu
- Thay đổi khung nhận thức về sự riêng tư
- Cơ sở hạ tầng phân phối công nghệ thông tin quan trọng
- Tự động hóa kiến thức công việc (ví dụ phân tích, đánh giá, chẩn đoán)
106
- Hậu quả của một “Trân châu cảng kỹ thuật số” (ví dụ tin tặc hoặc khủng bố kỹ thuật
số làm tê liệt cơ sở hạ tầng, dẫn đến không có thực phẩm, nhiên liệu và năng lượng
cho tuần)
- Tỷ lệ sử dụng cao hơn (ví dụ xe hơi, máy móc, công cụ, thiết bị, cơ sở hạ tầng)
Biến đổi đang diễn ra
Chiếc xe Ford GT chứa đựng 10 triệu dòng mã máy tính trong nó.
Nguồn:
Mô hình mới của chiếc xe được ưa thích VWGolf có 54 đơn vị xử lý máy tính; có đến 700
điểm dữ liệu được xử lý trong xe, tạo ra 6 gigabytes dữ liệu trên mỗi chiếc xe.
Nguồn: “Công nghệ thông tin – Cho phép các sản phẩm và dịch vụ và Mạng lưới Vạn vật kết nối
Internet”, Hội nghị bàn tròn về Tổng quan Chiến lược Kỹ thuật số, Trung tâm Chiến lược kỹ thuật số
tại Trường Kinh Doanh Tuck tại Dartmouth 2014
Hơn 50 tỉ thiết bị dự kiến được kết nối internet vào năm 2020. Thậm chí Giải ngân hà, thiên
hà của trái đất, cũng chỉ có chứa khoảng 200 tỉ ngôi sao!
Eaton Corporation xây dựng các thiết bị cảm biến vào một đường ống cố định áp suất cao để
cảm nhận được khi đường ống bị cọ xát, ngăn chặn những tai nạn nguy hiểm và tích kiệm
chi phí cao trong thời gian máy móc bị hỏng, các đường ống trở thành thiết bị chính.
Nguồn: “Mạng lưới Vạn vật kết nối Internet: Các cơ hội và Thách thức của việc liên kết”, Hội nghị
bàn tròn về Tổng quan Chiến lược Kỹ thuật số, Trung tâm Chiến lược kỹ thuật số tại Trường Kinh
Doanh Tuck tại Dartmouth, 2014
Trong năm ngoái, theo BMW, 8% số lượng xe hơi toàn thế giới, hay 84 triệu xe đã được kết
nối với internet theo cách nào đó. Số lượng sẽ tăng lên tới 22%, hay 290 triệu xe vào năm
2020.
Nguồn:
107
Tải về để xem bản đầy đủ
69 trang
15360
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Tài liệu Những Biến đổi sâu sắc – Điểm bùng phát công nghệ và tác động xã hội", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- tai_lieu_nhung_bien_doi_sau_sac_diem_bung_phat_cong_nghe_va.pdf
